Morgunblaðið - 31.12.1968, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. DESEMBER 1968
13
„Hvai eigum við
að tala um"
Fáein orð vegna fáeinna orða í tilefni
umsagna um John Steinbeck
SÍÐASTLIÐINN laugardag birt-
ist í Morgunblaðinu grein sem
nefndist „Hvað vorum við að tala
um. — Fáein orð í tálefnd um-
sagma um John Steinbeck", eft-
ir Jóhann Hjálmarsson. Við lest-
ur þessarar greinar kemur þó í
ljós að inmblástur höfundar virð
ist lítt tengdur Steinbeck. í þess
stað er greinin hatursfull árás á
rithöfundinn Thor Vilhjálmsson,
ábending til starfsbróður grein
arhöfundar, Erlends Jónssonar
bókmenntagagnrýnanda, að gæta
sín að skrifa ekkert lofsamlegt
um rithöfunda á rangri stjórn-
má'lalínu og loks ádrepa til Al-
menna bókafélagsins fyrir að
rækja ekki hlutverk sitt, sem Jó
hann segir vera „að spyrna fót-
um við ásókn kommúnista í ís-
lenzku menningarlífi“.
Eini sýnilegi tengiliður per-
sónulegs óhróðurspistils Jó-
hanns Hjálmarssonar um Thor
Vilhjálmsson við Steinbeck er til
vitnun í blaðaviðtal við Thor,
þar sem hamn harmar að Stein-
beck skyldi gerast svo fjólgleg-
uir málsvari „mannamorða í Ví-
etnam“ að segja að fimgur flug-
manntsins á sprengjugikknum
minmtu sig á fingur Bablo Cas-
als á sellóstrengjunum. Ef allir
þeir sem ekki geta kyngt þess-
ari líkingu Steinbecks klígju-
laust, verðskulda að dómi Jó-
hanns þær svívirðingar, sem
hann eys úr hreinu skáldhjarta
sínu yfir Thor Vilhjálmsson, þá
votta ég samúð mína þeim rit-
höfundum sem Jóhamn kann að
bafa hvatir til að lofa í skrif-
um sínum.
En skyldu nú orsakir greinar-
innar í raundnni vera þessi um-
mæli Thors um blaðamenmsku
Steinbecks, þótt svo sé látdð í
veðri vaka? Þrátt fyrir þann
póHtíska ofstopa og þá loðhugs-
un, ®em mér virðist vera „gulur“
þráður greinarinnar, á ég erfitt
með að trúa því að þetta um
fimgur fllugmannsins sé upphaf
ofsa Jóhanns, — ekki sízt þegar
þess er gætt að hann segir sjálf-
ur líkingu Steinbecks fáránlega.
Hvernig skyldi standa á því að í
upphafi greinar Jóhanns, áður
en minnzt er á Steimbeck heit-
inn, er hugledðing um það hvort
Thor Vilhjálmsson muni vera
frægur höfundur erlendis eða
ekki? Vitnar Jóhann í æviminm-
ingair Artuirs Lundkvist þar sem
standd „módernistiinn Thor Vil-
hjálmsson frá fslandi“. Síðan seg
ir Jóhann: „Ekki hefur Lund-
kvist treyst sér til að gefa hon-
um hærri einkunn". Ég er að
velta því fyrir mér hvort það er
orðið „móderndsti" sem Jóhann
telur hafa svona neikvæða merk
ingu. (Reyndar vill svo ti'l, þótt
það komi þessu máld næsta lítið
við, að mér er kunnugt um, að
Lundkvist hefur ritað greinar
um Thor Vi'lhjálmsson í erlend
bókmenntatímarit, svo að J.H.
héfur verið álíka seinheppinn í
Váli þéssa dæmis og hneykslun
sinni yfir því að Th. V. skyldi
kaila „Sjólókov skálk án þess að
rökstyðja það nánar, enda er
rökræon hugsun ekki hin sterka
hlið þesisa orðdrulkkna meim-
ingarmanns“. Ég vonia að það sé
af fáfræði en ekki aðdáun á per-
sónu Sjólókovs, sem Jóhann fyrt
jst vegna þessara ummæla
Thors! Ekki nenni ég að upplýsa
Jóhann um ástæðuna til þess að
Thor hirðir ekki Um áð rökstyðja
sérstak'lega skálkSnafn Sjóló-
kovs, en harrna það að skáld, avo
ókunnugt hlutskipti starfsbræðra
sinnia í Rússlandi, skuli ekki að
minnsta kosti fá einhvern
greindan kunningja siirn til að
lesa yfir pólitískar ritsmíðar sín
ar, því eins og stendur gerir
hann baráttunni gegn kommún-
ismanum aðeins bjarnargreiða.
