Morgunblaðið - 05.03.1971, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. MARZ 1971
Elín Kjartansdóttir
Minning
Fædd 5. júní 1894
Dáin 26. febr. 1971
í DAG verður jarðsungín frá
Dómkirkjunni Elín Kjartana-
dóttir, ekkja Skúla Ágústssonar
frá Birtingaholti.
Elín var dóttir sr. Kjartans
Helgasonar hins landskunna höf-
uðklerks sem fyrst þjónaði í
Hvammi í Dölum og síðar var
prestur í Hrunasókn í Hrepp-
um. Faðir sr. Kjartans var
Hlelgi Magnússon í Birtingaholti,
faðir hinna þjóðkunnu Birtinga-
holtsbræðra, bræður sr. Kjart-
ans voru Magnús Helgason
prestur og síðar skólastjóri
Kennaraskólans, sr. Guðmundur
í Reykholti og Ágúst Helgason
bændahöfðingi í Birtingaholti
sem gerði þann garð frægan.
Móðir Elínar hét Sigríður Jó-
hannesdóttir systir Jóhannesar
bæjarfógeta á Seyðisfirði og
síðar í Reykjavík. Stóðu þann-
ig traustir ættstofnar að Elinu,
enda sótti hún bæði atorku og §§§
hæfileika í báðar ættir. En þótt
Elín ætti þannig óðul og upp-
runa að rekja til Suður- og
Norðurlands leit hún fynst dags-
ins í ljós á hinum sögufræga
stað Hvammi í Dölum, lifði þar
æskuvor sitt, leit síðan til
hinna breiðfirzku kynna með
trega bemskuástarinnar og
taldi sig alla tíð Dalabarn, þótt
dvölin þar yrði ekki nema
fyrstu tíu ár ævinnar. Þá brá
sr. Kjartan búi þar ogfluttist til
átthaganna, gerðist prestur í
Fósturmóðir okkar
Málfríður Bjarnadóttir,
Sólvallagötu 47,
andaðist í Landakotsspítala
miðvikudaginn 3. marz.
Fósturbörn.
Hruna og við þann stað var
hann jafnan kenndur síðan.
Heimili þeirra sr. Kjartans og
Sigríðar var annálað menning-
arsetur enda hafa sum böm
þleirra orðið þjóðkunnir mennta
menn. Sr. Kjartan átti mikið
bókasafn, var sjálfur hinn vís-
asti klerkur, náttúruskoðari og
víðlesinn enda einatt sóttur
heim af kunnum skáldum og
fræðimönnum. Elín naut að
vísu ekki langskólagöngu, en
fékk þó ágæta fræðslu í for-
eldrahúsum eftir því sem þá
var títt; var hún ágætlega að
sér í íslenzkum bókmenntum
fornum dem nýjum, einkum
Ijóð- og leiklist, en ekki sízt bar
þó snemma á ágætum tónlistar-
hæfileikum hennar. Hún naut
talsverðrar tilsagnar í hljóð-
færaleik hjá góðum kennurum
og varð kirkjuorganisti við
messuathafnir austur í Hrepp-
Maðurinn minn og faðir
okkar,
Kristmundur Jóhannsson
verður jarðsunginn frá Foss-
vogskirkju laugardaginn 6.
marz kl. 10,30.
Aðalbjörg Þorsteinsdóttir
Gunnþóra S. Kristmimdsdóttir
Guðný J. Kristmundsdóttir.
Þökfeum inniTega auðsýnda
samúð og vinarhug við and
lát og útför,
Lárusar Jóhanns
Samúelssonar.
Sérstakar þa'kkir til starfs-
fótks Siippfélags Reykjavik-
ur og starfsfólks Blóðbank-
ans.
Guðmunda Guðmundsdóttir
og fjölskylda.___________
Jarðarför mannsins mins,
Guðmundar
Benediktssonar
Akursbraut 22,
fer fram frá Akraneskirkju
laugardaginn 6. marz ld. 2
e. h.
Björgheiður Jónsdóttir.
Þökfeum innilega öllum þeim
sem sýndu okkur vináittu og
hlýhug við andlát og útför,
Margrétar Tulinius.
Hrafn Tulinius
Maria Jóhannsdóttir
stjúpbörn og barnabörn
hinnar látnu.
Alúðarþakkir fyrir auðsýnda
samúð og vinarhug við andlát
og jarðarför móður okkar,
tengdamóður, ömmu og lang-
ömmu,
Valbjargar Jónsdóttur,
Borgarnesi.
