Morgunblaðið - 01.08.1965, Side 11

MORGUNBLAÐIÐ »
Bótakröfu
embættísmanns
hafnað
' Sunnwða’gBT t. ágú'sí 1965
hægt og hægt þokaðist upp
eftir skógarbrekkunum og
svalg liti þeirra jafnóðum. Að
síðustu bar hæstu trjátopp-
ana líkt og eldblys við dimm-
an himininn, þangað til slokkn
aði á þeim líka. Sólin var sezt.
Levítinn Akíra Elíabson hélt
áfram að stara niður á veginn,
þangað sem hann sveigði fyrir
klettinn, hann var að bíða eft-
ir Vastí, hún var búin að
dveljast niðri í borginni síð-
an um nón. í>að var langur
tími. Ekki þýddi að segja hon-
um að hún væri alltaf hjá
smyrslaranum. Hún hafði lof-
að því að verða komin heim
aftur fyrir sólarlag, en nú
kviknuðu stjörnurnar hver af
annarri yfir Jesreel sléttunni,
stórar og skínandi eins og silf-
urtalentur“.
I>arna strandaði ég forðum,
rétt í þann mund sem það
rennur upp fyrir Levítanum,
að ástkona hans sé strokin úr
vistinni.
Nú sá ég að skrautleg, en
nokkuð ofhlaðin náttúrulýs-
ingin í sögubrotinu gat að
mörgu leyti staðizt hérna í
uágrenni Nazaret en hvernig
umhorfs mundi vera innst
inni í Efraímfjöllum, það var
«ftir að vita.
Þetta meðal annars var ég
að hugleiða austur yfir slétt-
una, en svo ókum við upp í
hálendið og ég um annað að
hugsa: við vorum komin á
eeskuslóðir Jesú Krists — til
Nazaret.
Nazaret skiptist í tvo ger-
élíka hluta eins og Jerúsalem:
gömlu borgina sem eingöngu
er byggð Aröbum og ber
ómengaðan svip Austurlanda,
©g nýju borgina, sem er vest-
ræn og nýtízkuleg að yfir-
bragði, reist á síðustu árum
•f innfluttum Gyðingum frá
um 40 þjóðlöndum.
Við höfðum viðdvöl í gömlu
borginni og verzluðum dálítið
við Arabana. Það er sagt þeir
eéu flestir kristnir, en klæðn-
aður þeirra og daglegt líf ber
það ekki með sér, heldur er
það allt eins og klippt út úr
Kóraninum og þúsund og
einni nótt — ekki þó konungs-
höllunum. Borgargöturnar eru
mjóar og brattar, sumar svo
hrattar, að þær eru lagðar í
þrepum eins og stigi. Araba-
karlar í síðum, dökkum
skikkjum með hvítar dúk-
elæður á höfði riðu litlum
asnakvikindum upp og niður
þessa steinstiga, og beittu
keyrinu miskunnarlaust. Reið
ver þeirra voru einhvers kon-
•r torfmeljur. Söluvarningur
hálffyllti allar götur og þrö.ng
•f fólki hvarvetna, heldur illa
þvegið og ekki spariklætt,
vægast sagt.
Eftir dáskemmtileg við-
•kipti við þennan lýð, sem að
drjúgum hluta kunni talsvert
í vesturlandamálum, fórum
við að heimsækja Jósef og
Maríu og Jesús Krist. Ka-
þólskar kirkjur hafa verið
reistar yfir rústirnar af húsa-
kynnum hinnar helgu fjöl-
•kyldu. Hefur íbúðin verið í
kjallara, höggin út í klett, en
trésmíðaverkstæði Jósefs á
efri hæð ofanjarðar. Leifarn-
«r af steinborðinu, sem Jesús
mataðist við í æsku eru enn á
•ínum stað, og margt fleira er
þarna við lýði af fornum heim
ilisbúnaði, sem vísindamenn-
irnir fullyrða, að Kristur hafi
•iizt upp við. Trúði ég öllu,
sem mér var sagt um þetta og
þreifaði á forngrýtinu hátt og
lágt í trausti þess, að Jósf
og María og Jesús Kristur
hefðu farið höndum um þessa
eömu steina fyrir tvö þúsund
árum.
