Morgunblaðið - 01.12.1970, Blaðsíða 17

MORGUN'BLAÐtÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. DBSEMBBR 1970
17
Í8D,!BrcSlKA STJlLVBniA
m.
77//~ /CSIAN'OIC SrtfL MtLL
iCAlf: 1:100
Kannaðir mögu-
leikar bygging-
ar stálbræðslu
ER grundvöllur fyrir rekstri stál
bræðslu á íslandi? Svo sem skýrt
var frá í Morgunblaðinu sl.
sunnudag var á laugardag form-
lega stofnað Stálfélagið h.f. til
að kanna þetta endanlega. Kosin
var stjórn og í henni eiga sæti:
Bjarni Guðjónsson, forstjóri;
Sveinbjöm Jónsson, forstjóri;
Xómas Vigfússon, byggingameist
ari; Jóhann Jakobsson, efnaverk
fræðingur og Magnús Kristins-
son, forstjóri.
Morgunblaðið ræddi í gær við
Hauk Sævaldsson, verkfræðing,
sem kynnt hefur sér þessi mál í
um 2(4 ár og Sveinbjöm Jóns-
son i Ofnasmiðjunni, sem hefur
verið einn helzti hvatamaðurinn
að þessari könnun og leitaði
frekari vitneskju um þetta mál.
Þeir tjáðu blaðamanni Mbl.,
að aðdiragandinn að þessu máli
væri orðinin æði langur. Jón Ól-
afsson Stál, eini stálgerðarmað-
urinn, sem þetta land hefur alið,
kom fyrstur fram með þá hug-
mynd, að íslendingar reyndu að
vinna eitthvað úr því stáli, sem
til félli í landinu. Árið 1961 fékk
svo íðnaðarmálastofnunim hingað
til lands sérfræðing frá Banda-
ríkjunum til að gera athugun á
þessuim möguleika. Niðurstaða
hans var neikvæð. Nokkru síð-
ar átti Sveinbjörn leið um Sví-
þjóð og notaði hann þá tækifær-
ið til að kanma hvern-ig þessum
málum væri háttað þarlendis.
Kynntist hann í þessari ferð dr.
Fagerberg, sem rekur gamal-
gróna stálverksmiðju, Quarn-
hammarssjernbruk, og byggir
framleiðslu sína algjörlega á
málmi, sem bræddur er úr brota
járni. Góð samvinna hefur tekizt
við þetta fyrirtæki, og m.a. var
Haukur þar á ferð í sumar og
kyninti sér verksmiðjuna og
reksturinn. Fyrirtæki þetta bræð
ir ekki sjálft, heldur valsar ein-
unigis steypustyrktar j árn. Upp-
gangur þess hefir verið mjög
hraður á fáum árum. Árið 1959
var ársframleiðsla þessarar verk
smiðju 4 þúsund tonn. Síðan var
tækj abúnaður verksmiðj unnar
endurnýjaður verulega, og árið
1965 var ársframleiðslan oirðin
10 þúsund tonn. Núna framleiðir
hún 22 þúsund tonn á ári. For-
ráðamenn verksmiðjunnar hafa
í hyggju að stækka hana enn,
þannig að ársframleiðsla hennar
verði um 35 þúsund tonn á ári.
Haukur sagði, að þetta fram-
leiðslumagn verksmiðjunnar
væri sérlega athyglisvert, þegar
haft væri í huga að kvóti hennar
á innanlandsmarkaðinum í Sví-
þjóð væri aðeins 12 þústind tonn.
Hún framleiddi að vísu 6 mm
stál, sem félli ekki undir kvóta-
ákvæðin, en það væri ekki veru
legt magn, þannig að afganginn
þyrfti hún að flytja út, og væri
Bretland helzti kaupandinn. —
Haukur gat þess ennfremur, að
hann hefði heimsótt stálbræðslu
í Sviþjóð, og það hefði vakið at-
hygli sína, að um 65% hráefnis
bræðslunnar væri flutt inn, eink
um frá Póllandi og A-Þýzka-
landi. Það hefur kómið fram í
saimtölum við Svíana, að þeir
telja upplagt fyrir íslendinga að
ráðast í þetta fyrirtæki.
