Morgunblaðið - 13.09.1968, Blaðsíða 17

MOBGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 13. SEPT. 1068
17
og er heldur ekíki rétt. Skipið
var fyrst og fremst farþegaskip.
Ekki er ég viss um hvort ég
skil orðalagið „rökkurmóða
morgunroðans" (bls. 100), en
skrautlegt er það.
Á bls. 103 segir, að höggvið
hafi verið „djúpt skarð í aiuðdind
ir landsins“. Er rétt mál að
höggva skarð í lind, djúpt eða
grunnit?
Á fols. 109 er notað orðið „kink
■ur“, enlska „kink“. Um þetta eru
til t.d. hnökri, snúður, gálmi og
snurða, svo eitthvað gé nefnt.
Á bls. 128 er orðið „vélreið".
Orðið „reið“ mun þýða vagn
(bifreið, eimreið), og orðið er
hér ekki í nokkru satmlbandi við
textann. [Þýðingin á orðinu
„sdhnorchel“ með „trými“ er
varla rétt. Stundum hefiur þetta
verið nefnt „rani“, „túða“ o.fl.,
en verulega heppilegri þýðingu
á þessu orði man ég ekki eftir í
svipinn.
Á bls. 134 segir, að bilið hafi
breikkað milli skipanna. Þetta
má misskilja, því að hér er um
að ræða breytingar á gerð og
hraða skipa ,ekki afstöðu þeirra
hvers til annars.
Á bls. 173 segir að „United
States“ sé hraðskrei'ðasta skip
heims - meðalhraði 32 hnútar. Á
bls. 84 er hraði .J'rance” talinn
33 hmútar, og að það skip geti
farið með 35.2 hnúta hraða (bls.
94). Hvað er rétt?
Á bls. 9 segir, að niútímia haf-
skip sé í rauninmi fljótandi kassi
(og má auðvitað segja það um
öll skip, bæði a@ fornu og nýju),
en að þessi kassi sá „yfirmiáta"
flókinn að gerð. Orðið „yfir-
máta“ er fyrst og fremst hrá
danska, ovenmáde, og þýðir eitt-
hvað - sem gengur úr hófi fram,
og á engan rétt á sér í því sam-
bandi, sem hér er um að ræða.
Annar kafli bókarinnar ber
fyrirsögnina: „Hönnun til að
temja hafið“. „Hönnun" mun ný
yrði, og ekki að finna í algemg-
um orðabókum, emda hafa fáir,
sem ég hefi spurt, skilið fyllilega
hvað í orðinu felst. En mikið
hlýtur það að vera, því að með
„hönnun“ á hvorki meira að
gera né minna en „temja“ hafið.
f>á vita menn það, og má segja
að betra sé seint en aldrei. En
grunlaust er mér ekki að rmargir
séu heldur vantrúaðir á „tamn-
inguna“, hvort sem þeir skilja
hvað „hönnun“ er eða ekki.
Á bls. 195 er mynd af skipi,
sem kallað er „Baltimore-klipp-
er-skip“. Þetta er villandi.
„Klipper“-skipin Voru sérstæð
að gerð og búnaði, og uimrætt
skip á ekkert skilt við „klipper"
skip. Mest líkist skipið „skonn-
ortubrig", en þó eru á myndinni
tvö segl, sem varla tilheyra með
réttu þeirri tegund skipa. Um
skip, sem voru með ýrmsum og
stundum æði kynlegum afbrigð-
um af siglu- og seglbúnaði, not-
uðu Bretar o.fl. þjóðir orðið
„hermafrodite", sem helzt mætti
þýða með viðrini, eða svo hof-
mannlegra orð sé notað í fallegri
bók, blendingur.
Heldur meinleg villa er á bls.
79, en þar segiir að Great East-
ern (Austri hinn mikli) hafi
lokið ævi sinni sem fijótandi
skemmtiistaðuT á Merseyánni í
Bandaríkjunuim. Great Eastem
var um skeið sýningarstaður eða
skip (og komu þar m. a. tveir
fslendingar, sbr. Ferðaminning-
ar Svbj. Egiissonar), og lá á
Mersey-fljóti, ekki í Bandaríkj-
AUGLYSINGAR
5ÍMI 2S.4*aO
- HUGÐAREFNI
UIMGS FÓLKS -
ÞJÓDMÁLAVERKEFNI NÆSTU ÁRA
Á aukaþingi Sambands ungra Sjálfstæðis-
manna, sem haldið verður 27. — 29. sept.
n.k., munu ungir Sjálfstæðismenn ræða
þjóðmálaverkefni næstu ára og marka
stefnu samtaka sinna að því er varðar hin
ýmsu veigamiklu verkefni, stór og smá, sem
úrlausnar bíða.
