Morgunblaðið - 27.07.1967, Blaðsíða 16

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 27. JÚLÍ 1967
- ERLENT YFIRLIT
Framliald af bls. 15
forsendum fyrir banni því, sem
þeir hafa sett við siglingu ís-
raelskra skipa um Tiransund og
Súezskurð. Hugsanlegt er talið
að Egyptar kynnu að fallast á
siglingar ísraelskra skipa um
Tiransund, en þeim mun reynast
mjög erfitt að sætta sig við ís-
raelskar skipaferðir um Súez-
skurð, sem er umlukinn eg-
ypzku landi, nema þá ísraels-
menn slaki til á móti, til dæm-
is í flóttamannavandamálinu.
Egyptar hafa litið mjög alvar
legum augum það sem þeir kalla
tilraun ísraelsmanna til að gera
ísraelskar skipaferðir um Súez-
skurðinn að óhagganlegri stað-
reynd. f>að hafi þeir reynt að
gera með siglingum varðbáta
meðfram austurbakkanum áður
en samið var um vopnahlé við
skuröinn.
miiiiiiiiiiiiiin
BÍLAR
Bíll dagsins:
Plymouth, árg. 1964. Verð
195 þús., útb. 50 þús., eft-
irstöðvar á tveimur ár-
um.
American, árg. ’64, ’65, ’66.
Classic, árg. ’64, ’65.
Buick Super, árg. ’63.
Benz 190, árg. ’64.
Zephyr, árg. ’62, ‘63, ’66.
Consul, árg. ’58.
Simca ’63.
Peugeot, árg. ’65.
Chvrolet, árg. ’58, 59.
Volvo Amazon, árg. ’64.
Volga, árg. ’58.
Taunus 17 M, árg. ’6ð.
Opel Capitan, árg. ’59, ’62
Taunus 12 M, árg. ’64.
Corvair, árg. ’62.
Bronco, árg. ’66.
Verð og greiðsluskilmálar
við allra hæfi.
|f\I| Rambler-
llUll UIT|boðið
LOFTSSON HF.
Hringbraut 121 — 10600
IIIIIIIIIIIIIIIIIII
Viljið þér losna við hvera-
bragð og lykt heita
vatnhins?
Viljið þér hlífa uppþvotta-
inni við skaðlegum
efnum svo sem kís-
ilsýru og Total
hörku?
Viljið þér losna við að fægja
silfur, sem hita-
veituvatnið svert-
ir?
Viljið þér fá hreint og heil-
brig.t vatn í sumar-
bústaðinn?
Viljið þér sem búið í dreif-
býlinu, losna við
óhreinindi úr vatn-
inu svo sem leir,
ryð, bakteríur o.
fl.?
Þá erum við tilbúnir að leysa
vanda yðar.
Við veitum yður upplýsingar
í síma eða persónulega á skrif
stofu okkar.
Gegn seðli þessum sendum við
yður upplýsingar að kostnað-
arlausu.
Gjörið svo vel að senda
mér upplýsingar um Heico-
vatnssíur.
Nafn ....................
Heimilsfang
SÍA s.f., Lækjargötu 6 b,
Rvík. Sími 13305.
Hussein kon-
ungur valtur
í sessi
Hussein Jórdaníukonungur
verður valtari í sessi með hverj
um deginum sem líður, ef hon-
um tekst ekki að leysa hin al-
varlegu vandamál, sem land
hans á við að stríða, eða svo
telja stjórnmálafréttaritarar í
Amman. Misheppnaðar tilraunir
Husseins til að mynda stjórn á
breiðum grundvelli síðustu daga
geta stofnað konungsættinni,
ætt Hasjemíta, í hættu, og jafn-
Vel tilvera Jódaníu sem ríkis er
í veði.
Barátta Husseins fyrir því að
varðveita Jórdaníuríki er erfið
eftir hin ægilegu áföll, sem land
ið varð fyrir, þegar ísraels-
menn hertóku vesturbakka Jór
dan og hinn gamla hluta Jerú-
salems. Aldrei áður hefur mátt
eíns litlu muna, að Hussein
yrði að hrökklast frá völdum.
Stefna hans eða stefnuleysi hef-
ur komið af stað mikilli ólgu
meðal almennings í landinu.
Hussein verður að sýna ein-
hvern árangur, ef hann á að
haldast við völd.
