Morgunblaðið - 21.07.1968, Qupperneq 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. JÚLÍ 1968
Þetta hús er við næstu götu við húsið sem Óskar bjó í. Útveggir þess hrundu aliir.
anna standa íyrir utan. Óskar Kjartansson tók myndirnar.
Bílar íbú-
fokið af húsinu. Maðurinn
slasaðist á höfði.
— Eru svona hamfarir ekki
fátíðar í Þýzkalandi?
---Jú. Fólk man ekki eftir
öðru eins Jjarna um slóðir.
Því verður einna helzt hugs-
að til stríðsins. Árið 1945
voru gerðar miklar loftárás-
ir á Pforzheim, vegna þess að
talið var að þar væri búið til
mikið af tímasprengjum, enda
er þarna miðstöð úrsmiða frá
fornu fari.
— Gerði bylurinn usla á
stóru svæði.
— Slóðin eftir hann er um
1 km á breidd og um 10 km
á lengd. Ef hann hefði farið
yfir sjálfa miðborgina, má bú
ast við því að hún hefði
lagzt alveg í rústir. Um 300
manns slösuðust og af þeim
eru um 80 þungt haldnir. Að-
eins tvær manneskjur fórust
— hjón, þegar húsið þeirra
fauk.
— Nokkrum mínútum eftir
að stormurinn gekk yfir var
komið blæjalogn og dauða-
þögn. Svo þusti fólkið út á
Ekkert ráðrúm til að verða hræddur
Rœtt við Óskar Kjartansson, sem var í Pforzheim þegar tellibylur gekk þar yfir
ÞAð ER vafalaust óvenju-
legt að íslendingar lendi í
fellibyl. Þetta gerðist þó úti í
Þýzkalandi fyrir rúmri viku.
Fellibylurinn sem hér um ræð
ir var að vísu ekki jafnsterk-
ur þeim, sem tíðum herja á
strendur Mexíkóflóa eða í
Vestur-Indíum, en hann hafði
þó sínar afleiðingar.
Borgin Pforzheim er milli
Stuttgart og Karlsruhe. Þar
hefur lengi verið stunduð úr-
smiði og önnur fíngerð iðja.
Ungur Reykvíkingur, Óskar
Kjartansson, hefur dvalizt
þar meira en hálft annað ár
við gullsmíðanám. Hann er
nítján ára og sonur Kjartans
Asmundssonar, gullsmiðs.
Óskar er nú nýkominn
heim. Það er fróðlegt að
heyra lýsingu hans á náttúru
fyrirbæri, em aldrei hefur
komið til fslands, en skiptir
sköpum fjölda fólks í öðrum
löndum.
— Það var mjög heitt þenn
an dag segir Óskar, hitinn
komst upp í 47 stig. Um
kvöldið var ég að lesa undir
próf ásamt tveimur piltum frá
Suður-Afrífcu, sem bjuggú í
sama húsi og ég. Við vorum
sánnarlega heppnir að vera
heima, því að annars hefði
getað farið verr fyrir ofckux.
— Um níuleytið kom
þrumuveður og magnaðist þeg
ar leið á kvöldið. Vindinn
herti fljótlega og skömmu fyr
ir klukkan tiu slokknuðu öll
Ijós í norðurhluta borgarinn-
ar. Skammt frá húsinu sem ég
bjó í er stórbygging, sem hýs-
ir Rudi-Wienerbergfyrirtæk-
ið — það er einkum þekkt
fyrir Fixo-Flex armböndin. Á
þakinu var geysistórt skilti.
Ég hef heyrt að það hafi kost
að 80 þúsund mörk, og ég sá
það brotna niður.
— Þegar vindurinn jókst
enn, leizt dkkur ekki á að
vera lengur inni í stofu. Við
vorum tilbúnir til þess að
hlaupa niður í kjallara ef með
þyrfti. f suðurátt sáum við
undarlega eldhnetti, sem sner
ust um sjálfa sig og rákust
saman með afarmiklum fyrir-
gangi.
— Mestu ósköpin stóðu í
4 mínútur. Þetta var svo ó-
hugnanlegt og undarlegt, að
það er erfitt að koma að því
orðum. Ég mun seint gleyma
þessari stund.
— Á flestum húsum í Pforz
heim eru þökin úr brenndum
steini, sem hlaðið er á tré-
grind. í svona hamförum fýk-
ur steinninn niður en grind-
in stendur ein eftir. Fjöldi
húsa hrundi meira og minna.
Þakið fór alveg aif húsinu- okk
ar og allar rúður brotnuðu.
Gólfin voru öll þakin gler-
brotum. Skemmdir urðu þó
miklu meiri í næstu götu.
Við spyrjum Óskar að því,
hvort hann hafi orðið hrædd-
ur.
— Þetta gekk svo fljótt, að
það var ekki tími til að verða
hræddur. Það var fyrst þegar
allt var liðið hjá að við gerð-
um okkur fulla grein fyrir á-
standinu. Á efri hæðinni
bjuggu skozk hjón. Þau komu
niður, titrandi af ótta, og
sögðu okkur að þakið væri
göturnar, margt af því á nátt
klæðum. Það voru nóg verk-
efni framundan. Um morgun-
inn var lýst yfir neyðará-
standi í borginni og hersveit-
ir komu á vettvang til aðstoð
ar. Skólar voru lokaðir í
marga daga og allir sem gátu
unnu að hreinsun og lagfaer-
ingum. Mörg hundruð Sbúða
eyðilögðust.
