Morgunblaðið - 27.11.1966, Blaðsíða 7

Sunnudagur ST. nóv. 1966
MORCUNBLAÐIÐ
7
*
ríkin, heldur úti miklum her,
sem er nú mun öflugri en þegar
NATO var stoifnað. Við vitum, að
kjamorkuflugskeytum þeirra er
beint að sikotmörkum í V-Evr-
cpu. Við vitum einnig, a‘ð þau
verja mikJum h'iuta tekna sinna
rtil rannsókna á sviði hertaekni, þ.
é m. þeirri hertækni, sem beita
má í geimnum. Við vitum, að
„togarax" þeirra, búnir full-
komnustu raftaekni, sigla um höf
in — en ekki í fiskileit. Stóx
hluti togaraflotans stundar njósn
ir.
Við viítum ekki, hvjíð þeir
eetJa að gera við öll þessi vopn
og upplýsingar. Við vitum að-
eins, að vopnunum er beint að
V-Evrópu og Bandaríkjunum.
Við þurfum þó ekki að trúa þvá,
®ð átökin séu um það bil að hefj
est — slíikt væri of ótrúlegt.
Hins vegar ver'ðum við að hafa
í huga, á hvern hátt mætti
nota þennan her ti.l að grafa
undan þjóðunum í Mið-Evrópu,
ef starfsemi NATOs ætti eftir að
noarkast af óskhyggju — eða
samstarf vestrænna þjóða yrði
fyrir áfalli. Hefðu sovézkir leið-
togar að'stöðu tii þess að glima
við hvert ríki V-Evrópu út af
fyrir sig, hver efast þá um, að
Evrópa yrði ætíð klofin, og þeir
gætu lo-ks sett fram sínar eigin
kröfur.
bvi getum við ekki gert okkur
f hugarlund, a‘ð vandamái Evr-
©pu vexði Oeys.t, fyxx en sovézkir
leiðtogax teija það í sina eigin
þágu — telja það þjóna eigin
hagsmunum að komast að skyn-
samlegu samkomulagi. Styrkur
NATOs stuðlar að þeixri þróuin,
eem leitt getur tii sllkrar afstöðu
breytingar ráðamanna Sovétríkj-
•nna. Við skulum ekki gera ráð
íyrir því, að sovézku leiðtogarnir
vilji binda enda á kalda stríðið,
fyrr en sagan sjálf hefur fellt um
það dóm, hvort þjóðfélagskerfið
þjónax aiþýðu manna bezt. Hér
er mlkiil styrkur að NATO.
>ar tii svo verður, verðum
við að varast þá skoðun, sem lát-
in heíur verið i Ijós eystra, að
Atiantshafsbandalagið og Var-
sjárhandalagið séu nokkurs kon-
ar tvíburar, mjög ill nauðsyn,
eem ryðja þurfi úr vegi, svo að
friður verði tryggður. Ailir, sem
hér eru viðstaddir, vita, að þessi
bandaiög eru gerólík. í fyrsta
lagi, þá túlka þau öfl, sem að
handalögunum standa, gerólíkar
etefnur. Afstaða ríkisvaldsins til
einstaklinganna er allt önnur.
Atlantshafsbandalagið byggist á
samstöðu sjálfstæðra þjóða, sem
vilja starfa saman að sameigin-
legu hagsmunamálL Varsjár-
bandaiaginu er stjómað af vold-
ugasta aðildarríkmu. Samvinna á
ja fnréttisgrundve 11 i er eitt, for-
ysta eins ríkis annað.
Við skulum gera okkur fulla
grein fyrir þvi, hve mikil hjálp
okkar bandalagi er að þessum
mismun. í>ar er við störfum sam-
•n í fri'ði, gæti fylking Vestur-
landa orðið órofa í styrjöld. í»ar
eð Sovétrikin ráða mestu í A-
Evrópu á friðartímum, gæti fylk-
Ing Varsjárbandalagsríkjanna
hins vegar riðlazt á tímum ófrið-
•r. Er við athugum, hve vel
(NATO hefur tekizt að leysa
vandamál skipulagningar, og
berum það saman við þá erfið-
teika, sem Varsjárveldin áttu
nýlega við að síríða í Búkarest
*— vegna skipuiagsa trfða — þá
gerum við okkur ljóst, áð sam-
þykki er sterkara vopn en vaid.
Um það þarf ekki að deila, að
Atlantshafsbandalagið er Vestur
löndum meira virðí en Varsjár-
þandalagið kommúnistarikjun-
lim. Það er því ekki að íurða,
þótt leiðtogar Sovétrikjanna
tnæli nú með því, að bæði verði
þau iögð niður.
