Morgunblaðið - 07.12.1965, Blaðsíða 17

Þriðjudagur 7. des. 19OT
MORGUNBLAÐIÐ
17
tiöfundur: Stefán Jónsson
Leikstjóri: Helga Bachmann
SÍÐDBGIS á laugardaginn frum-
eýndi Leikfélag Reykjavíkur í
Tjarnarbæ nýtt barnaleikrit,
,,Grámann“, eftir hinn þjóðkunna
og dáða barnabókahöfund Stefán
Jónsson. Leikstjóri var Helga
Bachmann, en tónlistina samdi
Knútur Magnússon, og leikmynd-
ir og búningar voru verk Stein-
Iþórs Sigurðssonar. Sýningunni
var vel fagnað af leikhúsgestum
og fengu allir aðstandendur
hennar langdreigið lófaklapp í
iokin.
„Grámann" er fyrsta raunveru-
lega leiksviðsverk Stefáns Jóns-
eonar, en hann hefur áður samið
stutta leikþætti fyrir skóla, þýtt
eitt barnaleikrit og átt þátt í að
búa „Mjallhvíti“ í leikbúning.
Eins og nafnið ber með sér er
hið nýja leikrit sprottið úr jarð-
vegi íslenzkra þjóðsagna og
íevintýra. Stefán hefur tengt
eaman stef úr nokkrum ævintýr-
um á einkar viðfelldinn hátt, þó
eums staðar móti greinilega fyr-
ir samskeytum og söguþráðurinn
eé hnökróttari en skyldi. Sagan
um Grámann og ævintýri hans
er með öðrum orðum „trufluð"
eða rofin af öðrum lítt skyldum
sögum, og á einum stað er at-
'burðarásin beinlínis stöðvuð, þ.e.
í atriði Vordísarinnar, sem er út
af fyrir sig hugnæmt, en kemur
eins og skollinn úr sauðarleggn-
um í þessu verki. Ljóðið sem
Vordísin fer með er bæði fagurt
og umhugsunarvert, en það á
tæplega erindi inn í veröld Grá-
manns.
Yfirleitt má segja um þetta
fyrsta barnaleikrit Stefáns Jóns-
sonar, að það sé í hæggengara
lagi fyrir börn, en virðist mundu
eiga betur við unglinga. Ljóðin
eru til dæmis mörg bráðsnjöll,
en fara að mestu forgörðum í
flutningi og hefur leikstjórinn
kosið að láta flytjendur þeirra
ærslast þeim mun meir sem mál
þeirra er torskildara, og er það
að mínu viti heppileg lausn.
Ljóðmæli á leiksviði valda ævin-
lega erfiðleikum, nema þau séu
einfaldleikinn sjálfur. Stefán
Jónsson er einatt aðdáanlega ná-
lægt mæltu máli í ljóðum sínum,
en ég held þau nái samt ekki
tilgangi sínum nema helzt hjá
stálpuðum krökkum.
Hins vegar vinnur Stefán á
ýmsan hátt fimlega úr efni sínu,
tengir saman ævintýrið og hinn
hversdagslega veruleik með
djörfum tiltektum sem vekja í
senn kátínu og umhugsun. Hann
hefur orðið að auka ýmsum sjálf-
stæðum þáttum við meginþráð
leikritsins til að gera það nógu
langt, eins og fyrr var vikið að.
Þáttur Vordísarinnar stakk mjög
í stúf, og svipað má segja um
þátt kerlingarinnar hans Brúsa-
skeggs, en hins vegar féll þáttur-
inn um brauðin og rjómatertuna
prýðilega inn í heildina. Hlut-
verk tveggja sögumanna, sem
eru eins konar meðalgöngumenn
milli leikhúsgesta og sýningar,
voru vel til fundin, og áttu þeir
Arnar Jónsson og Borgar Garð-
arsson ólítinn þátt í skemmtun
barnanna með ærslum sínum og
spaugsamri framsögn ljóðatext-
ans, sem komst raunar ekki til
skila nema að hálfu leyti! Þeir
voru hvor öðrum betri í þessum
hlutverkum.
Þó Búkolla og Brúsaskeggur
komi við sögu ásamt Vordísinni,
er megininntak leikritsins sagan
um þau karl og kerlingu í Garðs-
horni og Grámann hinn ráð-
snjalla. Gömlu hjónin voru leik-
in af Guðmundi Pálssyni og
Guðrúnu Stephensen, sem bæði
ávöxtuðu sín pund vel. Einkan-
lega var Guðmundur ísmeygilega
gamansamur í öllu sinu fasi.
Grámann var leikinn af Sigurði
Erni Arngrímssyni, og fór hann
þokkalega með hlutverkið, en
hefði gjarna mátt sýna meira af
fjörinu og glettninni sem hann
sýndi í barnaleikritinu í fyrra,
en hitt skal játað að hlutverk
Grámanns er hvorki þakklátt né
„frjótt“.
Kóng og drottningu léku þau
Steindór Hjörleifsson og Sigríð-
ur Hagalín og gerðu þeim mjög
kátleg skil. Steindór var hreint
óborganlegur í gervi hins ýstru-
mikla og einfalda kóngs, og Sig-
ríður gaf honum lítið eftir í hlut-
Kóngur, drottning og fylgdarlið þeirra.
Guðrún Stephensen, Guðmundur Páisson og Sigurður Öra Arn-
grúnsson í hlutverkum ainum.
verki hinnar blestu drottningar.
