Morgunblaðið - 24.01.1968, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUÐAGUR 24. JANÚAR 1968

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Fréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
flausasölu:
Áskriftargjald kr. 120.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Kr. 7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
FORSETAKOSNING-
ARNAR í FINNLANDI
Ékv-m UTAN ÚR HEIMI ■ -

■JB ■Æm
Singapore er smám saman er ekki lengur brezk nýlenda aldur. Hér sést yfir eitt af að breytast og aðlaga sig nýj- en eflaust eiga merki meira aðaltorgum borgarinnar, þar um tíma og nýju stjórnarfari. en hundrað ára brezkra yfir- sem nú er eitt af nýjustu og Eyríkið, sem hefur fimmtíu ráða cftir að sjást um langan stærstu verzlunarmiðstöðum. stærstu hafnarborgir heims, „Það er verið að draga
niður brezka fánam 1...
hafið í sögu Singapore
¥ Trslit forsetakosninganna í
^ Finnlandi urðu að því
leyti, eins og gert hafði verið
ráð fyrir, að Kekkonen for-
seti hlaut yfirgnæfandi meiri
hluta kjörmanna, um 200 af
300. En kosningu hans studdu
að þessu sinni þrír stærstu
flokkar þingsins, Jafnaðar-
menn, Miðflokkurinn og
Kommúnistar. Jafnframt
naut Kekkonen stuðnings
nokkurs hluta hinna smærri
flokka.
En mótframbjóðendur Kek-
konens, þeir Virkunen, sem
bauð sig fram fyrir finnska
hægri flokkinn og Vennamo,
sem bauð sig fram fyrir
landsbyggðarflokkinn þurfa
heldur ekki að kvarta undan
úrslitunum. Þeir stórjuku
fylgi flokka sinna, enda þótt
þeir hlytu samanlagt um
hundrað kjörmenn kjörna.
í þingkosningunum árið
1966 hlaut landsbyggðarflokk
urinn 1% atkvæða í Finn-
landi. Nú hlaut frambjóð-
andi hans til forsetakjörs
11,5%. í þingkosningunum
1966 hlaut hægri flokkurinn
13,8% atkvæða, en nú hlaut
frambjóðandi hans við for-
setakosningarnar 19,9%.
Á sama tíma og þetta gerð-
ist hafa allir rstuðningsflokk-
ar samsteypustjórnarinnar í
Finnlandi tapað fylgi. Er tap
jafnaðarmanna langsamlega
mest. Þeir hlutu í þingkósn-
ingunum 1966 27,2% atkvæða
en fengu nú 15,8%. Kommún-
istar hlutu í kosningunum
1966 21,2% atkvæða en fengu
nú við forsetakosningarnar
17,3% atkvæða. Miðflokkur-
inn, er sá af stjórnarflokk-
unum, sem minnstu fylgi hef-
ur tapað og má segja að hann
hafi nokkurn veginn haldið
velli. Hann hlaut 21,2% at-
kvæða í þingkosningunum
1966 en nú 21% atkvæða.
Eins og kunnugt er, unnu
Jafnaðarmenn mikinn sigur
í þingkosningunum 1966. Þeir
mynduðu þá ríkisstjórn með
kommúnistum og miðflokkn-
um. Áttu sósíalisku flokkarn-
ir þá 103 þingsæti á móti 73
þingsætum borgaraflokkanna.
Ef forsetakosningarnar hefðu
verið þingkosningar, hefðu
stórfelldar breytingar orðið á
skipan finnska þingsins. Sam
kvæmt úrslitum forsetakosn-
inganna mundu borgaraflokk-
arnir hafa fengið 128 þing-
sæti í þinginu á móti 72 þing-
sætum sósíalísku flokkanna.
Af þessum tölum má
marka, að forsetakosningarn-
ar geta haft margvísleg áhrif
á finnsk stjórnmál. Það má
samt telja nokkurn veginn
víst, að samstarf núverandi
stjórnarflokka muni halda
áfram, þrátt fyrir hið mikla
tap kommúnista og Jafnaðar-
manna. Stefna Finnlands í
utanríkismálum verður ó-
breytt. Finnar munu ástunda
góða sambúð við Sovétríkin
og halda jafnframt áfram víð
tækri þátttöku í norrænni
samvinnu og miklum við-
skiptum við vestrænar þjóð-
ir.
