Morgunblaðið - 04.09.1966, Blaðsíða 5

Sunnudagur 4. sept. 1966
MORGU NBLAÐIÐ
5
ÚR
ÖLLUM
ÁTTUM
um í ljósmyndun eins og allir
þeir er við myndaverkefni fást.
Og vegna 'þess, hve lengi hann
hefir starfað við ljósmyndan,
er sérlega fróðlegt að grann-
skoða þessa sýningu.
Elztu myndir hans bera þess
greinilega merki, að skilningur
hans á ljósmyndum hefir Cest j
rætur þegar brómolíu-aðferðin
í Ijósmyndun var í fullum blóma.
Þá voru ljósmyndir unnar veru-
lega með notkun pensilsins, sem
síðar var bannfærður á tímum
tæknialdar. Enginn efi er á því
að í höndum listræns manns
getur brómolíu-aðferð átt fullan
Svart og hvítt
Ljósmyndasýning Jóns Kaldal
í NÝBYOGINGU Menntaskól-
ans hér í Reykjavík er nú opin
athyglisverð ljósmyndasýning
Jóns Kaldal, er hann nefnir
Svart og Hvítt.
Vegna fjarveru komst ég ekki
til að skoða sýningu þessa fyrr
en í gær. í>ar eð nokkuð mun
þegar liðið á þann tíma, sem ætl
að er að sýningin verði opin,
langar mig til að vekja athygli
á henni. Ég teldi það mjög mið-
ur, ef áhugamenn um ljósmynd-
un færu á mis við þessa merku
sýningu.
Jón Kaldal er svo þekktur á
vettvangi íslenzkra andlitsljós-
mynda, að óþarft er að geta hans
sjálfs, enda verið gert í tilefni
af 70 ára afmæli hans nýlega.
Hinsvegar langar mig til að
hvetja áhugamenn um ljósmynd
un, til að veita sjálfum sér þá
ánægju að ganga í rólegheit-
um fram hjá margbreytilegum
andlitsmyndum Jóns Kaldals,
staldra við og kanna í næði ljós
og skugga í andlitsdráttum og
umhverfi ungra meyja og skegg-
mikilla öldunga. Engum dylst
þá, að þessar myndir hefir tekið
listrænn hæfileikamaður meðal
íslenzkra atvinnuljósmyndara.
Myndirnir eru teknar á löngu
árabili, og þær bera þess greini-
lega merki. Jón Kaldal hefir þró
. azt og fylgzt með tízkufyrirbær-
Dagmar Kaldal
rétt á sér við Ijósmyndun, en i
höndum viðvanings var hún og
verður ávallt óréttmæt og leiði-
gjörn. Sama má reyndar segja
um jafnvel nýjustu aðferðir við
tveggja tóna myndir, harðar
myndir með svörtum og hvítum
flötum án millitóna.
Þessi síðastnefnda gerð mynda
er líka til á sýningu Jóns Kald-
al, en í höndum hans er gætt
mikillar hófsemi í því efni.
Myndirnar eru ekki merktar
eftir aldri á sýningunni, og
þeim er ekki raðað eftir aldri
mynda eða gerð.
Myndirnar virðast allar hafa
verið unnar fyrir þessa sérsýn-
ingu sérstaklega. Þær eru því
samstæðari en ella hefði orðið,
þrátt fyrir mismunandi aldur
þeirra. Þetta gefur sýningunni
að vísu samfelldari heildarsvip,
en að sumu leyti hefði sýningin
gefið meiri hugmynd um þróun
ljósmyndagerðar á löngum starfs
ferli, ef nokkrar myndir hefðu
verið unnar með brómolíu, aðr-
ar t.d. litaðar eða tónaðar eins
og það mun hafa verið nefnt.
Vitað er að vegna bruna í húsi
því er ljósmyndastofa Jóns
Kaldals er í, eyðilagðist mikið
af eldri myndum og plötum, og
kann það að vera ástæðan til
þess, að allar myndir á sýning-
unni virðast vera gerðar að
nýju.
Eins og fyrr segir dylst þó
engum mismunandi aldur mynd
anna, bæði fyrirmyndanna,
en ekki síður vegna að-
ferða við lýsingu og mynda-
tökuna.
Engin leið er að nefna hér að
nokkru ráði einstakar myndir
sýningarinnar. — Þó vil ég
nefna skemmtilega lýsingu og
uppbyggingu nokkurra mynd-
anna af skeggjuðu öldungunym,
— frá þeim tíma, þegar gamlir
menn gengu með síð skegg og
hár, en ungir menn ekki.
Yfirleitt sýnist mér Jóni
Kaldal takast betur að ná tökum
á andlitsfalli miðaldra manna
og eldri, enda væntanlega and-
litin meira mótuð með aldrin-
um.
Skemmtilegar andstæður eru
myndirnar af frú Guðrúnu Kal-
dal (nr. 26) og mynd nr. 58 af
Dagmari Kaldal dóttur þeirra
hjóna. Fyrri myndin er greini-
lega í gömlum þróuðum stíl ljós-
myndunar brómolíu-tímabilsins,
Guðrún Kaldal
en hin myndin er beinlínis ný-
tízkuleg í uppbyggingu, með
tveimur megin atriðum í mynd-
fletinum, andlitið, og hendi með
hvítan vindling, en þessi tvö
aðalatriði, sem bæði eru ljós,
eru tengd saman á skemmtileg-
an hátt með línu handleggsins,
sem er í dekkri tón. Allt um-
hverfið er það dökkt, að full-
kominni lokun myndflatarins er
fullnægt. Báðar eru myndir
þessar framúrskarandi góðar,
hvor á sinn hátt, og lofar ljós-
myndarann að verðleikum.
Það er alkunna, að sterkast
verður safn mynda, ef sem
fæstar eru teknar með af þeim,
sem vafasamari eru, og svo er
einnig hér. Ég hefði talið sýn-
ingu þessa sterkari, • ef einungis
hefðu verið sýndar nafngreindar
mannamyndir. Sýningin hefði
þá orðið heilsteyptari. Hins veg-
ar eru á þessari sýningu svo
margar ágætis myndir að þær
fáu myndir, sem hefðu mátt
hverfa, megna ekki að gera mik-
inn skaða.
Myndir sýningarinnar eru
yfirleitt mjög vel settar upp, og
þær njóta sín því vel hver um
sig. Þó hefði meiri tilbreytni i
stærð mynda sums staðar lík-
lega verið til bóta. Safn mynda
af meistara Kjarval er mjög
skemmtilegt, margar minni
myndir og tvær stærri.
Margar ágætar myndir sýn-
ingarinnar mætti ræða nánar.
Hér gildir þó áreiðanlega mun
fremur en oft endranær, að sjón
er sögu ríkari.
Framhald á bls. 31.
á börn og fullorána
Hið þægilega lag, ásamt sterkum sóla, og vönduSum frágangi, gera
aö mest seldu skólaskónum í ár.
HEPPILEGIR SKÖR FYRIR HEILBRIGOA FÆTUR.