Síðar í grein sinni hneykslast Jó
hann á Thor fyrir hangs „á kaffi
húsum í Suðurlöndum, en þar
situr hann löngum, blindaður ne
onljósasælu þess manns, sem bað
ar sig í ímyndaðri frægð.
Skyldi það geta leiitt okkur nokk
uð nær orsökum þess annarlega
tóns, sem glymur úr hörpu Jó-
hanns Hjálmarssonar, hversu tíð
rætt honum verður um frægð og
önnur lönd, þegar hann flytur
Thor Vilhjáimssyni og fjöl-
skyldu hans þessa ljúfmannlegu
jólakveðju?
Sökum eðlislægrar hræðslu við
almeniningsálitið, þori ég ekki
annað en taka það fram, að með-
al þeirtra örfáu frægu manna,
sem ég hef verið svo heppinn að
hittia í útlöndum, hefur enginn
verið svo kunnugur íslenzkum
bókmenntum að hann þekkti Jó-
hanm Hjálmansson. Það er því
HINN 21. sept. s.l. lézt frú Guð-
rún Suim'arrós Guðmundsdóttir
Stevens, að heimili sínu, 29 5 th.
Ave. Gimli Manitoba. Frú Guð-
rún var fædd 11. septemíber adda-
mótaárið 1900 að Öxnafelli í
Eyjafirði og var því nýorðin 68
ára er hún lézt. Hún fluttist
vestur uim haf 13 ára gömuL, að
Gimli og dvaldisit þar ailla ævi
síðan. Hún giftist þar Helga
Stevens og eignuðust þa.u 11
mannivænleg börn, sjö dætuir og
fjóra syni. Við lát Guðrúnar áittu
þau hjón 22. bamabörn.
Ég kynntist Guðrúrau fyrsta
kveldið er ég dvaldist að Gimli
og varð heimili hennar síðan mitt
annað heiimili meðan ég valdist
vestra. Heimili hennar stóð öll-
um íslendingum opið, er til Gimli
komu, og vildi hún á allan hátt
hvorki sök Jóhanns né orsök
þessa greinarstúfs míns, ef ein-
hverjir þeirra hafa sýnt mér
minni athygli en ég hefði kosið.
Hvað eigum við að tala um?
Örnólfur Árnason.
greiða götu þeirra, sem og ann-
arra. Á hverjum sumnudags-
miorgni fór hún á elliheimilið
Betel, til að spila á orgei fyrir
gamia fólkið og ræða við það ó
íslenzku, sem hún talaði eins og
hún hefði aldrei að heiman
farið. Einnig stamfaði hún mikið
í lútersku kirkjunni.
Frú Guðrún naut vinsælda og
virðingar samborgara sinna, sem
nokkuð má marka atf þvi, að á
íslendingadaginn 1965 var hún
valin til að koma fram í gerfi
Fj allkonumnar.
Á síðastliðnu sumri féklk hún
langþráða ós'k uppfyllta, þá að
korna hingað heim, ásamt dóttur
sinni Amelíu og tengdasyni,
Ragnari Nygaard, sem kynntist
Guðrúnu um sama leyti og ég og
giftist síðar dóttur henmar, Donu
Helgu er búa nú í Bramdon, Maiv,
ásamt þrem börnum sínum.
Þessi fáu orð ber ekki að
skoða gem neina æfiminningu,
heldur eru þau aöeins lítilfjör-
legur þafcklætisvottur til góðrar
konu, sem ekki er lengur í tölu
lifenda og til fjölskyldu hennar,
sem ég sendi kærar samúðar-
kveðjur.
Þórir Björnsson.
Svöi við
popgetraun
INNLENDIR VIÐBURÐIR:
Jan.: 4 Júlí: 3
Febr.: 3 Ág.: 1
M arz: 2 Sept: 3
Apr.: 1 Okt.: 4
Maí: 3 Nóv.: 1
Júní: 4 Des.: 4
ERLENDIR VIÐBURÐIR:
Jan.: 2 Júlí: 4
Febr.: 4 Ág.: 2
Marz: 2 Sept.: 2
Apr.: 3 Okt.: 2
Maí: 1 Nóv.: 4
Júni: 4 Des.: 1
Svör við myndatextum
1. Já.
2. Rolling Stones.
3. Engelbert Humperdinck
Guðrún Guðmunds-
dóttir Stevens - Kveðja