Morgunblaðið - 13.02.1971, Blaðsíða 17

r
I
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. FEBRÚAR 1971
______ 1
17
\
I
Arni Vilhjálmsson, læknir:
Nokkur líffæraheiti
kynfræðsla, klám
„Bræður munu berjast og að
bðnum verðast, munu systrung-
ar sif jum spilla. Hart er í heimi,
hórdómur mikill, skeggöld,
skálmöld, skildir eru klofnir,
vindöld, vargöld, áður veröld
steypist, mun engi maður öðr-
um þyrma." Svo segir í Völu-
spá. Athyglisvert er hve völv-
an leggur mikla áherzlu á sið-
leysið, og hve hættulegt það sé.
Bræðravíg, sifjaspell og hórdóm
ur er það fyrsta, sem hún nefn-
ir. Síðan koma ófriður og styrj-
aldir — skeggöld, skálmöld — og
loks hallæri —- vindöld, varg-
öld — stórviðri og snjóalög svo
mikil, að úlfarnir (vargurinn)
ryðjast ofan i byggð til að leita
sér að æti.
Nú er með mestu menningar-
þjóðum runnin upp ný siðferð-
isöld. Klámrit eru að verða
uppáhaldslesning uitgu kynslóð
arinnar. Kynmök eru talin svo
sjálfsögð, að þau heita bara „að
sofa hjá“. Klámkvikmyndir, þar
sem náttúrulausir kynvillingar
eru látnir skaka sig utan í og á
skækjum og öðrum léttúðardrós
um, gegn ríflegri greiðslu, eru
sýndar jafnt fullorðnum sem
unglingum og taldar mikilsverð
fræðsla og nauðsynleg. Á þeim
er hægt að græða milljónir. Þar
liggur hundurinn grafinn.
Menn segja, að fræðsia um
kynferðismál þurfi að komast á
í skólum. Þetta er alveg rétt.
Það þarf að fræða unglingana
um kynferðismál og getnað af
hispursleysi, en með varúð og
kunnáttu. Það er ekki stætt á
því lengur að segja börnunum,
að storkurinn hafi komið með
barnið, sem móðir þeirra fæddi
í gær. í sveitum landsins fá
börn og unglingar sjálfkrafa
fræðslu um kynferðismál. Þau
sjá húsdýrin eðla sig, og horfa
á þegar kálfurinn og lambið
fæðast. Sjá, að kálfurinn kem-
ur út um burðarlið (rauf) kýr-
innar og vita, að hann kemur
úr kviði móðurinnar. Börn í
kaupstöðum og borgum fá litla
vitneskju hér um, nema þá helzt
þau, sem dvelja í sveitum á sumr
in.
Þegar ég var læknir á Vopna-
firði kom ég ásamt nokkrum öðr
um áhugamönnum á stofn ungí
ingaskóla. Kenndi ég þar
tungumál, reikning og heilsu-
fræði. 1 þessum unglingaskóla
hélt ég uppi fræðslu um kyn-
ferðismál í sambandi við heilsu
fræðina. Fræddi unglingana um
kynfæri karla og kvenna, eðlun
inia og frjóvgunina og þróun
fóstursins í leginu, svo og um
fæðingu afkvæmisins. Mér virt-
ust unglingamir kunna að meta
þessa fræðslu og vera mér
þakklátir fyrir hana.
Við þessa kynfræðslu rak ég
mig á það, að töluvert vantaði
á að reglulega góð nöfn væru til
yfir suma hluta kynfæranna.
Þetta sama hefur komið fram í
(nýyrði),
vetur í hinum miklu deilum og
skrifum um klám og klámmynd-
ir.
Ég vil nú reyna að gera
þessu nokkur skil og koma á
framfæri nokkrum nýyrðum I
sambandi við kynfærin. Kyn-
færi konunnar eru öll innbyggð,
vel falin og vandlega varin í
grindarholinu. Þegar iitið er á
nakta konu er ekki annað að
sjá milli fóta henni en skaphár-
in. Þegar skaphárin hafa verið
rökuð af konunni, svo sem gert
er við fæðingu og aðgerðir á
kynfærum hennar, líkist hún
mest líkneski af konu eða „ginu“.
