Morgunblaðið - 01.09.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐEÐ, SUNNUÐAGUR 1. SEPT. 1968
Útgefandi Hf Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
FYéttastjón Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Askriftargjald kr 120.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu. Kr. 7.00 eintakið.
VIÐRÆÐUR STJÓRN-
MÁLAFL OKKANNA
TVTæstk. þriðjudag hefjast
' viðræður fulltrúa stjórn-
málaflokkanna um efnahags-
ástandið í landinu og nauð-
synleg úrræði í þeim efn-
um. í samræmi við fyrri yf-
irlýsingar forsætisráðherra
hefur ríkisstjórnin og stuðn-
ingsflokkar hennar óskað eft-
ir þessum viðræðum og
stjórnarandstaðan samþykkt
það fyrir sitt leyti. Sérfræð-
ingar ríkisstjórnarinnar hafa
undanfarnar vikur unnið að
því að kanna ástandið og má
gera ráð fyrir, að einhverjar
niðurstöður liggi fyrir, þeg-
ar fulltrúar stjórnmálaflokk-
anna hefja viðræður sínar.
Þess hefur nokkuð gætt
undanfarna daga, að fólk
hefur búizt við skjótum að-
gerðum alveg á næstunni.
Öllum ætti þó að vera ljóst,
að málin eru ekki komin á
það stig enn. Forsætisráð-
herra lýsti því yfir í sjón-
varpi fyrir nokkru, að stjórn-
arflokkarnir mundu leita
samráðs og samstarfs við
—i st j ór nar andstöðuf lokkana
um lausn vandamálanna. Á
grundvelli þeirrar yfirlýsing-
ar er óhætt að fullyrða, að
töluverðar viðræður munu
eiga sér stað milli þessara
aðila áður en tillögur verða
lagðar fram um nauðsynleg-
ar aðgerðir.
Það hefur jafnan reynzt
erfitt að koma á jafnvægi í
efnahagsmálum íslendinga.
Það er rökrétt afleiðing af
því, að afkoma landsmanna
hefur byggzt í svo ríkum
mæli á atvinnugrein, sem er
mjög sveiflukennd. Sjávar-
utvegurinn hefur staðið und-
ir þeirri lífskjarabyltingu,
sem orðið hefur í landinu á
stuttum tíma en hann hefur
líka valdið þeim lægðum,
sem komið hafa á milli. Að
þessu sinni eru það þó fyrst
og fremst aðstæður á heims-
mörkuðum, sem valda erfið-
leikum okkar en þá ber að
hafa í huga, að verðlag á hrá-
efnum, sem eru mikill hluti
útflutningsafurða okkar er
mun óstöðugra á heimsmark-
aðnum en verðlag á fullunn-
%um iðnaðarvörum.
Það er eðlilegt og skiljan-
legt, að landsmenn þreytist á
stöðugum efnahagsaðgerð-
um. Þó má ekki gleyma því,
að þrátt fyrir jafnvægisleysið
í efnahagsmálum hefur
geysilega mikið áunnizt í
uppbyggingu atvinnuvega
landsins á undanförnum ára-
tugum og lífskjör íslendinga
eru fyllilega sambærileg við
það sem gerist með þeim
þjóðum, sem við beztan hag
búa. Við hljótum þó að draga
þann lærdóm af síendur-
teknum lægðum í efnahags-
og atvinnulífi okkar, að við
þurfum að breikka svo grund
völl atvinnulífsins að slíkra
lægða gæti ekki jafn mikið
og nú. Fyrir rúmlega tveim-
ur árum átti ríkisstjórnin í
harðri baráttu við stjórnar-
andstöðuna til þess að koma
fram áformum sínum um iðn
væðingu landsins. Þeirri
stefnu verður að halda áfram
og veita einnig verksmiðju-
iðnaðinum í landinu tækifæri
til stóraukins vaxtar með
því að tryggja honum aðgang
að stærri mörkuðum. En þá
skulum við líka vona, að
þegar efnahags- og atvinnu-
líf okkar kemst upp úr þeirri
lægð, sem það er nú í, gleym
ist ekki þeir erfiðleikar, sem
við höfum átt við að etja að
undanförnu og að meiri sam-
staða náist í framtíðinni um
iðnvæðingu landsins en hing
að til.
