Morgunblaðið - 23.04.1966, Side 8

8
MORGU N BLAÐIÐ
Laugar'dagur 23. aprll 196]

FRÁ ALÞINGI
Mörg mdl tSI um-
ræðu d AlþSngS
FUNDIR voru í gær í báðum
deildum Alþingis, svo og í Sam-
einuðu Allþingi. í upphafi fundar
minntist forseti Sveinibjörns
Högnasonar fyrrum aiþingis-
manns og prófasts og vottuðu
þingmenn minningu hins látna
virðingu með því að rísa úr sæt-
um. Þá skýrði forseti frá því,
að Hjörtur Þórarinssön bóndi á
Tjörn í Svarfaðardal tæki sæti
á Aiþingi í fjarvist Gósla Guð-
mundssonar.
Þá var afgreidd sem ályktun
Aiþingis þingsályktunartillagan
um 18 ára kosningaraldur, með
þeim breytingum sem allsherjar-
nefnd lagði til að gerðar yrðu
á tillögunni. Afgreitt til 3. um-
ræðu var frumvarpið um fjár-
aukalög og þingsályktrmartillögu
um rétt til landgrunnsins var
vísað til siíðari umræðu og utan-
ríkisnefndar. Einnig var þings-
ályktunartillögunni um löndun
erlendra fiskLskipa vísað til alls-
herjarnefndar.
Neðri deild
í neðri deild mælti Eggert G.
Þorsteinsson sjávarútvegsmála-
ráðherra fyrir frumvarpinu um
síldarleitarskip. Um það mál tók
einnig til máls Jón Skaftason, en
frumvarpinu var síðan visað til
2. umræðu og sjáarútvegsnefnd-
ar.
li únaðarmál as j óð ur
Gunnar Gíslason mælti fyrir
áliti landbúnaðarnefndar er það
frumvarp kom til 2. umræðu í
neðri deild í gær. Skýrði Gunnar
einnig frá breytingartillögu er
nefndin leggur til, en hún er sú,
að búvörugjald verði tekið í tvö
ár í stað fjögurra sem frumvarp-
ið gerir ráð fyrir. Einnig tók til
máls Lúðvík Jósefsson (K) sem
sagði það fráleitt að leggja þenn-
an skatt á til að standa undir
hallarekstri Bændahallarinnar.
Málinu var síðan visað til 3. um-
ræðu, eftir að breytingartillögur
nefndarinnar höfðu verið sam-
þykktar.
Eri deild
í efri deild voru 11 mál tekin
til umræðu. Mælti Emil Jónsson
utanríkisráðherra fyrst fyrir
frumvarpi um alþjóðasamþykkt
gegn óhreihkun sjávar. Var því
frumvarpi að ræðu ráðherra lok-
inni vísað til 2. umræðu og
sjávarútvegsnefndar. Til 2. ura,
ræðu og landbúnaðarnefndar var
vásað frumvarpinu um eignar-
nám lands í Flatey, til 2. um-
ræðu og menntamálanefndar
frumvarpinu um vernd barna og
ungmenna, sem Gylfi Þ. Gísla-
son menntamálaráðherra fylgdi
iir hlaði. Til 2. umræðu og alls-
herjarnefndar var vísað frum-
varpinu um ferðamál. Öll þessi
frumvörp hafa áður hlotið af-
greiðslu neðri deildar.
Þá fór fram atkvæðagreiðsla
um frumvarpið um Atvinnujöfn-
unarsjóð og var það afgreitt til
neðri deildar með nokkrum
breytingum.