í finnskum efnahagsmálum
er nú við margvíslega erfið-
leika að etja. Gengisbreyting-
in í haust hefur að vísu örv-
að útflutningsframleiðsluna
en dýrtíð er mikil og vax-
andi í landinu. En finnska
þjóðin hefur oft mætt erfið-
leikum og sigrazt á þeim.
Það mun hún áreiðanlega
gera að þessu sinni einnig.
STÖÐUG ÁFÖLL
Allt frá því á miðju ári 1966,
þegar fyrst fór að gæta verð-
falls á helztu útflutningsaf-
urðum okkar, hafa nýir örð-
ugleikar stöðugt komið fram
í dagsljósið. Verðfallið hefur
haldið áfram og reynzt var-
anlegt í flestum tilfellum.
Vetrarvertíðin 1967 er af
kunnugum mönnum talin sú
erfiðasta, síðan 1914, síldar-
vertíðin reyndist einnig mjög
erfið og fjarlægð miðanna
jók allan tilkostnað skipanna
mjög. Nú síðustu vikur og
mánuði hefur komið í ljós
að markaðshorfur fyrir fryst-
ar sjávarafurðir verða stöð-
ugt ískyggilegri vegna stór-
aukinnar framleiðslu annarra
þjóða á frystum fiski. Og til
þess að reka endahnútinn á
erfiðleikana skall á borgara-
styrjöld í Nígeríu og liggj-
um við nú með 300 milljóna
birgðir af óseljanlegri skreið.
Tæplega er fólki enn ljóst
hversu gífurlegt áfallið er.
Telja má víst að útflutnings-
tekjur þjóðarinnar hafi
minnkað um 2000 milljónir
króna eða um þriðjung á sl.
ári miðað við 1966. Slíkt áfall
hlýtur óhjákvæmilega að birt
ast í ýmsum myndum í þjóð-
arbúinu, í minnkandi tekjum,
samdrætti í atvinnulífinu og
almennum erfiðleikum.
En þrátt fyrir þessa óhag-
stæðu þróun hafa þess sézt
fá merki fram til þessa, að
þjóðin sé farin að draga rétt-
an lærdóm af þeirri tekju-
IMýtl tímabil
Eftir Kelly Smith
• SÓUN er að hníga til
viðar og varpar kopar-
litum bjarma á flóann. Soldán
inn af Johore og vinir hans
setjast að leborði á svölum
aldargamals cricketklúbbs-
ins og horfa á rugbyleik.
Skammt undan, í öðrum
klúbbi, eru nokkrir ungir
Bretar í hvítum buxum að
slá tenniskúlur sín í milli.
Tennisvöllurinn er bleikur. í
útjaðri borgarinnar er tetími
í Konunglega gullklúbbnum,
sem eitt sinn var, en heitir
nú aðeins Gullklúbburinn.
I»ar er margmenni, mest kon-
ur, madonnulegar frúr, sem
ræða um síðasta samkvæmi
eða það næsta. Skuggarnir
lengjast og teygja sig yfir
ávalar skógivaxnar hæðirnar
og mistur læðist inn yfir
landið af hafi.
Þetta er Singapore — vígi
brezkrar nýlenduistieÆnu í
meira en öld, heimiLi prinsa,
sjóræningja og velefnaðra
hermanna, sam byggðu stór
og glæsileg hús og réðu til
sín fimmtíu manna þjónalið,
hleyptu af stokkunum flota
kaupskipa og mynduðu með
sér lítið, lokað þjóð'félag sér-
réttinda — uppnefnt „Litla
England".
Singapore, fimmta stærsta
hafnarborg í heimi, er eyríki,
sem auðgazt hefur á te og
ópíumviðskiptum, eyja ævin-
týraimanna hafsinis og Skikkju
klæddra Auisturlandamanna,
sem velta miHjónum dollara
í Asíuviðskiptum.
í gamla daga réðu Bretar
öllu, jafnt á landi sem sjó,
enda þótt þeir væru sjaldan
meira en 5% af íbúumuim.
Singapore var fyrst aðeins
skerðingu, sem hún hefur orð
ið fyrir. Það er hins vegar
ljóst, að ekki verður hjá því
komizt að allir aðilar, ein-
staklingar og fjölskyldur, rík
ið og sveitarfélögin dragi
verzlúnarmiðstöð — nýlenda
varð hún árið 1867.
