Morgunblaðið - 05.02.1965, Blaðsíða 21

Föstudagur 5. febrúar 1965
MORCUNBLAÐÍ1
21
í stuttu
máli
• AFGREIöSLUBANN
Caracaa, Venezuela,
4. íebr. (AP).
H A FNAR V ERiKAMHN N í
! Caracas neituðu í dag að af-
I greiða franska flutningaskip-
| ið Caraibe, sem komið er til
borgarinnar með 700 lesta
' farm fyrir olíufélögin í land-
| inu. Neita þeir skipinu um
afgreiðs.lu í mótmælaskyni
I vegna verzlunar Frakka við
* stjórn Castros á Kúbu.
• STVRKUR TIL BLAÐA
| Stokkhólmi, 4. febr. (NTB)
| ORÐRÓMUR er á kreiki í
Stokkhólmi um að sérstök
nefnd skipuð af sænsku stjórn
| inni muni leggja fram frum-
varp til laga um að sænskum
dagblöðum verði veittur ár-
legur styrkur að upphæð ails
: 20 millj. sænskra króna, Gert
Ier ráð fyrir að styrkurinn
skiptist milli blaða etfir þing
mannafjölda flokkanna, sem
styðja þau.
1 • RANGER
Kennedyhöfða, 4. febr. NTB
BANDARÍSKIR vísindamenn
munu dagana 17.—24. febr.
I gera tilraun til að skjóta á
loft nýju Ranger tunglfari til
1 að taka myndir af yfirborði
1 tunglsins, og innan mánaðar
endurtaka tiLraunina. Verða
geimförin af sömu gerð og
Ranger 7, sem sendi myndir
j af tunglinu til jarðar í júlí sJ.
1 • STEVENSON 65 ára.
1 Washington, 4. febr. (AP).
ADLAI Stevenson, aðalfull-
trúi Bandaríkjanna hjá SCÞ,
i verður 65 ára á morgun, föstu
dag. Sat hann í dag afmælis-
boð hjá forsetahjónunum í
Washington.
• FLU GFARÞEGUM
FJÖLGAR.
Montreal, 4. febr. (NTB).
MIKIL aukning varð á far-
þegaflutningum flugleiðis yfir
Norður-Atlantshaf á árinu
1964 hjá félögum innan IATA,
allþjóðasamtökum flugfélaga.
Var farþegafjöldinn á árinu
3.551.000, eða 25,2% meiri en
árið áður.
• HVEITI TIL SOVÉT
Melbourne, 4. febr. (AP)
TILKYNNT var í Melbourne
í dag að undirritaðir hafi ver
ið samningar við Sovétríkin
1 um sölu Iþangað á 750 þúsund
I lestum af hveiti frá Astralíu
1 á iþessu ári. Er þetta stærsti
, samningur, sem gerður hefur
verið um sölu á áströlsku
hveiti tki Sovétríkjanna, og
samkvæmt honum hafa Sovét-
l ríkin heimild til að auka
I hveiUmagnið að verulegu
leyti.
• TSHOMBE
Brússel, 4. febr. (NTB).
MOISE Tshombe, forsætisráð
, herra Kongó, hefur dvalið í
Brússel í nokkra daga og átt
viðræður við ýmsa leiðtoga
um efnahagsmál. Tilkynnt var
í dag í fyrsta sinn að viðræð-
urnar hafi gengið vel og að
mjög miði í samkomulagsátt.
• IAN SMITH EKKI BOÐIÐ
London, 4. febr. (AP-NTB)
HAROLD Wilson, forsætisráð-
herra, tilkynnti í dag að boðað
hafi verið t»I ráðstefnu for-
sætisráðherra Samveldisland-
anna í London síðari hluta
júní n.k. Tók hann fram að
Ian Smith, forsætisráðherra
Rhodesíu, væri ekki boðið til
ráðstefnunnar.
— Borgarstjórn
Framhald af bls. 28
í Ijós, að skilyrði væru betri aust
an við Laugarnes og var því tek-
ið fyrir að rannsaka allt svæðið
austan nessins. Fyrstu rannsókn
Aimenna byggingarfélagsins lauk
í júni 1961. I>ar eru teknar fyrir
fjórar tillögur: Allar kostnaðar-
tölur eru miðaðar við verðlag
1961.
