Morgunblaðið - 06.04.1965, Page 19

Þriðjudiífeur 6. aprfl 1963
MORCUNBLAÐIÐ
— Landbúnaðurinn
Framhald af bls. 17
hvoru fyrir sig. Eftir 1940 hraS-
minnkar útheyið ár frá ári, og
sumarið 1963 er magn þess komið
niður í 222 þús. hestb. Taðan
dráttarvélar. Skýrsla er árlega
birt um niðurstöður þessarar
starfsemi. Fæst hún hjá Verk-
færanefndinni á Hvanneyri og
Vélasjóði í Bændahöllinni 1
Beykjavík'og er seld vægu verði.
Á árinu 1964 voru send til
Traktordrifin dæla.
eykst, og að tiltölu miklu meira,
þannig að meðaltal áranna
1959—1963 er 3327 þús. hestb., otg
er magnið tiltölulega jafnt öll ár-
in, síðasta árið 3361 þús. hestb.
Túnin stækka mjög ört. Árin
1880—1890 var stærð þeirra ekki
fjarri 10 þús. ha, 1930 eru þau
talin um 26 þús. ha, 1960 um
75 þús ha. Um áramót 1964—1965
má telja líklegt, að stærð þeirra
sé ekki fj.arri 95 þús. ha.
Miðað við fóðurgildi má ætla,
að útheyið gildi um 6% af hey-
fengnum. í þessum samanburði
Iber á það að líta, að túnbeit fer
mjög vaxandi hér á landi, en hún
dregur að sjálfsögðu ekki lítið
úr töðufengnum .
Garðrækt
Uppskera framtalin 1963 er af
kartöflum 75,944 tunnur (84,363),
en af gulrófum 3,500 tunnur
(3,046). Auk þess mun talsvert
óframtalið af heimanotkun. Mest
er ræktað af afbrigðinu Rauðar
íslenzkar eða 75—80% af framl.
Uppskera garðávaxta árið 1964
varð víða rýr otg má því búast
við miklum innflutningi á kart-
öflum á árinu 1965.
Innflutningur kartaflna 1964
varð 32,607 tn. (24,700). Ný
geymsla garðávaxta var tekin í
notkun á árinu 1964. Stofnræktun
kartaflna til útsæðis varð 657 tn.,
en innflutt útsæði var 1500 tn.
Mest áherzla lögð á afbrigðin
Kauðar íslenzkar, Gullauga og
Bintje.
Garðyrkjuskóli ríkisins í
Hveragerði hefur nýtt skólahús
í smíðum. Fékk skólinn verulega
aukna fjárveitingu úr ríkissjóði
til þeirrar bygginigar á árinu
1965. Er búist við, að nokkuð af
þeirri byggingu verði fullbúið til
notkunar haustið 1965 og að þá
verði teknir í skólann nýir nem-
endur. Verið er að byggja gróð-
trrhús úr stáli og plasti, er það
endurbygging á gömlu húsi.
Haldið er áfram tilraunum
*neð djúpfrystingu garðávaxta og
með góðum árangri. Má á þann
hátt geyma grænmetið ósoðið,
hálfsoðið eða sem fullbúna rétti.
Sölufélag garðyrkjumanna ann-
ast verzlun með innlent græn-
meti. Umsetninig þess var sem
hér segir; miðað við ár 1964:
Sala grænm. kr. 16,6 millj (14,5)
Sala tómata, tonn 247 (260)
Sala gúrkna, kassar 41 þús. ( 40)
Sala gulróta, tonn 52 ( 49)
Sala blómkáls, stk. 33 þús. ( 45)
Sala hvítkáls, tonn 88 ( 99)
Stærð gróðurhúsa hér á landi í
árslok 1964 mun vera um lOi/2 ha.
Vélar og verkfæri
Verkfæranefnd ríkisins hefur
aðsetur á Hvanneyri, og reynir
hún flest ný landbúnaðarverk-
færi, sem inn eru flutt. Hins veg-
ar eru ekki aðstæður til að reyna
verkfæranefndar um 20 verk-
færi og lokið við prófun.á flest-
um þeirra. Meðal þeirra voru:
Lokræsaplógur Eggerts Hjartar-
sonar, Mc. Cormisk mykjudreif-
ari, tankdreifari, áburðardreif-
arar, Taarup sláttutætari, Taarup
sturtuvaign, Fella heytætla,
inn af Þór hf. Hún er fest á þrí-
tengibeizli traktors og drifin frá
aflúttaki hans með drifskafti.
