Morgunblaðið - 29.01.1969, Blaðsíða 15

MORGUNsBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. JANÚAR 1969
15
— Aumur er lagalaus
Framhald af bls. 13
ENGINN vafi leikur á því, að
afbrot eru framin hér á landi
í trausti þess, að lögin geti
aldrei náð að ganga yfir af-
brotafólkið.
Ekkert kvennafangelsi er
t.d. fyrir hendi í landinu en
afbrotum kvenfólks hefur
mjög fjölgað að undanförnu
og þess eru dæmi, að karl-
menn hafi notað kvenfólk til
lögbrota í þeirri vissu, að lög
landsins standa þó enn ber-
skjaldaðri gagnvart „veikara
kyninu“ en því „sterkara“.
SJÁLFSAGT er margt í ís-
lenzkum lögum, sem þarf end
urskoðunar við. Um það er
sá, sem þetta ritar, ekki nógu
kunnugur, en framantalið
bendir vissulega til að svo
sé.
Og í fljótu bragði rifjast
upp dómur, sem nýlega var
kveðinn upp samkvæmt upp
tökuákvæði áfengislaganna,
dómurinn í Ásmundarmálinu
svonefnda. Engum b'landast
hugur um, að þar var dóms-
valdið um of bundið af lög-
gjafarvaldinu. Æðsti dómstóll
landsins neyddist til að kveða
upp dóm, sem svipti saklaus-
an mann þýðingarmikilli eign.
En til var leið út úr ógöng-
unum. í snatri var mælt með
sakaruppgjöf og forseti lands
ins varð að leggja nafn sitt
við það, að saklausum manni
yrðu gefnar upp sakir! Laga
ákvæði þessu hefur þó enn
ekki verið breytt, hvað
sem síðar verður.
VAFALAUST mætti hér til
fleira tína en hvernig, sem á
þessi mál er litið, verður út-
koman sú sama: Þrátt fyrir
alla okkar lagabálka erum
við „aumur lagalaus lýður“.
f fljótu bragði virðist fang
elsisskorturinn meginorsök
þessarar „eymdar“ okkar —
Fiskurinn hefur ætíð haft
meira fjárfestingaraðdráttar-
afl á íslandi en fangelsi.
Mestur er skorturinn á inni
lokunarfangelsi og kvenna-
fangelsi. Austur á Litla-
Hraun eru nú sendir allir af-
brotamenn, sem ófært þykir
að náða strax að uppkveðh-
um dómi, a'llt frá finigralöng-
um náungum upp í kynferð-
isglæpamenn og morðingja.
Enginn leið er að skilja þar
sauðina frá höfrunum og í
reynd er nú algjört öfugmæli
að kalla Litla-Hraun vinnu-
hæli. íslenzk tunga á ekkert
eitt orð yfir stofnun, sem
gegnir álíka fjölbreyttu hlut-
verki og Litla-Hraun nú.
Þegar byggingu innilokun-
arfangelsis yrði lokið og það
komið í gagnið yrðu þangað
sendir allir meiri háttar af-
brotamenn og þeir erfiðu. Á
litla-Hraun yrðu sendir þeir
afbrotamenn, sem samkvæmt
eðli síns brots ættu þar
frekar heima en í innilokun-
arfangelsi, og þeir, semvegna
eigin hegðunar yrði fært að
láta afplána refsingu sína á
vinnuhæli. Þessi skipting er
brýn nauðsyn.
— Um nauðsyn á kvenna-
fangelsi þarf ekki að fjöl-
yrða.
Væri þetta tvennt fyrir
hendi þyrftu lög landsins ekki
að vera slík ólög, sem raun
ber vitni, og íslenzkur al-
menningur ekki svo „laga
laus lýður“ sem hann í dag
er. Fleira þyrfti þó sjálfsagt
að koma til áður en íslend-
ingar gætu aftur borið fulla
virðingu fyrir lögum landsins
og sjálfum sér.
Á næstunni virðist hugsan-
leg lausn hluta þessa ástands
fólgin í lögreglustöðinni nýju
í Reykjavík, þegar hún verður
tekin í notkun.
Þar eru fangaklefar, m.a.
nokkrir sér fyrir kvenfólk,
sem hugsanlega geta leyst
Síðumúla af sem fanga-
geymsla Jögreglunnar í
Reykjavík. Opnast þá sá
möguleiki að Síðumúli verði
gerður að innilokunarfangelsi.
