Morgunblaðið - 27.06.1969, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. JÚNÍ 106*9
JltMgMtlWjlMfr
Úifcgföfiandi H.f. Árvafcui*, IRsykjavák.
Fxflmkvœmdaatj óri Haraldur Sveinsaon.
•Rifcstjórar Sigurður Bjarniaaon frá Yiguir.
Matthías Johannessten.
Eyjólfur Ko'nráð Jónsaon.
Eitstjómarfulltrúi Þoxbjöm Gutímundsson.
Fxéttaistjóri Bjöxn Jóbannsson.
Auglýsingaistj óri Árni Garðar Krigtinsson.
Eifetjórn oig afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-109.
Auglýsingaii? Aðalstræfci 0. Sími 23-4-00.
Askriftargjald kr. 150.00 á mánuði innanilands.
í lausasölu kr. 10.00 eintakið.
SJÁLFSTÆÐISKONUR
OG MÁLEFNI
ALDRAÐRA
]yrýlega lauk á Þingvöllum
' glæsilegu þingi Lands-
sambands Sjálfstæðiskvenna,
en það sátu um 80 konur
hvaðanæva af landinu. í
Landssambandi Sjálfstæðis-
kvenna eru nú 18 sambands-
félög og er óhætt að full-
yrða, að fá — ef nokkur,
flokksfélög Sjálfstæðisflokks-
ins starfa með jafn miklum
krafti og félög Sjálfstæðis-
kvenna.
Konurnar hafa jafnan ver-
ið éinn af máttarstólpum
Sjálfstæðisflokksins, og öll-
um stjórnmálaflokkum frem-
ur hefur Sjálfstæðisflokkur-
inn leitazt við að örfa konur
ti'l þátttöku í stjórnmála-
starfinu bæði í sveitarstjórn
um og á Alþingi. Þing Lands
sambands Sjálfstæðiskvenna
á Þingvöllum bar vitni mjög
blómlegu starfi kvennanna í
Sjálfstæðisflokknum og
mættu ýmsir aðrir aðilar
innan flokksins taka það sér
til fyrirmyndar.
Það var einkar vel til fall-
ið hjá Sjálfstæðiskonum að
helga þing sitt að þessu sinni
aðallega málefnum aldraðra.
Á síðustu árum hefur mönn-
um orðið ljós nauðsyn þess
að efla mjög félagslegt starf
meðal aldraðs fólks, og er á
engan hallað þótt bent sé á,
að Sjálfstæðismenn í borgar-
stjóm Reykjavíkur hafa tek-
ið myndarlega forustu í mál-
efnum aldraðra sem og öðr-
um félagsmálastörfum.
t Félagsmálastofnun borg-
arinnar hefur verið komið
upp sérstakri deild, sem
fjallar um velferðarmál
aldraðra. Ennfremur hafa
verið byggðar 68 íbúðir fyr-
ir aldraða og bygging 60
íbúða í viðbót er í undirbún-
Íngi. Þá er kappsamlega unn-
ið að undirbúningi hjúkrun-
arheimilis fyrir aldraða við
Grensásveg og jafnframt hef-
ur verið tekin upp mjög
skemmtileg félagsmálastarf-
semi fyrir aldraða í Tóna-
bæ.
En þrátt fyrir það, að
myndarlegt átak hefur verið
gert í málefnum aldraðra er
mikið Starf óunnið á þessu
sviði. Eftir 10 ár er talið, að
um 10% af íbúum Reykja-
víkur verði yfir 65 ára aldri
og fer hlutfallstala aldraðra
Stöðugt hækkandi. Vegna
þess forustuhlutverks, sem
Sjálfstæðismenn hafa gegnt
í málefnum aldraðra, er
ánægjulegt, að Sjálfstæðis-
konur leggja svo mikla
áherzlu á þennan málaflokk
sem raun ber vitni um, og
allir, sem þekkja störf kvenn
anna í Sjálfstæðisflokknum,
vita, að þær munu ná býsna
drjúgum árangri í þessum
efnum sem öðrum, er þær
taka sér fyrir hendur.