ÚTSÖLUSTADIH:
SÍS Avifunlratl
KRON Skót»vörðu»ti9
Skóvtnlwn Pótur* AndréniMr
SkóbúBfn Lavgavaf St
SkóbúQ PórBar Péfur»»«n»r
Sltinar Wiage Dornv* AAaeHca
SkóhtrniQ Nrtsaftkp
SkébúBln h.f, KtflaWk
StaBarftll Akrantci
Skév. Ltéa h.f, ísaflrQf
o« I Kaupftlófunvm vm larvd al
Magnús Thorlacius
bæstaréttarlögmaður.
Málflutningsskrifstofa.
Aðaistræti 9. — Sími 1-1875.
Bezt að auglýsa
i MorgunbJ aðinu
KÖLUPENNAR
ýmsar geröir við
allra hæfi.
Eins,tveggja,
fjögurra eða
tíu litaí
1 skólann,
á skrifstofuna,
fyrir heimilið.
•Fallegur stíll,
|gæði,hagstætt
!verð.
Einkaumboð:
G.Brynjólfsson hf
Pósthólf lo39,Bvk
Sími:32973
Sendisveinar
| . N
óskast strax hálfan eða
allan daginn.
H.F. Eimskipafélag
íslands.
Viljum ráða konu
til ræstingastarfa. — Upplýsingar
í síma 12494 á morgun.

ÁBYRGÐ Á HÚSGÖGNUM
Athugið, oð merki þetto sé ó húsgögnum, sem óbyrgðorsklrteini fylgir. Koupið vönduð húsgögn. 02542 F RAHLEIÐANDI í : iNO.
fjjlOlllh tÚSGAGNAMEISTARA ÉLAGI REYKJAVÍKUR
HÚSGAGNAMEISTARAFÉLAG REYKJAVÍKUR