Morgunblaðið - 29.01.1969, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. JANÚAR 1969
17
(r „3egnum
"" cðökkvann
glæta
gægist“
HJARTÁÐ
ÞEGAlR vekjaraklukkan
vakti Guðmund um morguninn
lá hjarta í rúminu, auðvitað
Helgu megin. Meðan hann
horfði á það velti hann því
fyrir sér, hvort Helga sakn-
aði þess ekki. Nei, það var
ólíklegt. Ætli hún hafi ekki
orðið gleymin á því að dvelj-
ast hjá móður sinni. Helga
kalllaði frá eldhúsinu. „Mummi
ertu að fara á fætur?“ „Já
ég er að koma“, sagði Guð-
mundur. Hann sat sisona á
rúmbríkinni og horfði á hjart
að. Hún hlaut að halda að
hún væri enn með það. Það
yrði dýrlegt að vera viðstadd
ur, þegar hún uppgötv-
aði hvarfið. „Mummi! Kaffið
er tilbúið, elskan. Þú ert að
verða of seinn í vinnuna" „Ég
er að koma.“ Hann vafðihjart
anu inn í umbúðapappír og
hló innilega með sjálfum sér
um leið og hann kom pakk-
anum fyrir í náttborðsskúff-
unni, Helgu megin. Síðan
lse.ddist hann fram í baðher-
borgi til að bursta í sér tenn-
U’.-nar.
Helga hafði verið í viku-
heimsókn hjá móður sinni, fyr
fœ vestan og hún var ánægð
yfir að vera aftur komin í sitt
eigið eldhús. Að vísu var það
ekki þess vegna að húnbrosti
á meðan hún beið eftir að Guð
mundur kæmi til morgunverð
ar. Hún sá í huga sér svip-
inn á andliti hans, þegar
hann sæi hjartað liggjandi í
rúminu. í fyrstu kom henni til
hugar að gægjast inn í svefn
herbergið til að sjá fyrstu
viðbrögð hans, en hann gæti
séð hana og þá var leikurinn
til einskis. Þar að auki var
ennþá skemmtilegra að velta
því fyrir sér, hvað myndi
verða það fyrsta, sem hann
segði, þegar hann kæmi inn
um eldhúsdyrnar. — Hann
kom inn um eldhúsdyrnar og
sagði. „Ég er glorhungraður“
Hann steinþagði á meðan á
morgunverðinum stóð. Hann
kvaddi með kossi og sagði.
„Sjáumst um sexleytið", greip
skjalatöskuna sína og var þot-
inn út um dyrnar. Hafði hann
ekki tekið eftir því, Hún fór
inn í svefnherbergið og leitaði
í rúminu, en það var horfið.
Þetta var undarlegt. Hann
hafði fundið það en ekki
minnst á það einu orði og far
ið með það í burtu. Helga
fölnaði. Gait það verið. EN
það var engin önnur útskýr-
ing. Hún hafði verið að heim-
an í viku og Guðmundur hlaut
að halda að hjartað tilheyrði
einhverri annarri konu. En
hverri?
Guðmundur kom heim, rúm
lega sex, og það var stríðnis-
legt glott á andlitinu. Hvað
myndi hún segja? Hún sagði
kuldailega, „ertu kominn,"
Guðmundur svaraði straxtím-
is, „nokkuð að frétta, elsk-
an?“ „Nei, “ svaraði hún þurr
lega. Hann vænti þess allt
kvöldið, að Helga segði eitt-
hvað — en ekki orð. And-
rúmsloftið var kuldalegt, mjög
kuldalegt. Guðmundur fór að
verða talsvert órólegur, hæði
vegna þess að brandarinn virt
ist ekki lengur hlægilegur og
ekki síður vegna hins að
Helga var, einhverra hluta
vegna, venju fremur óviðmóts
þýð. Um tíuleytið lentu þau
í hár saman útaf, hvort þau
ættu að horfa á Erlend Mál-
efni í Sjónvarpinu eðahlusta
á þátt Horneygla í Útvarp-
inu. Raddhreimurinn hækk-
aði að vísu ekki en radd-
hljómurinn var þrunginn reiði
og þau skiptust á einum eða
tveimur særandi athugasemd-
um. Loks fór Guðmundur nið
ur á Skólavörðustíg og horfði
á Sjónvarpið gegnum glugg-
ann á einni viðtækjaverzlun-
inni. — Þegar hann kom heim
var Helga þegar háttuð og
sofnuð að því er virtist. Hann
smeygði sér undir sængina, lá
lengi og starði út í loftið.
Hún hafði ekkert minnzt á
hjartað. Auk þess var hún
tannúðug jafnvel fráhrind-
andi og hann sá enga sýni-
lega ástæðu. Guðmundur hafði
reynt að forðast hugsunina
en að hans viti var aðeins ein
útskýring möguleg. Hún hlaut
að halda að hún hefði týnt
hjartanu einhversstaðar ann
arsstaðar. En HVAR?
