Morgunblaðið - 24.02.1970, Page 21

MORGUtNiBLAÐIÐ, URIÐJUDAGUR 24. FEBRÚAR 1070
21
- Gróðahyggja
Framhald af bls. 15
sem. efeki dyljast fyrir neinum,
vill ég leyfa mér að benda á. Ef
af fuUivirfejun verður, verður
Laxá í Laxárdal aldrei laxigeng,
einnig verður aldrei laxgengt í
Mývatn og Knáfeá. Skjálfanda-
fljótssvæðið er úitilokað fráfisfei
ræfet um. alla framtíð, og öll lax-
og silungsveiði leggst þar nið-
ur, aoik þess er Skjálfandafljóit
úr sögunni sem virkjunarvatn.
Silunigsveiði í Laxáxdal að mestu
eða öllu úr sögjunni. Laxárdalur
fer að miikllum hluta undir vatn
og ÖLI byggð þar dauðadæmd.
Laxá neðan virfejunar miun stór-
spillast, og að öllum líkum al-
eyðileggjast. Veldur þar mestu
stórkostlegar dagllegar sveiflur
vegna vatnsmiðlunar, en hvað
væntanlegar vatnsborðsbreyting
ar yrðu alvarlegar var reynt að
halda leyndu svo lengi sem kost
ur var á. Hér við bætist breytt
vatn, breytt hitastig, minni líf-
rænn framburður, breyttar að-
stæður við veiðistaði, breytinig
á gróðurfari í ánni og meðfram
henni o.fl.
Síðan vakna þessar spurning-
ar: Hvaða röskunuim og eyðiiegg
inigu valda áætlaðir vatnisflutn
ingar um Mývatnssveit? Hvaða
tjón verðuir í Skjálfandaflóa, við
stórum minni framburð lífrænna
efna tiil hans? Telist 57 metra
stMlan æskilleg, í hjarta héraðs-
ins, í gamallli jarðsí*rungu á einu
miesta jarðskjálftasvæði landsins
og er það einsikisvert þótt hún
ógni lífi 300 ibúa Aðaldals?
Hvað með veiði í Svartárvatni?
Hverjiar verða breytingar á fugla
llífj með ánni? Hverjar verða
bneytingar á náttúrufegurð með
ánni? Svona miaetti halda áfr.am
að spyrja, en slikt hefir engan
tiigang, því vinkjunarstjórn á
engin viðhlítandi svör við þeim.
Tal'smenn virkjuniarinnar hafa
fátt tiil sparað að reyna að dylja
það tjón er fullvirkjun veldur.
Er þá reynt að breiða yfir sumt,
smeygja sér framhjá öðru, og af
'gangurinn talinn einskis vixði.
■EUestar röfesemdir þieirra má
nekja til „Greinargerðar Laxár-
nefndar til orfeumálasitjóra“.
Ekki verður hjá því komizt
að líta aðeins á þessa svoköll-
uðu „Laxárnefnd". í júní 1964
skipar orkumálastjóri nefnd cil
að athuga hverjar verði breyt-
ingar og tjón á Laxá og umhverfi
hennar við fuillvirkjun, Það er
að sjá að orkumálastjóri hafi ætl
að nefnd þessari að athuga hvað
vaari fært að virkja í Laxá, án
þess að valda miklum spjöllum.
Val orbumálastjória í þessa
nefnd, hlýtur að teljast vafa-
sarnt, svo efcfei sé meira sagt.
Kjmstan skipar hann Sigurð
Thoroddsen, verkfræðing í
nefndina. En nú hefur verk-
fræ ði sklri flstof a Sig. Thorodd-
sem haft áætlianix og teikningar
á hendi öll þessi ár. Er hann því
fýrirtækiniu fjánhagslega háður
og framkvæmdin persónulegur
metnaður hans. Þetta eitt er nóg
til að gera nefndinia óhæfa til
sáns hlutverks. Hinir eru Hauk-
ur Tómasson, jarðifreeðinigur, og
Sigurjón Rist, vatnamælingamað
up, báðir starfsmenn orfeumála-
stof nu nar inn a r.
Ég er ekki að véfengja sér-
þekkingu þessara nefndar-
imaoaa, á sínum faglegu sviðum,
en vil benda á að enginn þeinra
hefur sériþekkimgu á hinum líf-
fræðilLegu sviðum. Þá er mér
spurn, hvað átti að athuiga við
niefnt vatnahverfi ef ekki hinar
líffræðilegu hliðar þess. Þegar
við erum með núverandi tæfcni
að umbreyta vaitnsföllum, sem
náttúran hefur verið að byggja
upp í þúsundir og milljónir ára,
verðum við að gera tilraun til
að vita, hvað við erum að gera.