HJÁLPARSTARF
KIRKJUNNAR
i Prestastefnunni, sem nú
er nýlokið, var sérstak-
lega fjallað um hjálparstarf
á vegum kirkjunnar, og var
m.a. kosin sérstök nefnd, til
þess að fjalla um skipulag
hjálparstarfs hér heima og
erlendis. Jafnframt sanrv
þykktu fulltrúar á presta-
stefnunni samhljóða að veita
1% af launum sínum til þessa
starfs. Þessar samþykktir
Prestastefnunnar koma
beinu framhaldi af því mynd
arlega átaki, sem íslenzka
kirkjan hefur gert í hjálpar-
starfi í Biafra. Er bersýni-
legt, að kirkjan er smátt og
smátt að taka upp ný vinnu-
brögð í samræmi við breytta
tíma. Þetta er mjög ánægju-
leg þróun, og er ástæða til
að taka undir hvatningu
Prestastefnunnar til lands-
manna um aukin framlög í
þágu hjálparstarfs.
NÝ BJARTSÝNI
- AUKINN
KJARKUR
Ijess gætir nú í vaxandi
* mæli, að ný og aukin
bjartsýni rikir meðal manna
um horfurnar í efnahags- og
atvinnumálum. Kemur þetta
glögglega fram í því, að fyr-
irtæki og félagasamtök
hyggja á stórfelldar nýjar
fjárfestingar, en mjög hefur
dregið úr þeim á síðustu
misserum vegna efnahags-
erfiðleikanna.
Eimskipafélagið er með ný
skip í smíðum og fleiri í und
irbúningi, ásamt miklum
byggingarframkvæmdum í
Reykjavík og á Akureyri.
Samband ísl. samvinnufé-
laga hefur ákveðið að liáta
smíða tvö ný skip og sbend-
ur í stórfelldri iðnaðarupp-
f nýelg'u hefti af bandarísku
National Geograplhic er skemmti
leg grein um Door-skaganin, sem
teygir sig út í Miöhiganvatn í
Bandaríkj'unum. í greininni er
m.a. sagt frá því, er íslemzkir
landnemar settuist þama að, og
á WaslhingtoneyjfU, sem er aðeins
Skílin frá skaganium með mjóu
suindi, séu 100 af 500 íbúum af-
komendur þessara íslenztou land
nema. í greininni segir svo:
„Indjánar af möngum ættkvísl
uim völdu sér bústað á Door-
National Geographic birti þessa mynd af íslenzkum hestum, afkc
hesta
Af 500 íbúum eru 100 al
endur íslenzkra landnema
Frásagnir frá Washingtoneyju og Klettaeyju
skaganiuan vegna þess hve mikið
var þar að hafa af fjölbreyttri
fæðu. Af sömiu ástæðu kom
fyrsti hópur íslenz'kra landnema
í Bandaríkjumuim til WaShinigton
eyjar, sem er eins og kóróna á
Doorskaganuim og skilin frá hon
uim með sundinu „Door of fche
Dead“ Frá bústöðnm þessara
fiskimaninia blöstu við auðuguisbu
fiskimiðin á himu mikla vatna-
svæði. í frásöguir er fært, að ár-
ið 1862 veiddi 14 ára strákur
uokkra vatnasiluniga og vó sá
minnsti 14 purnd.
Það er ekki að furða þó Pi-
erre Radisson, sem hvatti aðra
til að kanrna villta vestriþ með
úkrifum sínu/m, lýsti WaShington
eyju og ströndinni umlhverfis
sem stað, þar sem „gnægð var
ai öllu er maðurinn gimtist, þ.e.
hirtir, mikill fiSkur, alls kyns
kjötmeti og nóg af korni“.
Af 500 föstum íbúuim Washing
toneyjar eru nú 100 afkomend-
ur landnemanna frá íslandi á
siðari hluta 19. aldar. Flestir
peirra eiiga nú aðeins minning-
ar um siði og tungu föðurlands
foreldra þeirra og afa og ormmu.
Einn af fáum afkomendum ís-
lemdimgamma, sem talar íslenzku
er Magrnús Magnússon. Hann
fæddist á Washimgtoneyju árið
1888 og var póstmeistari eyjar-
innar í 34 ár. Auik Magnússona,
eru Guðmmmds'emair, Gunnlaugs-
synir, Bjarnarsynir, o.s.frv. Norð
menn, Darnir og Svíar komu lííka
á þessar slóðir en þeir settust að
í landi. íslendingarnir héldu við
byggð sinmi á Washinigtoreeyju.
