Morgunblaðið - 24.04.1965, Qupperneq 23

Laugardagur 24. apríl 1965
MORGUNBLAÐID
23
Deilt um rétt Krepps-
fél. til útsvarsálagninga
KVEÐINN hefur verið upp í
Hæstarétti dómur í máli, er reis
út af ágreiningi um útsvars-
skyldu manns, sem var heimilis-
fastur í öðru sveitarfélagi en því,
sem lagði á hann útsvar.
Málavextir eru þeir, að Kjart-
eni Guðomundssyni, Stykkishólmi,
var gert að greiða útsvar til
Skarðshrepps í Dalasýslu fyrir
árið 1962 að upphæð kr. 5,135,00.
t*að er hann hafði eigi greitt út-
svar þetta krafðist oddviti 'hrepps
ins þess, að lögtak yrði látið fram
fara hjá Kjartani til tryggingar
útsvari þessu. Kjartan mótmælti
útsvarskröfunni og krafðist þess,
eð synjað yrði um framgang hinn-
er umbeðnu lögtaksgerðar.
Mótmæli sín bygigði Kjartan á
því, að hann hefði frá því á árinu
1950 verið heimilisfastur í Stykk-
ishólmi og átt lögheimili þar.
Hinsvegar hafði hann haft nytjar
af % hlutum Akureyja í Gilsfirði,
Skarðshreppi ásamt öðrum
manni. Fyrir þessar nytjar hefðu
verið á sig lögð útsvör í Skarðs-
hreppi. Hefði útsvarsupphæðin í
fyrstu numið kr. 200,00, en árið
1961 hefði útsvarið numið kr.
2,000,00. Útsvörin til Skarðs-
hrepps hefði hann ávallt fengið
dregin frá útsvörunum til Styk'k-
ishólmshrepps og síðan greitt
Skarðshreppi þá upphæð, sem á
hann var lögð þar.
Árið 1962 hefði verið lagt á
hann fullt útsvar í Skarðshreppi,
kr. 5,135,00 og þá hefði ekki verið
tekið tillit til þess, að hann væri
heimilisfastur í Stykkishólmi og
þar lagt á hann fullt útsvar líka.
Hélt Kjartan því fram, að hon-
um bæri ekki að greiða útsvar
nema á einum stað, þ.e. þar sem
hann ætti lögheimili. Horíum
hefði því aldrei borið að greiða
útsvar til Skarðshrepps, en gert
það vegna þess, að útsvörin til
Skarðshrepps hefðu verið dregin
frá útsvörunum til Stykkishólms-
hrepps.
Skarðshreppur rökstuddi kröfu
sína með því, að Kjartan ræki
fasta, sjálfstæða atvinnu í
Skarðshreppi sem bóndi og megin
hluti tekna hans stafaði frá
þeirri atvinnu. Meðan hann starf.
aði að búrekstri, hefði hann fast
aðsetur í Skarðshreppi, en dveld-
ist aðeins í Stykkishólmi þann
tíma, sem búrekstur hans í
Skarðshreppi útheimti ekki vinnu
hans og nærveru.
Niðurstaða málsins varð sú
sama, bæði í héraði og fyrir
Hæstarétti, að synjað var um
framgang hinnar umbeðnu lög-
taksgerðar. Lögð hafði verið
fram kvittun oddvita Stykkis-
hólmshrepps fyrir greiðlsu út-
svars Kjartans til hreppsins
élögðu 1962, kr. 6,480,000. Enn-
fremur vottorð hreppsstjóra
Stykkishólmshrepps um að gerð-
arþoli ætti og hefði átt lögheimili
í Stykkishólmshreppi um mörg
undanfarin ár, svo og vottorð
Hagstofu íslands (þjóðskrárinn-
ar) um að lögtieimi gerðarþola
hefði árin 1960—1962 verið í
Stykkishólmi. Var því talið, að
Kjartan hefði átt lögheimili í
Stykkishólmi, þegar umdeilt út-
svar var á hann lagt í Skarðs-
hreppi og útsvarsálagningin hefði
því ekki átt við rö'k að styðjast,
sbr. 30. gr. laga nr. 69, 1962 um
tekjustofna sveitarfélaga, eink-
um a- og j- liði þeirrar greinar.