Þó getur þarna að líta rifu eða
glufu milli þykkra húðfellinga.
Þarna er fæðingaropið. Ég legg
til, að glufan ásamt fæðingarop-
inu sé kölluð rauf. (Rauf 1. op,
gat. 2. rifa, glufa, sjá orðabók
Menningarsjóðs). Barmamir
beggja vegna glufunnar raufar-
barmar — labia majora —. Hol-
ið innan raufarbarmanna raufar
hol — vulva —. Slímhúðarfell-
ingarnar í raufarholinu — raufar
holsbarmar — labia minora —.
Inn í raufarholið opnast leg-
göngin að aftan, en lítið eitt
framar þvagrásin. Nokkru fram
ar, milli raufarholsbarmanna, er
smálíffæri, clitoris, sem svarar
til sinar karlmannsins. Þetta líf-
færi vil ég nefna örsin — mikro
penis. — Líffæri þetta er þýð-
ingarmikið fyrir konuna við
samfarir, því að nægileg erting
á því er afgerandi um það, hvort
konan fær fullnægju við samfar
ir, eða ekki. Um önnur líffæra-
heiti þarf ekki að ræða. Þar
eru ágæt- og rótgróin heiti svo
sem: Leggöng — vagina —, leg
— uterus —, eggjastokkar og
eggjakerfi. Oft heyri ég konur
tala um móðurlíf. Þessi leiðin-
lega dönskusletta (livmor) á að
hverfa með öllu, hún þjónar
engum tilgangi. Orðið leg er
stutt og laggott og þjált i sam-
tengingum svo sem: Leggöng,
legháls, legbolur, leghol.
Kynfæri karlmannsins eru út-
byggð, óvarin og ákaflega við-
kvæm, sérstaklega eistun. Að
sparka í klof á karlmanni er hið
mesta fantabragð og óhæfa.
Hitti sparkið eistun fær maður
inn lost, jafnvel banvænt lost.
Nöfn á kynfærum karla, öðrum
en getnaðarlimnum, eru rótgró-
in í málinu og óaðfinnanleg, svo
sem pungur, eistu, sæðisgangur,
sæðisblöðrur. Um getnaðarlim
karlmannsins — penis — er það
að segja, að nafnið á honum er
mjög á reiki. Mæður smádrengja
nota orðið „tilli“ og getur það
vel gengið. Orðið „titlingur" fell
ur mér ekki. 1 orðabók Guð-
mundar Hannessonar er orðið
„reður", það fellur mér ekki. Ég
legg til, að getnaðarlimur karla
sé kallaður sin. Orðið er stutt
og laggott og bændur nota það
um getnaðarlim húsdýra sinna.
Að lokum nokkur aðvörunar-
orð til unga fólksins. Hið „ljúfa
líf“, lauslætið, er ekki eins eft-
irsóknarvert og ætla mætti I
fljótu bragði. Því fylgir mikil
áhætta, sjúkdómar og vonbrigði.
Ein þokkaleg og vel hirt kona
ætti að nægja hverjum karl-
manni.
vísindamönnum og læknum ref
fyrir rass. Hefur þeim tekizt að
brynja sig gegn lyfjum, sem á
þeim hafa unnið til skamms
tíma. Lekandinn á Grænlandi
er orðinn þar ólæknandi og
hafa Danir af því þungar
áhyggjur. Sama vandræða-
ástand mun skapast á Norður-
löndum, ef vísindamönnum tekst
ekki fljótlega að finna upp ný
lyf, sem unnið geta á þessu ill-
þýði. Lekandi er hvimleiður og
bráðsmitandi kynsjúkdómur.
Smitun verður við samfarir —
coitus —. Á karlmönnum veld-
ur hann bráðri bólgu í þvagrás
inhi, tíðum og ákaflega sárum
þvaglátum. Eitt af eldri skáld-
unum okkar lýsti þessum mikla
sársauka við þvaglát svo: „Að
það væri eins og að míga rak-
hnífum.“ Karlmenn neyðast því
til að leita læknis jafnskjótt og
sjúkdómurinn gerir vart við sig.
Um konur gegnir öðru máli. Hjá
þeim veldur sjúkdómurinn ekki
jafn miklum og óbærilegum
þrautum og hjá karlmönnum.