Á meðfylgja.ndi mynd sjást
frumdrög eða tillöguuppdráttur
að stálverinu. Við fengum Hauk
til að lýsa í stórum dráttum
framleiðslustigunum. Haukur
kvað brotajárnmu vera safnað
á sérstakt svæði, og þar er það
flokkað. Þar er krani með raf-
segli, sem gegnir því hlutverki
að taka hlassið af bílunum, sem
koma með jár.nið, og eins að
setja járnið í hleðslukeröldin eft
ir að það hefur verið flokkað.
Ofninn tekur um 10 tonn og þarf
þrjú keröld í hverja hleðslu. —
Gaffallyftari ekur keröldunum
að bræðsluofininum, þar sem
krani tekur við og tæmir þau
ofan í ofninn. í verinu er sér-
stakur lager fyrir bætiefni, sem
sett er í stálið til að það fái rétta
efnasamisetningu. — Láta mun
nærri að það taki um 3—4 tíma
að bræða hverja hleðslu í ofn
inum. Þegar járnið er fullbrætt
er ofninum hallað og það rennur
í deiglu. Krani tekur síðan deigl
una og flytur að steypumótun-
um, þar sem j árnið steypist í
hleifa. Hver járnhleifur vegur
um 100 kg. Eftir að járnið hefur
storknað í mótunum er í raun-
inni lokið við að breyta brota-
járni í stálhleifa. Þá tekur við
völsunin. Hleifarnir eru látnir
fara í gegnum ofn, sem hitar
hleifana upp í 1200 stig. Þessu
næst fara þeir í forvalsara, þar
sem þeir ganga fram og aftur,
verða stöðugt mjórri en um leið
stöðuigt lengri. Þá taka millivals
ar við, og því næst fínvalsar.
Eins fer járnið í gegnum klippur,
sem klippir strenginn í rétta
lengd. Þegar járnið er fullvalsað
fer það á kælibarð, þar sem það
kólnar og verður teinrétt. Þar
er því safnað í knippi, og þeim
enn safnað í stærri knippi, sem
sett verða á geymslusvæði í ver
inu sem fullunnin vara. Gert er
ráð fyrir, að verksmiðjubygging
in sjálf verði um 150 metrar að
lengd, auk brotajárnsgarðains,
sem getið var í upphafi. Hauk
ur kvað raforkuþörf bræðsluofns
ins vera 4 Vá megavött og til að
bræða hvert tonn af stáli þarf
um 650 kílówattstundir. Hims veg
ar er orkuþörfin við völsunina
350 kgwstundir á hvert tonn. —
Ráðgert er að hafa upphitara
ofnirnn olíuhitaðan, en Haukur
sagði að einnig væri hugsanlegt
að hafa hann rafhitaðan, og
mundi hann þá þarfnast 4—5
megavatta. Ekkert hefur verið
ákveðið hvar stálverið kemur til
með að rísa, ef úr framkvæmd-
um verður, en Haukur sagði, að
það þyrfti að liggja að sjó, og
eins þyrfbu vegasamgöngur að
vera góðar. Næsta skrefið í þessu
máli er könraun á brotajárni hér
á landi. Eins þarf að gera frek-
ari frumdrætti að verirau, svo og
nákvæmari kostnaðaráætlun, ef
unnt er.
Sveinbjörn Jónsson sagði, að
stjórnin væri vongóð og bjartsýn
um frekari framgang þessa máls.
„Við gerum okkur vonir um að
geta leitað til þjóðarinnar varð-
andi almenna hlutafjársöfnun nú
með vorinu og jafnvel fyrr“,
sagði hann.
Næsti forseti Mexikó
Grein þessi er skrifuð af
Lie. Antonio Armendariz,
sem er mörgum íslendingum
vel kunnur, þar sem hann
var ambassador fyrir Mexico
á íslandi, með aðsetur í Lond
don, en hann kom hingað
tvisvar á árunum 1964—1965.
Hann er núna aðalbankastjóri
fyrir Banco Nacional de
Comerico Exterior S.A. í
Mexico-borg. Hann biður fyr
ir kveðjur til vina á íslandi.
LUIS Echeverria Alvarez fædd-
iist í Mexico-borg 17. janúar
1922, og er því aðeins 48 ára að
aldri. Þar gekk hann í barna-,
unglinga- og menntaskóla Og síð-
an í hásbóla, þar sem hann út-
skrifaðist sem lögfræðingur í
ágúst, 1945.