Laxárnefndin skilar greinar
gerð sinni til orkumálastjóra á
sl. hausti, uim það bil sem fyrsti
áfangi G.l j úfur ve rs v irkj un ar er
boðinn úit. Verður það að telj-
aisit einum of seint. Við lestur
benhair er ekki annað að sjá en
Laxárnefndin hafi alveg missfcil
ið hlutverfc sitt. f stað þeiís að
hún segi til uim, hvað vatna-
hverfið þoli, kemur hún fyrir
eins og afsökun, að í þessar
framkvætmdir sé róðizt. Senni-
llega hefir þessi afsökun átt að
vera nógu góð fyrir Þinigeyinga,
og þá ekki síður ráðandi stjórn
málamenn, sem eiga öðrum frem-
ur að standa vörð um verðimæti
landsins, og sjá til þess að land
ið skili næstu kynslóð þeim arfi
sem henni ber. Nefndin telur
það hafa verið til bóta, að hiún
lýkur ei störfum fyrr en fyrir-
iiggur endanleg hönnum Gij úfu.r
vers. Þetta er ekki hægt að
skilja á annan veg en þann, að
þægilegra hefði verið fyrir hana
að vita hvað hún átti að afsaka.
Nefndin telux að þörf værd á
viðfbótarupplýsingum um nokikra
þætti. Þá einibum um Hífsisfcilyrði
fiska. En bendir á að reynsla
mund skera úr um, hvað verði
efltir flramikvæmdiir. Sem sé, það
er hægt að meta tjónið, þegar
það er orðið.
Og svo sfeulum við líta aðeins
á hvaða skill nefndin gerir veiði
málunuim. Hún virðist hafa gen.g-
ið framhjá ölllum sénfræðingum
ökkar á hinu líffriæðilega sviði,
nema veiðimálastjóra. Hún á við
hann viðtal í marz á sl. vetri og
svo annað nokknu síðar og þá
aðallega til að ganga frá fund-
argerð fyrra viðitafe. Hér virð-
ist nokkuð óvandlega unnið, þeg
ar þess er gætt að um gífurleg
verðmæti er að tefta, og eina af
þeim máttarstoðum, er standa
undir byggð héraðsins. Afsprengi
þessara viðtala er eitt blað í
þessari rúmlega 100 blls. bók,
téðrar greinagerðar, svo ekki
er að sjá að veiðimállin hafi ver-
ið rúmfnek í bugsun nefndar-
manna. Þessi skýrsla um viðtöl
við veiðimálastjóra er að vonum
ekki til að byggja mikið á. Það
verðuir ef til vill að fyrirgefa
þeim, þó þeir gleymi smá á, eina
og Knáká í Mývatnssveit eða
smá vatni eins og Svartárvatni,
en að þeir skyldu gleyma Skjálf
andafljóti, einu lengsta fljóti
liandisins, það er erfitt að skiija.
Það er spjaillað um þassa hluiti
en r/eynt að segja sem minnst
ennþá, en þó það litla, sem er
sagt, er fulLt af mótisögnum,
Út yfir tekur, þegar risin er
upp blaðadeida milli Larárnefnd
a.r og veiðimáliaistjóra út af þessu
viðtali. Telur veiðimálastjóri að
nefndin hafi sýnt hlutdrægni
virkjuninni í vil. Kom sá áhurð
ur veiðimálastjóra engum á
óvart. Þetta deilumál vaxðar
ekki ein.unigis Þingeyj arsýslu og
Abureyri. Deilan varðar alþjóð.
Hvernig henni lýkur, hlýtur að
marka stefnu á komandi árum í
virkjunarmállnm okkar. Hér mæt
ast andstæð sjónanmið. Hvortsé
réttara, muin hver hugsandi ís-
lendinigur taka afstöðu tiL
Þegar við hugsum til land-
námsmanna hér fyxir 1000 árum,
erum við haldin gremju yfir, hve
þeir léfcu niáittúru landsins hart.
Hvar er framför ofcbar í þessu
tilliiti? Eigum við að trúa þvi að
á þessu ári, 1970, ætluim við að
ráðast á eitt fegursta og arðfeær
asta vatnáhvenfi landsins eins
og ránifuglar, að óþörflu? Eigum
við að byrja á að virkja beztu
fallvötnin obkar, án til'lits eða
umhugsunar hverjar skemmdir
verða? Væri ef til vill ráðlegt
að virkja næst Laxá, borgfirzku
vötnin, breyta þeim og umturna
og gera þa.u að meira og minna
leyti að dauðum vötnum.?