Þær geta því gengið með sjúk-
dóminn langtímum saman án
þess að leita til læknis. Að sjálf
sögðu eru þær smitandi þar til
lækning hefur farið fram og
smita hvern karlmann, sem hef-
ur samfarir við þær, nema þá
að karlmennirnir séu svo hyggn
ir að nota verjur — smokk —
við athöfnina. Leiti konan ekkl-
læknis berst bólgan frá raufar-
holi upp leggöng, gegnum leg
og eggjastokka alla leið upp í
kviðarhol, veldur lífhimnu-
bólgu og margs konar óþægind
um. Konur geta auk annars orð
ið óbyrjur af þessum sökum.
Kynsjúkdómar hafa færzt í
aukana á Norðurlöndum sið-
ustu árin, sérstaklega lekandi.
Lekandasýklamir hafa skotið
Um hinn margþætta og hættu
lega kynsjúkdóm, sárasótt —
syphilis — er ekki tími til að
ræða hér.
Einar Haukur Ásgrímsson, verkfræðingur;
*
Islenzk mengunar-
lögsaga á hafi úti
SÍÐASTA iaiugardag mælti leið-
ari Morg unb laðsins með hug-
mynd Gunnans G. Sdhram, lekt-
ors, að ísland lýsi yfir mengun-
arlögsögu í kringum landið, t.d.
100 míl'ur til hafs.
Bágt er að koma auga á rök,
sem skotið gætu stoðum undir
þessa hugmynd, enda þau ein rök
tilgreind í leiðaranum svo og i
grein Gunnars G. Schram sl.
föstudag, að Kanada hafi þegar
gert þetta og því slegið föstu að
staðhættir séu svipaðir við
Kanada og ísiland.
En auðvelt er að koma auga á
eftirtalln sex rök, sem maala móti
þesisari hugmynd:
1. Meginmarkmið Kanada-
manna er að banna algerlega sigl-
ingar olíuskipa frá Alasfka aust-
ur með norðursitrönd Kanada og
suður um kanadísku sundin vest-
an við Grænland til AtQiantshatfs,
sem olíuflutningaísbrjóturinn
„Manhattan" hefir sannað að er
fær ieið. Engir slíkir flutningar
eru fyrirhugaðir um íshafið norð-
am við Island.
2. Meginrök Kanadamanna eru
þau, að sjórinn norðan við
Kanada sé við frostmark alllt árið
og sé sjórinn þvi snauður atf
þeim bakterium, sem eytt gætu
olíu, sem til spillis kynni að fara.
Sjórinn við Island er sem betur
fer svo miklum mun hlýrri, að
þessi rök eiga ekki við hér.
3. Mengunarlögsaga er ótfram-
kvæmanleg á hafi úti. Færa yrði
hvert skip til hafnar, taka þar
sýnishom af tunnum og geym-
um, bíða að jafnaði nokkra daga
eftir efnagreiningu, áður en rétt-
arpróf gætu hafizt. Hvað á að
gera við grunaða skipið á meðan;
láta það bíða? Og borga síðan
skaðabætur, ef ekkert sannast?
4 Ef sjórinn við Island væri
staðbundinn, væri engin hætta á
miengun á íslenzkum fiskimið-
um. En fiskimiðin eru háð frjó-
mætti Golfstraumsins og hann
er langt að kaminn. Golfstraum-
urinn streymir á fiskimiðin við
íslamd stytztu leið frá austur-
strönd Bandaríkjanna, en af
þeirri strönd rennur til sjávar
mesta magn af mengunarefnum,
sem saman kemur á einn stað á
jörðinni. Þessari mengun þurf-
um við að fylgjast með, en til
þess er mengunarlögsaga við ís-
land þartflaus.
5. Islendingar eru fremstir í
flokki þeira þjóða, sem halda
þvl fram, að útíærsla fiskveiði-
marka muni ekki orsaka neina
skerðingu á siglingafrelsi um
úthöfin. Bretar og Bandaríkja-
menn hafa miklu meiri áhuga á
siglingafrelsi herskipa og flutn-
ingaskipa en á veiðiréttindum
fiskiskipa.
