Morgunblaðið - 15.10.1964, Blaðsíða 19

Morgunblaðið - 15.10.1964, Blaðsíða 19
Fimmtudagur 15. okt. 1964 MORCUNBLAÐIÐ 19 ! UM þessar mundir eru stödd hér á landi hjónin Doris og Thord Stille, eigendur sænska fyrirtækisins „Stilles Páls“ sem um árabil hefur framleitt mikið af loðkápum úr íslenzk- um gærum, og dótturfyrirtæki „Stilles Páls“, sem nefnist „Icelandic Exporters Trading Co AP“. Kaupir það fyrir- tæki nú árlega tun það bil 300.000 íslenzkar gær- ur, — þar með talið mest alla framleiðslu íslendinga á grá- um gærum, um 50.000 stk. en eingöngu þær gráu eru not- aðar í loðkápur. Fyrirtækin „Stilles Páls“ og „Icelandic Exporters Trading Co“ eru í bænum Tranás í Smálöndum, þar sem íbúar munu vera um fimmtán þús- und talsins. Þ-ar er — og hefur um áratugi verið — miðstöð sænskrar leðkápuframleiðslu. Elzta og stærsta fyrirtækið í þeirri grein er „ Oscar Vigén“, sem stofnað var árið 1004. Fyrirtækið „Stilles Páls“ er meðal hinna stærstu í Tranás, þótt ungt sé að árum — þau hjón stofnuðu það árið 1045. Þar starfa nú um það bil 1200 manns að jafnaði. Frú Stille er framkvæmdastjóri fyrirtækisins, hefur yfirum- Mynd þessi af Stille-hjónunum var tekin í herbergi þeirra Hótel Sögu. Brá frúin sér í einkar fallega loðkápu úr grárri gæru, er hún hafði meðferðis. Stunur dýreinna ÉG ÞAKIKA Morgunblaðinu fyr- ir samtal þess við yfirlækni dýranna, Pál Agnar Pálsson. Sá vísindamaður leggur þar sitt lið — hagfræðileg heilræði og líkn- arorð til vorra mállausu vina, skjólstæðinga hans. En betur má ef duga skal. Það er ekki nóg að setja lagareglur um dýra- vernd, ef öllum líðst að þver- brjóta þær. Ótrúlegt að það geti hent vora ágætu bændastétt að fé sé látið flækjast og fenna eða hestar látnir ganga á gadd- inum allan veturinn. Og hvernig getur staðið á þessum margvís- legu misþyrmingum sláturfjárs og annarra gripa, sem staulast að sinni síðustu kveðju. Sumardýrð fjallanna veitir sælutíð sumra dýra, en haust- kuldinn knýr þau til byggða og þar tekur maðurinn við — ann- að hvort vel eða illa. Rjúpan „kastaði sér í kjöltu konunnar í dalnum.“ Gæsir og fleiri fuglar leita skjóls við býli bændanna. Þá koma ferðamenn frá sínum hlýju höllum og skjóta á hópana, án þess að athuga öll þau slys er þar hljóta að verða. En hirða auðvitað það sem þeir ná. Verst eru þó viðbrögð þeirra sem leika sér að því að slasa skepnur og drepa þær. Einu sinni komu tvö börn grátandi inn í hús og sögðu að strákar hefðu hellt olíu á kött og látið hann brenna upp. Dúfur hafa verið vængbrotnar eða reittar lifandi. Svo hafa margir séð söguna um svínið sem var barið til bana með skólfu. Þetta er ótrúlegt er þó — þvi miður — satt. Hins vegar er það jafnvíst að flest fólk er gott við skepnur og vill reynast þeim vel, þó skilyrði vorra bjargráða lendi oft sem grimmd á skepnunum, t.d. hryllilegt að sjá hvaladráp hér á sumrin. Flestum íslenzkum húsdýrum er slátrað, og dugar ekki til, hin eru sótt til hafs og vatna. — Svo rækilega ráða menn yfir lífi þeirra og dauða. Og má