Morgunblaðið - 16.08.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBI.AÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. ÁGÚST 1966

Útgefandl
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritst j órnartullt rCu
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Askriftargjald kr 120.00
1 lausasölu.
Hf Arvakur, ReykjavQc.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundssen.
Bjöm Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
Kr. 7.00 eintakið.
ÆSKUL ÝÐSSTARF
í UPPB YGGINGU
I> eykj avíkurborg hefur nú
** fest kaup á húsakynn-
um þeím, sem veitingahúsið
Lídó hefur verið starfrækt í
og er ætlunin, að húsnæði
þetta verði notað fyrir æsku-
lýðsstarf á vegum Æskulýðs-
ráðs Reykjavíkur og annarra
æskulýðssamtaka í borginni.
Kaupverðið er 12 milljónir
króna og er innifalið í því
nokkurt innbú en stærð húss
ins er rúmlega 4000 rúmmetr
ar og er hér því augljóslega
um hagstæð kaup að ræða.
Um langt skeið hefur það
verið ljóst, að mjög skorti á
heppilega skemmtanaaðstöðu
fyrir unglinga í borginni, þar
sem fram færu heilbrigðar
og vínlausar skemmtanir fyr
ir ungt fólk. Slík starfsemi
virðist ekki hafa freistað ein-
staklinga nema að litlu leyti
og þess vegna hefur mjög
verið rætt um, að opinberir
aðilar létu málið til sín taka.
Dómsmálaráðherra varpaði
fyrir rúmu ári fram á Al-
þingi hugmynd um, að ríki
og Reykjavíkurborg samein-
uðust um byggingu æskulýðs
húss í Reykjavík og sl. vetur
var flutt á Alþingi frv. sem
gekk í svipaða átt.
Undanfarna mánuði hefur
Æskulýðsráð Reykjavíkur
fjallað um framtíðarskipulag
æskulýðsmála borgarinnar
og á blaðamannafundi í fyrra
dag skýrði borgarstjóri frá
því, að Æskulýðsráð hefði
hug á því að koma upp fjór-
um hverfamiðstöðvum fyrir
æskulýðsstarf í borginni og
mundi hið nýja húsnæði
hin fyrsta þeirra. Auk þess
stendur nú yfir samkeppni
um gerð og útlit æskulýðs-
heimilis við Tjarnargötu.
Borgarstjóri skýrði einnig frá
því, að Æskulýðsráð hefði
hug á samningum við forráða
menn íþróttahallarinnar í
Laugardal um nýtingu á hús-
næði hennar fyrir æskulýðs-
starf og ennfremur væri talið
nauðsynlegt að koma á fót í
framtíðinni æskulýðsheimili
í Breiðholtshverfi, sem sinnti
þörfum Breiðholtshverfis, Ár
bæjar- og Selásshverfis.
Af þessu má ljóst vera, að
kaupin á húsakynnum Lídós
marka tímamót í æskulýðs-
starfi á vegum borgarinnar.
Þau kaup eru fyrsta skrefið
í markvissri uppbyggingu
æskulýðsstarfs í borginni,
sem framkvæmt verður í ná-
inni samvinnu við frjáls æsku
lýðssamtök, skólana, söfn-
uði og aðra aðila, sem að
æskulýðsmálum vinna. Með
vaxandi borg og sífellt fleiri
ungmenni, sem skortir heil-
brigð verkefni í tómstundum
sínum og aðstöðu til skemmt
ana sem hæfir ungu fólki,
verður að taka málefni unga
fólksins í borginni nýjum tök
um.
Enginn vafi leikur á því,
að við mörg vandamál verður
að glíma enda munu fá mál-
efni jafn vandasöm og við-
kvæm og einmitt þau, sem
lúta að æskunni. En þess ber
að vænta, að það stóra skref
sem Reykjavíkurborg hefur
nú tekið í þessum efnum tak-
ist vel og að borgarbúar
yngri sem eldri sameinist um
að tryggja að svo verði.
