Morgunblaðið - 01.03.1969, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. MARZ 196»
JNoigMitltfftMfr
■Olfcgefandi H.f. Árvakur, Reykjavíík.
Friambvæmdaatj óri Harailidur Sveinsson.
'Ritstrjórai1 Siguróur Bjarrtason frá Vigw.
Matfch'ias Jdhannessíen.
Eyjélfur Konráð Jónsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson-.
Fréttaistjóri Björn JóhanniSsoxi.
Auglýsingastjöri Árni Garðar Krisfcmssoin.
Ritstjórn og afgneiðela Aðalsrfcræti 6. Sóimi 10-100,
Auiglýsingaa? Aðaistræti 6. Sími 22-4-80.
AsJcriftargjaLd kr. 160.00 á miánuði innanlainids.
1 Xausasoiu kr. 10.00 eintakið.
NORRÆN
¥ dag hefst árlegur fundur
*■ Norðurlandaráðs í Stokk-
hólmi Á þeim fundum koma
fulltrúar þjóðþinga Norður-
landanna og ríkisstjórna sam
í an og fjalla um samstarf
Norðurlandanna. Aþreifan-
legur árangur þessa sam-
- starfs er m.a. Norræna hús-
ið í Reykjavík, sem á stutt-
um starfsferli hefur orðið
miðstöð merkilegs og blóm-
legs menningarlífs og veitt
norrænum menningarstraum-
um hingað til lands. Er sér-
stök ástæða til að fagna
því, hversu vel hefur tekizt
til um starfsemi Norræna
hússins og eiga forstöðu-
maður þess og aðrir stjórn-
endur miklar þakkir skildar
fyrir þann árangur, sem náðst
hefur. Norræna húsið hefur
með ótvíræðum hætti auðg-
að menningarlíf höfuðborg-
innar og landsins alls og
styrkt menningartengslin við
'-’hin Norðurlöndin á eftir-
minnilegan hátt.
Samstarf Norðurlandanna
hefur lengi þótt til fyrir-
myndar á alþjóðavettvangi
og eftirtektarvert er, að það
hefur ekki orðið til þess að
drepa í dróma þjóðemis-
kennd hinna norrænu þjóða
heldur hefur hún þvert á
móti eflzt innan ramma
þessa samstarfs gagnstætt
því, sem orðið hefur í sam-
skiptum ýmissa annarra
þjóða.
- Hér á íslandi er vaxandi
skilningur á nauðsyn og
gagnsemi norræns samstarfs.
í nútímaheimi er það smá-
þjóð sem okkur ómetanlegt
að styrkja og efla tengslin
við þær þjóðir, sem okkur
standa næst. Þau tengsl veita
okkur ótvíræðan styrk í bar-
áttunni fyrir því að varð-
veita þjóðlega menningu og
sérkenni í veröld, sem er smá
þjóðunum að ýmsu leyti
erfið.
VÍSAÐ TIL
SÁTTASEMJARA
Cú ákvörðun fjármálaráðu-
^ neytisins að vísa ágrein-
ingi um greiðslu verðlags-
uppbóta til sáttasemjara rík-
isins er í alla staði eðlileg.
Kjaradómur ákvað á sl. sumri
að ríkisstarfsmenn skyldu fá
SAMVINNA
greidda verðlagsuppbót á
laun skv. ákveðnum reglum
og var sá úrskurður byggð-
ur á því samkomulagi, sem
gert var milli vinnuveitenda
og verkalýðssamtaka á sl.
vetri.
Nú hafa vinnuveitendur,
þ.á.m. Vinnumálasamband
samvinnufélaganna, tilkynnt,
að þessir aðilar sjái sér ekki
fært að greiða auknar verð-
lagsuppbætur á laun og samn
ingaviðræður milli þessara
aðila eru hafnar um nýja
kjarasamninga. Af þessum
ástæðum eru brostnar þær
forsendur, sem Kjaradómur
byggði úrskurð sinn á.
Hins vegar er ástæða tii að
harma það, að B.S.R.B. hefur
neitað tilmælum fjármála-
ráðuneytisins um nýjar samn
ingaviðræður um kjaramál
opinberra starfsmanna. Sú
neitun B.S.R.B. er einungis
til þess fallin að koma í veg
fyrir, að nýir kjarasamning-
ar við opinbera starfsmenn
verði tilbúnir eigi síðar en
samningar milli vinnuveit-
enda og verkalýðssamtaka.