Embættismenn Breta og Banda
rikjamanna hafa löngum haldið
því 'fram sem meglnástæðu til
andstöðu við rýmkun fisfcveiði-
marka, að ein rýmkunin muni
bjóða annarri heim og landhelg-
in muni fýlgja í kjöltfar fisk-
veiðimarkanna.
Mengunarlögsaga myndi eflá
þessa okkar sterkustu andstæð-
inga og spilla möguleikum okk-
ar til rýmri fiskveiðirrarka.
6. Einhliða mengunarlögsaga
myndi veikja aðstöðu Islands
innan NATO í þelrri samvinnu,
sem þar á sér þegar stað og sem
ein getur hamlað á móti meng-
un Norður-Atlantshafsins. NATO
dreymir stóra drauma um að
geta orðið að liði við að draga
úr mengunarhættu í lofti og í
legi Norður-Atlantshafsins. Þar
eiga aðild allar þær iðnaðarþjóð-
ir, sem mest mengunarhætta
stafar atf.
Það verður aíldrei komið í veg
fyrir mengun hafsins nema með
samistartfi við þær þjóðir, sem
menguninni valda. Við skulum
þvl halda áfram að leggja meg-
ináherzluna á samstarfið innan
NATO til að sporna við meng-
un Norður-Atlantshafsins.
OPIÐ BREF
til formanns Stéttarsambands bænda
Miðhúsum 27. desember 1970.
Heiðraði stéttarbróðir!
Ég hef verið að blaða í Ár-
bók landbúnaðarins að undan
förnu og séð þar margt fróðlegt,
enda bókin vönduð að frágangi.
Þar var ein upptalning, sem mig
langar til að frá frekari upplýs
ingar um, en það er um útborg
unarverð sauðfjárafurða verð-
lagsárið 1968 til 1969. Þar sem ég
veit, að þú ert manna fróðastur
um þessi mál sný ég máli mínu
til þín, og þar sem ég veit að
fleiri en mig langar að frétta af
þessum málum hef ég bréf mitt
opið.
Það má kannski segja að í
fiestum tilfellum „eigi“ bændur
sjálfir þau félög, sem sláturleyfi
hafa og því sé það þeirra einka
mál, hvemig sláturhúsin eru
rekin. Ég ætla að taka dæmi
máli mínu til skýringar svo eng
inn vafi sé á um hvað ég er að
skrifa. Hæsta verð á V—1 (vet
urgamalt fé) er hjá Kaupfélag-
lnu Fram á Neskaupstað, kr.
74.53, en lægsta verð er hjá
Kaupfélagi Rauðasands, kr.
55.00. Munur er kr. 19.50 á
hverju kg. Vegið meðaltai er kr.
67.83. Dilkakjöt 1. og 2. flokk-
ur: Hæsta útborgunarverð er
hjá Kaupfélagi Súgfirðinga, kr.
75.48, en lægst hjá Kaupfélagi
Langnesinga á Þórshöfn, kr.
63.64. Munur er kr. 11.84. Veg-
ið melaltal er: kr. 67.68. Hæsta
útborgunarverð á þriðja flokks
dilkakjöti er hjá Kaupfélagi Fá
skrúðsfirðinga, Fáskrúðsfirði,
kr. 67.00 en lægst hjá Kaupfé-
lagi Rauðasands kr. 55.00. Mun
ur er kr. 12.00. Vegið meðaltal
er kr. 59.28.
Geldar ær: Hæsta útborgunar
verð er hjá verzlun Friðriks
Friðrikssonar, Miðkoti, kr. 59.46.
Lægst hjá Verzlunarfélagi V-
Skaftfellinga, Vik, kr. 41. Mun-
ur kr. 18.40. Vegið meðaltal kr.
46.38.
Mylkar ær, 4. verðflokkur:
Hæsta útborgunarverð er hjá
Kaupfélagi Rauðasands kr. 50.00
Lægst hjá verzlunarfélagi
V-Skaftfellinga, kr. 25.00. Mun-
ur kr. 25.00. Vegið meðaltal kr.
27.44.
Mylkar ær, fimmti verðflokk-
ur, 2. gæðaflokkur: Hæsta út-
borgunarverð er hjá Kaupfélag
inu Fram, Neskaupstað, kr.