Nefndarálit Einars
Olgeirssonar
FYRIR skömmu voru lögð fram
á Alþingi nefndarálit frá meiri
og minni hluta utanríkismála-
nefndar Sameinaðs þings um
þingsályktunartillögu kommún-
ista um endurskoðun á aðild fs-
lands að Norður-Atlantshafs-
samningi og Atlantshafsbanda-
lagi
Einar Olgeirsson, sem er ful'l-
trúi kommúnista í nefndinni,
skilaði séráliti sem hefst á þess-
um orðum: „Utanrikismálanefnd
hefur ekki orðið sammála um
afgreiðslu þessarar þingsálykt-
unartillögu. Meiri hlutinn, full-
trúar Sjálfstæðisflokksins og Al-
þýðuflokksins, leggur til, að hún
sé felld, en ég lagði sem fulltrúi
Alþýðubandalagsins til, að hún
yrði samþykkt. Fulltrúar Fram-
sóknarflokksins sátu hjá.“
í meirihluta álitinu kemur
hinsvegar annað í ljós. Þar skrifa
ful'ltrúar Framsóknarflokksins,
þeir Þórarinn Þórarinsson og
Ólafur Jóhannesson undir það
álit ásamt fulltrúum stjórnar-
Iflokkanna, að Norður-Atlants-
hafsbandaíagið sé einn af horn-
steinum hinar íslenzku utanrík-
isstefnu, sem mörkuð hafi verið
af lýðræðisflokkunum þrem. —
Umrædd þingsálytkunartillaga
gangi ír berhögg við fyrrgreinda
stefnu íslands í utanríkis- og ör-
ygigsmá'lum og beri því að fella
hana.

, j&' ",
Hln fyrirhugaffa kisilgúr-
verksmiffja viff Mývatn. Fuel
oil tank — olíugeymir verk-
smiffjunnar; Preconditioning
room — þurrkhús þar sem
kisilgúrið er þurrkaff, fyrir
framan þurrkhúsiff er stjórn-
klefi; kiln — ofninn og á bak
viff faann hráefnisgeymir
merktur ore bin; flux bin —
sótageymir; bag house — kís-
ilgúrsíur; stack — skorsteinn.
1 báðum turnunum eru skilj-
ur þar sem endanleg vinnsla
fer fram. B.E. — færibanda-
lyftrar og Warehouse —
vöruskemma þar sem sekkj-
un og geymsla kisilgúrsins
fer fram.
Fiskveiffar i landhelgi
Um það mál töluðu Jón Skafta-
son, Jón Kjartansson og Birgir
Finnsson (A) er það kom til 1.
umræðu í neðri deild. Mál þetta
hefur hloíið afgreiðslu efri
deildar og var að loknum um-
umræðum vísað til 2. umræðu og
sjávarútvegsnefndar.
— Dúfnaveizlan
Framhald *af bls. 3.
son, Guðmund Pálsson, Helgu
Bachman og Gest Pálsson.
Sveinn Einarsson kvað æfing-
ar á leikritinu hafa staðið í þrjá
mánuði, og sagði að þeir hjá
Leikfélaginu hefðu haft mikla á-
nægju af samstarfinu við Halld-
ór Laxness, en eins og áður seg-
ir, hefði leikritið ekki verið
fullsamið fyrr en æfingar voru
hafnar. Hann gat þess, að þetta
væri annað leikritið, sem Leik-
félagið flytti eftir Halldór Lax-
ness — hið fyrra var Straumrof,
sem flutt var í Iðnó árið 1934.
Halldór Laxness kvað Straum-
rof vera þannig tilkomið, að vet-
urinn 1933 hefði hann dvalizt á
Spáni og verið að skrifa seinni
hluta Sjálfstæðs fólks. Hann
hefði síðan farið til Kaupmanna-
hafnar og samið þar Straumrof
til þess að hvíla sig á Sjálf-
stæðu fólld. Leikfélagið hefði
síðan fengið það til sýninga,
en hann kvaðst aldrei hafa séð
það sjálfur, þar sem hann dvaldi
erlendis meðan á sýningum á
því stóð.
Um Dúfnaveizluna sagði
Halldór, að það væri mjög laust
samband milli leikritsins og
smásögunnar (ein af sögunum í
Sjöstafakverinu). í sögunni gerð-
ist ekkert drama, bara fólk að
tala, og væri það aðeins grein
af efninu, sem kæmi fram í
smásögunni. í leikritinu væru
það tveir heimar sem mættust,
einkennilega ólikir, sem ættu að
geta skapað dramatíska spennu.