Tillögur 1. og 2. voru um hafn
ir við Engey og voru mjög svip-
aðar. önnur mundi kosta 1205
millj. með 8600 bólverksmetrum,
en hin kosta 1097 millj. með 8400
bólverksmetrum. Tillaga 3 var
um höfn við Kirkjusund. Sú höfn
mundi kosta 353 millj. með 3200
bólverkmetrum og loks 4 tillag-
an um Sundahöfn, sem mun
kosta 855 millj. með 12200 ból-
verksmetrum. Síðasti kosturinn
þótti hagkvæmactur og ódýrast-
ur, miðað við lengdarmeter ból-
'rerksins, eins og þessar tölur
bera með sér. Borgarstjóri sagði
það einnig mikinn kost á Sunda-
höfninni, að hana væri hægt að
bygigja í áföngum og án þess að
byggja þyrfti nýja hafnargarða
til bráðabirgða. Kostnaður við
tillögu 1. er því 140 þús. á ból-
verksmeter, 130,5 þús. skv. til-
lögu 2, 110.4 þús. skv. tillögu 3,
en aðeins 70 þús. á meíer skv.
tillögunni um Sundahöfn.
Borgarstjóri sagði gert ráð fyr-
ir að Ijúka fyrsta áfanga Sunda-
hafnarinnar í árslok 1967. Þegar
hefði verið kannað um lánsfé,
bæði hjá opinberum aðilum
innanlands og einnig í Bretlandi.
Geir borgarstjóri lagði á það
áherzlu í ræðu sinni, að ákvörð-
un um þessar framkvæmdir
breyttu engu um nauðsyn þess
að iiýta gömlu höfnina til fulls,
enda væri mikið unnið þar að
endurbótum, einkum í vestur-
höfninni, en erfitt væri sem
stendur með framkvæmdir við
austanverða höfnina, vegna þess
að skipulagi borgarinnar væri
ekki að fullu lokið. Gert væri
ráð fyrir töluverðu fjármagni til
endurbóta í gömlu höfninni, en
stækkunarmöguleikar hennar
væru mjög takmarkaðir.
Borgarstjóri sagði, að framþró
unin gerði stækkun hafnarinnar
nauðsynlega. Viðlegulengd
gömlu hafnarinnar hefði aukizt
frá 1918, þegar fyrstu fram-
kvæmdum var lokið, úr 250 metr
um í um 3000 metra nú. Þriðjung
ur þessarar viðlegulenigdar hæfði
þó aðeins smærri fiskibátum. Þá
rakti borgarstjóri hina gifurlegu
aukningu skipakomu til Reykja-
víkur og au'kna vöruflutninga.
Afkastageta gömlu hafnarinnar
væri því á þrotum og nauðsyn-
legt að hugsa fyrir nýrri höín.
Með stækkandi skipum væri
einnig hætta á því, að nýting
gömlu hafnarinnar minnkaði.
Þá drap Geir borgarstjóri á um-
ferðarörðugleikana við gömlu
höfnina og hvernig vænta má að
úr rakni, þegar vöruflutningar
beinast frá gömlu höfninni aust-
ur í borgina.
Borgarstjóri gat þess, að hinn
nýi áfanigi Sundahafnar yrði
væntaniega tekin í notkun ná-
kvæmlega hálfri .öld eftir að
fyrstu frá^|;yæn^pm var lokið
við núvérandT'hcifjC
Lýsti borgarsyórinn þeirri ósfk
sinni, að samþykkt borgarstjórn-
ar nú um byrjun framkvæmda
við Sundahöfnina fylgdi jafnmik-
ið gagn og gæfa fyrir borgar-
búa og verið hafi af gömlu höfn-
inni í rúmleiga hálfa öld.
Borgarfulltrúarnir Guðmundur
J. Guðmundsson, Einar Ágústs-
son og Guðmundur Vigfússon
tóku til máls að lokinni ræðu
borarstjóra. Guðmundur J. ræddi
um bætt vinnubrögð borgar-
stjórnar í hafnarmálum og fagn-
aði undirbúningsvinnunni, sem
hann taldi góða. Hann vildi þó
nbkkuð efast um að áætlanir
stæðust, en nefndi þó ekkert sér-
stakt þeim spádómi til stuðnings.
Einar fagnaði þessum merka á-
fanga og kvað málið mjög tíma-
bært Guðmundur Vigfússon tók
og I sama streng, en drap þó á
hættu á því, að Sundahöfn gæti
orðið iai lögð.