í Jórdaníu sjálfri eru flótta-
mennirnir frá Palestínu ef til
vill hættulegustu andstöðu-
menn konungsins, en þeir hafa
sífellt komið af stað óeirðum og
valdið Hussein erfiðleikum síð-
an Palestinustríðinu lauk. Nú
hafa ennþá fleiri flóttamenn
bætzt í hópinn og krafa þeirra
allra er endurheimt hinna glöt-
uðu landsvæða.
Hussein þorir ekki einu sinni
að hugleiða möguleikana á því
að komast að friðsamlegu sam-
komulagi við fsraelsmenn. Afi
hans, Abdullah konungur,
hrökklaðist úr valdastóli vegna
vinsamlegrar afstöðu í garð ís-
raelsmanna.
En finna verður lausn á vanda
málunum, og áður en það verð-
ur um seinan. Efnahagur lands-
ins er á heljarþröminni, þar
sem Jórdaniumenn hafa glatað
hinum daglegu tekjum sínum í
erlendum gjaldeyri. Svæðin vest
an Jórdanaárinnar, sem ísraels-
menn hertóku, voru beztu land
búnaðarhéruð Jórdaníu. Og
hinar lífsnauðsynlegustu tekjur
af skemmtiferðamönnum, sem
heimsóttu hinn gamla hluta Jerú
salems, eru einnig horfnar. Þess
ar tekjur einar námu rúm-
lega 35 milljónum dollara á ári.
Hussein getur ef til vill tek-
ið þann kostinn að gera sig háð
an Rússum. En hann hefur
alltaf fylgt Vesturveldunum að
málum og gerir það enn, að því
er stjórnmálafréttaritarar telja.
V-Þjóðverjar
og Tékkar
ræðast við
Vestur-Þjóðverjar halda ó-
trauðir áfram tilraunum sínum
til að færa sambúðina við komm
únistarikin í Austur-Evrópu í
eðlilegt horf. Þeir hafa þegar
komið á stjórnmálatengslum við
Rúmena og eflt samskipti sín
við Búlgara og Ungverja. Nú er
röðin komin að Tékkum. Hátt-
settir embættismenn úx utan-
ríkisráðuneytum Tékka og Vest-
ur-Þjóðverja hafa ræðzt við í
Prag undanfarna daga.
Viðræður þessar vekja mikla
athygli, ekki sízt vegna þess að
Tékkóslóvakía er eitt landanna
í „járnþríhymingnum“ svokall-
aða ásamt Póllandi og Austur-
Þýzkalandi. Þessi lönd fengu
þetta heiti í vetur, þegar þau
gerðu með sér gagnkvæma vin-
áttusamninga, en aðalefni þeirra
var, að þau mundu standa ein-
huga gegn hugsanlegri árás af
hálfu Vestur-Þjóðverja. Samn-
ingarnir, sem gerðir voru að
undirlagi Rússa, áttu að koma
í veg fyrir, að Bonnstjórnin
tæki upp stjómmálasamband
Konur í orlofi að Laugum.
Húsmæður í orlofi
KLUKKAN er rúmlega átta að
morgni hins 1. júlí sl. Það er ys
og þys við Umferðamiðstöðina í
höfuðborginni. Stór langferða-
bifreið er óðum að fyllast af far
þegum. Eiginmenn koma með
konur sinar í einkabifreiðum, og
synir með mæður. Aðrar koma
í leigubifreiðum, en allar stefna
þær í áttina að stóru bifreið-
inni. Hvað eru þær að fara allar
þessar konur svona snemma
dags? Líklega er þetta eitthvert
kvenfélagið að fara í skemmti-
ferð. Farangur er settur í lest„
heil ósköp af töskum og rúm-
fatapokum og konurnar raða sér
í sætin, eftir að hafa.^vatt „kóng
og prest“. í sumum andlituhum
má sjá áhyggjudrætti, sem gefa
til kynna að hún hugsi að ef til
----------------------------„
við fleiri Austur-Evrópuríki en
Rúmeníu.
Atburðix þeir, sem leiddu til
þess, að „járnþrihyrningnum“
var komið á' fót, hófust, þegar
Rúmenar fél'lúst á tilboð Vest-
ur-Þjóðverja um stjórnmála-
tengsli, án þess að krefjast þess
að Bonnstjórnin hætti að kalla
sig eina lögmæta fulltrúa þýzku
þjóðarinnar allrar án þess að
krefjast þess að hún viður-
kenndi Austur-Þýzkaland sem
riki og án þess að krefjast þess
að hún viðurkenndi landamæri
þau sem ákveðin voru á Pots-
damráðstefnunni 1945 eða með
öðrum orðum Oder-Neisse-lín-
una (vesturlandamæri Pól
lands).