Finnbogi Asbjömsson
Þorbjörn Ásbjömsson
Guðríður Ágústa
Björnsson
Sigurgeir Borgfjörð
Asbjörnsson
Guðflnna Þóra Þórðardóttir
Sesselja Sigríðiu-
Ásbjörnsdóttir
Skúli Þorkelsson
Guðjón Ásbjömsson
Ágústa Jóhannsdóttir
barnabörn og barnabarna-
böm.
um stúlkubarn innan við ferm-
ingu.
Haustið 1918 giftist Elín
frænda sínum Skúla Ágústssyni
frá Birtingaholti. Varð þeim
eins sonar auðið sem ber nafn
móðurafa síns. Hófu þau búskap
fyrst í Auðsholti í Biskupstung-
um og síðar í félagi við Ágúst
föður Skúla í Birtingaholti.
Skúli var hinn vaskasti maður,
snemma bráðgjör og vel að sér
um alla hluti Hafði hann lagt
stund á nám í Flensborgarskóla,
síðar numið búvísindi á Hvann-
eyri og í Noregi og þótti hið
mesta bóndaefni. Það átti þó
eftir að fara á annan veg.
Fyrstu búskaparár þeirra Elínar
og Skúla voru með eindæmum
erfið vegna stöðugs vterðfalls
búsafurða og hallæra. Ákvað
Skúli að bregða búi og flytjast
til Reykjavíkur. Hóf hann þá
ævistarf sitt sem fulltrúi hjá
Sláturfélagi Suðurlands og
bjuggu þau Elín um sinn á
Nönnugötu 8. Árið 1930 fluttust
þau að Laufásvegi 75 til sr.
Magnúsar Helgasonar og héldu
þar í mörg ár heimili fyrir
hann. Reyndist Elín þessum
mikilhæfa frænda sánum frá-
bærlega umhyggjusöm í hinum
langvarandi sjúkdómi sem þjáði
hann hin síðari ár er hann lifði.
Eftir andlát Magnúsar bjuggu
þau Skúli um skeið að Sjafnar-
götu 4 en kteyptu síðan hús við
Grundarstíg, sem varð heimili
þeirra beggja til æviloka. En
hvar sem heimili þeirra stóð
var það heimkynni höfðings-
skapar, gestrisni og glaðværðar,
og það þótt ekki væri ætíð af
miklu að taka. Skúli var ekki
konu sinni síðri að tónlistar-
hæfleikum heldur frábær söng-
maður; einn af stofruendum
Karlakórs Reykjavíkur, í stjóm
hans og um skeið formaður
Karlakórasambandsins. Tónlist-
armönnum var því ærið tíð-
gengið á heimili þeirra sem
frændfólki og vinum, og þá ein-
att sungið og spilað. Annað, sem
setti mjög svip sinn á heimilis-
líf Skúla og Elínar, var að
þangað sóttu námsmenn mjög
að komast í vist, ekki sízt böm
ættingja og vina. Var bæði að
viðurgemingur var allur með
ágætum og viðmót húsbænd-
anna slíkt að þieir eignuðust þar
annað heimili og athvarf. Var
þetta mörgum meira virði en
nokkru sinni yrði fullþakkað
því glapstigar hafa einatt beð-
ið sveimhuga æskumanna sem
dvalið hafa langdvölum einir
sínsliðs viðnámfjarri foreldra-
húsum. Höfundur þessara fá-
tæklegu minningarorða var ein-
mitt einn þessarra unglinga,
sem var svo heppinn að vera í
skólafóstri hjá Ellu eins og hún
Eiginkona mín og móðir okkar
KRISTlN JÓNSDÓTTIR
Hlíðarvegi 46, Kópavogi,
andaðist 3. marz. Jarðarförin ákveðin síðar.
Bergur Eiriksson og börn.
Þökkum irmUega aaiðsýnda
samúð við andlát og jarð-
arför móður okkar, tengda-
móður og sysitur,
Guðrúnar ólafsdóttur.
