Morgunblaðið - 27.06.1969, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. JÚNÍ 1>9«9
11
Þorbjörg Pálsdóttir
sýnir í Ásmundarsal
ÞORBJÖRG Pálsdóttir, mynd-
höggvari, opnar í dag sýningu
á skúlptúr í Ásmundarsal á
Skólavörðuholti. — Þorbjörg,
sem stundað hefur listnám í
Svíþjóð, auk þess, sem hún
hefur not.ið tilsagnar Ásmund
ar Sveinssonar og Sigurjóns
Ólafssonar, bauð í gær blaða-
mönnum að skoða sýningu
sína. Verður sýningin opin
daglega frá kl. 14 til 22 t.il 10.
júlí.
Þorbjörg 'hefur áðrir takiö
þátt J ýrrvsu'm aarrusýn-iingum,
m. a. haugtsýninigu Félaigs ís-
lienzkira myntd'Iiatainmain'na
1967 og einniig vair hún þátt-
takan-di í útisýniinigu á Skó-la-
vörðuholitii síðastliðiíð sumar.
Sömiuleiðis á hú-n verk á sýn-
ingainini, s-em mú stenldiur yfir
á sam.a s að.
Við rædduim stuttlega við
frú Þorbjörigu í gær. Hún
sagði:
— Mig hefur alltaf laogað
til að viminia stóra hiknti. Móta
í stónt form, en vamdaimálið
hefuir verið, að mig hefur
skort ef-n-i, sem ég h-ef gefað
föltlit m-ið í eimu og öliliu við.
í fyrra, er maiðiuirinin mimn,
An-drés Ásmundsson, læknir,
kom 'h'eim frá vimmiu .eimiu
sinirai sem oftar, kom hamm
mieð umhúðagips, sem hamm
fékk mér, og spuirðd uim 1-eið,
hvort ég gæti ekki notað.
— Ég fékfk mér vírnet,
mótaði fígúruinia og bjó hama
síðam í gipsið. Bókstaflegá
talað, vair sem opniuöuist fyrir
m-ér dyr. Ég hafð-i fumdið það
efni, sem mig haifðii vamitað
tíl þess s@ tjá mig, svo seim
mig lamgaði til. Jdhanm Ey-
fells örvaði mig síðam á ail-a
lund og ég vil segja, að það
er fyrst og fremist homuim að
þakka, að sý mimg þessi va.rð
að veruileika.
— Og hvert er viðfamigB-
efnið?
— Viðfairngsefnið er fjöl-
Skyldan. í naiuiniinmi má segja,
Þorbjörg Pálsdóttir meðal mynda sinna. — Ljósm.: Ól.K.M.
að fyrirmyndin sé fjölskylda
mín. Þanmiig eru kirak:kainniir,
og þaminig festasf þau mér í
miiiraná. Ei-gi svo að skilja, að
ég þuirfi að láta þa-u sistja fyr-
isr — hel-duir rraarn ég hverja
stellingu, mót-a hamia og
mynda.
— Þetta er fyrsta edink’a-
sndnig yðar ?
— Já. Áðuir hef ég tekið
þátt í samýniimguim. Mymdir
míraair voru yfirlieitt fremiur
a'bs!T>akit. Jóihann Eyfeills
hvaitti miiig síðam til þess að
sýna sjólfstætt, er ég hefði
fumdið þetta tjáiniinigainform,
og þegar iraaðiur fær örvamdi
orð frá góðuim listamammi,
eykst sjálfs'.irauisi'.ið. Ég er því
hvergi hrædd.
— Eklki eru all'lair myndirn-
air úr gipsi?
— Nei. Flestair myndanma
eru úr asbeststeypu, en að-
ferðin er eragu að siíður hin
samia. Asbest er hins vegar
vararalegra form og þolir t. d.
útiveru, sem gipsið gerir hins
vegair ékki tid lamigframa.