Nota má dæluna til þess að dæla
upp úr þvaggryfjum og húsgrunn
um, dæla vatni út í vökvunar-
kerfi og nota þær sem brunadæl-
ur. Þær kosta um 16.000,00 kr.
Þær eru með 80/85 mm stútum
og afkasta teepum 50 tn/klst við
60 m lyftihæð. Má tengja þær
við dráttarvélar, sem eru 30 hest-
öfl eða meira. Svona dælur gætu
verið hentúgar sem sameign
nokkurra bænda.
Hér verður birt stutt tafla yfir
nokkur þau verkfseri og vélar,
sem inn voru flutt:
Hjóltraktorar, nýir og notaðir,
Áburðardreifarar fyrir tilbúinn
Ámoksturstæki ................
Heykvíslar á ámoksturstæki ..
Sláttuvélar ..............
Múgavélar og snúningsvélar
Kartöfluupptökuvélar ....
Heyblásarar ..............
Mjaltavélar ..............
Nautgriparækt
í árslok 1963 var tala nautgripa
í landinu alls 57.135 (55.901), þar
af kýr og kelfdar kvígur 41,119
(39.500). Nautgripum hefur því
fjölgað 1963 um 1234 eða rúxnlega
2%.
Starfsemi nautgriparæktarfé-
laganna hefur verið með líkum
hætti og undanfarin ár. Á skýrslu
nautgriparæktarfélaganna eru nú
rúmlega 43% af kúm landsmanna
(44,1%). Hér verða sýndar
nokkrar tölur úr skýrslum fé-
Mjólkurframleiðslan
Framleiðsla mjólkur fer tiltölu
lega ört vaxandi. Má ætla, að hún
hafi verið árið 1964 um 124 millj.
kg, en það samsvarar milli 2900
og 3000 kg að meðaltali á kú og
kelfda kvígu.
Mjólk innvegin í mjólkurbú
losar nú 100 millj. kg og hefur
vaxið um 6 millj. kg miðað við
1963 eða rúmlega 6%. Stærsta
mjólkurbúið er Mjólkurbú Flóa-
manna með 36V2 millj. kg mjólk-
ur, þá Mjólkurbú Eyfirðinga með
19 millj. kg og Mjólkurbú Borg-
Blanch heyþeytir, Fahr heyblás- laganna undanfarin ár:
1953 1958 1962 1963
Tala nautgriparæktarfélaga ... 93 91 90 92
Fullmjólka kýr, tala 8.350 9.362 10.002 9.931
Meðalnyt, fullmj. kýr, kg 3.172 3.445 3.452 3.538
Meðalfeiti, fullmj. kýr % 3,85 3,93 3,94 3,96
Fitueiningar, fullmj. kýr . 12.212 13.539 13.601 14.010
Kjarnföður, fullmj. kýr, kg . .. . 352 461 535 572
ari, breytidrif á Gnýblásara
lofthitunartæki, upptökuvél
kartöflur, ámoksturtæki, brúsa
mjalta-útbúnaður, MF- álags-
beizli o.fl. Auk þess vann Verk-
færanefnd nokkuð að heyverk-
unartilraunum í samvinnu við
Tilraunaráð búfjárræktar, m.a.
tilraunir með súgþurrkun. Hér á
eftir verða nefnd nokkur verk-
'færi, sem eru tiltölulega ný:
Álagsbeizli er flutt inn af
Dráttarvélum h.f. Með því er
hægt að færa nokkuð af þunga
vinnutækisins og nokkuð af
framþunga drattarvélar yfir á
afturhjól hennar og á þann veg
auka viðspyrnu þeirra. Þetta
beizli hefur verið reynt af Verk-
Á 10 ára tímabilinu 1953—1963
hefur mjólkurmagnið vaxið um
366 kg eða um lP/2%, fitueining-
um hefur fjölgað um 1798 eða
um tæplega 15%.
Nythæsta kýrin 1963 var
Hjálma 1, Tungu Neðri í Skut-
ulsfirði í N.-ís. Hún mjólkaði
7011 kg mjólk með 4,53% feiti
þ.e. 31.760 fitueiningar (31.918).
Afkvæmarannsóknir á naut-
gripum eru á tveimur stöðum hér
á landi, Laugardælum og Lundi
við Akureyri.
SæSingarsáöðvar vt>ru hinar
sömu og 1963 og fjöldi sæðinga
var sem hér segir, miðað við
fyrstu sæðingu:
firðinga með rúmar 9 millj. kg.