Halldór var að því spurður
hvernig honum hefði fundizt að
ganga á milli leikhúsanna til
þess að fylgjast með æfingunum
á leikritinum. Hann kvaðst hafa
haft mikla ánægju af samstarf-
inu við leikllisfólkið, og kvaðst
vera sannfærður um að þetta
væri sú rétta áðferð fyrir leik-
ritahöfund — það væri ákaf-
laca lífrænt starf að vinna með
— Samvinna
Framhald af bls. 32
Johns-Manville yrði eini eigand-
inn að sölufélaginu, enda þótt
ríkisstjórnin skipi fulltrúa í
stjórn þess.
Frumvarp það er lagt var fram
í gær gerir ráð fyrir að veita
þær lagaheimildir. sem hið fyrir-
hugaða samkomulag við Johns-
Manville íþörfnuðust til viðbótar
þeim heimildum, sem fyrir hendi
eru. Fyrirkomulagið á hinni fyr-
irhuguðu samvinnu við Johns-
Manville yrði einkum að því
leyti frábrugðið samkomulagimi
við hollenzka fyrirtækið, að í
stað þess að staðsetja sölufélagið
erlendis, eins og samkomulagið
Forseti Morð-
urlandaráðs
Helsingfors, 22. apríl.
FENNLANDiSDlEILD Norður-
landaráðs kaus' í gær Kaarlo
Pitsinki, þingmann sósíaldemó-
krata, forseta deildarinnar.
Þetta hefur það í för með sér,
að hann mun verða forseti Norð-
urlandaráðs er það kemur sam-
an í Helsingfors á næsta ári.
lifandi fólki, og allt annað en
að sitja liðlangan daginn við
skriftir með blekbyttuna eina
fyrir augunum.
Halldór sagði að lokum, að
frumsýningin á „Prjónastofan
Sólin“ hefði farið fram úr von-
um sínum, sýningin hefði verið
vel og samvizkulega unnin, mót-
tökurnar framúrskarandi og
elskulegar, „og betri en ég bjóst
við“, sagði skáldið.
Þetta mun að öllum líkindum
verða síðasta verkið sem Leik-
félagið frumsýnir á þessu leik-
ári, en það hefur frumflutt þrjú
íslenzk leikrit í vetur, og innan
skamms verða hafnar æfingar á
fjórða íslenzka leikritinu, sem
verður væntanlega frumsýnt
næsta haust.
gerði ráð fyrir, yrði það staðsett
hér á landi, og hefði þetta í för
með sér verulega aukningu á
skattatekjum íslendinga. Jafn-
framt verður Johns-Manville
eini eigandi sölufélagsins, en eft-
irlit af hálfu ríkisstjómarinnar
með söluverðinu yrði tryggt með
því að hafa fulltrúa í stjórn fyrir
Washington, 22. apríl, NTB.
William Fulbright, formaffur
utanrikLsmálanefndar öldunga-
deildar Bandarikjaþings, kveffst
óttast aff deilur landa sinna um
Vietnam-máliff geti leitt til nýs
McCarthy-isma í Bandarikjun-
um.
Fullbright fl-utti ræðu um al-
þjóða stjórnmál við Johns
Hopkins-sjúkrahúsið í dag og
minnti þar á starfsemi öldunga-
deildarþingmannsins Josephs
McCarthys á árunum 1950—’60
við að leita uppi menn hliðholla
kommúnistum er gegndu mikils-
verðum embættum á vegum hins
opinbera. „Fyrri reynsla gefur
okkur sizt ástæðu til að halda
að skynsemin verði látin ráða í
andrúmslofti sem ber æ meiri
keim af stríðshita” sagði þing-
maðurinn.