Borgarstjóri kvað það hafa
verið kannað, og væri talið, að
ekki væri um óyfirstíganlega erf-
iðleika af þessum sökum þótt
um harðindavetur yrði að ræða.
Mál þetta kom fram í fundargerð
hafnarstjórnar, þar sem gert er
ráð fyrir útboðinu, að borgar-
stjóra og hinum nýja hafnar-
stjóra Gunnari B. Guðmunds-
syni, en í hlut hans fellur að
standa fyrir framkvæmdum, væri
falið a'ð undirbúa lántöku. Mál-
ið var samþykkt með samhljóða
atkvæðum allra borgarfulltrúa.
Síðar á fundinum kom fram
tillaga frá Guðmundi J. Guð-
mundssyni um ýmsar endurbæt-
ur við gömlu höfnina. Tillög-
unni var að ósk flytjanda vísað
til hafnarstjórnar og mun síðan
fara fram um hana önnur um-
ræ'ða.
Cemlufallsheiði
mokuð
FLATEYRI, 4. febrúar. — Hér
hefur verið ómuna góð tíð það
sem af er þorra og snjór sem
óðast áð hverfa. í dag er unnið
að snjómokstri á Gemlufalls-
heiði og mun vera mjög lítill
snjór sem moka þarf og heiðin
verða fær í dag. Þá verður fært
til Dýrafjarðar.
Margir urðu hissa þegar þeir
fréttu í blöðunum að flutninga-
skipið Jarlinn frá Flateyri hefði
verið tekinn fyrir smygl, því að
fáir vita að skipið er héðan, því
Jarlinn hefur aldrei sézt í þessari
heimahöfn sinni og er ekki mann
aður héðan.
Aflinn í janúar var sæmilegur
miðað við veður, því tíð var erfið
framan af mánuðinum, en skán-
aði síðar. — K. G.
Fréttir hcyrast
viðlíka oft og
gott orð í helvíti
BREIÐDAL, 4. febr. — Tíðarfar
er nú aftur mjög milt eftir hinn
óvenju harða frosta og snjó-
skafla. Gaddur er þó all mikill
enn og fremur lítlir hagar til
dala.
Mikil gljá er á vegum og mjólk
urflutningar frá dalabæjum hafa
lagst að mestu niður um alllangt
skeið.
Síldari’ðjan hefur tekið á móti
rúmlega 10 þús. tunnum bræðslu
síldar frá 15. jan að telja. Bátar
sem hér hafa landað, eru: Sig-
urður Jónsson 3638 tunnur, Heim
ir SU 1587, Sunnutindur SU 1045,
Hannes Hafstein 1593, Sæfaxi
NK 1092; Ólafur Tryggvason 433
og Bára SU 689.
Það má segja um blessað út-
varpið að öll þessi þjónusta hér
er á eina lund og er það marg-
rætt. Héðan heyrast útvarpsfrétt
ir viðlíka oft og gott ortS í hel-
víti. — PálL
Brotizt inn í
skreiðarskemmu
Ra n n aók n arl'ögr egl un ni var
tilkynnt í gær, að farið hefði
verið inn í skreiðarskemmu i
eigu ísbjarnarins á flugvallar-
lóðinni rétt hjá olíustöð SheLl í
Skerjafii'ði. Hafði stór segldúkur
verið ristur í tvennt og annar
helmingur hans hirtur. Einnig
var stolið spyrðuböndum, skreið
veltum og rótað til í skemmunnL
Ekki er kunnugt um, hvenær
innbrot þetta átti sér stað, en
enginn mannaumferð var um
skemmuna frá því fyrir helgL
Rannsóknarlögreglan fann í
skemmunni svarta prjónahúfu
með hvítri rönd og litla vettl-
inga, og virðist svo sem hér hafi
krakfcar átt einhvern hlut að
málL Málið er í rannsókn.
— Minningarorð
Framhald af bls. 10
skyldi halda. En þegar Nína
hafði sýnt hæfileika sína við að
móta myndir í leir og kunnáttu-
menn látið í ljós álit sitt, tók
Helga ákvörðun sína: Nína
skyldi komast á Konunglega
listaháskólann í Kaupmanna-
höfn. Og í stuttu máli: þangað
komst hún og sýndi fljótt, að
jangað hafði hún átt erindi.