Tiltölulega mest er aukning
mjólkurinnar í Mjólkurbúi Skag-
1963 1964
.... 718 626
áburð ... .... 226 251
.... 565 537
.... 519 479
.... '332 270
.... 636 508
.... 30 71
.... 176 217
.... 190 211
firðnga, um rúmlega 12%. Tvö ný mjólkurbú voru sett á stofn 1964, þ.e. í Búðardal og í Grafarnesi. Bæði eru þau stofnsett af Mjólk- ursamsölunni í Reykjavík. Mjólk
urbúin eru nú alls í landinu 18
að tölu.
Hér fer á eftir tafla um fram-
leiðslu á mjólk og mjólkurvörum.
Er hún fengin frá Framleiðslu-
ráði landbúnaðarins:
Útflutningur af framleiðshí
hausts 1964 var þessi: Dilkakjöt
fryst 1528 tonn (til Bretlands,
Svíþjóðar og Færeyja), ærkjöt
fryst 139 tonn (Holland, Bret-
land), saltkjöt 400—500 tonn til
Noregs.
Útflutningur alls er þannig orð
inn rúmlega 2000 tonn, en var
rúmlega 3000 tonn af framleiðaiu
ársins 1963. Búist er við, að ekki
þurf að flytja meira út af fram-
leiðslu hausts 1964.
Grundvallarverð til bænda á
1. flokks dilkakjöti er frá 15. sept
ember 1964 kr. 46,15 á kg.
Sauðfjárræktarfélög störfuðu
104 á árinu 1964. Á skýrslu hjá
þeim voru 34.000 ær og 1.400
fyrstu verðlauna hrútar. Sauð-
fjárræktarbú eru starfandi 6. Af-
kvæmarannsóknir eru gerðar á 4
stöðum. Ær voru sæddar frá bú-
fjárræktarstöðvunum á Lundi og
á Blöndúósi. Sæddar voru alls
8470 ær og notaðir til þess 13
hrútar.
Vetrarklipping sauðfjár. Áhugi
er vaxandi meðal bænda um
bætta meðferð á ull og vetrar-
klippingu. Vetrarklipping virðist
ekki draga úr þrifum fjárins á
neinn hátt, gefur hreinni ull, auð-
veldar rúning og dregur alls ekki
úr þunga dilkanna. í febrúar 1695
var klippt nokkuð af fénu á
Hvanneyri og í marz og apríl eru
skipulögð námskeið í vélklipp-
ingu. Virðist þetta eiga framtíð
fyrir sér. Á vegum Tilraunaráðs
búfjárræktar hafa verið gerðar
1963 1964
Innvegin mjólk í mjólkurbú, kg 94.657.676 100.496.579
Seld nýmjólk, lítrar 39.577.285 41.274.823
Seldur rjómi, lítrar 1.038.881 1.030.384
Framleitt smjör, kg 1.506.426 1.541.407
— skyr, kg 1.843.751 1.831.116
— mjólkurostur, kg 800.530 1.094.809
— mysuostur, kg 68.725 61.198
— undanrennuduft, kg .. 444.791 297.815
— nýmjólkurduft, kg .. 400.225 670.079
— ostefni, kg 423.040 455.565
— fóðurostur, kg 26.136 24.928
Mjólk í niðursuðu, kg 94.480 76.800
1958 1962 1963 1964
Lundur við Akureyri .. 3.000 5.000 5.800 6.431
Hvanneyri 300 1.300 2.270 2.874
Laugadælir 2.000 12.000 12.500 13.134
Lágafell Blönduós 500 744 854 1.587 854 3.896
5.800 19.044 23.011 27.189
færanefnd og hlotið góðan dóm,
og vísast til skýrslu nefndarinn-
ar. Tækið kostar kr. 2.000,00. Hér
er birt mynd, sem sýnir, hvernig
beizlið verkar.
Fella-heytætla er flutt inn af
Globus hf. Hún hefur verið reynd
af Verkfæranefnd og fengið góð-
an dóm. Vísast því til skýrslu
nefndarinnar. Myndin sýnir fast-
tengda 4 stjörnu vél, en þær fást
líka dragtengdar, bæði 4 og 6
snúningsstjörnu. Fella snýr vel
flötu heýl og dreifir úr görðum.
Steypuhrærivél fyrir traktora
er flutt inn af Hamar hf. og kost-
ar með söluskatti 9.500,00 kr.
