Morgunblaðið - 15.06.1968, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐŒÐ, LAUGARDAGUR 15. JÚNÍ 1968
13
GAMAN AÐ LIFA
>Að ER óneitanlega dálítið gam
an að lifa þessa dagana í Reykja
vík. Leiðinlegur vetur genginn
veg allrar veraldar, farið að
hlýna í veðri og sól komin hátt
á loft. Gróðurinn er óðum að
klæða landið og bjartsýnin, sem
íslendingum er í blóð borin, ei
aftur farin að lyfta huga
og hönd til nýrra átaka. í Lista
mannaskálanum hefur verið opn
uð sýning á 26 málverkum eftir
sjálfan Kjarval, og eru það í
sjálfu sér mrkil tíðindi, því að
það er ekki oft, sem fólki gefst
tækifæri tíl að sjá afrek þessa
aldna meistara, sem eru mjög
dreifð og mörg lokuð inni á
einkaheimilum um allt land. En
þarna gefur að líta einkar merki
legt safn af mörgum mestu verk
um Kjarvals, það er þvi ekki of-
sögum sagt, að hann bókstaf-
lega brilleri í Listamannaskálan
um, eins og stendur. Það er ó-
þarfi fyrir mig að fara að skrifa
hér langt mál um list Kjarvals,
það hef ég gert hér nokkrum
sinnum áður í þetta blað,
en þessi fáu orð að þessu sinni
eru aðeins til að vekja eftir-
tekt á þeim tveimur merkilegu
sýningum, sem eru á boðstólum
fyrir borgarbúa þessa dagana.
Það verður fjallað seinna um
list Kjarvals hér í Morgunblað-
inu. Því eru þessar línur, eins
og áður segir ekki nema smá-
vægileg ábending.
Já, það er gaman að lifa, eins
og eitt af mestu listaverkum
Kjarvals heitir, sem nú er til
sýnis í Listamannaskálanum. í
nýbyggingu Menntaskólans
hafa Hollendingar efnt til sýn-
ingar á eftirprentunum á svart-
list úr svartlistadeild Ríkissafns
ins í Amsterdam. Hvorki meira
né minna. Ég veit ekki, hvort
allir gera sér ljóst, hve hér er
merkilegur hlutur á ferð, og hve
einstakt tækifæri er hér til að
kynnast blómaskeiði í listasögu
Hollands, því blómaskeiði, sem
gert hefur þessa dvergþjóð að
einu öflugasta andlega veldi ver
aldar og hafið hana í æðra veldi.
Við íslendingar þekkjum yfir-
leitt ekki mikið til menningar
Hollendinga, en við þekkjum
þá sem harðgerða sjómenn og á-
gæta bruggara, fyrirmyndar
framleiðendur og verzlunarmenn
en ég efa, að nokkur hollenzk
Ust sé til í þessu landi. Ef svo
er, er það svo teljandi lítið, að
það tekur því ekki að minnast
á það.
Að vísu eru þetta eftirprent-
anir, sem sýndar eru í Mennta-
skólanum, en þær munu gerðar
sérstaklega til að geta sýnt þær
á slíkum sýningum og hér um
ræðir, en eru ekki gerðar fyrir
almennan markað. Þetta eitt sýn
ir, hve verkið er vandað og ekki
verður annað séð en að þessar
eftirprentanir gefi fyllilega
mýkt og styrk línunum í þeim
teikningum, sem sýndar eru. Það
er dálítið annað að skoða teikn-
ingu en málverk. Það er því
auðvitað er gert af færustu
mönnum.
Mér dettur ekki til hugar að
fara að telja hér upp nöfn og
númer á þessum listaverkum.
Sjón er sögu ríkari, og þeir, sem
unna góðri myndlist, verða ekki
sviknir af að sjá þessi hollenzku
listaverk, sem ekki láta mikið
yfir sér, en eru þess merkilegri
við náin kynni.
Það er aðeins eitt, sem fór svo
lítið í mínar fínu taugar, þarna
sýningar, Kjarval og hollenzik-
ir meistarar, eru miklir viðburð
ir í menningu líðandi stundar.