Hulda Hansdóttir
Friðjón Guðlaugsson
Lára Jónsdóttir
Magnús Guðlaugsson
Arnlaugur Ólafsson.
lét okkur öll kalla sig og getur
því trútt vottað þá hæglátu
umhyggju sem hún bar fyrir
okkur öllum. Fylgdist hún ótrú-
lega vel með högum kostgang-
aranna, gladdist yfir velgengni
þeirra, átti trúnað þeirra flestra
og tók stundum af festu og al-
vöru í tauminn, ef henni sýndist
afvega stefna. Það var því oft-
ast kátt og fjölmennt á heim-
ili þeirra hjóna þó að þar skipt-
ust á skin og skúrir, — eins og
gengur, en þó öllu í hóf stiilt,
því enginn leyfði sér annað en
prúðmenrusku í návist dóttur
prestsins í Hruna.
f skógi mannlífsins standa á
strjáling eikitré innan um stór-
viði og græna teinunga, fauska
og nýja sprota, — eikur sem
manni finnst alltaf hafi verið
til og veitt nýgræðing skjól
undir þroskamiklu laufþykkni.
Það er eins og það sé erfitt að
trúa því að þær hafi líka eitt
sinn verið veikur sproti, — enn
erfiðara að hugsa sér að þær
eigi fyrir höndum að hníga,
hverfa — svo eftir verði rjóður
í vitund hugans þar sem blær
minninganna megnar vart að
bægja á brott kulda veruLeik-
ans.
Elín Kjartansdóttir sem við
kveðjum í dag var þesa konar
meiður. Hún var skapfestu
manneskja slík. að mótlæti fékk
aldrei bugað og meðlætið hefði
aldrei getað spillt. Yfir svip henn
ar var ætíð tigin ró, sem duldi
hið iwnra. Hún var há vexti,
svipmikil, alvöruglefin og ein-
beitt á að líta; img hefur hún
verið hin fríðasta kona. Nú þeg-
ar hún er horfin vil ég um leið
og ég þakka henni ótal liðnar
samverustundir allt frá því ég
var unglingur, senda syni,
tengdadóttur og sonarsyni mín-
ar dýpstu samúðarkveðjur.
Egill Jónasson Stardal.
ÞAÐ er kvöld norðan fjalla og
heiða. Önn dagsins er lokið og
kvöldkyrrðin færir þreyttum
hvíld og ró. Á þessari kveld-
stund verður þögnin höfug. En
þögnin á þó sitt mál og því
meiri, sem hún verður, því
mælskari getur hún orðið. Og
að þessu sinni talar hún sér-
stöku máli til mín, máli hug-
ljúfra og hugstæðra minninga.
Og hún kallar fram ánægjuleg-
ar og gleðilegar myndir um
vináttutryggð, um söng og
gleði. Og þessar myndir eru
bundnar við minningu tveggja
vina, sem nú eru horfnir yfir
mörkin miklu, sem við segjum
að skilji að b/eimana tvo, sem
eru þó aðeins einn heimur með
mismunandi svið eða tilveru-
stig. Og vinirnir, sem ég minn-
ist eru þau hjónin Skúli Ágústs-
son frá Birtingaholti og frú
Elín Kjartansdóttir frá Hruna,
en hún verður nú jarðsett í dag,
en SkúU er látinn fyrir nokkr-
um árum.
Það eru nú um 35 ár síðan
leiðir okkar lágu fyrst saman.
Ég kom á heimili þeirra haustið
1936, þá ungur stúdent og þeim
óvandabundinn á allan hátt. Og
hjá þeim bjó ég svo öll háskóla-
ár mín. Þau tóku mér strax for-
kunnarvel, svo sem vænta mátti,
því að þau voru bæði miklir
höfðingjar í sjón og raun. Og
ég undi mér vel á heimili þeirra
og með okkur tókst góð vinátta,
sem hélzt meðan þau bæði lifðu
og vferður mér því dýrmætari,
sem lengra líður.
Minningarnar sækja á huga
minn nú, er ég hugsa um þessa
góðu vini mína. Þær eru allar
ljúfar og góðar og þeim fylgir
öllum hið sama, söngur og mús-
ík. Og á þessari kveldstund
heyri ég þróttmikinn og blæ-
fagran bassa Skúla og smekk-
legan og ómþýðan undirleik frú
Elínar. Það var músík, mikil
músík í leik hennar. Hún hafði
mjúkan og fallegan áslátt og
hún naut þess að leika undir á
píanóið, þegar vel var sungið.
Ég minnist margra unaðsstunda
á heimili þeirra, begar vinir
þeirra komu í heimsókn. Þá
settist frú EHn við píanóið og
þá var sungið og „mússíserað“,
stundum lengi nætur. Það voru
unaðslegar stundir.