GJÖREYÐING
IBOA?
llingað til lands komu full-
trúar frá Biafra til þess
að ræða við íslenzka aðila um
frekari aðstoð íslendinga við
Biafra og önnur mál. Mál-
flutningur þessara manna
vakti athygli fyrir hógværð
en jafnframt kom skýrlega í
Ijós ótti þeirra við, að í þess-
ari hörmulegu styrjöld væri
stefnt að því að eyða ætt-
flokki Iboanna, sem byggja
Biafra. Ættflokkadeilur í Af-
ríku eru tvímælalaust meðal
alvarlegustu vandamála
þeirrar heimsálfu og því
miður bendir margt til þess,
að ótti Iboanna við gjöreyð-
ingaráform annarra ættbálka
í Nígeríu sé ekki ástæðulaus.
íslendingar hafa á undan-
förnum árum átt mikil og
góð viðskipti við það fólk,
sem stofnaði ríkið Biafra.
örlög þess hafa valdið
verulegum áföllum í atvinnu-
lífi okkar. En einmitt vegna
þeirra sameiginlegu hags-
muna, sem tengja okkur við
þessa fjarlægu og óþekktu
þjóð er ástæða fyrir okkur
til þess að leggja það af mörk
um sem við getum. Það er að
vísu ekki mikið en fyrir fólk,
sem sveltur skiptir öll aðstoð
máli, hversu lítil sem hún er.
lnnrasarmenn fylkja skriðdrekum i gotu i I’rag.
Ungverjar skammast sín
fyrir stjdrn sína
Eftir Lajos Lederer
Belgrad, Júgóslavíu 26. ág
úst.
Ótti manna, hér í landi fer
vaxandi um hvaða örlög Tékk
óslóvakíu verði búin undir
sovézku hernámi. Jafnframt
búa Júgóslavar og nágrannar
þeirra Rúmenar sig undir híð
versta, jafnvel að þurfa að
verjast innrás Rússa. Þá ber-
ast nú tíðindi frá innrásar-
ríkjum Varsjárbandalagsins,
um megna óánægju meðal
verkalýðs og bænða.
Einkum verða menn glögg
lega óánægjunnar varir í ná
grantniaríkinu Ungverjalandi.
Þar hefur ólgan tekið á sig
nýjia og alvarfliagTÍ miynd. Þeir
örfáu ferðalangar, sem kom-
izt hafa ú't úr landinu, upp á
síðkastið, segja að loft sé þar
allt lævi blandið. Ferðamenn
irnir segja að verkamenn á
helztu iðnaðarsvæðum lands-
ins, í Gyor og Miskolcz, og
námumennimir í kolanámum
Salgotarjan og Pecs, svo og í
úraníumnámum Transdanubia
hafi sl. sunnudag efnt til mót
mælafunda og lýst yfir sam-
úð sinni með tékikóslóvefnslk-
uim venkamönmum. Vinmiustöðv
un hefði orðið í landbúnaðin
um og hún hafi enn aukið á
þá erfiðleika, sem þegar voru
fyrir hendi vegna seinkunar
á uppgberiuist'örfium Oig lélegir-
ar uppsbenu á samynkjuibúum
ríkisins.
Fná sjálfni höfiuiðbonginiai
Búdapest símaði tíðindamað-
ur Observer: — Ekki hefur
orðið vart neinna mótmæla-
funda. En samúð fólksins er
augljóslega með Télkósilóv-
akíu. Borgararnir eru í tauga
æsing og þora ekki að láta
skoðun sína í ljós opinber-
lega, bæði vegna ótta um eig-
in hag og Tékkóslóvaka.