Diplómatar í Austur-Evrópu
eru í engum vafa um, að Tékk-
ar voru neyddir til að gerast
aðilar að „járnþrihyrningnum“
og gera vináttusamning við
austur-þýzku stjórnina. Skömmu
eftir að tilkynnt var, að stjórn-
irnar í Bonn og Búkarest mundu
taka upp stjórnmálasamband,
var viðræðum stjómanna í
Prag, Búdapest, Sofia og Bonn
um bætta sambúð hætt. Opinber
lega er sagt, að viðræður vest-
ur-þýzku embættismannanna
dr. Kastels, yfirmanns Austur-
Evrópudeildar vestur-þýzka ut-
anríkisráðuneytisins, og Egon
Bahrs, eins nánasta samstarfs-
manns Willy Brandts utanrikis-
ráðherra. við tékkneska embætt
ismenn í Prag séu framhald á
þessum viðræðum.
Komið hefur á óvart, að Vest-
ur-Þjóðverjum hefur tekizt að
koma af stað viðræðum við
Tékka eins og nú er ástatt í
heiminum. Sennilega fjalla við-
ræðurnar einkum um Múnchen-
samninginn frá 1938 um afsal
Súdetahéraðanna, en þar er enn
mikið af Þjóðverjum. Tékkar
krefjast þess, að samningurinn
verði lýstur dauður og ómerk-
ur og þeir neita því að samn-
inguxinn hafi nokkurn tímann
verið til. Þjóðverjar halda því
aftur á móti fram, að samning-
urinn sé staðreynd, enda skiptir
þetta máli, þótt smávægilegt
virðist, ef samið verður um
skaðabótagreiðslur.
vill sé það ekki áhættulaust fyr-
ir heimilið að hún, húsmóðirin,
sé að fara í nokkra daga hvíld,
jafnvel þótt öllu hafi verið ráð
stafað með hyggindum og saman
lögðum ráðum fjölskyldunnar. —
Það er stundum erfitt að losna
við þá tilfinningu að maður sé
ómissandi þar sem skyldan hef-
ir sett mann, en nú var ekkert
undanfæri. Þessi bjarti júlí-
morgun feykti öllum áhyggjum
út í ómælisdjúp tilverunnar og
bros tók að leika um brá og vör.
Einhver víkur sér að mér og
spyr: „Hváð eru allar þessar kon
ur að fara svona snemma dags?“
„Þetta eru húsmæður að fara í
or.lof“, segi ég. „Hvernig geta
konur sem þurfa að sjá um bú
og börn tekið sér frí?“ „Það eru
alltaf einhverjir til þess að
hjálpa", segir ég. Allir þurfa
einhvern tíma að taka sér hvíld-
arstundir, konur jafnt og karlar,
einnig þær konur sem engin
börnin eiga, eða eru búnar að
koma þeim upp. Orlof húsmæðra
er eitt að þýðingarmestu mál-
efhum þjóðarheimilisins. Og
heill sé þeim, sem hafa unnið
að því máli að konur eigi þess
kost að fara að heiman í nokkra
daga að sumrinu og njóta hvíld-
arinnar í nýju umhverfi. Það
vill stundum verða lítið um
hvíldarstundir á heimilunum.
Það borgar sig fyrir allt heim-
ílisfólk að endurheimta húsmóð-
urina með tvöfalda orku líkama
og sálar. Þreytumerkin hverfa,
og daglega lífið verður tilbreyt-
ingarikara. I orlofinu gefst lika
mörgum konum tækifæri til þess
að vekja upp dottandi hæfileika
sem hafa ef til vill ekki séð
hana í friði í annríki og um-
svifum heimilisins, en hún hefir
orðið að leggja undir lás og slá
af því að þeir hafa ekki sam-
rýmst heimilisstörfunum, þau
hafa tekið alla hennar orku og
tíma, en úti á landsbyggðinni í
faðmi fjallanna fá hinir duldu
hæfileikar útrás. í orlofinu gefst
þeim tækifæri til þess að leggja
af mörkum efni í kvöldvökur.
Það verður ekki aöeins líkam-
inn sem hvílist, sálin endurnær-
ist og vonir fá vængi. Þær sem
eru komnar á efri ár, verða ung-
ar í annað sinn. Stór systrahóp-
ur, umvafinn kærleika og um-
hyggju forstöðukvenna. Öryggi
og trúartraust sameinast í heild-
arsvip dagana. Þeir líða eins og
draumur. Engri konunni leyfist
að burðast með áhyggjur. Hver
dagur endar með þakklæti og
bæn til Guðs, gjafarans allra
gæða.