BORGARLEIKHÚS
OG RÁÐHÚS
Fúns og kunnugt er, hafa
sterkar raddir verið uppi
um það, að fyrirhugað borgar
leikhús eigi hvergi fremur
heima en við Tjörnina, þar
sem Iðnó hefur staðið um
áratugaskeið, Leikfélag
Reykjavíkur starfað og leik-
menning borgarinnar stendur
djúpum rótum.
Á blaðamannafundi sínum
í fyrradag skýrði Geir Hall-
grímsson, borgarstjóri, frá
því, að athuganir hefðu farið
fram á því, hvort unnt myndi
að sameina í einni byggingu
við norðurenda Tjarnarinnar,
ráðhús og borgarleikhús og
sagði borgarstjóri, að komið
hefði í Ijós, að ýmis salar-
kynni væri hægt að nýta sam
eiginlega fyrir borgarleikhús
og ráðhús. í haust munu til-
lögur þessar verða lagðar fyr-
ir sameiginlegan fund horgar
fulltrúa og varaborgarfull-
trúa allra flokka.
Meðan ekki hefur verið
skýrt nánar frá þessum til-
lögum opinberlega er að sjálf
sögðu ekki hægt að fella
neinn dóm um það, hvort
heppilegt væri að sameina
þessar tvær stofnanir undir
einu þaki. Hitt er ljóst, að
víðtækur stuðningur mun við
það meðal borgarbúa, að starf
semi Leikfélags Reykjavíkur
verði áfram við Tjörnina, og
er óskandi að fundin verði
lausn á ráðhúsmálinu, sem
tryggi, að þetta sögufræga
menningarfélag Reykjavíkur
starfi áfram á þeim stað,
þar sem það hefur fest svo
djúpar og traustar rætur.
A
lAi/^9 117 ys j U1 '+snrJr w ■ 'AN UR HEIMI
ÞAÐ K0STAR BANDARÍK
IN MILUARD D0LLARA
— að endurnýja herstöðvasamninginn við Spán
FYRIR rúmum 15 árum tók-
ust samningar milli stjórna
Randaríkjanna og Spánar um
heimild til að koma upp
bandarískum herstöðvum á
Spáni. Var samningur þar að
lútandi undirritaður 27. sept-
ember 1953, og var hann til
tíu ára. Samningurinn rann
út 27. september 1963, en var
þá framlengdur til fimm ára.
/ Fellur hann því úr gildi eftir
rúman mánuð, ef ekki takast
samningar um framlengingu
hans.
Samkvæmt samningi þess-
um hafa Bandaríkjamenn
komið sér upp öflugum flota-
og fl'ugstöðvum á Spáni, og
varið til þeirra hundruðum
milljóna dollara. Auk þess
hafa Bandairíkjamenin greitt
Spánverjum samkvæmt samn
ingnum gifuríegar fjárhæðir
til að efla varnir Spánar.
Flugstöðvar Bandarikja-
ríkjamanna eru á tveimur
stöðum á Spáni, í Torrejón de
Ardos (skammt frá Madrid),
og Morón de la Frontera
(skammt frá Sevilla). Flota-
stöðin er í Rota, rétt norð-
vestan við Gibraltar, og á
fyrstu tíu árum samni'ngsins
1 vörðu Bandaríkjamenn um
500 milljónum dollara til upp
byggingar þeirrar stöðvar.
Spánverjar hafa nú til-
kynnt Bandaríkjamömnum að
þeir séu reiðubúnir til að
hefja viðræður um framleng-
inigu samningsins um herstöðv
arréttindi, og er ráðgert að
1 viðræðurnar hefjist í Was-
hington 10. september m.k.
Ekki viljo þó Spánverjar
veita Bandaríkjamönnum að-
stöðuna endurgjaldslaust,
Íheldur óska þeir eftir víð-
tækri efnahagsaðstoð, sem
aðallega yrði notuð til varn-
armála, gegn því að heimila
Bandaríkjamönnum fimm ára
setu í herstöðvunum, eða til
27. september 1973.