Það hefur margsinnis komið
1 ljós í umræðum um alþjóða-
•tofnanir, að þæx hafa verið tald
•r einskis rýtar — dauðar úr
Clium æðum, þótt síðar hafi allt
•nnað komið í Ijós. Ég varð á-
þreifanJega var við þetta, meðan
ég gaf «nig að málefnum SÞ. Það
ieið vart svo vika, að eitthvert
•tórblaða okkar héldi því ekki
fram, að samrtökin hefðu tekið
banvænan sjúkdóm. Það sama
gerðist, er Frakkar slitu sam-
•tarfi siinu við NATO. Þá trúðu
þvi margir, að endalokin væru í
augsýn. Reyndar höfúm við í
NATO átt við þrjú meiriháttar
vandamál að glíma á þessu ári
Ef til vill má reikna aldur slíkra
samtaka með því áð athuga, hve
mörg meiri háttar vandamál
steðja að á hvexjum tíma. í fram
haldi af þessu vi'ldi ég aðeins
segja, að mjög mikið líf er hjá
NATO þessa dagana. Ég veit, að
starfsfélagi minn, Henrik Sv.
Björnsson, er mér sammála.
L.ítum á úrsögn Frakka.
Franska stjórnin hefur gengið
þar hreint til verks, eins og yfir-
lýsingar hennar hafa bori'ð með
sér. Hún vill ekki eiga þátt í
neinum sameiginlegum ákvörð-
unum, unz og ef að því kemur,
að styrjöld hefs.t, og ástandið þá
krefst þess, að Frakkar verði að
taka höndum saman við banda-
menn sína.
Um það hefur verið mikið rit-
að og rætt, að saminingavlðræður
stæðu yfir við Frakka. í raun og
veru, þá hafa engar vióræður
farið fram. Reynt var að ganga
úr skugga um, hve djúptæk á-
hrif úrsögnin myndi hafa. í Ijós
kom, að franska stjórnin ætlaði
sér að gamga lang.t í því að slíta
samstarfinu.
Því litu allar þjóðirnar 14 nú
í barm sér, og huguðu að þeitn
hagsmunamálum, sem samstarfið
stendur um. Þær komust að
þeirri niðurstöðu, að úrsögn
Frakka hefði ekki eins mikil á-
hrif og ætla hefði mátt. Ástæðan
var m.a. sú, a’ð um lamgt árabil
hafa Frakkar verið að draga úr
þeim herstyrk, sem þeir hafa
lagt bandalaginu tiL Meginvanda
málið var viðbrögð þjóðanna 14.
Hver um sig varð að huga gaum-
gæfilega að eigin hagsmunum.
Niðurstaða íhugunarinnar var sú,
að öll lönd, nú á tímum, einkum
þau smærri þó, verða að vera í
tengslum við sltór varnarkerfi,
eigi vartnir hvers og eins að halda
gildi sinu.
Þetta voru fyrstu sannindin.
Önnur voru þau, að NATO er
samtök, sem gerir V- Þjó'ðverj-
um kleift að vera voldugir, áin
þess, að grannríkjunum stafi af
því nokkur hætta. Þetta hefur
mikla þýðingu, t.d. fyrir Dani,
en er um leið Þjóðverjum sjáif-
um þýðingarmikið, því að það
hefur nú með höndum affl, sem
það getur lagt alþjóðasamtökum
til, til sameiginlegra hagsmuna
þeirra.
Þá er óminnzt á það, að Banda
rikjunum væri ómögulegt að
veita Evrópu þá hervernd og
efnahagsaðstoð, sem nú er veitt,
væri þa'ð ekki gert innan ramma
bandalagsins. Þing okkar myndi
aldrei leggja einstökum löndum
til það, sem bandalaiginu er nú
lagt til.
Þvd tel ég, að ríkin 14 hafi
komizit að mjög skynsamlegri
skoðun um úrsögn Frakka. Þau
hafa ákveðið að vinna áfram að
vörnum V-Evrópu, og þar geta
Frakkar lagt hönd á plóginn, að
svo miklu leyti, sem þeim þykir
henta á hverjum tíma. Þá hafa
ríkin ákveðið að haga samstarfi
sínu þanni.g, að ekki þurfi um of
að txeysta á aðstoð Frakka,
kæmi til átaka — og er þar höfð
í huga yfirlýsing frönsku stjórn-
arinnar. Þá hefur einnig verfð
ákveðið, að hlutdeild Frakka í
hernaðarlegum ákvörðunum
skuli vera jöfn framlagi þeinra
til sameiginlegra varna. Því ráða
hins vegar Frakkar sjálfir.
Þessi vandi, úrsögn Frakka, er
nú að mestu leystur. Hins vegar
er enn við tvö vandamál að etja,
og skal ég ekki rekja þau í smaá-
atriðum, aðeins minnast á þau.
Annað vandamálið er her sá,
sem Vesturlöhd ætla sér að
leggja bandalaginu til. Þið vitið,
að nú er miki'ð rætt um brezka
og bandaríska herliðið í Þýzka-
landi. Kastnaðurinn við þetta her
lið er mikill, ekki aðeins fyrir
Breta heldur okkur einnig.