Þar sem við viljum gera fs-
land að ferðam.annialandi, er það
þá vitunliegt að flýta sér að eyði
leggja þá h.Huti er landið hefur
útLendinigum . mest að bjóða?
Stendur dreifbýlið það traust-
um fótum í dag, að það þoli að
tekjulindir og framtíðar mögu-
leikar séu teknir frá því? Ég
held að við svörum þessum
spurnin.gum ödluim neitandi. Það
getur vaxila gen.gið, að örfáirAk
uneyringar fái að ráða þessum
hluitum, jafnvel þótt þeir séu
studdir af verkfnæðingi með eig
in venkfræðingaskrifstofu. Það
má heldiur ekki kom.a fyrir að
embættismenn þjóðarinnar á
verklegum sviðum, gerist svo
þrön.gsýnir, að þeir korni ekki
auga á önnur verðmæti en þau,
sem myndast út frá þeirra verka
hring. Að síðustu vil ég benda
stjórn Laxárvirkjunar á, að at-
huga sig á því nú, út í hvað þeir
eru að leggja. Það er oft erfitt
að kúga einn einstakling, það
er enn erfiðara að kúga hóp
manna. Að kúga heilt hérað mun
feosta mikið og ekki séð fyrir
endann á því, hvernág þeim hiild
ariei.k lýkur.
Laxamýri í janúar 1970.
Bjöm G. Jónsson.
AUGLYSINGAR
sími ss*a*so
Skrifsfofustúlka
óskast hálfan daginn á lögmannsskrifstofu.
Tilboð, er greini menntun og starfsreynslu, auk nafns og
heimilisfangs fyrri atvinnuveitenda, leggist fyrir 1. marz inn á
afgreiðsiu blaðsins, merkt: „Lögmannsskrifstofa — 8154",
Lokað
vegna minningarathafnar um Haraid Hjálmarsson frá Kambi,
til kl. 1 í dag.
DAVÍÐ S. JÓNSSON & CO. H.F.
Árshátíð
Fóstrufélags fslands verður haldin í Átthagasal Hótel Sögu,
föstudaginn 27. febrúar Id. 20.
Fóstrur — eldri og yngri árgangar fjölmennið og takið með
ykkur gesti. — Upplýsingar í Tjamarborg, sími 15798.
ÁRSHATÍÐARNEFND.
KR 179.000 oo
til 1. mar z
SKODA 1000 MB
KR. 179.000.00
SKODA umboðið getur boðið yður þessi
kjðr á SKODA 100 MB. fram til 1. marz
Bifreiðin ofhendist fullbúin til skoðunar
með öryggisbeltum og vélarhlif. Innifalið
1000 og 5000 km. eftirlit, og 6 mónaðo
FRl óbyrgðarþiónusto. Sýningorbíll í Sýn-
ingarsol umboðsins Auðbrekku 44-6
ÞJÓNUSTA:
Þegor þér kaupið SKODA bifreið, kaupið
þér ekki aðeins þægilegan bil, heldur fóið
þér um leið þjónustu og varohlutaöryggi.
SKODA umboðið hefur ó að skipa nýtizku
bifreiðaverkstæði, búið öllum fullkomnustu
spesial-verkfærum og sérþjólfuðu starfsliði
er veitir SKODA-eigendum margskonar
þjónustu með bíla síno, s.s.
Almennor viðgerðir og boddy-viðgerðir,
Ijósastillingor, vélorstiilingor með rofsjó,
gegn föstu gjaldi, þvott og bónun, keðju-
ósetningar og almenna leiðbeiningaþjón-
ustu.
Auk þess smyr verkstæðið hverja SKODA-
bifreið eftir nókvæmu spjaldskrórkerfi í 5
liðum.
VARAHLUTIR:
Hverjum bíleigenda er það mikilsvert að
varahlutir séu fyrir hendi og ó hóflegu
verði. SKODA umboðið hefur óvallt góðan
lager af vorahlutum í ollor gerðir SKODA-
bifreiðo.
^ TÉKKNESKA BIFREIÐAUMBOÐIÐ
W Á ÍSLANDI H.F.
AUÐBREKKU 44 - 46 KÓPAVOGI SÍMI 42600
0STA 0G SMJÖRKYNNING
kl. 14—18 í dag og á morgun miðvikudag. Margrét Kristinsdóttir, húsmæðrakennari annast
kynningar á notkun kryddaðs smjörs með ýmsum réttum, auk kynningar á nokkrum vin-
sælustu ostaréttum.
Ókeypis upplýsingar og vandaðar úrvalsuppskriftir.
OSTA OG SMÖRBÚÐIN.
Snorrabraut 54.