Nú er Singapore ekki
lengur brezk. Frá árinu 1965
hefur hún verið sjiálfstætt
eyríki. Og Bretar hafa til-
kynnt, að þeir ætli að kalla
þaðan herlið si'tt um 18.000
manns, áður en langt um
líður. Þá gera þeir ráð fyrir
að skilja þar eftir um 10.000
óbreytta borgara og það sem
eftir er af leyfum nýlendu-
tímans.
Þegar Singapore reif sig
lausa úr Malaysíusamband-
inu árið 1965 leyfði stjórnin
Bretuim að halda herstöðinni
og hafa það herlið, sem
áður hafi verið iim samið.
Þarna er ennþá hægt að lesa
brezkan skóla, leita til brezks
lækniis í brezku sjúkrahúsi,
búa við stræti sieim nefnÍBt
Trafalgarstræti, og aka brezk
uim bíl vinstra rnegin á göt-
unn. En smám saman gengur
á leyfar gamla tímans.
„Nýlenda er ljótt orð nú
á dögum“, segir Joe Lever,
bankamaður frá Brighton í
Englandi „líf okkar er að
breytast":
Þó virðast flestir Bretanna
óbreyttir — þeir láta ekki
slá sig út af laginu. Þeir
hal'da tetímanr. í heiðri,
drekka kannski gin og grape
í staðinn fyrir te og kökur.
Þeir leika crieket ,rugby,
fótboita og fleiri brezka
leiki og þeir fara reglulega
heim til Bretlandis, hálfa leið
uimihverfis hnöttinn „til að
heilsa upp á ömmu“. Þeir
hafa brezk vegabréf, tala um
drottningu sína og segja
„heima“, þegar þeir tala um
Bretland, þótt þeir svo kalli
sig útflytjendur.
Eftir því, sem þeim fækk-
mjög úr eyðslu sinni, skeri
niður rekstrarútgjöld þar
sem því verður með nokkru
móti við komið en reyni hins
vegar vegna atvinnuástands-
ins að halda frarnkvæmdum
ar, fjölgar Bandaríkjamönn-
um og Ástraiíumönnum. Allir
Vesturlandabúar neyðast til
þess að blanda geði við heima
menn, fjárhagslega og stjórn-
málalega. Heimamenn eru
tvær milljónir eða þar um
bil, flestir af kínverskum
uppruna.
Innfæddur Singaporebúi
lítur fyrir sitt leyti á hinn
dæmigerða Breta sem reigins
legan, illa innrættan ný-
lendusinna, sem hafi tekið því
heldur illa að falla úr valda-
stöðu. Bretar segja við þessu:
„Þeir vildu ekki fremur
þekkja okkur en við þá.
Auðvitað hefur þetta breytzt
— nú stjórna þeir öllu“.
Vaxandi þjóðernisistefna í
þessu litla ríki og þau vanda-
mál, sem ör fjölgun íbúanna
hefur í för með sér hafa dreg-
ið fram andúð á Bretum, sem
þnátt fyrir allt, lifa enmþá
góðu lífi og halda hópinn.
Klúbbar, reknir og stundaðir
að brezkri fyrirmynd lifa góðu
lífi eft'r sem áður. Þeir elztu
eru meira en hundrað ára, til
dæmis Cricket klúbburinn og
Tanglin. Þar til fyrir fáeinum
árum hefði Asíumann aldrei
dreymt um að stíga fæti inn
í klúbb á borð við Tanglin,
Þegar skærur kommúnista I
Malaysi'u stóðu sem hæist um
árið, voru Bretarnir svo
ákveðnir í því að láta ekki
billbug á sér finna, að þeir
komu í klúbbana í brynvörð-
um bilfreiðum og höfðu með
sér lífverði. Þá gaf að líta í
mörgum klúbbanna spjöid,
þar sem á stóð „Afhendið vél-
byssur, handsprengjur og
önnur vopn áður en farið er
inn“. Tanglin klúbburinn er
í blárri og hvítri byggingu í
Framhald á bls. 16
óskertum að mestu. Undan-
farin ár hafa verið uppgangs-
tímar en þrátt fyrir það verð-
um við að kunna að taka erf-
iðleikunum og haga okkur í
samræmi við það.
-