Málskostnaðar hafði ekki verið
karfizt fyrir héraðsdómi, en í
Hæstarétti var oddviti Skarðs-
hrepps f.h. hreppsins dæmdur til
að greiða Kjartani málskostnað
fyrir Hæstarétti, kr. 5,000,00.
— Á landsfundi
Framh. af bls. 10.
um verði haldið áfram inni í
höfninni til þess að fleiri bát-
ar geti fengið þar viðlegu- og
athafnasvæði á næstu árum.
— Hverjar eru helztu fram
kvæmdir, sem hreppurinn
stendur í fyrir utan hafnar-
gerðina?
— Næst hafnarframkvæmd
unum er malbikun gatna
aðalverkefnið, sem unnið verð
ur að á vegum hreppsins á
þessu ári. Einnig er orðin
brýn þörf á stækkun vatns-
veitunnar, og verður það æ
meira aðkallandi eftir því sem
bærinn stækkar og athafna-
lífið þar vex.
— Hvernig hafa aflabrögð-
in verið í vetur?
— Staðurinn liggur mjög
vel við fiskimiðum og afli
undanfarinna ára hefur ver-
ið ágætur. Á þessari vertíð
eru aðeins 4 bátar gerðir út
á Patreksfirði. Heildarafli bát
anna hefur verið mjög góður;
hæsti báturinn er Helga Guð-
mundsdóttir með 1300 til
1350 tonn, tveir aðrir bátar
eru með um 100 tonn og sá
fjórði 800 — 900 tonn. Patreks
firðingum er nauðsynlegt að
fá fleiri báta, og eiga þeir nú
í smíðum tæplega 200 lesta
skip.
— Hvernig er afkoma
íbúanna almennt?
— Afkoma manna hefur
undanfarin ár verið mjög
góð, sem meðal annars sést af
því, að hægt hefur verið að
veita mikinn afslátt frá hin-
um lögboðna útsvarsstiga, á
sl. ári 25%. Ég er mjög bjart-
sýnn á framtíð Patreksfjarðar
sem vaxandi útgerðarbæjar,
þar býr duglegt og kjarmikið
fólk, sem ekki hefur látið
margs konar erfiðleika aftra
sér frá því að byggja staðinn
upp.
Ingibjörg Steinsdótfir, leik-
kona — Minning
ATHUGIÐ
að borið saman við útbreiðslu
er langtum ódýrara að auglýsa
i Morgunblaðinu en öðrum
blöðum.
INGIBJÖBG Steinsdóttir, leik-
kona, er dáin. í>að er dálítið erf-
itt fyrir þá, sem þekktu þessa
lífsglöðu, fjörmiklu konu, að átta
sig á því, að hún eigi ekki eftir
að skjóta framar upp kolli ein-
hvers staðar ó landinu til að
blása lífi í leiklistina með eld-
legum áhuga sínum og dugnaði.
Hygg ég að margur leikflokkur-
inn á afskekktum stað í dreif-
býlinu sakni vinar í stað; því
Ingibjörg var ekki alltaf að velta
vöngum yfir því, hvort skilyrði
til leiksýninga væru fullkomin,
þar sem hún kom til starfa. Hún
skildi manna bezt þá heilbrigðu
fegurðar- og túlkunarþrá, sem
fær fólk til þess að eyða vikum
og mánuðum af dýrmætum hvíld
ar- eða annatíma til þess að
þjóna Thalíu. Ég hygg að samúð
hennar með þessu fólki og skiln-
ingur á áhugamáli þess hafi oft
komið henni til að takast á hend-
ur leiðbeiningarstörf við skil-
yrði, sem flestir aðrir leiklistar-
menn hefðu hafnað. En þegar
leiklistin var annars vegar anzaði
Ingibjörg engum erfiðleikum,
hún vann bug á þeim. En þetta
brennandi áhugamál hennar varð
ekki einungis öðrum til hjálpar,
heldur hygg ég að það hafi ein-
mitt verið styrkasta stoð hennar
sjálfrar í erfiðleikum og and-
streymi.