Er erfitt að sjá hver hagur
opinberum starfsmönnum er
að því, að gerð nýrra kjara-
samninga dragist á langinn.
ATHYGLISVERÐ
TILLAGA
IjUnn af þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins, Guðlaug
ur Gíslason, hefur flutt á
Alþingi þingsályktunartillögu
þess efnis, að athugað verði
með hverjum hætti unnt er
að auka starfsemi íslendinga
í millilandasiglingum.
Svo sem kunnugt er, hafa
ýmsar þjóðir, t.d. Norðmenn,
miklar tekjur af siglingum
víða um heim. Starfsemi Loft
leiða sýnir okkur, að íslenzk
fyrirtæki geti hazlað sér völl
á alþjóðavettvangi og aflað
þjóðinni dýrmætra gjaldeyr-
istekna.
Við íslendingar höfum lengi
verið mikil siglingaþjóð og
við eigum vel menntaða og
hæfa sjómenn. Þess vegna
er fyllsta ástæða til að at-
huga gaumgæfilega þau tæki
færi, sem fyrir hendi eru í
þessum efnum og tillaga
Guðlaugs Gíslasonar fjallar
um.
Úrslitin í héraðskosningunum á dög-
unum kunna að draga dilk á eftir sér
Á DÖGUM Nehru var hið
eina, sem vitað var með
öruggri vissu í hinu flókna
og óútreiknanlega þjóðfélagi
á Indlandi, kosningaúrslitin.
Þau voru Kongressflokknum
ævinlega mjög í vil ailstaðar.
Nú á þessum síðustu timum
hefur þessi síðasti útvörður
vissunnar í þessu landi órök-
vísinnar, lotið í iægra haldi.
Kosninigaúrslitin í fjórum
n'orðlæ'giuim héruðum Imd-
lands fyrir sfeemmsibu urðu
dklki aðeins til 'þess að stjórn-
málamenn, vitrin-gar og sfeoð-
aniakantn.anir stóðu uppi sem
illa gerðir hlutir, heldur hafa
þau opnað farvoginn fyrir
hvenskionar hreppapólitík,
trúarbragð aágrein ing og huig
myndafræðilegar stefmur,
sem óljós grutvur Já á að
færu vaxandi, en nú hefur
femgizlt staiðfestinig á.
Þjóðareininig, hornisiteimn
stefnu Indira Gamdhi, forsæt-
isnáðherra landsins, hefur
beðið óbeinan en emgu að
síður mikimn hnekki. Ef sivo
h.eldur fraim, sem nú horfir,
gæti svo farið í feosniiniguin-
um í Indlamdi 1972, að himn
áður alméttuigi Konigress-
flokkur, og jafnivel forsœtis-
ráðheirramn sjálfur, yrði sóp-
að aif sivi'ðimu. Og í diag eru
engiin teikn á lofti sem benda
til þess að ásfandið muni
breytast Kon,gressflokknum í
hag.
Þessar nýafstöðnu ,,sim)á-
kosninigar“ e€ sivo mætti
segja, í héruðumuim Uttar
Pradesih, Vestur-Bemigal, Bihar
og Purnjab, veittu þeim í
fyrsta sinm tækifæri til þess
að sýna hinn raumiveru(I.ega
vilja kjósenda eftir að það
hafði áðuir mishieppmazt oig
svæðin voru tekin umdir sam
bandsistjórn. Tvö héraðan,ma
„sfeiluðu sér“, hdð þriðja hér
umhil, en efefei á þarnn hátt
sem frú Indira Gandhi haifði
vonazt til og skipulagt, og
sannariega ekki á þamn hátt,
að til stuðninge yrði þeirri
viðleitni að halda við sam-
hemfcu ríki í Indilamdi.