Þá kem ég að þriðja vandamál
inu. Ég tel, að sérhver utanríkis-
ráðherxa telji það mjög mikil-
vægt, að Atlantshafsbandalagið
sé ekki aðeins varnarbandalag,
heldur sé það einnig skynsamleg
ur grundvöllur fyrir varanlegri
lausn vandamála Evxópu. Eftir
þvL sem meir miðar í samkomu-
lagsátt vi'ð Sovétríkin, verður æ
þýðingarmeira að samræma
stefnu Vesturlanda, svo að Sovét
ríkjunum gefist ekki tækifæri til
að deila og drottna.
Takist okkur að stefna í þessa
átt, þá kann svo að fara, að við
getum öll dregið andann léttar,
og farið að stefna að þvi marki
að koma á samfélagi þjóðanna 4
grundvelli sáttmála Sameinuðu
þjóðanna.
Þá myndum við a'ðeins fana
fram á, að allar þjóðir sýndu þá
ábyrgðartilfinningu, sem íslend-
ingar sýna. Staðreynd er, að við
erum allir bræður, hvort sem
okkur Hkar hetur eða ver.
Þegar vandamál stefna að
bandalagi okkar, og gangan yfir
næstu hæð virðist ætla að verða
erfið, þá koma mér oft í huga
orð Oliver Wendall Homes, en "
þau gætu vel átt við staxf aljþjó'ð
legra samtaka: „Ég hef litla trú
á staðleysum, og trúi alis ekki á
skyndilegt hrun“. Ég þakka á-
heyrnina.
Utgerðarmenn - Bátseigendur
Viljuin taka bát á leigu fyrir komandi vetrarvertíð
stærð 12 — 20 tonn. Þeir sem kunna að hafa áhuga
á að leigja bát sinn yfir fyrrgreint tímabil (með
sölu í huga) sendi tilboð á skrifstofu blaðsins, með
upplýsingum um stærð báts, vél og tegund, smíðaár
ásamt skilmálum fyrir leigu fyrir 20. des. merkt:
„Ábyggilegir — 8286“.
TJARNARSTOFAN
er flutt að Laugavegi 25 og mun starfa
þar framvegis undir nafninu
VALHÖLL
VALHÖLL býður yður alla þjónustu
við hárgreiðslu og hefur eins og áður
til sölu frönsku snyrtivörurnar frá
CORYSE SALOM’E
VALHÖLL, Laugavegi 25. 2. liæð
símar 14662 og 22138.
Guðrúm frá ÍMndU
Dregur ský fyrir sól.
Hér er framhald bókarinnar frá I
fyrra SÓLMÁNAÐARDAGAR 1 SEL-
LANDI.-----Annir sumarsins eru
liðnar og komið hausL Hrólfur
bóndi á Bakka er ekki ánægður,
þótt heyskapurinn hafi gengið von-
um betur. Það sem angrar Bakka-
bóndann er uppátæki Jónönnu
dóttur hans, að verða ástfangin í
stráknum frá Barði. Á sólskins-
degi um hásláttinn þeysir hún úr
hlaði yfir þvert tún með strákn-
um frá Barði, alfarin að heiman.
— En nú dregur ský fyrir sól. Og
um það lesið þið I sögunni.-
Verð kr. 298.85.
Stóra irrintýrahókin:
El-M SIV.M VAR . . .
Hér er á ferðinni skínandi falleg
bók, sem hentar bömum og ung-
lingum á öllum aidri. 1 henni eru
23 ævintýri, öll skreytt stórum og
fallegum myndum. — Mörg þess-
ara ævintýra eru vel þekkt, eins
og Hans heppni, Aladdín og töfra-
lampinn, Hans og Greta, Stigvél-
aði kötturinn og Tumi þumall. —
En svo er þar líka íjöldi ævin-
týra, sem minna eru þekkt, en
gefa hinum sízt eftir, eins og t. d.
„Fallegi prinsinn og þjónamir sex“,
„ísbjörninn og dvergarnir", „Litli
óþekki hænuunginn", „Dáfríður og
dýrið ljóta“ og mörg fleiri. Bókin
er í stóru broti, prentuð á vandað-
an pappir og bundin S sterkt og
íallegt band. — Verð kr. 279.50.
Himnr^kt er mð lifa,
cjálfsævisaga Sigurbjöms Þorkels-
sonar í VisL — Sigurbjörn I Vísi
þekkja flestir Reykvíkingar, bæSi
eldri og yngri, og raunar mikill
hluti landsmanna. Hann var um
langan tíma verzlunau-maður og
koupmaður og hefur komið víða
við. — Hann er einn af stofnend-
um l.R. og K.F.U.M., og má í bók-
inni m. a. finna skemmtilegar frá-
sagnir frá frrstu dögum þessara
félaga. — Sigurbjörn er sérstak-
lega minnisgóður og þekkir sand
af fólki í öllum stéttum þjóðfé-
lagsins og hann segir hreint og
hispurslaust frá samskiptum sín-
um við hvem sem er. Hann lagði
skatt og útsvör á Reykvíkinga í 35
ór og bar þó hvergi skugga á vin-
sældir hans. — Kostar kr. 397.75.

LEIFTUR