Eftir að Guðmundur var
farinn í vinnuna næsta morg-
unn og hafði skellt útidyra-
hurðinni á eftir sér, sat Helga
við eldhúsborðið og grét í
stundarfjórðung. Rifrildið yf
ir morgunverðinum hafði ver
ið hið æðisgengnasta síðan
þau giftust. Hann hafði sagt
.......en eitt var það þó sér
staklega.........eitt gjörsam-
lega ófyrirgefanlegt. Að minn
ast aftur á Björn eftir öll
þessi ár Að rifja upp atburð,
sem komið hafði fyrir meðan
hún var bæði ung og saklaus
Það var í jólaleyfinu meðan
hún var enn í menntaskólan-
um. Hún hafði ekki einu sinni
þekkt Guðmund þá og svo
hafði hún sagt honum allt af
létta, áður en þau giftu sig.
Að fara að rifja það upp
núna og nudda henni það um
nasir var ófyrirgefanlegt. Auð
vitað vissi hún ástæðuna.
Hann var að reyna að afsaka
eigin gerðir, það var allt og
sumt. Hún velti því fyrir sér
hvort það gæti verið stúlkan,
sem vann á skrifstofunni hjá
honum, þessi Inga. Hann minnt
ist varla á hana lengur og
þegar hún hafði eins og af
vilviljun minnst á nafnið þá
um morguninn, virtist hann
hika og það var eins og hann
hefði samviskubit yfir ein-
hverju. — Þegar konan af
næstu hæð leít inn upp á
sinn venjulega molasopa,
sagði Helga við hana. „Við
þörfnumst stundum vina, sem
við getum treyst og tálað við“
„Ó, Hegla — þú þekkir mig“,
VIDTALIÐ
HÚN ER átján ára, vinnur
1 banka, og er næstum trú-
lofuð. Sem upprennandi heim
spekingur og hugsuður fór ég
að grufla í barmfullum Mímis
brunni minnar vizku, því hvað
er erfiðara en að halda uppi
samræðum við unga rós, sem
auk þess er hálftrúlofuð. Gef
ið konu spegil og nokkrar
sykraðar plómur og þá er
hún ánægð, segi ég, undur
sterkum áhrifum frá Byron.
Hún lítur á mig og það er
ásökuanrglampi í augunum.
Þetta er nú ekki satt. Ég
þagði. Hvernig gat ég sannað
orð mín. Ég var hvorki með
spegil né sykraðar plómur.
Byron skildi konur, segi ég.
Hann vissi að konan er ein-
göngu, sköpuð til ásta, að
vera elskuð. Konan er fín-
hennar speglaðist lífsreynsla
sjötugrar gleðikonu. Mér hitn
aði öllum innvortis. Annars
þá eru karlmenn skepnur,
sagði hún og kveikti sér í
sígarettu. Aillt mannlegt er
sem reykur, sagði ég og nú
var Markús Árelíus kominn í
spi'lið. Konan er fædd til
skrauts, maðurinn til að haga
sér eins og skepna. Hún kink
aði kolli og púaði stórum.
Annars erum við búnar að fá
öll okkar réttindi núna, sagði
hún og leit á mig píringslegu
augnaráði. Það fór um mig
skjálfti og sannleikurinn
blasti við. Vissi Byron að
konur höfðu nú rétt til að
haga sér líkt og skepnur —
Aðeins eitt veit ég og það er
að ég veit ekki neitt — fram-
vegis skildi Sókrates vera
minn herra.
gerð vera, ætluð tiíl skrauts. OOf
Bankarósin leit á mig með
dýpt. Það eru til tveir heimar,
heimur ská'lda og heimur
manna. Ég á heima í mann-
heimum. Þú ert að verða dé- jcww.1
skoti rómantískur, bætti hún
við eftir stutta þögn og brosti.
Nei, mér leiðist bara, sagði II
ég, og nú voru áhrifin frá í
Hemmingway yfirþyrmandi.
Þunglyndir menn hneygjast
oft til skáldskapar, sagði hún }
og ég var innilega sammála. •
Þunglyndir menn eru þeir
einu, sem treystandi er, sagði
þessi 18 ára rós og í augum i
sagði vinkonan og ljómaði öll
af eftirtekt — „þögul eins og
steinn". Svo að Helga sagði
henni frá öllu saman, nema
auðvitað að hún hefði sett
hjartað í rúmið. Það var of
mikið einkamál, kjánalegt og
virtist hvort sem er ekki þýð
ingarmikið lengur.