Um leið og við héldum
brott úr borginni, sýndi ég
herra Nielsen, hreppstjóra úr
Danaveldi, litla arabiska bjúg
sverðið, sem ég hafði keypt
í ruslabúðinni við torgið.
ann leit á það andartak,
ö-oiti og sagði um leið og
ExxxiMnMHMmHMHI
hann rétti mér gripinn til
baka: „Made in Germany!“
Þetta sagði hann til að stríða
mér, sá spéfugl, en hver veit
nema hann hafi haft rétt fyrir
sér: Heimurinn stundar svindl
og pretti og jafnt á þeim stöð
um sem helgir eru kallaðir.
Við ókum nú austur um há-
lendið í sólskininu og hvar-
vetna gaf að líta gamla Biblíu
staði og nýtt landnám ísraels-
þjóðarinnar hlið við hlið. í
Kana, þar sem vatnið breytt-
ist forðum í vín, voru Arab-
arnir að dóa til akurbletti sína
og sníða visnar greinar af
fíkjutrjánum og Olíuviðnum.
Við lentum ekki í neinu brúð-
kaupi á staðnum og ókum því
tafarlaust áfram, austur hjá
honu fræga Taborfjalli, með
kirkju uppi á þessum öræfa-
tindi, sem minnir mann á
kvæði Jónasar Guðlaugsson-
ar, og að Jórdan, þar sem hún
fellur úr Genesaretvatni.
Varla held ég sé til fegurri
útsýn en þarna af vestur-
brún Jórdanardalsins, að sjá
yfir Genesaretsléttuna, sem er
einn samfelldur aldingarður,
með öllum hugsanlegum nytja
gróðri, skrautviðum og auð-
legð blóma, djúpblátt vatnið,
há og nakin og ryðrauð fjöll
Sýrlands hinum megin. Hitinn
var röskar þrjátíu gráður í
skugganum, loftið brakandi
þurrt og tært.
Við ókum yfir Jórdan, allt
að sýrlenzku landamærunum,
sem þarna liggja um rætur
austurfjallanna. Daníel Ler-
man sagði, að ekki ríkti góður
friður við þessi landamæri, og
yrðu kibbútsíbændur ísraels-
manna að hafa hlaðinn riffil
í annarri hendinni, en jarð-
yrkjuverkfærið í hinni, þegar
þeir gengju út til búverka
sinna. Iðulega væri skotið á þá
austan yfir landamærin, enda
væru Sýrlendingar öðrum ná-
grönnum ísraelsmanna erfið-
ari í sambúð. Á hinu mikla
fiskivatni allra tima, Genesar-
et eða Kinneret, er friðurinn
heldur ekki tryggur, og er þar
stundum skipzt á skotum.
Ég jós vatni úr hinu helga
fljóti yfir höfuð mitt, en sumir
fóru úr sokkum og skóm og
létu nægja að skíra á sér tærn
ar upp úr Jórdan. Vatnið er yl
volgt og ekki mjög fjarri því
að vera tært, stórvaxið sef
vex meðfram bökkum og
skrautlegar hitabeltisjurtir
spegla sig í straumnum. Jór-
dan er 500 kílómetra löng, frá
Hermonfjalli til Dauða hafs,
innan Ísraelsríkis, er áin 118
km löng.
Við ókum þennan dag norð-
ur með vatninu og skoðuðum
þá staði, sem tengdir eru
Kristi og guðspjöllunum, svo
sem Tíberías, sem stendur
lægst allra borga í ísraél: 210
metrum neðan við sjávarmál,
rústir Magdala, Betsaíta og
Kapernaum. Þarna eru rústir
samkunduhússins, sem þeir
rifu gat á til að koma lamaða
manninum niður um þakið í
læknishendur Jesú, kirkju-
grunnur, þar sem hús Símon-
ar Péturs stóð, og í nágrenn-
inu er hæðin, þar sem Fjall-
ræðan var flutt í öndverðu.