Þá herma fregnir, sem bor-
izt hafa til Júgóslavíu, að ung
verskir menntamenn séu þó
manna mest niðurbrotnir og
fullir vonleysis. Áður hafi
þeir aðeins verið byrjaðir að
smeygja sér úr hinni and-
legu spennutreyju, sem þeir
vonu hnepptnr í efitiir mis-
heppnaða byltingartilraun ár
ið 1956. Júgóslavneskur rit-
höfundur, nýkominn heim úr
opinberri heimsókn til Búda-
pest sagði: — Ef ég væri
Rússi eða Janos Kadan (leið-
togi ungverska kommúnista)
mundi ég bera mikin kvíðboga
fyrir ástandinu í Ungverja-
landi.
Þrátt fyrir setu sóvézkra
hermanna í Ungverjalandi,
þeir enu ajlils uim 80 þúsiuinid,
hófust umræður um land allt,
um siðferðislegt réttmæti þess
að Ungverjar tækju þátt í
undirokun vinaþjóðar. Fyrstu
viðbrögð manna í Kommún-
iistafilioWknum vonu að hiumdr-
uðir mennta- og werka-
manna úr forystusveitinni
sögðu af sér störfum.
Néituðu að hverfa heim.
Sú mikla spenna, sem nú
ríkir í Ungverjalandi, kom
fram hér í Júgóslavíu þegar
þúsumdir ungvenskira fjöl-
skyldna, flestar úr verkalýðs
stétt, neituðu að hverfa aft-
ur heim úr siumarleyfimu. Því
miðuir enu filestir fjöilskyldu-
feðranna að verða uppi-
skroppa með fé, enda komið
að lokum leyfis þeirra. Júg-
óslavneska stjórnin hefur þó
ekki ennþá boðið þeim sömu
hjálp og tugum þúsunda tékkó
sliavneskna ferðaimanina var
veitt, en þeir urðu hér inn-
lyksa eftir innrásina.
Tékkóslóvensku ferðamenn
irnir voru hvattir til að snúa
heim aftur um Ungverja-
land, en var ekki leyft að
halda yfir landamærin frá
Júgóslavíu. Þeim fer fjölgandi
því bæði Búlgaría og Ung-
verjaland hafa vísað þangað
Tékkóslóvökum, sem þar voru
staddir yfir til Júgóslavíu.
Þeir Ungverjar, sem ég
náði tali af voru mjög bitrir
og vonsviknir. Hvernig gat
nokkur ungverskur hermaður
sögðu þeir, látið Rússa hafa
sig að þvílíkum ginuingarfífl
um við að brjóta niður mann
réttindi og þjóðfrelsi? Og það
eftir allt sem á gekk í Ung-
verjalandi árið 1956. Þeir fyr
irlíta ákaflega Kadar og Rússa
sem þeir segja að hafi svik-
Frh. á bls. 21.

RITHÖFUNDA-
SJÓÐUR
TVFú hafa borizt fregnir um
’ það frá Tékkóslóvakíu,
að forsætisráðherra landsins
hafi hvatt þá menntamenn
sem teldu sig ekki óhulta til
þess að yfirgefa land sitt með
an tími sé til. Kommúnist-
arnir, sem innrásina frömdu
hafi í hyggju að flytja þá
brott svo þúsundum skipti.
Pravda hefur krafizt „út-
rýmingar“ 40.000 manna.
Þetta eru óhugnanlegar
fregnir en í fullu samræmi
við þau vinnubrögð sem
kommúnistar tíðka. Þeir
reyna alltaf fyrst að þagga
niður í menntamönnum og
rithöfundum.
Jökull Jakobsson, rithöf-
undur, hefur haft frum-
kvæði um að stofna sjóð til
styrktar tékkóslóvakískum
rithöfundum. Mbl. vill vekja
athygli á þessari sjóðsstofn-
un og hvetja til þess, að fólk
taki þátt í að efla sjóðinn.
Það er greinilegt að hans
verður þörf.