Það er því einstakt að geta sagt
um Reykjavíkurborg í júní 1968:
Þar sýna Kjarval og Rem-
brandt samtímis. Það er því eins
og ég sagði í upphafi þess*
skrifs, Gaman að lifa.
Valtýr Pétursson.
Jóhannes Kjarval: Gaman lað lifa.
miður ekki lögð sú rækt við
svartlist og teikningar á þessu
landi sem skyldi, og er það eitt
af því óskiljanlegum og sérstæð-
um fyrirbrigðum í þjóðlífi ís-
lendinga. En hvað um það, þetta
mun standa til bóta, og vonandi
verður ekki langt, þar til við
höfum eignast okkar svartlist,
eins og aðrar þjóðir. En þar sem
gróin myndlistamenning er fyrir
hendi, er svartlist ekki sett skör
neðar en önnur myndlist, og
sannast það vel af þeirri sýn-
ingu, sem Hollendingar hafa
fært okkur að þessu sinni.
Þessi sýning spannar tímabil,
sem er nær fjórar aldir, og þar
getur að líta verk eftir marga
fremstu meistara Hollands í
svartlist og málaralist, sem hald
izt hafa að jafnaði í hendur.
Rembrandt t.d., þessi meistari
allra tíma í málverkinu, var einn
ig með fremstu, ef ekki fremstur
svartlistarmaður bæði fyrr og
síðar. Hann á þarna nokkur
verk, sem eru í einu orði sagt
ævintýraleg. Þarna eru verk eft
ir eins ólíka meistara og van
Heemskerck og Avercamp, Jan
van der Heyden og Jacob de
Wit. Þeir, sem eitthvað þekkja
til, sjá vel á þessu, að ekki
vantar breidd í þetta val, sem
í nýbyggingu Menntaskólans.
Það var eins og vantaði ramma
og betri aðhlynníngu að þessum
listaverkum, og svo voru vegg-
irnir þarna inni ósköp leiðin-
lega kámaðir og óhreinir eftir
skemmtanalíf vetrarins.
Að lokum langar mig til að
taka það fram, að þessar tvær
Nóbelsslcáldið Salva-
tore Quasimodo látinn
Napólí, 14. júní.
SALVATORE Quasimodo,
bókmenntaverðlaunahafi Nób
els árið 1959 lézt í Amalfi á
Ítalíu í dag, 66 ára að aldri.
Quasimodo var í Amalfi til að
sitja bókmenntaráðstefnu þar,
er hann veiktizt skyndilega og
lézt á leiðinni í sjúkrahús.
Quasimodo var eitt af fremstu
ljóðskáldum og rithöfundum
Ítalíu sinna tíma.
Er skýrt hafði verið frá því
í októberlok árið 1959, að
Quasimodo hefði verið veitt
Nóbelsverðlaunin sendi Morg-
unblaðið skáldinu heilla-
skeyti og bað það jafnframt
að svara nokkrum spurning-
um. Varð skáldið fúsalega við
beiðni Mbl. og fara spurning-
ar og svörin hér á eftir.
„Hafið þér haft nokkur
kynni af íslendingasögunum
eða öðrum bókmenntum ís-
lendingá?“
Svar. Því miður ’þekkjum
við á Ítalíu ekki mikið til ís-
lenzkra bókmennta og ljóða.
Það væri þess vegna þörf á
auknum menningarskiptum
milli landanna.
„Haldið þér að stefna yðar
i 1 jóðlist, sem hefur átt svo
erfitt uppráttar, muni verða
sigursæl?"
Salvatore Quasimodo.
Svar: Ég trúi því að Ijóskáld
nýju kynslóðarinnar muni
tala skýrum rómi um vanda-
mál samtíðarmannanna.
„Hvað þarf skáldskapur til
þess að hann verði sígildur?"
Svar: Það er ekki hægt að
kenna neinum að verða skáld.
„Hvaða álit hafið þér á Krús
jeff?“
Svar: Ég tel hann mesta
vitring heimsins.
- ÞING
Framhald af bls. 20
liðnu ári og fæst við rannsókn-
ir á maga og endaþarmi. Þar eru
teknar litmyndir af innraborði
magans hjá fólki, sem leitað hef
ur A-stöðvarinnar og verið með
sýrulausa maga, enda þykir á-
stæða til að fylgjast sérstaklega
með því.