Að vísu fer því fjarri, að
slík skipan mála leysi allan
vandann en með henni er þó
stigið spor í rétta átt, spor,
sem við íslendingar höfum
dregið von úr viti að stíga.
Fleiri möguleikar eru
kannski fyrir hendi en hvað
sem ofan á verður er skjótra
úrræða þörf.
Freysteinn Jóhannnsson.
- BÖKMENNTIR
Framhald af bls. 13
Bjargey Pétursdóttur fæddist
árið 1902 í Rekavík bak Höfn, en
var kornung tekin til fósturs í
Hælavík, — Rekavíkin var
næsti bær norðan við Hælavík-
urbjarg, við mynni Hornvíkur,
en Hælavík næsta byggða bólið
sunnan bjargsinis. Afi og amma
Bjargeyjar í föðurætt fluttust
austan af Vatnsnesi vestur í
Látravík, sem ekki hafði óður
verið byggð, og var aðalbjarg-
ræði landniáimsmannsins selur,
hnísa, fu'gl og refur, því að hann
var afbragðsskytta og þoldi
manna bezt harðræði, jafnt á sjó
og landi. Þó að Hælavík væri
ekki stórbýli, bjó fóstri Bjarg-
eyjar ekki einn á jörðinni. Þar
bjó einnig Guðni Kjartansson
með börnum sínum, greindur
maður og bökvís. Fóstur- og dótt
ursonur hans er Þórleifur Bjarna
son, námsstjóri og rithöfundur,
og dótturdóttir hans er Jakobína.
Sigurðardóttir, skáldikona. Hann
átti og son, sem var ærið skáld-
hneigður og heifði áreiðanlega
orðið góðskiáld, ef aðistæður hans
hefðu orðið aðrar en þær voru.
Það var Sigmundur, bóndi Bjarg
eyjar. Viðtal Óskars Aðalsteins
við 'hann er ekki langt, en hug-
þekkt er það o.g lýsir Siigmundi
furðu vel. Hann varð fyrir því
hörmulega áfalli að veikjast svo
í augunum 28 ára, að sjón hans
fór síhrakandi — og innan við
fertugt gat hann ekki litið í bók.
Hann var tilfinninganæmur og
Ijóðrænn og hafði yndi af öllu
fögru, og 'hann isegir við Óskar,
hinn sjónlausi maður: „Fegursta
myndin, sem minningin geymir,
er só'larlagið í Hælavík. Og ef ég
mætti óska mér einhverrar ósk-
ar, þá held ég, að sú ósk yrði
fyrir valinu, að fegurð þess og
ljómi mætti lýsa mér inn í eilífð-
ina“. .... Sigmundur gaf út
ljóðakver, sem heitir Brimhljóð.
Þar er mörg falleg og lipurt kveð
in vísa og nokkur vel gerð og
ljóðræn smákvæði.
Sá hlluti bókarinnar, sem heit-
ir Á Galtarvita, fjallar um líf
höfundarins þar og fjölskyldu
hans. Þar er fyrst lýst í fiáium
dráttum aðstæðum á þessum af-
skekkta stað, en síðan kemur
kafli, sem heitir Huldumál. Þar
er sagt frá fornum isögnum og
fornri trú á álfa og álög, sem
hvíldu á ýmsum blettum í landi
Keflavíkur — og frá refsingum,
sem þeir urðu fyrir, er ekki virtu
hin ævafornu bönn. En meður
því, að álög og bannhelgi hvildu
einmitt á ýmsum helztu slægna-
blettum í landi víkurinnar, sá
Óskar sér ekki annað fært en
virða öll bönn að vettugi, og varð
honum alls ekki hált á því utan
einu sinni. Það var, þegar hann
sló hið svokallaða Efra-Katlatún.
Þá valt hann af heyvagninum og
meiddist svo illa, að hann varð
að liggja í rúminu í tvo daga og
var síðan ófær til vinnu í heila
viku! Og það tún hefur hann
ekki slegið síðan. Annars hefur
honum ekki virzt, að vættir vik-
urinnar væru honum reiðar.
