Morgunblaðið - 04.09.1966, Blaðsíða 16

16
MORGU NBLADIÐ
Sunttudagur 4. s«pt. 196«
JltrtgpiiifrfftMfr
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavik.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Ejarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Knstinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 7.00 eintakið.
DRENGILEG UMMÆLI
ERLENDS ÁHRIFA-
MANNS
l/'ið íslendingar höfum að
T vonum borið mikinn
kvíðboga fyrir því, hver yrði
stefna Efnahagsbandalags
Evrópu í fisksölumálum, enda
hefur margt bent til þess að
unndanförnu, að við yrðum
illa úti á Evrópumörkuðum,
þar sem ríki Efnahagsbanda-
lagsins mundu ekki taka til-
lit til þarfa okkar og óska.
Ummæli þýzka landbún-
aðar- og sjávarútvegsráð
herrans, Hermanns Höcherls
á blaðamannafundi í fyrra-
dag hafa því vakið hér á
landi mikla athygli og vonir
um að úr rætist í fisksölu-
málurti okkar á mörkuð-
um Efnahagsbandalagsríkj-
anna. Ráðherrann sagði um-
búðalaust, að hann myndi
aldrei fallast á neina stefnu
í fiskveiði og fiskafurðamál-
um innan Efnahagsbanda-
lagsins, sem verða mundi ís-
lendingum til tjóns. Hann
sagði að tifboð Efnahags-
bandalagsins í Kennedyvið-
ræðunum svonefndu, væri
alltof íhaldssamt að áliti
Þjóðverja , og þeir munu
beita sér fyrir frjálslyndari
stefnu.
Þessi afstaða þýzkra ráða-
manna hefur auðvitað geysi-
mikla þýðingu fyrir okkur
íslendinga, og er skylt að
færa hinum þýzka ráðherra
þakkir fyrir þessa einurðu
afstöðu, og raunar líka aðra
vinsemd, sem hann sýndi
okkur íslendingum, og skiln-
ing á þörfum okkar m. a.
varðandi lendingarleyfi Flug
félags íslands í Frankfurt.
Hinn þýzki ráðharra gat
þess, að engir hefðu drengi-
legar brugðizt við, er Þýzka-
land var í sárum eftir styrj-
öldina, en íslendingar. Við
ætluðumst að sjálfsögðu
ekki til neins endurgjalds, er
við í litlum mæli reyndum
að aðstoða fólk, sem bjó við
hörmungar, en engu að síð-
ur er ánægjulegt að eftir þvi
skuli munað.
ATTI AÐ SEGJA
ÞJÓÐVERJUM
SJRÍÐ Á HEND-
UR?
nda þótt þýzki ráðherrann
Hermann Höcherl nefndi
það ekki beint á blaðamanna
fundinum, er enginn efi á
því, að Þjóðverjar meta það,
að íslendingar neituðu að
segja Þýzkalandi stríð á
hendur, er það í rauninni
hafði verið sigrað, en stríðs-
yfirlýsingin var gerð að skil-
yrði fyrir þátttöku í stofnun
Sameinuðu þjóðanna.
Eins og menn minnast
vildu kommúnistar lýsa yfir
stríði á hendur Þjóðverjum
sigruðum, en aðrir fengu ráð
ið utanríkisstefnu íslendinga
þá eins og endranær. Þess
vegna höfum við líka fram á
þennan dag fylgt heilla-
drjúgri stefnu í utanríkis-
málum.
En sömu mennirnir og lýsa
vildu yfir stríði í hendur
Þjóðverjum, þykjast nú ein-
lægir friðarsinnar. Þeir skipu
leggja aðgerðir gegn vörnum
á íslandi og þátttöku okkar
í Atlantshafsbandalaginu og
fá til liðs við sig nokkra nyt-
sama sakleysingja.
En áhugi þessara manna
fyrir íslenzkum hagsmuna-
málum er með þeim hætti,
að kommúnistamálgagnið
skýrir ekki einu sinni frá
hinni mikilvægu yfirlýsingu
þýzka ráðherrans um lífs-
hagsmunamál okkar, þar
sem eru opnir markaðir fyr-
ir fiskafurðir. Þess í stað er
♦ draun gerð til að móðga
hinn góða gest, sem gist hef-
ur ísland síðustu daga.
Væri tímabært að ein-
hverjir þeirra bandingja, sem
kommúnistar leika sér að, en
gera þó grín að sín á milli
fari að gera sér grein fyrir
hlutverki því, sem þeir leika.
\/
KVEÐJA TÍMANS
17‘ommúnistar og fylgifiskar
Þeirra halda enn eina
svokallaða ráðstefnu til að
berjast gegn varnarliðinu og
aðild íslands að Atlantshafs-
bandalaginu. Landsmenn
veita þessum tiltektum
kommúnista litla og minnk-
andi athygli, en þó eru þau
öfl til innan Framsóknar-
flokksins, sem gjarnan vilja
styðja við bakið á kommún-
istum. Þau þora að vísu ekki
beint að lýsa yfir stuðningi
við ráðstefnutiltektir komm-
únista, en hinsvegar gat Tím
inn ekki stillt sig um það í
gær að senda kommúnista-
ráðstefnunni ljúfar kveðjur ’
formi ritstjórnargreinar, þar
sem því er ranglega haldið
fram, að í Hvalfirði sé ver-
ið að framkvæma annað og
meira en það, sem heimilað
hefur verið og kunngert.