— Borgarstjórn
Framliald at bls. 3
nækkum franrafærsiliufcoistnáiðar
um 16,4%. __
Útbongainiir vegna meðiags-
kostraaðar urðu 3,6 milljómium
hærri en gert var ráð fyrir og
inmíheimta frá bairn'Sifeðrum
nær 5 irail'ljómiuim krómium
liaikaæi, þainmig að þeissi útgjöld
fóru 8,6 rraililj. fnam úr á-
ætJl'um. Borgairatjóri saigðd, að
þegar um þreragdist á vkimfu-
iraairkaðniuim kæmi jatfnam í
l'jóis, að ininheimrtia með'Iags-
skuilda yrði erfiðari. Saima
ástæða lægi til grumdvalllar
hækkum á framifærs-liuistyrfcj-
uim.
Þá upplýsti borgamstjóri að
fcostraaðuir við gaitna- og hol-
ræsagerð hefði farið 32,8
miii'lj. fram úr upphaflieigri
fjárveititragu. Af þeirri upp-
'hæð mætiti skrifa 3,1 milljóo
á kostnað kauphætokana og
11,3 rnffljómir væru bókfærð-
ar, sem fyfirfraimeyðsla á
vænltamlegri fjárveitinigu,
þan'niig að endaral'eg uimifiram-
greiðsla næmi 18.4 milljón-
um króraa.
Geir Hailllgrímsison saigði, að
á miðju sl. ári hefði komið í
Ijós, að áætl'Uð fjárveifing
miumdi ekfci raægja. En þar
sem atviinirauástaind í borgirarai
hefði farið vertsraamdi hefði
það verið tailið borgairbúum í
hag að hallda framfcvæmdum-
um áfram fretmiur em að draiga
úr þeim ag 'hafði því orðið að
grípa til lántöku vegnia þess-
airar umframigredðHlu.
SJÓNARMIÐ MINNI-
HLUTAFLOKKANNA
Af hállfu koiramúraista og
Fraimsótoniairinjaininia töluðu þeir
Guðmumdur Vigfússom og
Eiraar Ágúistssom.
Guðmundur Vigfússon (K)
gerði m. a. að uimitadsefim um-
framigreiðslur á gjaldaibálfci
félagsmália og kvaðisit sízt vilja
draiga úr raaiuðisyn þesis að
veita eðlilega félaigslega að-
stoð. Hiinis vegar akipti mifclu
m'áli að haras dómi að þessar
mifclu fjárhæðir skiluðu naegi-
leguim áratnigri. í þessu sam-
bamdi varpaðd hamin fram
tveimur spuirraiinigum: Er ekki
tímiabært að færa veruilegatn
hl'Uita aif firaimfærsilu- og félags
málaaðstoð sveitairiélagainma
undir sjálft tryggingarkeirfið?
Og eimmig: Er alllrar haig-
kvæmná gætt ?
Þá gagnirýradi Guðmiuinidur
stouldasöfnium borgairiiniraar, en
niettó-skuldir borgairimnar juk-
uist um rúmlega 100 miMjóni-r
á siðaa.ia á.ri. Taldi borgairfull
trúinm þetta merfci um „laus-
beizlaða fjármálastjóm“ meiri
hluitams.
Einar Ágústsson (F) kvaðst
etoki vilja gagnrýraa það, að
framfcvæmdum hetfði verið
haádið áfram, þótit fyrinsjáam-
legt væri að urn umfram-
greiðslur yrð-i að ræðia. Hins
vagar sagöi haran að a/thygái
vekti við skuldaaulkmdragumia,
að ek'toert af lárasfjá'rmiaigni'nu
væri ti-1 'lamigs tírna. Lanig-
mestur hluti þess værd í forrni
yfirdrátt.arstouilda.
Þá gaigrarýndi borgairfull-
trúinin ákufldir ríkissjóðe við
borgarsjóð og saigðd að þró-
uiniin í þeim málum væri al-
gjörlega óviðumamdi.
í liok mális síras kvaðist Ein-
ar Agústsson etoki hafa töfc á
því að gera reittonimiginm að attils
herjar umrtalseifnd við þessa
uimiræðu, en kvaðst mjög
óánægður mieð hveimig skip-
azt hefðd : fjármálum Reyk-
víkiraga á sl. ári.