Ingibjörg fæddist að Hvammi
í Höfðahverfi í Suður-Þingeyjar-
sýslu fyrir tæpum sextíu og
tveim árum. Foreldrar hennar
voru Steinn skipstjóri Jónsson og
kona hans Þorbjörg Þorbjarnar-
dóttir frá Blesastöðum á Skeið-
um. Árið 1911 fluttist Ingibjörg
með foreldrum sínum til Reykja-
víkur, þar sem hún hlaut mennt-
un sína í Kvennaskólanum og
giftist ung, Ingólfi lögfræðingi
Jónssyni, en þau skildu eftir all-
langa sambúð. Síðar fluttist hún
til ísafjarðar, þar. sem hún fyrst
mun hafa farið að taka virkileg-
an þátt í leiklistarlífinu, sem á
þeim árum stóð þar með miklum
blóma. Þar var hún búsett í sjö
ár. Árið 1929 fékk hún ríkis-
styrk til þess að kynna sér leik-
list í Þýzkalandi. Þar kom hún
ekki að tómum kofunum, því
þetta var á uppgangsárum hins
fræga leikstjóra Max Reinhardts
í Berlín, og var Ingibjörg svo lán-
söm að fá að fylgjast með
kennslu í' leiklistarskóla þess
fræga manns. Það hefur vafa-
laust verið erfitt fyrir unga
stúlku að koma hér að heiman
úr fásinninu til þessarar stór-
borgar ein síns liðs, en þá komu
henni til hjálpar tveir ágætir
listamenn, sem þar voru búsettir
og greiddu götu hennar, tón-
skáldið Jón Leifs og Jóhann Jóns
son, hið merkilega ljóðskáld, sem
dó fyrir aldur fram í Þýzkalandi.
Minntist Ingibjörg oft á það, hve
hjálp þessara góðu drengja hefði
verið sér mikils virði.
Eftir heimkomuna lék hún tals
vert 'með Leikfélagi Reykjavík-
ur, einkum undir stjórn Haralds
Björnssonar, t. d. Ulrikku í Kinn
arhvolssystrum, Valborgu í Gjald
þrotinu eftir Björnstjerne Björn-
son, Steinunni í Galdra-Lofti og
Agnesi í Dauða Natans Ketils-
sonar. Árið 1934 fluttist hún til
Akureyrar og hóf brátt störf hjá
leikfélaginu. Þar lék hún t. d.
Staða-Gunnu í Manni og konu
og frú Banks í Á útleið eftir
Sutton Vane o. fl. og árið 1942
lék hún svo Höllu í Fjalla-
Eyvindi hjá sama félagi.
Eins og getið var í upphafi lét
Ingibjörg ekki sitt eftir liggja að
efla leiklistarlífið í dreifbýlinu.
Hún hefur annast leiklistar-
kénnslu á Akureyri, í Húsavik,
Siglufirði og í Kópavogi, auk
þess sem hún stóð fyrir leiksýn-
ingum á þessum stöðum.' Hafði
hún til þessara starfa nokkum
styrk frá Alþingi. Meðan heilsan
leyfði ferðaðist Ingibjörg um
landið og hefur vafalaust verið
leiklistinni víða lyftistöng, enda
áhugi hennar og dugnaður frá-
bær.
Er mér ekki grunlaust um að
lífsreynsla Ingibjargar hafi oft
komið henni að góðu haldi í leik-
listinni, því hún var hálfgerður
„Boheme“ í aðra röndina, og slíkt
fólk lendir í ýmsu. Hún* fékk
áreiðanlega sinn skammt af erfið
leikum í þessu lífi. Hún átti við
mikla vanheilsu að stríða og
varð að lokum að gangast undir
lífshættulega uppskurði þar til
líkamsþrek hennar bugaðist. En

henni var ekki fisjað saman.
Þrek og kjarkur voru einkenni
hennar og aldrei lamaðist þrot-
laus áhugi hennar á leiklistinni,
allt til hinztu stundar. Vinir
hennar og vandamenn senda
henni nú kveðjur og hlýjar hugs-
anir, er hún hefur byrj að sína
nýju ferð fyrir handan. Við skul-
um vona, að þar blasi áfram við
henni verkefni, sem hún unni af
jafn heilum hug og leiklistinni.