Ekki befur hann séð neina
þeirra, en hins vegar yngsti son-
ur hans, sem lýsir því á skrýtinn
og skemmtilegan hátt. Þarna er
sagt frá búskaparsýsli og fisk-
veiðum fjölskyldunnar, komum
fárra, en kærkominna gesta, erf-
iðum ferðalögum á sjó og landi,
komum vitaskipsins með björg í
bú og því undri, sem gerist, þeg-
ar áhöfn skipsins lendir í
haugabrimi á gúmbáti og kemur
vörunum á land klædd hinum
furðulega búningi froskmanna,
og í lokakaflanum, sem heitir
hafísblómið, kemur hafísinn frá
í fyrra við sögu.
Hér er aðeins drepið á nokkur
atriði þessa þáttar, en yfir hon-
um er notalegur og stundum
heillandi bíær undarlegs sam-
blands rómantíkur og raunsæis,
skáldskapur og veruleika, og
undarlega má þeim lesanda vera
farið, sem ekki segir við sjálfan
sig í bökarlok:
Mundi nú ekki tími til þess
kominn, að hið íslenzka þjóð-
félag launaði Óskari Aðalsteini
tuttuga ára trausta og örugga
varðstöðu hans og konu hans á
afskekktum og brimbörðum an-
nesjum þessa lands með þvi að
gera honum fært að lifa þar
sómasamlegu lífi, sem hann get-
ur blandað geði við menn, er
eiga sér svipuð áhugamál, notið
aukins bökakosts og þess bezta
sem völ er á hér á landi á srviði
íslenzkrar listsköpunar? Margt
hefur hann allvel skrifað, síðan
hann gaf út rúmlega tvítugur
Grjót og gróður og Hhísið í
hvamminum, en mundi ekki ein-
angrunin hafa átt sinn ríka þátt
í því, að hann hefur ekki skrifað
þau veigamiklu skáldrit, sem
vænta hefði mátt frá höfundi
þessara tveggja bóka?
Guðmundur Gíslason Hagalín.
Lögregl uþjónn
Starf lögregluþjóns í Stykkishólmi er laust til um-
sóknar frá 1. marz.
Umsóknir sendist sýslumanni Snæfellsnessýslu fyrir
10. febrúar.
Sveitarstjórinn Stykkishólmi.
Kvenslúdentofélog íslnnds
Fundur verður haldinn í Þjóðleikhúskjallaranum
fimmtudaginn 30. janúar kl. 8.30.
Frú María Pétursdóttir, hjúkraunarkona talar um
hjúkrunarstörf og menntun hjúkrunarkvenna.
STJÓRNIN.
íbúð óskast
Kærustupar sem vinnur úti með 1 bam, óska eftir
1 herb. og eldhúsi eða eldunarplássi í Heimunum eða
Vogunum. — Tilboð merkt: „Reglusemi — 6369“
sendist afgr. Mbl. fyrir 5. febrúar.
Bezt ú auglýsa í IVIorgunblaðinu
Fáein orð til Jóhanns
Hjálmarssonar
Herra Jóhanin Hjálmarsson!
TILDRÖG þess, að ég skrifa
yður til, eru þau, að ég rakst á
tveggja d)ál!ka miynd af John
Steinlbeok í Morguinblaðmu frá
28. des. s.l. og reyndist hún
vera í grein eftir yður. Greinin
ber heitið „Fáeiin orð í tilefni
uimis.agna um Jóhn Steinbeck" og
fer ©kki milili mála, að þér eigið
þar við umsaignir Thors Vil-
hjáimtsBonar um hann. Um það
er efckert að segja, annað en
það, að við igetum öll verið
þakklát fyrir að eiga heima í
þjóðfélaigi, þar sem okkur er
frjálst að láta í Ijós átiit okkar
á mönnum og miálefnum, sivo
lengi sem það skerðir ekki per-
sónufrelsi annarra.
Ástæðan til þesis, að ég tek
mér penna í hönd, er sú, að mig
langar til að fcoma á framfæri
gagnrýni á þau vinnuibrögð yðar
i greini'iuii, sem snerta gifta
kon.u í emfoætti og rennur mér
þar folóðið til skyldunnar. Ekki
á ég þess kost að rökræða við
yður um skrif Thors Villhjálms-
sonar, kaiffihúsahangs hans né
annað atferli, því sannleikurinn
er sá, að ég hef ekki lesið staf-
krók efitir manninn, ekki einu
sinni viðtalið í Tímanum. Kon-
una hans befi ég ekki aiuigum
litið, heldur ekki þessar for-
vitnilegu fréttagreinar Stedn-
becks frá Vietnam. Nú mætti
æila, að al'lit væri upptaiið, srvo
er þó ekiki. Yður teksit að koma
Ríkisútvarpinu og fréttastof-
unni þama að, og eina leiðin,
sem þér virðist finna til að geta
það, er hjúskapur fréttasitjára.
