Morgunblaðið - 19.03.1971, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. MARZ 1971
Oxford, 15. janiúaj- ,1971.
KVENNASÍÐAN í dagblaðiniu Guardi-
an, sam fyrir fáum dögum var kosin
bezta kveninasíðan í Breitlandi, birtir í
gær og í dag greinar um freillsishreyf-
ingar brezkra kvenna, „Womien’s Libera-
tion“. Eru greinar þessar byggðar á
upplýsingutm, sem hinir ýmsu frelsis-
hópar um alillt Bretland sendu að ósk
Guardians. Ég ias þessar greinar auð-
vitað af milkilli eftirvænltingu, en fátt
kom mér þar á óvart, þvi áhuga- og
baráttumálin voru íflest þau sömu og
hjá ungum íslanzkum jafnréttis- og
freflisiskonium, hvort sem þær kal'la sig
Rauðsolkkur eða eitthvað annað: jöfn
aðstaða til menutunar og starfa, sömu
Iaun fyrir sömu vinnu (í reynd), mögu-
leikar á bamagæzilu alfllt upp í 24
stundir á solarhring, ókeypils getnaðar-
vamir og slökun á fóstuxeyðingartak-
mörkunum. Svo komu róttækari kröfur
frá einistaka hópum, t. d. am atfnám
hjónabands. En það, sem var gegnium-
gangandi (svo ég noti það leiðinlega
orð), var krafan um „idenitity" konunin-
ar, þ. e. að hún verði tekin sem Hjáltf-
stæður einistaklingur en ekki einhvers
konar annars flokks þjóðfélagsþegn,
minnd máttar og upp á aðra komin.
Þarna kom vel á vondan, hugsaði ég
að leistri loknum og komist í mikinn
vigahug, ekki í fyrsta skipti, þá tvo
mlánuði, sem ég hef dvalizlt í Bretlandi
að þessu sinmi. Ég hef nefnileiga furðað
mig á þvi, að þessar ungu frelsis- og
menintakonur, sem ég hef hitt, þ.e.a.s.
þær, sem hafa ánetjazt karlmanini, skuli
fiamast alveg sjálfsagt að afsafla sér
nafni sínu, ekki aðeins etftirnafni held-
Ur og fornafni. í mínum augum er
nafnið eitt af grundvalflarstoðum
,,idenitity“, og það, að ég heiti Þórdís
Ámadóttir á ísflandi, hvað sem á gemg-
ur og hvort sem opinber plögig titla mig
fröken eða frú, fuflflvissar mig um að
ég sé einstaklingur, ábyrg gerða minna.
Þau plögg, sem Þórdís Árnadóttir skrif-
ar undir verður hún sjáltf að standa við
— það getur enginn gert fyrir hana.
★
1 útlöndum er sem kunnugt er anmar
háttur hacfður á í nafnamálum, því þar
tíðkast að konur leggi niður eftirnafn
sitt við giftinigu og taki upp nafn manns
síns. Og það virðist ekki hvarfia að
ungu frelsiskonunium hér að þetta sé
ekki aiveg sj álfsagt, a.m.k. finnst þeim
meiri ástæða til að mótmæla fegurðar-
samkeppni en því, að þær sbuflí sviptar
sínu helzta sérkenni, nafninu.
í haulst, þeigar leið að því að ég færi
tiil vetursetu í Bretiandi sem gift kona,
gerði ég mér grein fyrir því að ekki
þýddi að leggj a í nafniabaráttu við
brezka Ijónið. Nokkrum dögum áður en
ég fór atf fliandi brott labbaði ég miig
því með passann minn inn á lögreglu-
stöð og lét bæta eftkrnafni mannsins
míns aftan við mitt. Stúllkan, sem varð
fyrir svörum, spurði mig eintfaldlega
hvaða naifn ég vildi fá fyrir ofan eða
aftan mitt, hún bað mig ekki um nein
skiiriki, sem sýndu, að ég mætti bæta
nafni í vegabréfið, dýrmætasta pappír-
irm, sem maður heifiur á erflendri grund.
Hún vélritaði síðan nafindð (lögreiglu-
stöðin er loksins búin að koma sér upp
ritvél og getur þvi skritfað nöfnin í
passa þannig að erlendir passaskoðariar
geti flesið þau — það er annað en áður
var), ég skrifaði undir og fór heim.
Þetta var á föstudegi. Á sunnudegi varð
mér litið í passann og sá þá að stúlkan
hatfði sleppt einum stafnum úr nafnimu,
einu i-i. Ég var að fara á mánudags-
morgni svo ekki varð úr þessu bætt.
Nú víkur söguinni til út'lendimigaeftir-
litsins í Loondon. Þegar þangað kom
hófust hin.ar venj'uflegu yfirheyrslur,
hvað ég ætlaði að gera, hve lengi ég
ætlaði að dvefljast í flandinu o. s. frv.