Fulbright varði málstað sinn
og andstöðu gegn stefnu Banda-
ríkjanna í Vietnam og sagði að
þær stundir kæmu bæði í opin-
beru lífi manna og í einkalífi
þeirra að þeir gætu ekki látið
hjá líða að mótmæla — ekki að-
eins og ekki fyrst og fremst með
tilliti til þess hvort það gagnaði
nokkuð að mótmæla, heldur
vegna þesis að sómatilfinningu
þeirra væri misboðið. „Og það
er ekki annað hægt en að mót-
mæla þegar manni svelgist á
stjórnmálabrellum og opin/ber-
tækisins eða sérstakan eftirlits-
rnann, sem hefði greiðan aðgang
að bókum og skjölum þess. Þá
væri ráðgert að semja um skatt-
greiðslur á þann veg, að félögin
greiddu einn skatt, sem samsvör-
uðu tekjum hins opinbera af
beinum sköttum samkvæmt lög-
um um tekju- og eignaskatt og
um skoðunum, eða bara ef maður
er ekki samþykkur því sem er
að gerast. Það á kannski eiftir að
koma í ljós að slík mótmæli, slik
persónuleg viðbrögð manna, séu
eitt það dýrmætasta sem því fylg
ir að lifa við frelsi“ sagði
Fulbright.
í GÆR fór fram í neðri deild
3. umræða um ál'bræðslusamn-
inginn. Tók fyrstur til máls iffn-
affarmáláráðherra Jóhann Haf-
stein og gerði að umtalsefni
atriði er fram höfðu komið hjá
stjórnarandstæðingum við 2. um-
ræðu málsins. Sagði ráðherra að
það sem hefði einkennt ræður
þeirra væri ótti við það, að ís-
lendingar væru ekki menn til að
semja við erlenda aðila. Einnig
hefði verið mikið um það talað,
að með þessu væri farið inn á
nýja og hættulega braut og það
gefið í skyn að yfirstjórn at-
vinnumála yrði afsalað úr hönd-
um íslendinga sjálfra. Þessu
lögum um tekjustofna sveitar-
féiaga.
í greinargerð frumvarpsins
kemur einnig fram að rannsóknir
á hráefni úr Mývatni hafi farið
fram undanfarið í Bandaríkjun-
um á vegum Johns-Manville.
Hefðu þær rannsóknir m a. stað-
fest, að hráefnið yrði ekki fyrir
neinum skemimdum við dælingu
úr botni Mývatns, að verksmiðju
stæðinu um 3 km leið. Loka-
teikningar hefðu verið gerðar af
verksmiðjunni, endalegt dælu-
kerfi hefði verið sett upp og
verksmiðjustæðið jafnað auk
iþess, sem byggingarframkvæmd-
ir váeru þegar hafnar á svæðinu.
Bráðabirgðapantanir hefðu verið
gerðar á vélum og efni í verk-
smiðjuna, og væri fyrirhugað að
reisa hana á þessu og næsta ári.
Segir í lok greinargerðar að ef
ríkisstjórnin fái þær lagaheim-
ildir sem farið er fram á með
frumvarpinu, muni að því stefnt
að ganga sem fyrst frá sam-
komulagi við Johns-Manville um
byggingu og rekstur kísilgúr-
verksmiðjunnar við Mývatn.
væri til að svara, að vitanlega
yrðu þar engar breytingar ,á. Is-
lendingar hefðu hér eftir sem
hingað til sjálfir yfirstjórn at-
vinnumála sinna, og gilti það
einnig um álbræðsluna. Ráðherra
vék einnig að því er fram hefði
komið, að mikil hætta væri á
ferðum ef ISAL gengi í Vinnu-
veitendasamband íslands, og
menn hefðu lagt á það mikla
áherzlu að svo yrði ekki. 19.
apríl sl. hefði borizt bréf frá
Alusuisse -þar sem sú yfirlýsing
væri gefin frá þeirra hendi, að
I9AL, mundi ekki gerast aðili að
V innuveitendasambandinu.
Nánar verður sagt frá ræðu
ráðherra í blaðinu á morgun.
Fulbright óttast
McCarthy-isma
3. umræða um álbræðslu:
ÍSAL gcngur ekki í Vinnuveit-
endosambund íslnnds