Allt frá barnsárum einkenndi
hann sérlega skörp tilhneiging
til þess að fylgjast vel með at-
burðum og því sem var að ger-
ast, bæði í heimalandi sínu og
fyrir utan það, jafnframt því að
gera sér far um að kynnast mönn
um og hugsunarhætti þeirra.
Þessi eiginleiki hans varð hon-
um hjálp við námið og auðveld-
aðí honum viðfangsefnin, enda
einkenndi hann virðuleg firam-
koma við námsfélaga sína og
kennara og einnig að taka tillit
til skoðana þeirra.
Frá barnæsku hefur hann haft
áhuga fyrir íþróttum, sem hefur
eflaust hjálpað til með að gera
úr honum sterkbyggðan mann,
en í barnæsku var hann frekar
veikbyggður. Á unglingsárum
stundaði hann allar helztu grein-
ar íþrótta, en nú hafa íþróttirn-
ar að mestu vikið fyrir bóka-
lestri, sem hann stundar mikið
og hljómlist, sem honum finnst
einkar róandi. Þó stundar hann
lítils háttar golf og svo hinar
hefðbundnu mexíkönisku hesta-
mennsku, sem hann einraig hefur
vakið á'huga á hjá sonum sínum.
Eftir stuttan tíma við próffess-
orsstörf við lagadeild háskólans
í Mexico-borg fór hann að hugsa
um, að ef til vi'll gæti hann gert
bæði þjóð sinni og samborgur-
um meira gagn og voru það ef-
laust þjóðmál sem hann hafði 1
huga. Þannig var það að hann
gerðist varaformaður P.R.I.
(Partido Revolucionario Insti-
tucional), sem er stærsti stjórn-
málaflobkur í Mexico. En stuttu
seinna tók hann við störfum sem
aðalritari flokkains.
Luis Echverria hefuir einnig
verið í mörgum ábyrgðarstöð-
um fyrir Mexikaniska rí'kið t.d.
á tímabili hafði hann með öll fjár
mál að gera, sem lutu að flota
og sjávarmálum og seinna varð
hann menntamálaráðherra, þar
sem hann gat sér mikið frægðar-
orð fyrir störf sín í þágu þjóðar
sinraar. — Seinraa varð
haran meðlimur ríkisráðsinis og að
alritari þeisis og einnig þar hefur
mexikanska þjóðin metið mikils
störf hans.
Hann heldur fram frj álsræði
með lögum og lögum með rétt-
læti, sem leiðir til pólitísks jafn
vægis. Með því einu að feragið sé
pólitískt jafnvægi hjá lýðræðis-
þjóð, gefur það vonir og raunar
vissu um, að hægt sé að komast
fyrir flest vandamál hjá þjóðinni
þar á meðal efnahagsmál, en án
pólitísiks jafnvægis eir erfitt að
hugsa sér að hægt sé að leysa
vandamálin á heilbriigðan hátt.
Þaninig hugsar sá maður, sem
kosinn var í almenraum kosning
um í Mexico 5. júlí sl., til að
gegna embætti forseta, æðsta
embætti lýðveldisins Mexico,
næstu 6 árin, eða 1970—1976.
Hann er miðstéttarmaður og er
alinn upp í umhverfi þar sem
hugsunarháttur um framfarir er
xáðandi. Uppruni hans er úr
keranarastétt og frá stórri fjöl-
skyldu. Faðir hans, sem verður
sá eini sem fylgir honum, þegar
hanm verður settur iran í hið háa
embætti, kenndi honium að „í
þjóðmálum verður ákveðnin að
vera allsráðandi, þar er ekki um
nieinra milliveg að ræða“ og „í
fjármáiuim standa hlutirnir og
falla með árangrinum. Fjár-
málamaður verður að hafa skýra
hugsun að baki gjörða sinna“.
Vegna þess að Luis Echeverria
hefur ferðazt mikið og verið
bæði í Suður-Ameríku oig eiras í
mörgum Evrópulöndum, hefux
Luis Echeverria Alvarez
haran öðlazt alþjóðie'gan hugsun
arhátt.
Luis Echeverria er sú mann-
gerð, sem hægt er að segja um
það sama og D. Marshall ritaði
í Englaradi á 18. öld, „staðfesta
er árangur af jafnvægi athafna,
en ekki aðgerðarleysis".