Leynir sér ekki að birting
þessarar ritstjórnargreinar i
gær er valin með hliðsjón
af því, að kommúnistar eru

Kosningar í S-Vietnam eftir viku
— Líkur fyrir dframhaldandi stjóm Kys hershöfðingja
SUNNUDAGINN 11. þ. m.
ganga íbúar Suður Viet-
nam til kosninga og velja
117 þingmenn til að ganga
frá nýrri stjórnarskrá. Á
kjörskrá eru rúmlega 5
milljónir, og er búizt við
að um 3-V/t millj. manná
greiði atkvæði.
Af þeim 117 þingsætum,
sem kosið verður í, eru 9 sæti
ætluð fulltrúum ýmissa
minnihlutaflokka, en um' hin
108 sætin keppa alls 546 fram
bjóðendur. Erfitt er að segja
fyrir um úrslitin, en frétta-
mann bandaríska vikuritsins
U. S. News & World Report
spá því a’ð svonefndir
„Khaki“ frambjóðendur,
studdir af herforingjastjórn-
inni, fái um 40 þingsæii,
óháðir fái 30 sæti, frambjóð-
endur kaþólskra, sem marg-
ir hverjir styðja herforingja-
stjórniná, 15-25 sæti, og fram
bjóðendur Búddatrúarmanna
20-30 þingsæti.
Hið nýja þing Jiefur aðeins
eitt verkefni, óg það er að
semja nýja stjórnarskrá. Hef
ur Nguyen Cao Ky hershöfð-
ingi, sem er jafnframt for-
sætisráðherra, lýst yfir að
núverandi rikisstjórn muni
fara fiíram með völd í land-
inu eftir kosningar, þar til
gengið hefur verið frá nýju
stjórnarskránni og kosið eftir
henni til nýs löggjafarþings.
Þótt þessi ummæli forsætis-
ráðherrans hafi vakið nokkra
óánægju meðal stjórnarand-
stæðinga, er búizt við að þau
reynist orð að sönnu og að
Ky fari með völdin fram und
ir mitt næsta ár a. m. k.
JLítili áhugi.
Ekki virðist almennt ríkja
mikill áhugi í Suður Viet-
nam á kosningunum. Einna
mestur er áhuginn í þéttbýi-
inu, en úti í sveitum er hann
svo til enginn. Margt er bó
gert til að efla áhuga íbu-
anna, og kvetja blöð, útvarp
og sjónvarp kjósendur til að
neyta atkvæðisréttar síns,
auk þess sem efnt hefur ver-
ið til margskonar skemmt-
ana til að benda íbúunum á
nauðsyn þess að þeir láti
skoðanir sínar í ljós. Þessar
ábendingar eru yfirleitt óhið
ar stjórnmálaflokkunum, en
auk þess ferðast að sjálfsögðu
frambjó'ðendur um héruð sín
í atkvæðaleit.
Nguyen Cao Ky hershöfðingi
Ritskoðun hefur verið á frá
sögnum blaða og útvarps af
atburðum innanlands, en rit-
skoðuninni hefur verið aflétt
vegna kosninganna á tímabil-
inu 26. ágúst til 10. septem-
ber. Engu að síður hafa fram
bjóðendur yfirleitt forðast
allar persónulegár árásir í
kosningaherferðum sínum, en
rætt þess í stað helztu vanda
málin málefnalega. Benir
stjórnarandstaðan skeytum
sínum aðallega að vaxandi
dýrtíð og vöruskorti.
Væntanlegir kjósendur
verða a'ð láta skrá sig fyrir
kosningarnar til að öðlast
kosningarétt. Hefur gengið
nokkuð treglega að fá þá til
að skrá sig, og kemur þar
margt til. í fyrsta lagi ma
nefna að kommúnistar fá
ekki að kjósa, né heldur
bjóða fram. Hafa kommún-
istar því barizt gegn kosn-
ingunum, og hótað ofbeldis-
aðgerðum til að hindra kjós-
endur í að komast á kjör-
stað.
Kommúnistar eiga hægt um
vik.