En það voru ekki aUt miklir
eða góðir söngvarar, sfem hún
aðstoðaði. Hún kenndi mér lög
og lék undir fyrir mig, þegar
ég var við mitt söngnám, sem
var liður í námi mínu við há-
skólann. Það var tekki ævin-
lega fallegur eða góður söngur
og er þó ekki mikið sagt. En
þetta afbar hún, og hún dró
aldrei úr mér kjarkinn. Og fyr-
ir það og annað er ég henni æv-
inlega þakklátur.
Ég á þeim hjónum svo margt
að þakka. Þessi fáu orð mín eru
aðeins ofurlítill vottur þess
þakklætis, sem inni fyrir býr.
Örlögin höguðu því þannig tíl,
að fjöll og heiðar urðu á milll
okkar. Og þvl urðu samfundim-
ir færri og strjálli en ég hefði
kosið. Og ekki gat ég fylgt
Skúla fóstra, en svo kaUaði ég
hann lengstum, síðustu sporin.
Og ég get ekki heldur fylgt frú
Elínu, þó að ég hefði gjaman kos
ið það. En í huga mínum fylgi
ég henni til grafar. Og við gröf
hennar mun ég lúta höfði í baen
og lotiningu og biðja góðan Guð
að blessa hana og þau hjónin
bæði og allar þær ljúfu og góðu
minningar, sem við þau og
heimili þeirra og ástvini eru
bundnar.
Á kyrrlátri kveldstund leitar
hugur minn yfir fjöH og heiðar.
Og ég mun biðjá kveldblæinn
að raula yfir orpnu leiði þínu
lagið, sem þú st-ríddir við að
kenna mér og mig langaði svo
mikið til að geta sungið vel fyr-
ir þig, lagið Nacht und Traúme.
— Heilge Nacht, du senkest
nieder. — Þakkir og kveðjur
til allra ástvina ykkar, kæru
hjón.
Stefán Snævarr.
Það er hæði með þafekl'æti og
virðinigu, gem ég minniist Elíniair
Kjartamsdótitiuir frá Hrumia. Hún
vair koimin yfir miðjan aldur
þegar ég kom í fæði á heimHi
henmiar og Slkúia ÁgústsBomar,
á Grumid'airsitíg 6, fytriæ nær sextán
áruma. Ýmáslegt beÆur hreytzt á
þeSsum áruim í heimimium, em eitt
breyttist alMfrei, það var fraim-
koma BMmiar, Ij úf menmsíkia henm-
ar og góðvild til miamma og mái-
leysin/gja. Því segi ég málieys-
imgja, að meiri dýraivim em Eillimu
hef ég ekfei fyrirhiitt um daigama.
Sólskrfkjusj óðuriinn hamis Þor-
steims Erllimigssomar vair henmar
hjartainis áhugamiál.
Ellín Kj arbamsdóttir sleit bams-
skóniuim á vegamótum tveggja
aldia. Nítjánd'a öldim var að
kveðjia þegar hún fæddist, öfld
Jónasar HaBfllgrímiSsiomar, sem hún
mat hvað mest atf Ijóðismilliingum
okfeair. Tuttugasta öiLdin var aið
heilsa, öild um gmieinmaféílagaminia
og stórtoasfflegra breytimiga á höig-
uim íslendinga. EHm hreiifst mik-
ið acf þjóðvafenimigummd, sem vairð
upp úr -aMaimótumum og getok
hún fljótt i Unigmiemmaféia-gS-
hireyfimigulnia. í þá d-aga barðist
uniga fóflkið efeki um hver fenigi
flesta-r ferómur á klaikfeuistumd,
h-ellduir smeriist bairáttam um sj álf-
stæðið og fániamn. Bláhvíti fán-
imn var fáni Elíniar frá upphafi
hans. í þeim efmium stóð hún 'Mfca
óhaggaraleg, allllitaÆ hafði hún Blá-
hvíta fánlamm í stof-ummi hjá séir.
Ef ég ætti a® lýsa Bl'I-nu Kjart-
ansdóttuir í örfáum orðum, væri
lýsimg mím þessi: Hún var stór-
brotin og gáfu-ð konia, lisiteiltsk,
mikil húsmóðir o-g síð-a-s-t en ekkí
sízt rauismar- og sómiakoma.
Að lofcum vifl. ég þafetoa EMmu
fyriir þá órofa tryggð og vimáttu
sem hún aiuðsýmdi mér alMa tíð
frá því að ég gefek fyrst inn á
heiimili henmiar vorið 1955 og þair
till ég kvaddi hamia, að mér fiaranst
hressa, síðia-s-ta kvöMið, sem húm
Hfði. Blessuð veri mimniiinig hernn-
ar.
Axel Siglirbjömsson.