Morgunblaðið - 11.04.1967, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. APRÍL 1967.

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
| Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
j Ritstjórn:
| Auglýsingar og afgreiðsla:
( f lausasölu kr.
LÁskriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
.Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
7.00 eintakið. .
á mánuði innanlands.
NÝ HAFNALÖG
Embættissvipting Lius forseta
á næstu grösum?
Júgóslavneskum frétta-
manni vlsað úr landi
p
•*■*• íkissstjómin hefur fyrir
sikömmu lagt fram á Alþingi
frumvarp til nýrra haifna-
laga. Hefur undanfarið ver-
ið unnið að endurskoðun
hafnalaga og er þetta frum-
varp árangur af því starfi.
Hið nýja hafnalagafrum-
varp felur í sér margvísleg
nýmæli, sem eru mjög þýð-
ingarmikil fyrir hafnirnar 1.
landinu. Gert er ráð fyrir, að
ríkið greiði 75% stofnkostn-
aðar ytri hafnargarða, dýpk
ana á aðal siglingaleið að og
frá höfn eða hafnarsvæði.
Áður greiddi ríkissjóður 40%
af stofnkostnaði þesssara
framkvæmda. Af stofnkostn-
aði annarra styrkhæfra hafn
armannvirkja greiðir ríkis-
sjóður samkvæmt frumvarp-
inu 40% eða sama hlutfall
og áður. I
Þá fellst það nýmæli í
fmmvarpinu, að hafnarmála-
stjóri skal í samráði við hafn
arstjórnir gera tillögur að á-
ætlunum um hafnargerðir til
4 ára í senn. Skulu slíkar til-
lögur miðaðar við skiptingu
þess fjár, sem ætlað er til
hafnargerða í almennri fram-
kvæmdaáætlun ríkisins, ef
slík áætlun er gerð, en að öðr
um kosti skal miða við það
heildarfjármagn sem líklegt
er talið að til ráðstöfunar
verði. Ráðherra skal leggja
þessa framkvæmdaáætlun í
hafnarmálum fyrir sameinað
Alþingi, sem gmndvöll skipt
ingar þess fjár, er Alþingi
veiitir til hafnargerða hverju
ssinni og til leiðbeiningar
varðandi aðrar fjárútvegan-
ir til þessara mála. Hafnar-
máiastjóri skail síðan vinna
að framkvæmd áætlunarinn-
ar í samráði við viðkomandi
hafnarstjóra og eftir því sem
fjármagn er fyrir hendi. Þá
skal ráðherra leggja árlega
fyrir Alþingi skýrslu um
framkvæmd áætlunarinnar
áður en fjárveitingar eru á-
kveðnar. Á tveggja ára fresti
skal endurskoða áætlunina
og leggja hana þannig fram
á Alþingi á sama hátt og hina
upphaflegu áætlun.
Þá em gerðar mikilvægar
breytingar á reglum um
Hafnarbótasjóð, er gert ráð
fyrir að ríkissjóður leggi hon
um á ári 8 miljónir króna og
er það veruleg hækkun frá
því sem verið hefur. Enn-
fren\'r skal lagt á sérstakt
hafnarbótasjóðsgjald sem á
að gefa 12 milljónir króna
árlegar tekjur í sjóðinn.
Þá er Hafnarbótasjóð heim
ilað að taka lán til starfsemi
sinnar innanlands eða utan,
aillt að 350 milllj. króna.
Hafnarbótasjóður hefur fjór
þætt verkefni. Hann skal í
fyrsta lagi veita hafnarsjóð-
um lán til framkvæmda gegn
ríkisábyrgð. í öðru lagi er
sjóðnum heimilt að styrkja
endurbætur á hafnarmann-
virkjum sem skemmzt hafa
af völdum náttúruhamfara
eða af öðru óviðráðanlegum
orsökum, án mótframlags
hafnarsjóðs. í þriðja lagi er
sjóðnum heimiit að styrkja
hafnarsjóði sem eiga við sér-
staka fjárhagsörðugleika að
stríða vegna erfiðrar aðstöðu
og dýrrar mannvirkjagerðar.
í fjórða lagi er sjóðnum
heimilt að veita hafnarsjóð-
um lán út á væntanleg ríkis-
framlög samkvæmt lögum
þessum.
Óhætt er að fullyrða, að
frumvarpið að þessum nýju
hanfarlögum sé merkilegt
spor fram á við í íslenzkum
hafnalögum er merkilegt
margar hafnir eru mjög illa á
vegi staddar fjárhagslega og
byggðarlög þeirra engan veg-
inn fær um að rísa undir þeim
mikla kostnaði, sem leitt hef-
ur af byggingu þeirra. Hafn-
irnar eru hins vegar tófæð
framleiðslunnar við sjávarsíð
una. Þess vegna er nauðsyn-
legt að halda áfram uppbygg-
ingu þeirra og tryggja þar
með vaxandi og stækkandi
fiskiskipa- og verzlunarskipa
flota bætta aðstöðu. Ríkis-
stjórnin á þakkir skildar fyr-
ir undirbúning og flutning
hinna nýju hafnarlaga og
væntanlega afgreiðir Alþingi
þau vel og greiðlega.