Eftir langvinnar sikoðunar-
ferðir um rústir frá dögum
Krists og Heródesar var sezt
að hressandi máltíð á gesta-
heimili Nof-Ginosar samyrkju
búsins (kibbútsins), en þar
sem ég held að margir íslenzk
ir ferðamenn og þjóðfélags-
fræðingar hafi þegar skrifað
góðar lýsingar á þessu sam-
félaigsformi fsraelsmanna,
leyfi ég mér að sleppa því
hér. Aðeins vil ég minna á,
að í þessu merkilega landi
þróast samyrkjubúskapur og
einkarekstur hlið við hlið í
fullu bróðemi um allt landið
undir viturlegri handleiðslu
r íkis s tj órnar i nnar.
Núna, þegar þetta er skrif-
að þrem mánuðum eftir heim-
sóknina í Jórdanardalinn, þá
er það ekíki sízt náttúran sjálf,
sem heldur velli í endurminn-
ingunni: logarauðar blómflétt
urnar á gömlum múrunum í
Tíberías, blámi Gemesaret-
vatnsins, bleik nekt sýrlenzku
fjallanna í austri, drifhvítur
snjótindur Hermonfjallsins í
norðri, tíbrá fjarlægra sjón-
deildarhringa yfir löndum,
sem ég þekki ekki og kemst
ekki til. Að ferðast, það er
eins og að drekka og halda
þó áfram að vera þyrstur.
Við ókum aðra leið til baka,
nyðri leið, framhjá Dal dúfn-
anna fullum af hellisskútum,
fjallinu Kam Hettin, þar sem
Tyrkir gersigruðu krossfar-
ana árið 1187 og krossinn
helgi týndist svo að aldrei síð-
am hefur harm komið í leitirn-
ar. Þama var og ekið um
mestu olíuviðarskóga landsins,
elztu trén eru uppundir þús-
und ára gömul, þau eru lág en
boldigur, hnýtt og undin marg
víslega. Líka var ekið um
hrjósturlönd, þar sem Bedú-
ínar höfðu slegið sínum
svörtu tjöldum úr úlfaldahúð-
um og héldu sauðfé sínu, geit-
um og kameldýrum á haga.
Stóðu konurnar sums staðar
yfir litlum kindahóp og prjón
uðu af kappi, eða unglingur
var að passa eina belju úti í
haga, eða kamelmeri með fol-
aldi.
Drúsar nefnast einn sértrú-
arflokkur í ísrael, ég held þeir
séu ættaðir frá Armeníu eða
kannski Mesopotamíu. Þeir
búa í þorpum á fjöllum uppi.
Við ókum um eitt slíkt Drúsa-
þorp, og sáum bömin og kon-
urnar við brunninn. Það var
sams konar brunnur og sá sem
Rebekka jós vatni úr, þegar
Eleasar kom til að biðja hemn-
ar fyrir hönd ísaks.
Síðasti viðkomustaður okk-
ar þemnan dag var borgin
Akko eða Acra, gömul og ný
virkisborg á strönd Miðjarð-
arhafsins, og ekki lengra frá
Haifa en svo, að sér á milli
í góðu skyggni. Austan við
borgina eru langar raðir af
þeim hæstu og beinvöxnustu
páimaviðum, sem ég hef séð,
Napoleon Bonaparte reyndi
að vinna þessa borg af Tyrkj-
um árið 1799 á heimleið úr
herferðinni frá Egyptalandi,
en varð frá að hverfa. Aftur
á móti tókst ísraeltsmöranum
að ná henni úr höndum Araba
í frelsisstríðinu 1948. Flúðu
þá flestír íbúanna burt og
vitjuðu ekki aftur heimila
sinna, en Gyðingainnflytjend-
ur settust þar að og reistu sér
nýja og betri borg. Araba-
hverfið, ,sem enn er þar við
lýði, er óhreint og fátæklegt,
og enginn fengi mig til að
dveljast þar næturlangt, hvað
þá lengur.
Um sólarlag vomm við aft-
ur í Haifa, þar sem skipið beið
okkar ferðbúið, hlaðið hun-
angi jarðar og perlum hafs —
eða svo taldi ég mér trú um að
vera mundi. Leysum nú land-
festar og siglum.
Salem, ísrael! Salem!
Guðmundur Daníelsson.
Leiðrétting
NOKKRAR prentvillur hafa
slæðst inn í greinina: „Frá
Karmelfjalli til Síonsborgar“.