gjarnan Svje? framleiia árlega um 5000 loðkápur úr grárri íslenzkri gæru segja að náttúruríkin öll, feti sín föstu, skipulögðu skref mannin- um til liðs og lífs. En svo kemur röðin að reikningsskap þeirrar ráðsmennsku. Hver sem læsi ævisögu eins lambs eða annarrar skepnu, sem þjónað hefur þeim volduga herra jarðarinnar — myndi of víða sjá fingraför hans og marbletti marg víslegra þjáninga. En það skulum við öll vita, að „góði hirðirinn" gegnir sínu andlega starfi. Hann vill öllum vel og segir enn: „Ver- ið miskunnsamir." Kristín Sigfúsdóttir frá Völlum. Auk íslenzku skinnanna not- ar fyrirtækiS „Stilles Páls“ flestar hinna algengustu skinnategundir. Myndin er af Bisam-loðkápu frá Stilles Páls. ■jón með allri verkun skinna auk þess, sem hún teiknar öll módel. Hún er, að því er eigin maður hennar sagði í viðtali við Mbl. ein af fáum konum í heiminum sem stjórna slík- um fyrirtækjum. Sagði hann, að starf hennac. krefðist mik- illar kunnáttu — og hefði hún haft að baki átt ára náms- feril, við ýmsa skóla, þegar þau stofnuðu fyrirtæki sitt. Hefði hún m.a. lært allt, er varðar undirbúning hinna ýmsu skinna til framleiðslu. Jafnframt væri hún ein af ör- fáum tízkuteiknurum, sem eingöngu fengjust við að teikna loðkápur, — og skipt- ist hún jafnan á hugmyndum við samstarfsmenn sina víða um lönd, m.a. helztu loðkápu- framleiðendur í London og París. Þau Stille hjónin skýrðu 'blm. Mbl. svo frá, að fyrir- tæki þeirra framleiddi nú ná- lægt þrjú þúsund loðkápur á ári hverju úr grárri islenzkri gæru — og væri það um það bil helmingur allrar framleiðslu fyrirtækisins. Hluti af þeim 50.000 gráu skinnum, sem „Icelandic Exporters Trading Co“, kaup- ir fara til „Oscars Vigén“ — og fleiri loðkápufyrirtækja í Tranás — og töldu þau, að alls myndu saumaðar í Sví- þjóð um 5000 loðkápur úr þessum skinnum. Thord”'Stille sagði aðspurð- ur, að hann hefði komið til íslands í fyrsta sinn árið 1048 — „Oig síðan hef ég verið það sem menn kalla íslands- idiot“ — sagði hann. Sem sérfræðingur í sauðíjárskinn- um hafði hann unnið að athug unum á norræna bústofninum og vaknaði þá forvitni hans á íslenzka sauðfénu. „Fram til þesS^tíma, held ég, að íslenzkar kindur hafi geng- ið hér um fjöll og heiðar, án þess að hafa hugmynd um, að hægt væri að nota ullina þeirra í loðkápur“, sagði Stille. Hann kvaðst þegar í stað hafa komið auga á, að gráu skinnin væru verðmæt- arj þeim hvítu og hefði það komið íslendingum á óvart, sem töldu hvítu skinnin mest virði. Fyrirtæki Stille-hjónanna var þá ungt að árum. Þau sáu, að tækist þeim að verka skinnin nægilega vel, mætti gera úr þeim góðar loðkápur. Þau byrjuðu þegar að kaupa gráar gærur — í smáum stíl til að byrja með — og gera tilraunir með sútun þeirra". „Það gekk treglega að fá skinnin góð“, sagði frúin — og bætti við „þau sörfnuðust sútunar, sem gæti leitt í ljós beztu eiginleika þeirra. Til- raunirnar tóku ein 4-5 ár — og voru kostnaðarsamar, en það hefur komið óyggjandi í ljós, að þær voru þrautseygj- unnar virði, því