ÍSLANDSVINIR
lA'ða í háskólum erlendis
’ eru starfandi kennarar,
sem lagt hafa fyrir sig ís-
lenzk og önnur norræn fræði
og kenna þau við háskóla
sína. Margir þessara manna
ýmist tala íslenzku eða lesa
hana jafnrvel þótt þeir hafi í
mörgum tilvikum aldrei til
íslands komið. Óhætt mun að
fullyrða, að flestir þeirra
hefðu fullan hug á að heim-
sækja ísland og kynnast landi
og þjóð og tungu af eigin
raun, þótt efni þeirra og aðr-
ar aðstæður leyfi ekki slíkt.
Þessir menn bera hlýjan
hug í brjósti til íslands, ís-
lenzku þjóðarinnar og ís-
lenzkra málefna, og halda
uppi mikilvægu kynningar-
starfi á erlendri grund, jafn-
framt því sem þeir kenna
ungu fólki hver í sínu landi
að meta fornar og nýjar bók-
menntir íslendinga og virða
jessa lifcl'U þjóð, sem býr
langt norður í Atlantshafi.
Það er stærsti draumur
. Peking, 10. apríl, NTB, AP.
UM það bil 20.000 Kínverjar hafa
nú birt yfirlýsingu, þar sem þeir
lýsa þeirri ósk sinni, að Liu Shao
Chi forseti verði sviptur em-
bætti. Er forsetinn í yfirlýsing-
unni kallaður landráðamaður og
er það hörðust ásökun er á hann
hefur verið borin undanfarið,
síðan ágerzt hafa árásimar á
hann á opinberum vettvangi.
Þeir er yfirlýsingu þessa und-
irrita heita því jafnframt undir-
skriftinni, að þeir skuli fá fram-
gegnt ofangreindri ósk um að
forsetinn verði sviptur embætti
og kalla hann leiðtoga og höfuð
paur endurskoðunarsinna. Heit-
strenging þessi er rakin til fund-
ar, sem haldinn var í Peking
nú um helgina, að því er frétta-
stofan Nýja Kína hermir. Um
þann fund segir japanska dag-
blaðið Yomiuri, að þar hafi Mao
Tse Tung og fylgismenn hans
náð undirtökunum í stjórnmála-
nefnd miðstjórnar kommúnista-
flokks Kína, og hafi ekki gengið
alltof vel þótt Mao sé og hafi
lengi verið formaður nefndar-
innar. Segir Yomiuri að fylgis-
menn Lius forseta hafi verið
spurðir í þaula um afstöðu sína
og meinta „endurskoðunar-
stefnu“ og bætir því við, að þess-
ir stuðningsmenn forsetans hafi
helztir verið þeir Teng Hsiao
Ping, aðalritari flokksins, Tao
Chu, yfirmaður áróðursdeildar
hans, Chu Teh og Chen Yun.
Með Mao segir Yomiuri hafa
staðið Lin Piao varnarmálaráð-
herra, Chou En-lai forsætisráð-
herra, Chen Po-ta, yfirmanh
hreinsánanefndar menningarbylt
ingarinnar, Kang Sheng, vara-
forsætisráðherra og Li Fu Chun,
yfirmann skipulagsnefndar rík-
isins.
Liu Iandráðamaður.
Dagblað þjóðarinnar í Pek-
ing, helzta málgagn kínverska
kommúnistaflokksins, gagnrýndi
Liu Shao Chi forseta í ritstjórn-
argrein í dag, mánudag, og er
það í fyrsta skipti sem forsetinn
sætir opinberri gagnrýni af valda
mönnum, því til þessa hefur
gagnrýni á hann einkum komið
fram í viðtölum og ummælum
höfðum eftir rauðum varðliðum
og öðrum óbreyttum borgurum.
í grein Dagblaðs þjóðarinnar
sagði annars að forsetinn væri
svikari og landráðamaður og
hefði í bók er hann reit um
sjálfsuppeldi kommúnista lagt að
mönnum að svíkjast undan merkj
um byltingarinnar og ganga ó-
vinunum á hönd. Einnig er hann
sagður tækifærissinni og mað-
ur brigðull, og greininni lýkur
með svofelldum orðum: „Það
skiptir ekki máli hversu mikið
gagn maður kann að hafa unnið
um dagana, svíki hann bylting-
una er hann landráðamaður“.