Orlofsnefndin samanstendur
af nokkrum framtakssömum og
kærleiksríkum konum. Þær
vinna ekki fyrir fjármunum, sem
mölux og ryð fær grandað. Allt
er þetta sjálfboðavinna. Að laun
um hljóta þær virðingu og að-
dáun orlofsþega. Allt framlag
þeirra hlýtur að verða mikils
metið þar sem réttlæti býr.
Frú Herdís Ásgeirsdóttir hafði
lengi barizt fyrir því að þetta
nauðsynjamál næði fram að
ganga, og „Þolinmæðin þrautir
vinnur allar“. Nú getur hún sem
formaður nefndarinnar, gJaðst
yfir _ fengnum sigri undanfarin
ár. f tíu sumur hefir hún líka
farið m.eð einn eða fleiri hópa,
til þess staðax er tekinn hefir ver
ið á leigu fyrir starfið, en nú í
sumar er það Laugaskóli í Sæl-
ingsdal. Eins og kunnugt er eru
Laugay æskuheimili Guðrúnar
ósvífursdóttur. Þar svífur andi
fortíðarinnar yfir ásum og döl-
um,laug og lindum, klettum og
hvömmum. Þar er gott að hvíl-
ast. Það fundu þær nær fimmtíu
konur, sem dvöldu þar fyrstu
tíu dagana af júlí. Þar var sann-
kallað skjól í orðsins fyllstu
merkingu. Til aðstoðar frú Her-
dísi, var ein af hinum ágætu
nefndarkonum, frú Anna Sigurð
ardóttir, Hóparnir koma og
fara, ein tekur við af öðrum frá
ýmsum stöðum af suð-vestur
landi. Norðlenzkar, auistfirzkar
og vestfirzkar húsmæður i bæj-
um og sveitum, fá ernnig sitt or-
lof við svipaðar aðstæður í sín-
um héruðum, og býst ég við að
færri komist að en vilja, en von-
andi verður svo vel búið að þess
um málum ex fram líða stundir,
að hóparnir geti orðið stærri og
fleiri. Ég hefi staðið á sjónar-
hól og skyggnst um. Ég lít
nokkra áratugi aftur í tímann.
Þá var ekki að tala um hvíld hjá
fyrirvinnu heimilanna, nema
þá ef til vill hjá þeim efnaðri,
sem gátu veitt sér næga heimilis
hjálp. Þá urðu allir, sem vettl-
ingi gátu valdið, að vinna allar
stundir, og ekki um neitt orlof
að ræða. Þá voru ekki vélar til
þess að létta undir og flýta fyrir
störfunum.
Herdís Ásgeirsdóttir,
formaður orlofsnefndar.
Það var ánægjulegt að dvelja
með konunum að Laugum. Að
baða sig í sól og busla í heitri
laug er sannarlega heilsubæt-
andi. Þá má ekki gleyma bless-
aðri ráðskonunni og staxfsliði
hennar sem gæddu okkur á
kjarngóðum og heilnæmum mat,
og komu fram við okkux eins
og beztu dætur og systur. Þökk
sé öllu starfsfólkinu, skólastjóra-
hjónunum og kennurum fyrir
ágæta samveru. Þegar líða tók
að kvöldi söfnuðust konuxnar
saman í hinum vistlegu sölum
skólans og skemmtu sér konung-
lega. Það var ungið og lesið, leik
ið og hlegið, og svo segja sumir
að konur geti ekki skemmt sér
saman.
Fuglalífið í Sælingsdal er
mjög fjölskrúðugt. Ég hefi óvíða
þar sem ég hefi dvalið heyrt
jafn margradda söngvaklið. Sér
staklega verða mér minnisstæð
kvöldin, er ég var komin í hvílu
mína, og hljótt var orðið innan
húss, hve sinfónía sumarsins vax
hrífandi. Það var eins og loftið
fylltist af fuglasöng og áin, sem
liðaðist silfurtær niðri á eyrun-
um niðaði og niðaði, eins og hún
væri að leika undir á hörpu
sína. Þá gat ég líka greiint
trumbuslátt fossins í gljúfrinu
uppi í brekkunni fyrir ofan. Það
var eins og hann væri feiminn
á daginn, af því hann var svo
lítill. Og úrið taldi mínúturnar
— þær urðu að klukkutímum —
Tíu dagar í jarðneskri paradís
inn milli fjallanna voru liðnir
fyrr en varði og við vorum a£t-
ur heima.
F. KrLstjánsdóttir.