Kóngsdótturina lék Stefanía
Sveinbjarnardóttir af ferskum
yndisþokka.
Brauðin voru leikin af Bjarna
Steingrímssyni (rúgbrauðið) og
Auróru Halldórsdóttur (hveiti-
brauðið), en rjómatertan af
Kristínu Önnu Þórarinsdóttur.
Þeirra var Bjarni spaugilegastur,
hann gerði sér verulega góðan
mat úr sínu brauði. Bjarni lék
einnig prest, sem einhverra hluta
vegna kom fram eins Og gyðing-
legur rabbíni, og brá upp hnytt-
inni mynd af honum.
Af öðrum hlutverkum er
ástæða til að nefna Vordísina,
sem Kristín Anna Þórarinsdóttir
lék af Ijóðrænni næmi, og kerl-
inguna hans Brúsaskeggs, sem
Jóhann Pálsson lék með þó
nokkrum gusti, en hún átti held-
ur lítið erindi inn í leikritið og
var þar af leiðandi oftast utan-
gátta. Sigurður Karlsson skapaði
sérlega skemmtilega manngerð í
hlutverki Longintess hirðmanns,
og eru þá upptaldir þeir sem
helzt kvað að á sýningunni.
I heild var sýningin fjörmikil
og heilsteypt, þrátt fyrir ofan-
nefnda annmarka leikritsins, og
hefur Helga Bachmann unnið hér
eftirtektarverðan sigur í glímu
sinni við fyrsta verkefnið. Hún
hefur blásið miklu lífi í sýning-
una, en samt varðveitt vissa fág-
un og þann rétta tón, þannig að
ævintýrið og veruleikinn fallast
í faðma.
Tónlist Knúts Magnússonar átti
Sigríður Hagnlín og Steindór Hj örleifsson í hlutverkum kóngs og
drottningar.
f sal og magna fjörið þegar mest
lá við. Tónlist hans var mjög
hugþekk og viðkunnanlega flutt
á orgel og klarínettu af Helgu
Steffensen og Einari Jóhannes-
syni. Lilja Hallgrímsdóttir stjórn
aði danssporum sem voru lipur-
lega stigin.
Leikmyndir Steinþórs Sigurðs-
sonar voru í senn afar skraut-
legar og sérlega stílhreinar, og
veittu sýningunni hinn æskilega
blæ ævintýris og blárra drauma.
Búningar hans voru sömuleiðis
skrautlegir og skemmtilegir.
Það sem veitir manni kannski
mesta ánægju á sýningu eins og
þessari er sú vitneskja, að hér
hafa nokkrir valdir menn, hver
á sínu sviði, virkilega lagt sig
fram um að koma upp fallegri
Og vandaðri sýningu fyrir
yngstu kynslóðina, og það yfir-
gnæfir þá vankanta sem fyrr
voru nefndir, enda sýndu áhorf-
endur á laugardaginn að þeir
kunnu vissulega að meta þetta
lofsverða framtak Leikfélagsins.
verulegan þátt í að laða fram
hina réttu stemningu á sviði og
Sigurður A. Magnússon.
Viðurkenning fyrir
þrek og karlmennsku
MAGNÚSI Þórarinssyni, gjald-
kera Flugbjörgunarsveitarinnar,
barst eftirfarandi bréf frá Gísla
Sigurbjörnssyni, forstjóra Elli-
heimilisins Grundar, ásamt 5
þúsund kr. ávísun:
Við hér á Grund höfum, sem
og allir aðrir íslendingar, fylgzt
með athygli og aðdáun á því
leitarstarfi, sem þér hafið stjórn
að og félagar yðar og fjöldi ann
ara dugmikilla manna, sem og
amerískir varnarliðsmenn hafa
tekið þátt í.
Við samfögnum yður með
gifturíkan árangur og látum í
Ijós þakklæti til yðar og allra
þeirra, sem stóðu í þessari
vandasömu og erfiðu leit. —
Jóhann Löve sýndi frábæra karl
mennsku, sem efalaust verður
mörgum til hjálpar og eftir-
breytni síðar meir.
Það er ekki alveg rétt hjá
yður í dagblaðinu Vísi, að störf
yðar og Flugbjörgunarsveitarinn
ar sé ekki hátt metið. — Við
vitum nú betur en áður, hvaða
karlmenni hér eru á ferð.
Vistmennirnir sumir hafa kom
ið að máli við mig. Þeir eru
orðnir rosknir flestir og vel það.
En þeir voru margir hverjir líka
hraust karlmenni og komust oft
í hann krappan. — Þeir kunna
áreiðanlega að meta slíkt afrek
og hér hefur verið unnið.
Avísunin, sem þessu bréfi
fylgir, er sýnilegur vottur um
virðingu og þakklæti. — Þér og
yðar menn, íslenzkir og erlendir
— hafa sýnt hvað karlmennska
er — og þá ekki sízt Jóhann
Löve sjálfur.
Vinsamlegast,
Gísli Sigurbjörnsson.
Gjaldkeri Flugbjörgunarsveit
arinnar, Magnús Þórarinsson, og
Sigurður Þorsteinsson, formað-
ur hennar, hafa beðið blaðið að
færa gefendunum innilegar
þakkir fyrir þessa góðu og vin
samlegu gjöf.
Leikfélag Reykjavíkur — Tjarnarbæ:
GRAMANN