35.00, en lægst hjá Verzlunar
félagi V-Skaftfeliinga í Vík: kr.
20.00. Munur er kr. 15.00. Veg-
ið meðaltal er kr. 22.27.
Slátur: Hæsta útborgunarverð
er hjá Kaupfélaginu Fram, Nes-
kaupstað, kr. 81.50. Lægst hjá
Verzlun Sigurðar Pálmasonar,
Hvammstanga, kr, 46.50. Munur
er kr. 35.00. Gróft meðaltal er
71.87.
Mör: Hæstu sláturleyfishaf-
arnir með útborgunarverð eru
þrír: Verzlun Bjarna Eiríksson-
ar, Bolungarvík, Verzlun Ein-
ars Guðfinnsonar, Bolungarvík
og Kaupfélag Siglfirðinga,
Siglufirði, allir með kr. 13.95 pr.
kg. Lægst er verðið hjá Kaup-
félagi Bitrufjarðar, Öspakseyri
kr. 3.06. Munur kr. 10.89.
Gærur: Hæsta útborgunar-
verð er hjá Kaupfélagi Stranda
manna, Norðurfirði, kr. 72.00.
Lægst hjá Kaupfélagi Arnfirð-
inga, Bildudal, kr. 31.92. Munur
kr. 40.08. Gróft meðaltal kr.
52.67.
UU: Hæsta útborgunarverð
er hjá Kaupfélagi Steingríms-
fjarðar, Hólmavík, kr. 31.82.
Lægst hjá Kaupfélagi Isfirðinga
ísafirði, kr. 7.55. Munur kr.
24.27. Gróft meðaltal kr. 20.75.
Þessari skrá fylgir svo útborg
unarverð yfir kýrhúðir og kálf-
skinn. Hæsta útborgunarverð á
kýrhúðum er hjá Kaupfélagi
Vopnfirðinga, kr. 25.00, en lægst
hjá Sölufélaginu Örlygi, Gjögr-
um, kr. 10.00. Munur 15 kr.
Kálfskinn: Hæsta útborgunar
verð er hjá samvinnufélagi
Fljótamanna, Haganesvík, kr.
260.00. Lægst hjá Kaupfélagi
Berufjarðar, Djúpavogi, kr.
42.00. Munur 218 kr.
Hver er eigin'ega orsökin til
þess að sláturleyfishafar geta
ekki greitt svipað verð fyrir vör
ur þær, er þeir taka til sölu-
meðferðar? Mér finnst það ekki
nægjanleg skýring að flutning-
ar til og frá sláturhúsum sé mis
jafnlega mikill. Otborgunarverð
er of misjafnt tii þess. Það sér
hver sem vill sjá að tjón þeirra,
sem lægst verðið fá, er mjög
mikið. Það hlýtur að vera hægt
að finna þær orsakir, sem tjón-
inu valda. Ég efast ekki um, a8
orsakir séu margar. Til dæmis
bruðl hjá sláturhúshafa, léleg
verkstjórn og ýmiss konar van«
kunnátta önnur.
Nú fer ég þess á leit við þig,
að þú upplýsir mig um þær or-
sakir, sem liggja til grundvall-
ar þessu mikla ósamræmi í út«
borgunarverði sláturleyfishafa.
I fljótu bragði virðist mér, að
Guðröður Jónsson, kaupfélags-
stjóri Norðfirðinga, standi sig
einna bezt hvað útborgunarverð
snertir. Væri ekki hægt að fá
hann eða fleiri þá beztu til
skrafs og ráðagerða og leið-
beina hinum siáturleyfishöfun-
um, sem ekki eru eins vel á vegi
staddir.
Hvað um kátfskinnin? Sam-
vinnufélag Fljótamanna greiðir
260.00 fyrir skinnið og vel flest
ir eru meira en helmingi lægri.
Teldir þú ekki ráðlegt að fá það
félag til þess að leiðbeina hin-
um?
Hvað með gærurnar? Hvernig
stendur á því, að svo virðist að
ekki sé hægt að fá hvitar gær-
ur flokkaðar? Það er vitað að
hreinhvítar gærur eru í miklu
hærri verðflokki, en gular og ill
Framhald á bls. 18