að eftirsókn- in eftir loðkápunum fer vax- andi. Thord Stille sagði, að gráu skinnunum væri skipt í fjóra flokka. í fyrsta og öðrum flokki væru góð loðskinn. mjög vel hæf til loðkápugerð- ar — og tók hann fram, að fyrir beztu gráu skinnin væri jafnan greitt hæst verð. í þriðja flokki eru einnig skinn, sem notuð eru í loðkápur og húfur — en er ekki eins fall- eg og hin fyrri. Og loks væru teppaskinn í fjórða flokki. Af þeim 300.000 gærum, sem Stille kaupir frá fslandi kvaðst hann selja 250.000 sem teppaskinn — þar af væru 150.000 flutt út en 100.000 selt í Svíþjóð. „Stilles Páls“ hefur sýnt þessa framleiðslu sína á Al- þjóðlegum vörusýningum víða um heim, m.a. í París, Frank- furt og Briissel. Jafnframt hafa þar verið sýnd íslenzk gæruskinn og á síðustu árum hafa þau tekið til sýningar íslenzk folalda- ag kálfskinn. Loks er þess að minnast, að Stilles Páls sýndi farmleiðslu sína í íslandsdeildinni á Mila- sýningunni í Svíþjóð í sumar — að beiðni íslenzka ræðis- mannsins í Malmö, Arne Prytz — en þar kynntu Flug- félag íslands og Loftleiðir einnig sína starfsemi. Af blaðaummælum, sem Thord Stille hafði meðferðis var að sjá, sem íslandsdeildin hafi verið hin ágætasta auglýsing bæði fyrir ísland og Svíþjóð. Enn sem komið er hafa loðkápur „Stilles Páls“ úr ís- lenzkum gærum verið mest- megnis seldar í Svíþjóð — „kaupendur hafa verið úr öll- um stéttum,“ sagði frú Stille, „ýmist ungar konur, sem fá sér loðkápur í fyrsta sinn eða eldri og efnaðri konur, sem telja þær í senn hlýjar og fallegar og hentugar til dag- legra notkunar. Yinsældir gráu gærunnar í Svíþjóð byggjast eflaust mikið á áhuga Svía á öllu því, sem ósvikið er og vandað — en við höfum góða von um, að þessi framleiðsla okkar nái einnig góðri útbreiðslu er- lendis". Allir f jallvegir færir á Vest- fjörðum ísafirði, 13. okt. í GÆR voru Breiðadalsheiði og Botsheiði ruddar, en þær höfðu verið ófærar í nokkra daga. Þrír stórir flutningabílar frá fyrirtæk inu Gunnar og Ebeneser komu til ísafjarðar í gærkveldi og höfðu verið hartnær fjóra sólar- hringa á leiðinni frá Reykjavík, en urðu reyndar að bíða nokkuð lengi á Þingeyri eftir þvi að hægt yrði að ryðja Breiðadalsheiði. Fjallvegir á Vestfjörðum munu nú allir færir og fremur lítill snjór á þeim. H. T. Diengur lær- brotnor í Kópnvogi KL. rúmlega 7 i gærkvöldi voru drengir að leik í húsi sem er í smiðum við Auðbrekku í Kópavogi. Einn þeirra Jón Rafnsson 12 ára að aldri féll út um glugga niður í grunninn við húsið og lærbrotnaði. Hattur úr íslenzKU gæruskinni - UTVARPIÐ Framhald af bls. 6 „skúrkinn“ Stableton, en eigi veit ég, hver lék sjálfan Basker- villehundinn. Varla nær leikrit þetta sömu hrollvekjandi áhrifum og sagan, þótt segja megi, að þetta sé efnis lega gott ágrip af sögunni. Það er eitthvað sem á skortir, og virðast þó hinir kynntu leikendur fara vel með hlutverk sín. Ætli það verði þá ekki ábyrgðarminnst að skella sökinni á hundinn. Sveinn Kristínsson.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.