ÆRK.
60 ára:
Marel Bjarnasois
1 DAG 24. apríl þegar vinur
minn Marel .Bjarnason hefur náð
þeim merka áfanga að verða sex
tugur get ég ekki annað en skrif
að nokkur orð í tilefni dagsins
og þakkað þessum trygglynda og
góða dreng fyrar margra ára
vináttu og langt samstarf. Hitt
veit ég ósköp vel að vinur minn
er lítt hrifinn af lofræðum og
hrósi um sjálfan sig svo ég reyni
aðeins að segja satt og rétt í
þessum fátæklegu orðum. Mig
langar að rifja upp í stórum
dráttum sefi hans. Hann leit
fyrst ljós þessa heims austur í
Flóa en um æsku hans er ég
ekki nógu kunnugur hitt veit
ég að foreldra sinna naut hann
lítt í bernsku en leiðin lá til
vandalausra eins og oft var títt
í þá daga. í Sölvholti í Flóa bjó
þá góð kona, Margrét Magnús-
dóttir og tók hún litla drenginn
til sín og ól hann upp. Þá rann
upp mikil gaefa hjá honum og
þakklátum huga minnist hann
ávallt fóstru sinnar. Og þegar
að því kom að hún varð elli-
móð og hjálparþurfi þá endur-
galt Marel fóstru sinni með að
taka hana á heimili sitt og reyn-
ast henni sem bezti sonur.
Ungur að árum fór Marel að
stunda vinnu bæði til sjós og
lands en uppúr árinu 1930 flutti
hann til Reykjavíkur og hóf
störf hjá vegagerð ríkisins þar
sem hann vann mörg ár eftir
það, en þaðan fór hann til
Reykjavíkurbæjar og starfaði
þar um árabil. Síðustu árin hafa
svo verið vini mínum þung i
skauti því hann misti heilsuna
og hefur legið margar og erfið-
ar legur á síðari árum. Þó hef-
ur hann staðist sem sönn hetja
þá þungu raun og er enn hress
og kátur og lætur sem ekkert
sé. Skömmu eftir að hann flutt-
ist til Reykjavíkur gekk hann
að eiga Sigurástu Sveinsdóttur
og hefur hún reynzt honum
hinn ágætasti lífsförunautur
alla tíð. Þau hjón eiga 2 efnileg
og uppkomin börn, Svein og
Margréti, sem hafa reynzt for-
eldrum sínum sérstaklega vel og
| hjálpað þeim eftir föngum enda
dvelja þau enn á heimili þeirra.
Það hefur Marel vinur minn
ekki farið neitt dult með að það
telur hann sína mestu gæfu í
þessu lífi að hafa eignast svo
góðan lífsförunaut sem raun ber
vitni. Að endingu færi ég svo
Marel mínar beztu árnaðaróskir
og þakka vináttu hans og fjöl-
skyldu hans, við mig og mína
fjölskyldu, þau mörgu ár sem
leiðir lágu saman og bið þess
að heilsa hans nái fullum bata,
svo hann megi verða fullkom-
lega hamingjusamur á sjöunda
tug æfinnar.
S. H.
Moskvu, 12. apríl AP—NTB.
9 RICHARD Nixon, fyrrum
varaforseti Bandaríkjanna
kom til Moskvu sl. laugardag
og dvaldist þar einn sólar-
hring. Hann reyndi m. a. að
ná tali af Nikita Krúsjeff, en
án árangurs. Var hor n ekki
hleypt inn í húsió' þar sem
Krúsjeff hjóniii búa. Nixon
skildi þá eftir miða er á stóð
„Ég kom t.. að óska yðu. og
k .. yðar alls hins bezta og
bera yður kveðju mín og frú
Nixon. Ég harma, að mér
oiyldi ekki takast að hitta
yðu að má meðan ég var
í Moskvu. Richard Nixon.
...iða þen.ia.. afhenti hann
ræstin arkonu í næsta úsi
og bað hana að færa Krúsjeft