Þar ráku þeir svolítinn búskap,
fiskuðu mikið og reyndu að
skilja áihugaleysi sona sinma, sem
fæddir eru í Ameríkiu, á því að
halda við íslenzkum siðum og
venjum. Mágnús Magnússon lít
ur nú eftir litlu safmi nálsegt
norðvesturodda eyjarinnar, þar
sem vatnið Skellur á 150 feta
háum klettavegg í Mióhiganvatni
Munirnir, sem hann gætir þar,
eins og 100 ára gönnul kjötöxi
frá Dammiöríku, hafa litla þýðingu
fyrir aðra en þá, sem eru að
reyna að treysta böndim við arf-
7inn frá Evrópu'lömdumum.
fbúar Wadhingtoneyjar og á
fremri hluta Skagans rækta nú
enn meira með sér þennan arf
af ástæðum, isem ekki eru alveg
lausar við að vera viðskiptalegis
eðlis. Norðurlandahátíðin, sem
efnt er til á eymini í ágúsbmán-
uði á hverju ári, færir þeim fuil-
fermi af ferðamömmuim á kluklku
tíma fresti. Unglingar í Norður-
landaþjóðbúningum darnsa eftir
þjóðlöguim á götunum og sýna
að mimnsta kosti á meðan á Ihá-
tíðinni stendur, að gaman er að
fara um í pörum. Veitingahús-
in bjóða upp á „kalt borð“ með
hrúgum af srnurðu brauði, rækj-
uim í hlaupi og gómsætium smá-
kökum, allt kiröftug og inni'halds
rílk fæða sem líklega hefir átt
sinn þátt í fyrirferð gömlu Vik-
imganna.
Rétt fyrir norðan Washinigton
eyju situr á vatninu 912 ekru
eyja með ósnortinni náttúru, en
hún var áður einfcaeign CJhest-
ers H. Thordarsonar, innflytj-
anda frá íslandi, sem varð ríkiur
af uppfinningum sínum á sviði
r af magrnst æfcni.
Kletta-eyjia eins og hún heit-
ir minnti Ohester Thordarson á
föðurland hams. Til samræmis við
þessa hrikalegu náttúru, reisti
hann á ströndinni sterklega
byggingu úr hlöðnuim steimi, saim
bland af bátaskýli og h'áum sal
með bogaglugguim og svo stór-
um arni, að í homuim mætti vel
leika ping-pong. Þama geymdi
hann hið stóra bókasafn sitt með
íslenzkum bókmenmtum. Oig fyrir
Hinn sérkennilegi skáli Hjarta
skýli neðst og skáli fyrir hi
neðan áttu klettasvölurmar hreið
ur í holuim í veggjuim bátaskýl-
isiins.
Ohester Thordarson dó árið
1945, og eyjan hanis varð síðar
að almienninigsgarði. Að undan-
teknum stóna skálanum hanis,
sem eftirlitsmaður staðarins gæt
ir og nokkrum öðruim minjum
t«n manninn, sem saknaði ætt-
lands síns, fslands, þá er Kletta-
eyja nú verndað Skóglendi með
sálfurströnglum, sem aðeims máf
ar og hirtir geta byggt af nœtgi-
legri reisn“
Chester Thordarson við skrifborð sitt. Myndirnar eru úr ný
útkominni bók um Klettaeyju í Michiganvatni.
byggin,gu á Akureyri. Loft-
leiðir athuga möguleika á
endurnýjun flugflota síns.
Um land allt undirbúa
menn stofnun nýrra atvinnu-
fyrirtækja eða aukna starf-
semi þeirra, sem fyrir eru.
Allt þetta sýniir, að rnenn
hafa ekki einungis öðlazt
nýja bjartsýni, heldur einn-
ig aukinn kjark og eru reiðu-
búnir til þess að leggja út í
nýja starfrækslu. Ef ti'l vill
er þetta bezti vitnisburður-
inn um efnahagsráðstafanim
ar, sem gerðar hafa verið og
þann árangur, sem þær hafa
þegar borið.