Hún rúmar 125 lítra eða um 250
kg steypu. Einnig má blanda í
henni tilbúnum áburði og gras-
fræi, þvo kartöflur og aðra garð-
ávexti o. fl. Hér er birt mynd af
hræritunnunni.
Aftanítengd sláttuvél Mc-
Cormick er flutt inn af Sam-
bandi ísl. samvinnufélaga og kost
ar með söluskatti 13,600,00 kr.
Vélina má setja við alla traktora
með þrítengibeizli og vökvalyftu
án nokkurra breytinga. Öryggi er
fyrir greiðu, ef hún rekst í, og
auðvelt er að setja vélina saman
og tengja hana í traktor. Vinnslu
breidd er 5 fet.
Traktordrifin dæla er flutt
Ofanskráðar tölur sýna, að
starfsemi sæðingastöðvanna fer
hraðvaxandi ár frá ári og nær
nú til um 66% af tölu kúa og
kefldra kvígna í landinu.
Stórvægilegar breytingar í
framleiðsluháttum hafa ekki orð-
ið á árinu 1964.
Grundvallarverð á mjólk til
bænda er frá 15. september kr.
7,42 á kg (6,19). Meðalverð árs-
ins (miðað við verðbreytingu 15.
september) verður 6,55 kr. á kg
mjólkur.
Smjörsala innanlands var 1964
1211 tonn á móti 1285 tonnum
árið áður. Minnkun um tæplega
6%, aðallega seinni hluta ársins.
Mjólkurfráeðiráðunautur var
ráðinn hjá Búnaðarfélagi íslands,
Hafsteinn Kristinsson.
Sauðfé
í árslok 1963 var tala sauðfjár
í landinu 736.381 (777.300). Hef-
ur því fækkað um rúmlega 40
þúsund.
Slátrun var nokkru minni en
haustið áður. Alls var slátrað
686.415 fjár (761 þús.) með
10.147.469 kg kjöts (11,2 þús.
tonn). Þar af dilkar 647.481
(704 þús.) með 9.331.211 kg kjöts
(9,6 þús. tonn).
Meðalþungi dilka hefur verið
um nokkur undanfarin ár:
\
V—
>unal, icm fæilit
frá vagnlnum.
Upprunílegur þungl
í afturðxul dríttar
vélarlnnar
Þungl færður frí fram
enda dráturvílarlnnar
Þungl færOur fri
vagnfnun)
Þungi, tem flyzt frí
framenda dríttar
vélarinnar.
Samanlagður þungl
í afturðxul drattar
vélarinnar.
Álagsbeizli.
Á árinu 1964 hóf Búnaðarsam- 1957 15,04 kg.
band Borgarfjarðar byggingu á 1958 14,12 —
búfjárræktarstöð í landi Hvann- 1959 14,11 —
eyrar. Verður sæðingarstöðin, 1960 14,14 —
sem fram til þessa hefur verið 1961 13,90 —
til húsa hjá skólabúinu á Hvann- 1962 13,75 —
eyri, væntanlega flutt þangað á 1963 13,71 —
yfirstandandi ári (1965). 1964 14,41 —
tlraunir með vetrarklippingu og
hefur Stefán Aðalsteinsson veitt
þeim forstöðu.
Hross
Tala hrossa var í árslok 1963
29.537 (30.482) og hefur þvi
fækkað lítið eitt, svo sem undan-
farin ár.
Tamningastöðvar eru allmarg-
ar í landinu, meðal annars á
bændaskólunum báðum. Fjórð-
ungsmót var haldið á Norður-
landi — Húnaveri — 27. og 28.
júní 1964. Sýndir voru 19 stóð-
hestar og 29 hryssur. Landssam-
band hestamanna er starfandi og
hélt aðalfund sinn á Sauðárkróki.
Útflutt hross voru 311 að tölu
(365) til Þýzkalands og Sviss.
Sum þeirra voru flutt loftleiðis
og tókst vel. Búnaðarfélag ís-
lands gaf Búnaðarfélagi Græn-
lands stóðhest.
Hrossaræktarsamband Borgar-
fjarðar hefur stækkað svæði það,
sem það nær yfir og heitir nú
Hrossaræktarsamband Vestur-
lands. Formaður þess er Símon
Teitsson, Borgarnesi. í Borgar-
firði hefur verið stofnað Hrossa-
ræktarfélagið Skuggi. Formaður
er Einar Gíslason, HestL
Annað búfé
Tala þess í árslok 1963 er sena
hér segir:
Framhald á bls. 21
MORGUNBLAÐIO