Kröfur Spánverja voru af-
hentar Dean Rusk utanríkis-
ráðherra hinn 15. júlí s.l., og
telja sérfræðingar að þær feli
í sér um eitt þúsund milljón
dollara útgjöld fy.rir Banda-
ríkin á næstu fimm árum. Ná-
ist ekki samningar um þessar
kröfur fyrir 26. september, er
gert ráð fyrir því í gildandi
samningi, að enn skuli reynt
í hálft ár, að komast að sam-
komulagi, en takist það ekki
á þeim tíma, er ætlaat tii þess
að Bandaríkjamenn hafi eitt
ár til að flytja birgðir sínar
og 25 þúsund hermenm og að-
standendur þeirra á brott frá
Spáni.
Kröfur Spánverja hafa ekki
verið birtar í heild, en haft
er eftir áreiðanlegum heim-
ildum að þær feli í sér meðal
annars eftirfarandi atriði:
• Bandaríkin aðstoði við end
urnýjun spænska flughersins,
meða) annars með því að
senda Spánverjum herþotur
af gerðinni McDomnell F-4
Phantom, fleiri loftvarnar-
eldflaugar af Hawk-gerð og
nokkur eftirlitsskip.
• Endurskoðuð verði sú
gretn samningsins, sem felur
í sér að Bandaríkjamenn
skuli hafa samvinnu við
spænsk yfirvöld um vamar-
mál, en tekur ekki fram að
Bandaríkin séu skuldbundin
til að verja Spán, ef ráðizt
yrði á landið.
• Athugað verði ákvæði um
réttindi bandarískra her-
manna á Spáni, og þeim
breytt þannig að hermenn-
irnir lúti spænskum lögum á
svipaðan hátt og bandarískir
hermenn í löndum Atlants-
hlíta lögum viðkomandi rík-
is.
Bandaríkin reyni að beita
áhrifum sínum til að fá Breta
til að viðurkenna yfirráða-
rétt Spánverja yfir Gibnalt-
ar.
• Spánn verði ekki lengur á
skrá meðal þeirra iðnvæddu
ríkja, þar sem bandarískum
iðjuhöldum er bannað með
gildandi lögum að stofna til
fjárfestinga.
★
Haft er eftir heimildum í
Washington, sem taldar eru
öruggar, að Bandaríkjastjórn
hafi þegar tilkynnt yfirvöld-
um í Madrid að hún hafi ekki
í hyggju að skipta sér af Gí-
bráltar-deilu Spánverja og
Breta. Hinsvegar er talið að
Bandaríkjamenn hafi boðið
einhverjar tilsl'akanir varð-
andi framlengingu herstöðva
samningsins, sem feli meðal
í sér endurskoðun á réttind-
um bandarískra hermanna á
Spáni, breytingar á greininni
um samvinnu í varnarmálum,
og athugun á hu'gsanlegum
fjárfestingum bandarískra
iðjuhölda á Spáni.
SKRUÐGARÐAR
BORGARINNAR
I Ttanríkisráðherra Banda-
^ ríkjanna, Dean Rusk, sem
hér var á ferð fyrr í sumar
sagði, að Reykjavík væri lítill
gimsteinn. Kannski gera borg
arbúar sjálfir sér ekki fulla
grein fyrir því hversu fögur
borg Reykjavík er orðin en
þó getur engum blandast hug
ur um það, sem gengur um
borgina á fallegum sumar-
degi.
Eitt af því sem setur
skemmtilegan svip á borgina
eru skrúðgarðarnir og opnu
svæðin, sem tekið hafa mikl-
um framförum á undanförn-
um árum. Er óhætt að full-
yrða, að Hafliði Jónsson, garð
yrkjustjóri borgarinnar og
samstarfsmenn hans eiga skil
ið þakklæti allra borgarbúa
fyrir það hversu vel og sam-
vizkusamlega þeir vinna verk
sitt. Þeir eiga einna stærstan
þátt í því, að Reykjavík er
„lítill gimsteinn“ í norðrinu.