f grein yðar er að finina eftir-
fairandi tvær kllaiuisuir, sem
urðu til þess að hrinda mér fram
á ritvöllinn. Sú fyrri er þessi:
„Eitthvað var fréttamaður í
þeirri stofnun, sem kona Thors
Vilhjálmssonar stjórnar, að gefa
í skyn........“, og hiin siíðari á
öðrum stað:.........rekið upp
gleðirokur með Thor Vilhjálms-
son og Fréttastofu Ríkisútvarps
ins í broddi fylkingar."
Ástæðuilaust er að hafa til-
vitnanirnar lengri, þar sem
þetta kemur fram í greininni eins
og fjandinn úr sauðarleggnum
og því hægur vandinn að taka
'það fyrir sénstaklega. Þér nefnið
hvengi naf.nið hennar, en greini-
legt er að hverju þér viljið vega,
því flestum er kunnuigt, að
embætti fréttastjóra er nú skip-
að Margréti Indriðadóttur, sem
gift er téðum Thor Vilhjálms-
syni.
Það þarf þó ekki eftir mínum
skilninigi a.mk., að þýða það,
að Thor sé kvæntur fréttastof-
unni og því síður, að Mangrét
sé gift öllum fréttamönnum,
sem vinna undir hennar stjóm.
Á yðuir þekki ég hvorki haus
né sporð utan þessia einu blaða-
gneiin og standið þið þar jöfn
að vígi, þér og fréttasitjórinn,
hana þekki ég af annaira blaða-
grein úr Morgunblaðiim, eftir-
mælum uim Jón Magnússon
fyrirrennara hennar í starfi og
saimstarfsmann um árabil og
vil ég benda þeim, sem af ein-
hverjum ástæðum hafa áhuga
áhuga fyrir innræti hennar og
viðhorfum, á að lesa þá grein.
Ég hef ekki ástæðu til að ætla
annað, en fréttastjórimn, sem nú
er, stjórni fréttaflutningmum af
heiðarleika og samrvizkuisemi og
miun ég haifa það, þangað táll ég
reyni anmað sa.nmiara.
Ég Mt svo á, að fréttastjóriinin
eigi að þola gagnrýni fyrir störf
sín, sem slík, og engan varði,
hvort hún er gift Pétri eða Páli.
Sömuileiðis lít svo á, að Thor
Vi'lhjáLmsson eigi að hafa frelsd
til að skritfa af hjartans lisit,
ókúgaður af að vera kvæntur
frétastjóra. Það h'lýtux að mega
koma á hann gagnrýni með öðru
móti.
Eskifirði 10. júmar 1969,
Virðingartfylilsit,
Elín Óskarsdóttir.
Akranes
Aðstoðarstúlka á tann’ æknastofu óskast.
Skrifleg umsókn sendist Mbl. merkt: „6052“ fyrir
3. febrúar.
Kjóloverzlunin Elsn nuglýsir
Kjólar — kjólar, ný sending.
Gjörið svo vel og l'ítið í gluggana.
Kynnið yður verð og gæði, það borgar sig.
Kjólaverzlunin ELSA.
Félagi um lögmannaskrifstofu
Ungur hæstaréttarlögmaður með skrifstofu í Mið-
bænum, tvo síma og allt tilheyrandi, óskar eftir
ungum lögmanni eða lögfræðingi í félagsskap um
rekstur skrifstofu, þannig að hvor starfi sjálfstætt,
en kostnaði sé skift.
Tilboð merkt: „Hagkvæmt — 6056“, sendist Morgun-
blaðinu fyrir 5. febrúar n.k.
Ritarastaða
í Landspítalanum er laus til umsóknar hálfs dags-
staða læknaritara. Vinnutími eftir hádegi. Góð vél-
ritunarkunnátta auk góðrar framhaldsskólamenntunar
nauðsynleg. Laun samkvæmt úrskurði Kjaradóms.
Umsóknir með upplýsingum um aldur, menntun
og fyrri störf sendist Skrifstofu ríkisspítalanna, Klapp
arstíg 29, Reykjavík, fyrir 3. febrúar n.k.
Reykjavík, 27. janúar 1969.
Skrifstofa ríkisspítalanna.