Henni veittist óvenju fljótt sá
heiður að fá myndir eftir sig
teknar á vorsýningarnar í Char-
lottenborg. Þær vöktu töluverða
athygli, sumar mikla. Hún komst
í blöðin í máli og myndum, og
Helga frænka var stolt og glöð.
En þá birtist mótlæti í grimmi
legri mynd. Hún veiktist af
berklum og mátti ekki vinna ár-
um saman. Hin efnilega lista-
kona hafði þá um skeið hlotið
fjárstyrk nokkurra velunnara,
sem nú kipptu að sér hendinni,
en þó með þeim orðum, sem til
hughreystingar hafa átt að vera,
að hún mætti eiga von á frekari
stuðningg þegar hún gæti farið
að vinna aftur. Þá sárnaði Helgu.
Nína skyldi fá bata. Helga
sendi Nínu suður til Sviss og
övoði meira en nokkru sinni. Nú
rak hún þvottahús. Að nokkrum
árum liðnum kom Nína til baka,
og Helga fagnaði hraustlegri
Nínu sinni. Nú gat hún haldið
áfram á listabrautinni. En ekki
vildi Helga, að hún þæði þá
styrki, sem hún áður hafði notið.
Síðan lá leiðin til drauma-
borgar listamanna, Parísar.
Þaðan bráust brátt góðar fréttir
af Nínu. Hún fékk myndir tekn-
ar á sýningar, þar sem strangar
kröfur voru gerðar til þátttak-
enda, og hlaut verðlaun og aðra
viðurkenningu fyrir myndina
„Móðurást". Verðlaununum
fylgdi réttur til að sýna myndir
í Grand Palais tvisvar á árL
Þessarar myndar var sérstaklega
getið í Parísarblöðum, og dönsku
blöðin séu vel um að láta frétt-
ina berast. Hróður Nínu var
orðinn mikill. Hún kemur enn
til Hafnar, og myndir af henni
og „Arabakonunni", sem hún
sýndi í Charlottenborg, birtast
í helztu blöðum Kaupmanna-
hafnar. Og það væri ekki að
undra, þótt hendur þvottakon-
unnar hefðu titrað lítið eitt,
þegar hún hélt á bréfi til Nínu
frá Aamalienborg. Það voru
hamingjuóskir frá Alexandrine
drottningu. Það var skrifað eigin
hendi, og undir stóð: „Deres
hengivne Alexandrine.*1
Síðan lá leiðin til New York,
þar sem hennar frægasti sigur
beið. í samkeppni um framhlið-
armynd á glæsilegasta hóteli
borgarinnar, Waldorf Astoria,
fékk hún fyrstu verðlaun fyrir
myndina .Spirit of Achieve-
ment“.
Þátttakendur voru um 400, og
Nína varð á svipstundu orðin
fræg í heimsborginni og um leið
víðar. Og nú sat hóteljöfurinn
sjálfur fyrir hjá Ninu.
En það áttu margir honum enn
frægari eftir að gera. Hún flutt-
ist til Hollywood og bjó þar i
20 ár. Þar hafði hún næg verk-
efni og hin ákjósanlegustu starfs
skilyrði. Dáðustu leikkonur
þeirra ára, Josephine Hutchins-
son, Greta Nissen, Hedy Lamarr
o. fl. fengu mótaðar myndir af
sér í vinnustofu henriar sem og
L d. Peter Freuchen, en áður
hafði hún gert mynd af Vil-
hjálmi Stefánssynf sem gefin
var hingað í tilefni Alþingis-
hátíðarinnar 1930.
En hún hafði mörg önnur við-
fangsefni en þau, sem gerð voru
eftir pöntun. Tvær höggmyndir
keypti Los Angeles-borg. önnur,
„Leifur Eiríksson", sendur í
Griffith Park, en hin, „Promot-
heus“, í City Park. Voru báðar
þessar myndir afhjú.paðar með
viðhöfn mikilli, ræðuhöldum og
hornablæstri.
Togarasala
HALLVEIG Fróðadóttir seldi í
gær í Cuxhaven 164 lestir fyrir
124 þús. mörk.
Þessu tímabili í ævi Nínu Sæ-
mundsson lauk 1956, þegar hrúa
hélt heim til íslands. Hún dvald-
ist meiri hluta hinna síðustu átta
ára ævi sinnar hér á landg en
fór einnig utan nokkrum sinn-
um. Fyrst fór hún til Hafnar,
par sem Helga, frænka hennar,
tók á móti hennL en þá höfðu
þær ekki sézt í nær 3 áratugi.