SVÖR BORGARSTJORA
Geir Hallgrímsson, borgar-
stjóri, svaraði stuittlega at-
huigasemdum fuM'trúa minmi-
hliutaifliokkarm'a. Hanm sag'öi,
að það væri réttmætit að
spyrja, hvort nægdiiega miik-
ið feragist fyrir það fé, sem
varið væri til félaigsmála.
Haran kvað félagismáiliasitjóra
hatfa tjáð sér, að etoki væri
hægt að búast við að hægt
væri að lækitoa veru'lega fjár-
veitimigar til þetpsara máia rraeð
því að fjöiga stairfstfóliki
Féiagsmál-aistofrauinar borgair-
iraniar, em hims vegar mæt’ti
tryggja be-tur að það kæmi
að fuilium raotum fyrir þá, sem
aðstoðarmniar nytu og það
væri einmitit markmiðið misð
enduirskipu'lagniiiragu fél-ags-
málastairfsiras.
Þá gerði borgarstjóri sk-uildia
söfrauin borgarimmar að um-
talseifni og spuirði, hvort hún
væri sivo al-v-a rleg, þegair tad-
ið væri rétt að halda uppi
fuilium framikvæmdum og
auika þær fremiur en minmka
og í þesisiu sambatndd yrðd
eirandig að hafa í huiga hvað
menin femgju í stalðimm, þ.e.
hvað eigraaiaufcinijngin yrði
miikil. Borgamstjóri kvað það
rétta ábendinigu að otf mdfcið
af þeissari skuldautoningu væri
Stríðsglæpalögin
framlengd í tíu ár
Bionm, 26, júind NTB.-A.P.
ENGINN þýzkur stríSsglæpamað
ur sem enn leikur lausum hala,
getur verið öruggur næstu tíu
árin, þar sem sambandsþingið í
Bonn samþykkti í dag lög þess
efnis að réttarhöld og leit að
þýzkum stríð-sglæpamönnum
gildi áfram til 1. janúar 1980.
í atkvæðiagreiðáiuiranii. gr-eididu
280 rraeð og 127 á móti og 4 sátu
hjá. Þessi nýj-u lög eiru miála-
miðlliuin, þar sem stj órraiin lagði
till í fyrra, að eragi'n tímiatatomörk
aatitiu að vena, þegair um væri að
ræðá að hafa 'henidur í hári stríðs
glæpamiamina úr 'bedmsstyrjölld-
irarai síðari, en uim það firumivairp
raáðist eklki .samstaða.
Hann bjargaði ávallt
því sem bjargað varð
Alexander lávarður — hershöfðingi Breta
úr síðari heimsstyrjöldinni látinn

ALEXANDER lávarður af
Túnis lézt hinn 16. júní sið-
astliðmn, svo sem getið hefur
verið í Mbl. Alexander var
einn mesti hershöfðingi Breta
í síðari heimsstyrjöldinni,
maðurinn, sem gerði Mont-
gomery frægan, en hélt sig
í skugga á bak við og lét lít-
ið á sér bera. Aðrir fengu
heiðurinn af snilld hans. Al-
exander var 77 ára er hann
lézt.
Alexander fæddist í Norður-
írlandi 1891, 3. somur Caladon
lávarðs. f fyrri heimsstyrjöld
barðist Alexander á vígvell-
inum og stóð sig með mikilli
prýði. Síðar iranritaðist hamm
í herforingjaskóla og vargerð
ur yfirmaður erlen-dis, einfcum
á Indlandi, þar sem ha-nm átti
einfcum í höggi við landamæra
skæruihermenn.
í síðari heimsstyrjöld var
Alexander yfirmaður írsku
varðsveitamna og var hanm
meðarhinma fyrstu, sem stef-nt
var gegn Þjóðverj-um. Fyrstu
afskipti hans af styrjöldinni
voru þó allt annað en skemmti
leg. Hanm skipulagði sem sagt
und-anfhald Breta frá Duraker-
que í júní 1940, þegar 222500
brezkir hermenm og 112500 her
men-n a-ninarra baindam-aran'a-
herja voru fluttir yfir Erma-
sund til Bretlands. Viðlegu-
útbúraaður og vopn herjararaa
u-rðu eftir, en mömrauin'um var
bjargað frá tortiminigu nazista.