Óskar Kjartansson.
— Jafnskjótt og fréttist um
atburðinn flykktust ferða-
menn til Pforzheim og urðu
til mikils trafala. Gripið var
til þess ráðs, að hleypa eng-
um inn í hverfin sem urðu
fyrir rnestum skemmdum,
nema þeim sem gátu sannað
með skilríkjum, að þeir ættu
þar heima. Það varð ég að
gera.
Voru borgarbúar upp-
næmir?
— Það er furðulegt,
hversu Þýzkararnir voru yf-
irleitt rólegir, nema helzt
fólk sem man hörmungar
stríðsins. Og á eftir voru her-
menn og flutningabílar á
hverju götuhorni eins og í
hernuminni borg, sagði Ósk-
ar Kjartansson að lokum.
ísland auðugast
Noriurlanda 1966
samkvæmt hagfræðiárbók
Sameinuðu þjóðanna
Framhald af bls. 16
daga vikunnar. Áfengisnefnd
in er þeirrar skoðunar, að
ef fólk á annað borð vilji
drekka, sé bezt að það geri
það á frídögum.
Ríkið selji áfengismerkl.
Nefndin bendir á ýmsa
aðra möguleika, til dæmis að
tollar á áfengi verði stór-
hækkaðir, algert áfengisbann
og skömmtun. Nefndin lýsir
kostum og göllum á þessum
möguleikum, en kemst að
þeirri niðurstöðu, að skömmt
un sé heppilegasta lausnin og
leggur til við landsráðið, að
hún verði tekin upp.
Nefndin leggur til, að
skömmtun verði innleidd svo
að áfengisneyzlan verði á-
líka mikil og neyzlan í Dan-
mörku, eða um 8 lítrar af
hreinum vínanda á ári á
hvern fullorðinn einstakling.
Þar með ætti að takast að
binda enda á óhóflega áfeng-
isneyzlu. Um leið leggur
nefndin til, að sala á áfeng-
ismerkjum verði gerð lögleg,
þar sem ljóst sé að eftir-
spurn eftir áfengismerkjum
verði mikil, og þá sé betra
að þessi sala sé lögleg en að
bjóða heim hættu á nýjum
lagabrotum.
Nefndin gerir ráð fyrir, að
kaup og sala á áfengismiðum
fari fram í verzlunum ríkis-
ins. Þetta verði aðeins fyrsti
liðurinn í skeleggri herferð
gegn ofdrykkju. Skömmtun
geti aðeins dregið úr áfeng-
isneyzlu, en ekki leyst vanda
málið. Síðan verði að gera
jákvæðari ráðstafanir. Þegar
hafi verið ráðinn áfengis-
ráðunautur, sem berjist gegn
ofdrykkju. Nefndin telur
einnig koma til mála, að far-
ið verði að dæmi Svía og haf-
in barátta fyrir því, að fólk
drekki létt vín í stað sterk-
ari drýkkja. Loks verði að
taka fyrir húsnæðisvandamál
ið og vinna að bættri aðstöðu
til tómstundaiðkana.
Þriðji liðurinn í þessari
baráttu og lokaskrefið yrði
að dómi nefndarinnar að
vera í því fólgið að tekin
verði upp heildarstefna til að
vinna megi að því að áfeng-
isvandamálið verði leyst til
frambúðar. Forsenda þess
sé sú, að nákvæm rannsókn
verði gerð á öllum hliðum á-
fengisvandamálsins á Græn-
landi. Því leggur nefndin til,
að látin verði fara fram afar
víðtæk félagsfræðileg rann-
sókn á vandamálinu.
RITSTJÓRN • PRENTSMIÐJA
AFGREIÐSLA'SKRIFSTOFA
SÍMI lO-IQD
EFTIRFARANDI frétt bintist í
nýútkomrvu fréttabréfi frá Sam-
einuðu þjóðunum:
ísland er auðugast Norður-
landa, eðia var það að minnsta
kosrti árið 1966. Nýúitkomin hag-
fræðiiárbók Saimeinuðu þjóðanna
sýnir, að þjóðartefcjuir á hvern
ibúa árið 1966 voru 2066 doli-
arar á íslandi, 1808 í Danmörku,
1554 i Noregi og 1475 dollarar í
Finnlandi. í bókina vantar upp-
lýsingar frá Svíþjóð um þennan
lið, en í skýnsllunni yfir brúttó-
þjóðarframleiðsliu, bæði á rnark-
aðs- og framlieiðisluverði, liggur
ísland feti framar en SvíþjóS:
2.837 — 2.732 dollarar á íslandi,
2.388 — 2.386 dolarar í Svíþjóð.
Norðuriönd enu þó ekki affira
fremst að þessu leyti. Hver
Kuwait-búi hafði að jafnaði
3.257 dollara árstekjur og hver
Framhald á bls. 31