í maí 1965 fóru fram bæja-
og sveitastjórnarkosningar í
Suður Vietnam, og var kosn-
ingaþátttakan þá 73,7%. Kom
það kommúnistum á óvart
hve þátttakan var mikil, og
ætluðu þeir ekki a'ð láta það
endurtaka sig. Hafa þeir um
margar leiðir að velja til að
trufla kosningarnar. Alls eru
kjörstaðir 5.238, og allir í
þéttbýli. Þurfa því þeir, sem
í sveitum búa, margir hverjir
að fara langar leiðir til að
kjósa. Og ekki eru allir áfjáð
ir í að leggja það á sig vit-
andi að Viet Cong skærulið-
ar fylgjast með ferðum
þeirra, reiðubúnir til ofbeld-
isverka. Til þessa hafa komm
únistar hleypt upp mörgum
stjórnmálafundum, m. a. með
því að varpa sprengjum 1
nánd vfð fundarmenn, og fer
sú barátta þeirra harðnandi
eftir því sem nær dregur
kosningadeginum. Þá hafa
Viet Cong skæruliðar ein-
stakt tækifæri að loknum
kosningum hreinlega að steia
kjörgögnunum. Hefur stjórn-
in gripið til margvíslegra var
úðarráðstafana í þessu sam-
bandi.
Hvað við tekur að loknum
kosningum er ekki vitað, eins
og fyrr segir. En flestir spá
því að litlar breytingar verði
á núverandi stjórn, þótt ef
til vill verði næsta ríkisstjórn
ekki skipuð jafn mörgum
herforingjum og sú, sem nú
er við völd.
Afskiptaleysi Bandaríkjanna.
Fulltrúar Bandaríkjanna
Suður Vietnam hafa fengi'ð
fyrirmæli um að láta kosn-
ingarnar afskiptalausar. Hins
vegar er það ekkert launung-
armál að flestir þeirra óska
eftir ábyrgri stjórn í Suður
Vietnam og telja herinn ein-
an færan um að mynda þá
stjórn. Einn af talsmönnum
bandaríska sendiráðsins 1
Saigon skýrir þessa afstöðu
þannig:
— Við viljum gjarnan að
það komi skýrt í ljós í Banda
ríkjunum gð Suður Vietnam
hefur ekki fallið í hendurnar
á miskunnarlausu einræði.
Svo að því leyti eru kos.i-
ingarnar mjög heppilegar. En
við skulum vera raunsæir.
Landið þarfnast mjög áfram
haldandi ábyrgrar ríkisstjórn
ar. Herinn er eini a'ðilinn,
sem synt hefur nokkra stað-
festu. Það er ekki fært að
veita borgurunum völdin, ef
þeir berjast hver við annan
um afraksturinn og algjör
stöðnun verður hjá ríkis-
stjórninni. Svö virðist sem
Ky muni einhvern veginn
halda völdum, eða að öðrum
kosti velja, í samráði við leið
toga hersins, eftirmann sinn.
Það er eina raunsæa lausn-
in, og hún hentar landinu
bezt.
Frá Þingi
Krabbameinsfél.
á INIorðurlöndum
HIÐ árlega þing samtaka krabba-
meinsfélaga á Norðurlöndum
„Nordisk Cancerunion", var hald-
ið í Imatra í Finnlandi 13.—18.
ágúst sl.
Þessi þing eru haldin árlega,
þ. e. fimmta hvert ár í hverju
landi, þar sem mæta formenn og
að hefja ráðstefnu sína.
Mættu stuðningsmenn Atl-
antahafsbandalagsins í Fram
sóknarflokknum draga nokk-
urn lærdóm af þvL
ritarar krabbameinsfélaganna,
leggja fram ársskýrslur sínar og
reikninga og bera saman bækur
sínar um hvað er efst á baugi í
hverju landi.
Formaður Krabbameinsfélags
Islands, Bjarni Bjarnason læknir,
og Halldóra Thoroddsen ritari,
sátu þingið.
í sambandi við þetta þing var
haldinn fundur formanna krabba
meinsskráninga á Norðurlöndum.
Formaður krabbameinsskráning-
arinnar hér, próf Ólafur Bjarna-
son, mætti þar fyrir íslands
hönd. Einnig var haldinn sam-
eiginlegur fundur með formönn-
um félaganna, riturum og for-
mönnum krabbameinsskráning-
anna.
Tvo síðustu dagana voru
haldnar umræður um krabba-
mein í ristli. Fyrir hönd íslands
tók þátt í þeim umræðum próf.
Snorri Hallgrímsson og flutti
þar fyrirlestur um krabbamein
í ristli á íslandi. Einnig flutti
próf. Ólafur Bjarnason fyrir-
lestur um „Patologisk-anatom-
iska synspunkter'*.
Rúmlega 70 þátttakendur sátu
mótið, sem þótti takast með af-
brigðum vel, enda allur undir-
búningur og móttökur með ein-
stæðum myndarbrag.
Ferðastyrk frá „Nordisk Cann-
erunion“ hlaut að þessu sinni
Finninn Heikki J. Miettinen
læknir, 10 þúsund sænskar kr.,
en það er vani að úthluta vis-
indastyrk á þessum þingum til
einhvers vísindamanns ^em legg-
ur stund á krabbameinsrann-
sóknir. Einn íslandingár hefur
hlotið þennan styrk, Hrafn
Tuliníus læknir, 1063, en það
þykir mikil viðurkenning og
heiður að fá þennan styrk.