Kosningabaráttan í héruð-
unum fjóruim fór fram á þann
hátt að engu Ifkara var en
að hér væri um sjá'lflstæð og
óhiáð ríki að ræða. Ef hreppa-
pólifcík og sitaðarvandiamál,
sem mjög svo settu sivip sirnn
á baráttuina, hefðu hér ein
verið að verki, væri málið
e.t.v. eikki svo alvarlegt, en
það sem vekur nú uigg er af-
hroð það, er þeir flofekar
guldiu, er haifa &ameiningu
alls Indlanidis um stefnusferár
atriðd.
í Punjab báru Akali Shiíkar
sigurorð af Konlgressfliofelkm-
um. Samstarfsiflofekar Kon-
gressifllokfesinis, t. d. fMdkiuir
þjóðernissiminaðara Hindúa,
tapaði. Shdkarnir í Pumjalb
kusu einflaldlega Shika ná-
kvæmlega á sama rnáta og
Tamilar í Madras styðja nú
Taimiila.
Leiðtiogi þj óðer.niss i nn aðra
Hiradúa í Punjab hei'tir Jan
Sarngh, og er harnn harðsnú-
inm aradstæðiniguir Múhameðs>-
trúarm.anna, og vill skiilja þá
að í indvensfeu þjóðfélagi. Séð
í þesBu ljósi, mætti segja að
gott væri að haran hafi beðið
aflhroð í kosninigunuim, en
hinsvagar ber þess að gæta
að vonir stóðu til að flokkuir
hans gæti m©ð tímaraum orðið
einsikionar hægri flLokfour í
hinrni lanigþráðu viðledtni í að
slkapa sitóra þjóðlega fl/okka.
í Uttar Pradesh, sem er
að mestu byg.gt Hindúum,
hefð.i fliofekur Sanighs áitt að
eiga góðan hljómigruiran. En
ihann tapaði 50 siætum á þin.gi
ríkisimis og varð þrið-jd stæreti
fiofekurinn, næst á eftir
flokki, sem niefnist BKD, sem
reyndar er hópur fyrrveramdi
Kongressmanina án raofekurr-
ar sérstakrar stefrauskrár.
BKD meran eru hins'vegar í
góðu áiditi og hafa virðulegan
og vinsælan leiðtoga. Búast
er þess eðlis, að ómögiullegt
er að dr.aga raokkrar skyn-
samlegar ályfetanir á niðiur-
gtöðuim þar. í þessu héraði
hefur verið skipt fimm sinm-
um uim stjórn á sl. 18 miárauð-
um, og ílbúðarnir þar eru
mieira en reiðutoúnir að vdlja
flá sjáliflsstjóm. Stjórnmála-
spilling, pers'órauleg ililindi,
afeortur á átoyngri Sitjórin. !
klofninslhreyfinigar, sem aftur
felofna margsinni í minrni
hreyfiragarbrot: Kosningamar
sýndiu þetta allt, og reyndar
meira.
Jafravel þótt Kongiressifloikk
urinn, stærsti floktouirinn í
Bihar, muradi raú faiilast á
samsteypuStjórn, myndi sér-
hver sú stjórn, sem flokkn-
um tækist að klastra saman,
hrynja inn.an raofefeurra viferaa
Andstæðinigar Koragiress
fliofeksins sem teljast vera
hvorfei mieira raé minna en 13
fliokkar og flofekstoro-t með
ýmisum blæbrigðum, myndu
elkki einu sinni geta enzt sivo
leragi saman. Svo virðist því,
að óhjákvæmilegt verði að
sfeipa ailríkissitjórn í Bihar
með forsetatilsikipun.
En það sem miesta athygli
vaíkti varðaodi þessar nýaf-
stöðrau feosniragar í Inidlandi,
var sigur komimúnista í Vest-
ur-Benigal. f nýju Dellhi uirðu
men.n þrumu lostnLr, í V-
Bengal fögnuðu feommúndstar
ákaft.
Fyrir feasn'inigannar virtiet
svo sem liífeurnar fyrir vinstri
sigri þar væru tatomarkaðar.
Saimieininigarfyflfeingm finá
Framhald á bls. 10
Vinstrisinnaðir stúdentar í Kalkútta veifa fánum með hamri og sigð og hrópa fagnaðarorð
eftir sigur Marxista í V-Be ngal.
Éáur-Á'3k
UTAN ÚR HEIMI
ÞJÓÐAREINING IND-
LANDS BÍDUR HNEKK