Tvær þeirra eru svo meinleg-
ar, að þær raska efninu, og
skulu þær leiðréttar:
Aftantil við miðja girein
hefur hluti setningu fallið
niður. Þar á að standa: En á
dáð þeirra fellur ekki og ber
ljóma um allt Ísraelsríki af
þeirra hinztu för.
Þar sem talað er um
„Ramat Rachel“ Hæð Rakel-
ar, stendur í greininni: „Hing
að má því ekki rekja þráð-
inn í því fyrum vinsæla og
margsungna kvæði Gísla
Brynjólfssonar-------“ orðið
,ekki“ á auðvitað að falla
burt.
1 MAf sl var kveðinn upp í
llæstarétti dómur í máli, sem
Guttormur Sigurbjörnsson, fyrr-
verandi skattstjóri í Kópavogi,
höfðaði gegn fjármálaráðherra
f. h. ríkissjóðs, þar sem hann
krafðist skaðabóta vegna þess, að
skattstjórastaðan í Kópavogi var
lögð niður með lögum nr. 70,
1962.
Málavextir eru þeir, að þ. 8.
apríl 1958 var Guttormur Sigur-
björnsson settur skattstjóri í
Kópavogi. Aður hafði hann verið
skattstjóri á ísafirði um þriggja
ára skeið. Hiran 4. desember 1958
skipaði fjármálaráðherra stefn-
anda skattstjóra í Kópavogskaup
stað til næstu 6 ára frá 1. des-
ember 1958 að telja eða til 30.
nóv. 1964. Byggðist ráðning þessi
á ákvæðum laga nr. 46. 1954 um
tekjuskatt og eignaskatt, þar sem
fjármálaráðherra var heimilað
að skipa skattstjóra í kaupstöð-
um utan Reykjavíkur til 6 ára.
Tók stefnandi laun samkvæmt 6.
flokki launalaga.
Með lögum nr. 70. 1962 um
tekjuskatt og eignaskatt var gerð
breyting á skipan skattstjóra-
embætta hér á landi. Samkvæmt
28. gr. þessara laga skal landinu
skipt í níu skattumdæmi og skal
eitt þeirra, Reykjanesumdæmi,
ná yfir Gullbringu og Kjósar-
sýslu, Kópavogskaupstað, Hafnar
fjarðarkaupstað, Keflavíkurkaup
stað og Keflavíkurflugvöll. Stefn
andi sótti um skattstjóraembætt-
ið í Reykjanesumdæmi, en annar
maður var í það skipaður þ. 29.
sept. 1962. Var lagt fyrir stefn-
anda að afhenda þeim manni
embætti það, er hann hafði haft
á hendi og gerði stefnandi það.
Stefnandi hafði uppi mótmæli
gegn þessari málsmeðferð.
Hinn 26. nóvember 1962 ritaði
ríkisskattstjóri að fyrirlagi fjár-
málaráðherra bréf til stefnanda
og bauð honum fulltrúastoðu við
embætti ríkisskattstjóra, er laun-
uð yrði samkvæmt 6. flokki
launalaga, þ.e. sömu laun og
stefnandi hafði sem skattstjóri.
Boði þessu hafnaði stefnandi.
Hinn 19. desember 1962 tilkynnti
fjártnálaráðherra Guttormi Sig-
urbjörnssyni, að honum myndu
greidd laun í 6 mánuði frá 1.
okt. 1962 að telja til 31. marz
1963.
Stefnandi mótmælti án árang-
urs og höfðaði þá mál þetta, þar
sem hann krafðist launa allt
ráðningartímabilið. Taldi hann
sig hafa verið ráðinn til 30. nóv.