Ég heimsótti þær eitt sinn i
Nordre Frihavnsgade, þar sem
Helga hafði búið allan tímann.
Þegar ég tók af mér frakkann
í forstofunni, tók ég eftir gam-
alli prjónahúfu, sem hékk þar
á snaga. Ég fékk að vita, að
Helga hafði haft hana þarna
allan tímann síðan Nína hææti að
nota hana sem ung stúlka. Nína
var hennar barn, hið eina, sem
hún átti, hennar stolt og dálæti.
Nína vann furðumikið þessi
síðustu ár, þótt heilsan tæki senn
að bila. Hún hélt sýningar hér
og í Charlottenborg. Mynd henn-
ar af Þorsteini Erlingssyni
stendur nú á æskustöðvum þeirra
beggja í FljótshlíðinnL Hún
fullgerði styttu af Jóni Sveins-
synL Nonna, sem hefur þó enn
ekki verið steypt í eir, og af
forseta íslands gerði hún brjóst-
mynd, sem er á Bessastöðum.
Á sínum tíma keypti bæjar-
stjórn Reykjavíkur fyrir atbeina
Listvinafélagsins, myndina „Móð
urást“, sem stendur í skrúðgarð-
inum við Lækjargötu. 30 árum
síðar keypti bæjarstjórnin mynd
hennar „Hafmeyjuna", sem spell
virkjar unnu á á nýársnótt 1960.
Það féll í hlut minn að síma til
hennar til Kaupmannahafnar á
nýársdag, til þess að verða á
undan döhsku blöðunum með
fréttina. Það lýsir vel mann-
eskjunni, hvernig hún tók þeim
atburði, sem hlýtur þó að hafa
verið henni mikið áfall. Ég varð
aldrei var við biturleik til
neinna, en hryggð hennar var
djúp og sár. H,ún hafði sýnt það
alla ævL að ættjarðarást hennar
var einlæg og sterk. Má vera, að
fjarveran eigi þar sinn ríka þátt
sem svo oft, en hitt er víst, að
hennar síðasta og mesta gleði
var vissan um það, að verkum
hennar var búinn framtíðarstað-
ur hér á landi. Vinkona hennar,
öðlingskonan Sesselja Stefáns-
dóttir, sem svo vel reyndist
henni, meðan hún lifðL tryggði
þetta með arfleiðsluskrá sinni.
Nína Sæmundsson var hin
indælasta kona, full alúðar og
velvilja til alls og allra. Hugljúf
er minning hennar Blessuð sé
hún alla tíð.
Sveinn Ásgeirsson.
— Aðalfundur
Framhald af bls 19
blaðamanns þar um í þessum
mánuði.
Aðalfundurinn brýnir fyrir
opinberum forsjármönnum þjóð-
arinnar á þessu sviði að bregðast
ekki lengur skyldu sjnni í þess-
um örlagaríku slysavarnarmái-
um.
Þá vill aðalfundurinn enm
ítreka fyrri áskoranir til almemv-
ings um að sýna varúð í umferð
og til lögreglu og yfirvalda un»
síauknar ráöstafarur- .ti^^rekari
umfetðarörv -kis
Að umræðum
hinn nýkjörni forrnawrupp og
þakkaði traust það er fundar-
menn sýndu sér og hinni ný-
kjörnu stjórn. Þá flutti hann frá
farandi formanni, séra óskari J.
ÞorlákssynL þakkir deildarinnar;
fyrir hans miklu störf s.l. 12 ár.
Samþykkti fundurinn síðan ei»
róma eftirfarandi tillögu:
„Aðalfundur Svd. Ingólfur,
haídinn 24. jan. 1965, þakkir frá-
farandi formanni, séra óskari J.
Þorlákssyni, fyrir mikið og fóriv-
fúst starf í þau 12 ár, sem hana
hefur verið formaður deildarina
ar og biður honum og fjölskyldn
hans blessunar á komandi árum“.
Að likum þakkaði fráfarandl
formaður fundarfönnum hlý orð
í sinn garð og einlægt samstarf
á liðnum árum. Gat hann þes*
að þó hann hyrfi nú um sinn úr
stjórn Ingólfs, þá væri hann ekki
þar með horfinn slysavarnarmál
um. Sleit hann síðan fundL