Þar er einnig framkvæmd lýs-
ing upp í endaþarminn á öllum
sem leita A-stöðvarinnar. Á því
svæði, sem hægt er að rannsaka
með þeirri skoðun, myndast 75-
80 allra krabbameina í þörm-
um. Þetta er því þýðingarmikil
rannsókn og aðgengilegt að finna
meinin á þennan hátt, enda er
árangurinn af slíkum fjöldarann
sóknum á sumum stöðum allt að
því eins mikill og af leit að leg-
hálskrabbameininu.
Cramwinkel skipherra (t.v. og Suurenbroek sjóliðsforingi
virða fyrir sér ævisögu de Ruyters aðmíráls.
Hollenzka beitiskipið
de Ruyter í heimsókn
Sjálfsmynd eftir Rembrandt.
HOLLENDINGURINN de
Ruyter, sem uppi var á 17.
öld er talinn merkasti sjóliðs
foringi hins gamla sjóveldis
þess tíma. Sitt mesta afrek
vann hann árið 1667, þegar
hann sigldi upp Temsá, að
Lundúnum eyðilagði mikinn
hluta flota Englendinga, sem
lá við festar, og hvarf á
brott með flaggskip enska
flotans. Hafa HoUendingar
síðan geymt hluta af stefni
flaggskipsins sem eitt sinna
ástsælustu stríðsminnismerkja
De Ruyter aðmíráll lézt í
orrustu á Miðjarðarhafi við
Sírakúsu tíu árum seinna og
var jarðsettur í þeirri kirkju
Hollendinga, sem geymirjarð
neskar leifar stórmenna þjóð
arinnar.
Hollendingar hafa mjög
haldið á loft minningu síns
ástsæla aðmíráls og í gær
kom til Reykjavíkur í kurt-
iesisheimsókn hollenzkt beiti-
skip, sem ber nafn hans. Er
það tæpar 10 þús. lestir að
stærð. Beitiskipið fer héðan
17. júní.
Blaðamönnuim var boðið að
skoða beitiskipið í gær. Sagði
skipherra, O Cramwincel, að
byrjað hefði verið á smíði
skipsins fyrir stríð, en smíð-
in stöðvaðist meðan á ófriðn-
um stóð. Að vísu hefðu Þjóð-
verjar reynt að ljúka smíð-
inni, en hollenzku verkamenn
irnir sáu til þess, að svo varð
ekki. Eftir stríð var smíðimv
haldið áfram og henni lokið
1953. Cramwincel sagði, að
skipið væri mjög vandað að
allri garð, bæði væri það af-
bragðs sjóskip og eins væri
gott stál í því, hann sagðist
vera viss um, að vélarnar
færu fyrr en skrokkurinn.
Cramwincel sigldi de Ruyt
er frá Hollandi 4. júní s.l.
Hélt hann skipinu fyrst til
æfinga, enda eru 60 miðskips
menn á skipinu, en auk þeirra
eru 60 liðsforingjar, 225 und
irforingjar auk 400 sjóliða
um borð.
Þaðan var siglt til íslands
og sagði skipherra, að þeir
hefðu hreppt milklar þokur á
leiðinni, svo að þeim hefði
ekki þótt ráðlegt að sigla
norður fyrir ísland eins og
upphaflega var gert ráð fyr-
ir vegna íss. Þó hefðu þeir
siglt norður fyrir heimskauts
baug, og samkvæmt holl
enskri venju málaði yngsti
miðskipsmaðurinn fnemsta
hluta stefnisins bláan.
Cramwincel skipherra
kvaðst fagna því, að hafa
haft tækifæri til þess aðheim
sækja Revkjavík á skipi sínu
og vonaðist til þess, að heim-
sókn skipsins yrði til þess að
efla betur kynni Hollands og
íslands.
Árni Kristjánsson ræðis-
maður Hollendinga hefur und
irbúið dagskrá heimsóknarinn
ar. Mun áhöfnin fara í kynn
isferðir um nágrenni Reykja-
vikur. Auk þess eiga yfir-
menn beitiskipsins óformleg-
ar og formlsgar viðræður við
ráðamenn.