Það var í fyrsta sinn, sem
Guðmundur hafði boðið Ingu
út til hádegisverðar. „Ég veit
ekki hvers vegna ég ætti að
íþyngja þér með mínum
áhyggjum," sagði hann, „við
erum nú lítið meir en félagar
af skrifstofunni." „Ó, ég vona
að ég sé þér nú meira virði
en það,“ sagði hún. Húnhafði
falleg blá augu. „Ég vona að
þú hugsir til mín sem vinar“,
sagði hún „Ef ég má,“ sagði
Guðmundur, og áður en hann
vissi af hafði hann sagt henni
frá öl'lu saman, nema auðvit-
að frá því, sem hann fann í
rúminu, það var orðið þýðing
arlítið núna og varla viðeig-
andi að ræða um það við unga
stúlku.
Rifrildið í samkvæminu hjá
Settu og Óskari var hámark
ið á fimm vikna stanzlausu
þrefi og skitkasti. Það voru
um það bil 18 áhugasamir
hlustendur að rifrildinu, sem
stóð yfir í tæpar 20 mínút-
ur og þegar mest gekk á var
eftirfarandi mælt.
Helga. „Og þú ætlar að
segja mér að þú hafi ekki sof
ið hjá þessari Ingu-dækju á
hverri nóttu síðustu tvær vik
ur.“
Guðmundur: „Á kvöldin,
sorheilinn þinn, á kvöldin,
ekki á nóttunni. Við höfum
verið að vinna á skrifstof-
unni. Og þú hefur svo sem
haft nógan tíma til að biðla
er það ekki.
Helga: „GUðMUNDUR, ég
vil ski'lnað, ég vil skilnað, ég
vil skilnað."
Guðmundur: „Skilnað. Eins
og þú hefur hagað þér gæti
ég fengið ógildingu.“
Lögfræðingurinn sagði:
„Við förum þess ávallt á leit
að málsaðilar haldi með sér
að minnsta kosti einn fund
til að ganga úr skugga um
hvort málið verði leyst á frið
samlegan hátt eður eigi. Þið
eruð bæði greindar mann-
eskjur og ef til vill er enn
timi til að bjarga þessu hjóna
bandi. Hvað var upphafið að
þessum fáleikum ykkar í milli
Hver var hin eiginlega or-
sök.“ Helga sagði: „Ætli það
hafi ekki allt byrjað með þess
ari Ingu.“ Guðmundur sagði:
„Ætli konan mín eigi ekki
frekar við Björn „Lögfræðing
urinn varð bæði að berja í
borðið og öskra áður en þau
þögnuðu.
Eftir skilnaðinn hittust þau
í síðasta sinn í íbúðinni, með
það fyrir augum að skipta
eignunum. Guðmundur kom
ásamt Ingu og Helga kom í
fylgd með pípugæja, sem hún
kynnti ekki . einu sinni. Þau
gengu hlið við hlið í gegnum
íbúðina og fylgdarliðið varð
eftir í dagstofunni, umvafið
óþægilegri þögn. Aðalpersón
urnar töluðu í einsatkvæðis-
orðum. Þú átt þetta, eða ég
tek þetta, eða þú getur hent
þessu ef þú vi'lt. Það var
ekkert rifrildi núna, ekkert
þref eða þjark, enginntauga
æsingur. „Svo þú settir það
þarna,“ sagði hún og tók um-
búðirnar upp úr skúffunni
og fletti þeim í sundur. „Þetta
var brandari“, sagði hann.
Það var biturleiki í röddinni
Hún kinkaði kolli. „Ég veit
það“, sagði hún. „Ég setti
það nú í rúmið uppá grín.“
Ha. . Hún starði á skúff-
una, „og þú. . “ Þau horfðu
hvort á annað og skilningur-
inn var gagnkvæmur, eitt
augnablik var líkt og vonar-
glæta endurspeglaðist í aug-
um þeirra. En þá hristi Helga
höfuðið og sagði, „nei þú sagð
ir ýmislegt við mig“ . . . Guð-
mundur sagði, „þú sakaðir
mig um“. . . Helga sagði,
„svo er það þessi gæs þarna“
. . . Guðmundur sagði, „þessi
púðurkcirl, sem þú komst með“
. . . .Þau litu hvort af öðru
og andlitin komust í samtlag.
„Jæja“, sagði Helga. Hún sneri
sér við og kastaði hjartanu í
ruslakörfuna. Guðmundur
sagði, „æt'larðu þá ekki að
taka það með þér“. „Ég er bú
in að fá mér nýtt.“
Lifa þeir og glíma þeir,
sem í heila og hjarta
gagnteknir ásetningi,
þrátt um örlögin klífa
hina hrjóstrugu tinda,
og huga með hrifningu
að göfugu takmarki.
þeirra hugsjón — nótt og dag
er heilagt starf —
eða jafnvcl göfug ást.
Victor Hugo,