Ungir Sjálfstæðismenn vilja gefa ungu
fólki kost á að koma hugðarefnum sínum og
tillögum, sem fallið geta undir titilinn
„Þjóðmálaverkefni næstu ára“, á framfæri.
Því er fólki bent á, að allar hugmyndir og
tilögur, sem sendar verða skrifstofu S.U.S.
fyrir 26. sept. nk. munu verða kynntar á
aukaþingi samtakanna og afstaða tekin til
þeirra.
s.u.s.
unum, heldur í Bretlandi. Við þá
á strendur Liverpool, en ein af
grannborgum hennar eða út-
borgum er Birkenhead. Þangað
var Great Eastern að lokum
dreginn og riifinn sundur, og
lauk þar með sögu skipsins
(1886). Skip þetta var um margt
hið merkilegiasta, en véltækni var
um þessar mundir svo skammt
á veg komin, að skipið reyndist
ofvaxið því vélarafli, sem þá var
þekkt. (18.915 br. lestir og
stærsta skip, sem sjósett vax þar
til 1899). Heimild að framan-
rituðu er í einni af bókum þeim,
sem taldar eru til heimildarrita
í þessari „alfræðibók". Skipin,
og það hvartflar ósjéllfrátt að
manni hvort hinir 14 „höfund-
ar“ hafi notað heimildir sínar
samvizkusamlega eða af tak-
markaðri nákvæmnL
Um sjálfa þýðingu bókarinnar
get ég ekki dæmt þar eð ég hefi
ekki þá bók handíbæra, sem þýtt
befur verið eftir. Orðfæri og
setningaskipun virðist sumsstað-
ar ekki rétt íslenzkulegt og jafn
vel viílandi. En þýðandi getur
orðið að sigla milli skers og báru
við þýðingu bókar sem þessarar,
og kann þá smekkur að ráða,
en um hann er ekki deilandi,
eins og kunnugt er.
Villur þær, sem ég hefi tínt
til hér að framian, eru flestar
smávægilegar, en þó ekki til
þess fallnar að vekja trauist á
bókinni, sem auk þess gerir
kröfur til þess að vera „alfræSi-
bók“ um „Skipin", þar er ekkert
undantekið. Og til forlags eins
og AB verður að gera strangar
kröfur, svo mikið og margvís-
legt lesefni leggur það Islend-
ingum tiL
Furðulegasti og afleitasti galli
þessarar bókar AB er þó ekki
það, sem í henni stendur, heldur
hitt, sem hún þegir um með
öllu. Á bls. 195 segir: Hlutverk
skipa er „í meginatriðum hið
sama og það hefur alltaf verið:
Að flytja várning og farþega
og heyja styrjaldir."
Á veiðiskip er ekki minnst
(nema hvað, mynd er af hval-
veiðimóðurskipi á bls. 195, og
búið er). Hvað er orðið atf veiði-
flota allra þjóða og alda? Hetfur
sá floti ekki haft neinu hlut-
verki að gegna, sem vert sé að
minnaist á í alfræðibók um skip?
Víst eru fallegri myndir af lúks-
usfarinu „France“ heldur en fást
mættu af kolakyntum togara-
kláfi í Norðurhöfum, japanskri
djúnku á Kyrrahafi eða portú-
galskri skonnortu á Grand
Banks. Samt eiga þessi skip, og
ótal mörg fleirL sína sögu, sem
er engu síður nátengd lífi
mannfólksins á jörðunni frá
upphafi vega, heldur ett t. d.
kaíbátar og djúphafskúlur. Um
þessi skip eru til margdr dioðr-
antar og þykkir, og væri það út
af fyrir sig verðugt verkefni
fyrir AB að gera því máli skil.
Eða svo mundi a.m.k. mörgum
íslendingi sýnast.
ísafirði í janúar 1968.
Bárður Jakobsson.
Fargjaldalækkun
til og frá New York
Frá 9. september til 31. marz giida 21 dags hagstæðu fargjöld-
in samfellt í báðar áttir. — Vetrarfargjöldin lágu gilda vestur frá
29. september til
16. júlí. Gerið svo
vel að kynna yður
afslættina. sem
við höfum nefnt
Gestaboð til
Bandaríkjanna.
Skrifstofur Loftleiða, ferðaskrifstofurnar og umboðsmenn Loft-
leiða úti á landi gefa allar nánari upplýsingar.
NJÓTIÐ HINNA HAGSTÆÐU
FARGJALDA OG
GÓÐKUNNU
FYRIRGREIÐSLU
MEÐ ROLLS-ROYCE FLUGVÉLUM
LOFTLEIÐA
ÍOFTLEIDIR