1964 og bæru honum því laun
allt það tímabil. Kvaðst stefn-
andi ekki fá séð, að hér skipti
máli tilboð ríkisskattstjóra um
fulltrúastöðu sér til handá. Þar
hefði verið um lægri stöðu að
ræða og auk þess vafasamt, að
hægt væri að bjóða laun skv. 6.
flokki fyrir þá stöðu með hlið-
sjón af launalögum. Samkvæmt
útreikningi tryggingafræðings
nam stefnufjárhæðin kr. 156.717,-
Fjármálaráðherra mótmælti öll
um kröfum stefnanda og krafð-
ist sýknu. Kröfur sínar studdi
hann eftirtöldum rökum:
1. Með lögum sr. 70/1962 hefðu
verið lögð niður þrjú skattstjóra-
embætti, þ. e. í Kópavogi, Hafn-
arfirði og Keflavík, og í staðinn
komið eitt embætti, þ. e. skatt-
stjóraembættið í Reykjaneskjör-
dæmi. Ekki yrði séð, að stefn-
andi hefði frekar átt heimtingu
á hinu nýja embætti en hinir
skattstjórarnir, nema síður væri
miðað við menntun og starfsald-
ur.
2. Stefnanda hefði af ríkis-
skattstjóra skv. fyrirmælum fjár-
málaráðuneytisins, verið boðin
fulltrúastaða hjá ríkisskattstjóra
með sömu launum og hann hafði
í sinni fyrri stöðu. Því hefði
stefnandi neitað og eftir túlkun
umboðsmanns hans aðallega
vegna þess, að það væri virð-
ingarminna embættL Ekki væri
unnt að fallast á þá skoðun, enda
hefðu hliðstæðir embættismenn **'
tekið slíku boði.
3. Eftir að stefnandi neitaði til-
boðinu hefðu honum verið greidd
laun í 6 mánuði í samræmi við
14. gr. laga nr. 38/1954, en
ákvæði þeirra laga taki til
ágreiningsefnis málsins.
4. Stefnndi hefði ekki skaðazt
fjárhagslega, þar eð hann hefði
tekið við embætti bæjarritara i
Kópavogi með miklu hærri laun-
um, en hann hefði haft hjá rík-
inu.
5. Samkvæmt 61. gr. stjórnar-
skrárinnar sé heimilt að flytja
æðstu embættismenn ríkisins
milli embætta, þegar dómskipan
sé breytt, ef þeir missa ekki
neins í launum sínum. Þetta á-
kvæði hefði verið notað með lög-
jöfnun um aðra háttsetta emb-
ættismenn. Hljóti því að vera
heimilt að breyta starfsháttum
skattstjóra til batnaðar án þess
að eiga skaðabótaskyldur yfir-
vofandi.
Niðurstaða málsins varð sú
sama i héraði og fyrir HæstaréttL
Kröfum stefnanda var hrundið
og fjármálaráðherra sýknaður,
en málskostnaður var niður
felldur fyrir báðum réttum. í
forsendum að dómi Hæstaréttar
segir svo: „Ákvæði 1. málsgr. 14.
gr. laga nr. 35/1954, sbr. 6. og 7.
tl. 4. gr. sömu laga, taka svo sem
segir í hinum áfrýjaða dómi,
m. a. til þess, er lögð er niður
staða, sem opinber starfsmaður
hefur verið skipaður til að gegna
um tiltekinn tíma, þ. e. með tíma
buhdnu skipunarbréfi, eins og
orðað er í 6. tl. 4. gr. lága nr.
38/1954. Staða (Stefnanda) var
lögð niður með lögum nr.
70/1962, og þar sem hann hefur
fengið greidd laun í 6 mánuði,
frá því að hann lét af starfi af
þeim sökum, eins og fyrir er
mælt í 1. mgr. 14. gr. umræddra
laga, þá á hann ekki rétt til
frekari bóta úr ríkissjóði vegna
lausnar úr starfi."
Gagnfræðadeild
við Miðskólann
í Stykkishólmi
ÞRÁTT fyrir þröngan húsakost
Miðskólans i Stykkishólmi, hefur
nú verið ákveðið að bæta IV.
bekk gagnfræðastigs við skólann,
og mun gagnfræðadeildin taka
til starfa í haust. Velflestir fram-
haldsskólar landsins hafa nú
gagnfræðapróf eða landspróf sem
inntökuskilyrði. Þykir forráða-
mönnum skólans því brýn nauð-
syn á að skólinn geti útskrifað
gagnfræðinga og gefið þar með
öllum nemendum sínum kost á
beinu framhaldsnámi. Fer vel á
því að deildin taki til starfa í
haust, en þá eru 50 ár liðin frá
því að unglingafræðsla hófst i
StykkishólmL