Þess er rétt að geta, að ekki
er Kínaforseti nefndur á nafn
í blöðum enn heldur kallaður
„Krúsjoff Kína“ eða „leiðtoginn
sem leiðzt hefur inn á braut
kapítalismans". Mörgum þykir,
sem nú muni þess skammt að
bíða að látið verði til skarar
skríða gegn Liu Shao Chi, hann
látinn biðjast opinberlega afsök-
ar, eða jafnvel haldin yfir honum
réttarhöld, sem glæpamaður
margra þessara manna að
fcoma til íslands og því
sambandi er áisitæða til
að varpa fram þeirri
hugmynd, hvort ekki sé
eðlilegt að Hásfcóli íisalnds
eða aðrir tafci upp sfcipul'ags-
bundna starfsemi, sem miði
að því að bjóða þessum mönn
um hingað til lands, kynna
væri, en allt er það enn á huldu
og sumir segja reyndar að því fari
fjarri að slíkt geti átt sér stað,
forsetinn eigi enn þann bakhjall
í Kínaveldi að honum muni
duga til fulltingis gegn Mao og
hans mönnum. í annarri frétt í
dag sagði að víða í Peking hefði
í dag mátt sjá á húsveggjum
skopmyndir af forsetanum með
hengingaról um hálsinn.
Brottvísun Bogunovics.
Kínversk yfirvöld vísuðu í
dag úr landi yfirmanni frétta-
þjónustu júgóslavnesku frétta-
stofunnar Tanjug í Peking,
Branko Bogunovic, sem þar hef-
ur nú dvalizt í sjö ár, ag fékk
hann sjö daga frest tií að yfir-
gefa Peking. Honum var gefið að
sök að hafa sagt rangt frá stað-
reyndum og borið út óhróður
um menningarbyltinguna. Þó
hefur utanríkisráðuneytið kín-
verska mildað brottvísun hans
með því að heimila að Júgó-
þeim starfsemi háskólams og
ekki sízt norrænu deildarinn-
innar, og gefa þeim kost á að
ferðast um Ísland og kynnast
fólfci hér á landi. Einnig
kemur til greina, að hásfcóíl-
inn taki upp námskeið í ís-
lenzku fyrir þá í þessum hópi
eblendra kennara í norræn-
uim fræðum, sem lesa ísl., en
slavar sendi annan mann í hans
stað og annar fréttamður, sem
Tanjug á í Peking, fékk fram-
lengt dvalarleyfi sitt fyrir nokkr
um dögum umyrðalaust. Bogun-
ovic er annars fjórði fréttamað-
urinn frá A-Evrópulöndum sem
gerður er brottrækur úr Kína
síðan menningarbyltingin hófst
þar. Hinir þrír voru allir so-
vézkir og var vísað úr landi i
desemiber í fyrra.
Fischei sigraði
í Monte Corlo
BANDARÍSKI stórmeistarinn
Bobby Fischer sigraði á sterku
skákmóti í Monte Carlo, sem
lauk í gær. Fisoher hlaut 7 vinn-
inga af 9 mögulegum, tapaði
einni skák fyrir rússneska stór-
meistaranum Efim Geller í síð-
ustu umferð mótsins. Röð efstu
manna varð þessi:
1. Bobby Fischer (Bandaríkj-
unum) 7 vinninga. 2. Vassily
Smyslov (Sovétríkjunum) 6Ms v.
3.—4. Efim Geller (Sovétríkjun-
um) 6 vinninga. 3.—4. Bent
Larsen (Danmörku 6 vinninga.
5.—7. Matanovic og Gligoric báð-
ir frá Júgóslavíu og Lombardy
Bandaríkjunum, o. s. frv. Þátt-
takendur voru 10.
tala hana ekki, svo að þeir
fái nokkra þjálfun í að tala
þetta mál.
Þeir menn sem leggj a sig eft
ir tungu okkar og menningar
verðmætum á erlendri grund
eru svo tilitölulega fáir, að
ástæða er til að við sýnium
þeim í verki, að við kunnum
að meta þeirira starf.
Myndir þessar eru teknar af myndavél, sem komiff var fyrir
hjá vélbyssum ísraelsku orrustuþotanna, sem lentu í loftorrustu
viff sýrlenzkar orustuþotur yfir Geneseatvatni á föstudag sl. Efstu
myndirnar tvær sýna tvær sýrlenzkar þotur í skotfæri frá ísra-
elsku þotunum og neffri myndirnar sýna svo er þær voru skotnar
niffur og sprungu í loft upp. ísraelsmenn segjast hafa skotið niffur
i þrennum loftorrustum á föstudag samtals sex vélar af Sýlendirng
um en Sýrlendingar aftur fimm af ísraelsmönnum. Loftorrustur
þessar stóffu aðallega yfir Gene saretvatni og nágrenni en leikur-
inn barst víffar og allt til nágrennis Damaskus um tíma.