Hiran síðasti er sté af franskri
grund í það skiptið var Alex-
ander láva-rður. Hanm sigldi
til Engla-nds á litlum vélbát.
Eftir þetta var Alexander
yngsti herShöfðimgi Breta og
hainn fékk það hlutverk að
end-urSkipuleggja brezka her-
inm og samhæfa loft- og land-
her. f marz 1942 varð han-n
ýfirmaður herja Breta í
Burma. Japamir voru þá að
leggja undir sig Asíu og Ind-
lan-di var ógraað. Hlutverfc Al-
exanders var að bjarga brezk
um her úr myrkviðum frum-
skóga Burma og stöðva Jap-
ani. Duinfcerque-aðferðim stóðst
raunina í ann-að sinm.
Árið 1942, þegair Romrnel,
hershöfði-ngi þrammaði til Al-
exandríu, sendi Churéhill Al-
exander til Cairo og gerði
hanm þar að yfirmarani herja
Breta í Miðausturlöndum.
Enm átti Alexander að bjairga
Bretum og tæki hans var 8.
herinn með Montgomery hers
höfði-ngja sem fyri-r-lið-a. Alex
og Monty byggðu upp í sam-
einiragu þanm herstyrk, sem
hrakti Þjóðverjana og ítalina
burt frá Norður-Afrík'u á
tímabilimu október 1942 ti-1
maí ’43. Alexan-der var sjálfur
Alexander lávarður
hugsuðuirinn að baki þessum
sigrum — hinin mikli henstjóri
og hanin lét fra-mfcvæmda-
stjóra siran — Moraty — taka
við virðinigu fólksims. Alexand
er hélt áfram, frelsaði Si'kil-
ey og kom herjum síraum á
land á Ítalíu. Hanm fylgdi
sigriiraum eftir uipp eftir allri
Ítalíu og her hans samanstóð
af minmst tylft þjóða. Himm
4. júní sigraði hann Róm eftir
blóðu-g átök, en hún var fynsta
höfuðborg Möndulveldanma,
sem féU í hendur banda-
mianna. Alexander hafði nú
femgið hefnd fram komið fyr-
ir Dumkerque og Burma og
í apríl 1945 var hanm sá hers-
höfðinigi, sem Þjóðverjar gáf-
ust fyrst upp fyrir í eirahverj-
um mæli. Þá gafst 1 milljóm
þýzkra hermanma upp fyrir
horaum.
í stríðslok var Alexamder
veittw hiran mesti heiður, sem
unmt var. Haran var aðlaður
og gerður að marskálki. —
Markgreifi af Tumis og frá
1952 lávarður. Árið 1945 varð
harnin yfirlandsstjóri Breta
í Kanada og 1952 tók hanm
við embætti hermálaráðlheiTa
í ráðuneyti Ch-urc'hills. Hanm
lét af þeim starfa 1954.
til stuitts tímia. Loks berati
borgarstjóri á, að það væri
löggj aifa-rv-al'd'ið, sam segði til
um hverniig ríkið greiddi
sk'uldjr sóraair við sv'eitarfélöig-
in, em hiras vegar væri það
eðlileg aifl'eið'iirag af því áð
framdag rikisiiras tiil skóla og
spítalia væiri ekki grertt, að
borgarsjóður safnaði skuldum
á móti.
Geir Hallgrímissom lauk
m-áld síin-u með því að segja,
að fjárhaigur Reykjavíkuir-
borgair væri traustuir, þótt
reikmiraguirimm 1968 bæri með
sér að áirferðá bctfði verið erf-
it't. Em hanm kvaðst telja, að
rétt het’ði verið stetfnt með
því að halda uppi fuililum fram
kvæmdum ag aukia þær frem-
uir en draiga úr þeirn. Við
sfcul'um voraa, að erf iðlleikiar
otokar séu að mestiu um garð
gemtgnir, sagði borgarstjári að
liofcum.