Mér hafði verið ráðlaigt af sérfróðum
að segjast „bara“ ætla að fara og vera
hjá manninium minum (sem var alveg
satt) — og í hönduinum hafði ég ein-
hvern pappír mieð staðfestingu á erindi
hans í Bretlandi. Nei, ekki líkaði passa-
skoðaranum það. Mál mitt yrði að at-
hugast betuir og fékk ég landvistarleyfi
til eins mániaðar og síðan átti ég að
senda passann mimm, ásamt pasSa mannB-
ins rmíms (hann var kominn á urndan
og búinn að fá landvistarfleyfi til árs),
till innanríkisráðuneytiisins. Jú, við
gerðum þetta, sendum passama í ábyrgð-
arpósti og hetfði ég ekki hafit íslenzka
ökuiskírtteinið mitt hefði ég ekki haft
í höndum neinn pappír til staðfestimgar
á því hveir ég væri. Nú leið og beið og
mánuði síðar kom kvittun fyrir því að
passarnir væru komnir í ráðuneytið.
Enn leið mánuðuT og í dag kom bréf,
þar sem þess er farið á leilt að ég
sendi inmanríkisráðuneytimu gitftingar-
vottorð mitt (ekki okkar beggja). Og
ég styn! Hvort það er i-ið, sem vélriit-
umiaTstúikan igfleymdi, eða eitthvað
annað, sem þessu veildur, veit ég ekki,
en nú erum við að verða vonlítil um
að fá passana okkar áður en við förum
heim í vor.
★
Á mieðan innanrikiisráðuneytið hetfur
verið að velta vönguim yfir því, hvort
ég sé fröken eða frú (eða maddama eða
kerlinig, hver veit?), hef ég háð harða
sj állfStæðisbaráttu hér í Oxford. Þótt
ég hafi strax tfailllizt á að heita ekki
Árnadóttir, þá hetf ég ekki ennþá fallizt
á að heita elöki Þórdís, en sótt er að
miér úr öfllum áttum og verður bnátt
fátt um varmir. Skriffstofubáknið og
einstakllingar slkilja ekki sérvizfcuna í
þessari konukind, sem ekki er hreykin
atf því að bera nafn mainnisins síns, for-
natfn + eftirnafn, með frú tfyrir fram-
an í sitaðinn tfyrir herra hjá honum.
Meira að segja umgar sjálfstæðis- og
freflsiskonur eru allveg hissa, þegar ég
segi þeim að milssi ég aflveg nafnið mitt |?
fimnist miér ég rnissa hluta af sjállfri |
mér, mi:tt „identity". Þeigar ég skýri út J
fyrir þeim Menzka fyrirkoimiulagið á -
þessu, brosa þær og segja áhugalaust
„how initenesting“.
Já, þetta er afllt afskaplega „inlterest-
ing“. Sem gifit kona hér get ég varla
hreyft mig öðruivísi en gefa skýrsflu
uim manninn minn, því ég er álitiin
eins konar fylgihnöttur hans. En ekki
er þetta aflveg einhlítt. Um daginn bná
ég mér inn í einhvers konar atvinnu-
miálanáðumieytisskrifistofu hér í borg,
því mig lamgaði til að vita hvaða rétt-
„Ég segi já með því skilyrði að þú
takir upp eftirnafn mitt.“ |
indi ég hefði, ef svo ólíklega vildi til
að ég dytti niður á eimhverja draumia-
vinnu. Áður en ég gat komið upp orði
var ég beðin um paasann. Ég sagðisit
ekki hafla neinn passa. „Þá getum við
ekkert gert fyrir yður“ var sivarið. Ég
spurði hvort þeiir gætu ekki talað við
mig, þótt ég hefði ekki passa — og
þá vottaði fyrir brosi hjá viðmæflanda
mínum, forhertum bnezkum „býró-
krata“ á sjötugsaldri. Spurði hann mig
síðan hvar passinn væri og sagði ég
honuim alila sólansöguna. Hann þekkti
svona söguir og tók þessu með ró og
sagði mér jafnlframlt, að inmiamríkisráðu-
neytið væri engan vegimn sku'ldbundið
til að veita mér lamdvistarleyfi. „En
þegar maðurinn á hér brýnt erindi og
er búinn að fá landvistarfleyfi, ber þeiim
þá ekki a.m.k. siðferðflleg skylda tiil
að veita mér landvistarleyfi Mka?“
spurði ég og lagði áherzlu á „my hus-
band“, sem ég var farin að halda að
væri töfraorð. „Nei, alllls ekki“, var
svarið, „þótt maðurimm yðar eigi hingað
erintíi og fái landvistarleyfi, þá er ekki
þar með sagt að þér hafið nokikiuð hér
að gera“.
.★
Þá fékk ég það. Ég er sem sagt hvorki
fugil né fiskur, hvorki frú eða fröben
— réttindalamist rekald. Og smám sam-
an er ég að sannlfærast um, að þótt
íslenzkar konur gerðu elkki annað í
sj áMstæðisbaráttumini en halda í nafnið
sitt — þá stamda þær anmarra þjóða
konum langt framar.
Þórdís Árnadóttir.

Fórnarvika
kirkjunnar
Svo hefur skipazt fyrir góð
an skilming og forgöngu bisk
ups, að ein vika á ári er nú
orðið helguð sérstaklega fjár-
söfnun til líknar þeim, sem
erfiðast eiga í veröldinni. Og
nær samhliða því hefur hin
svonefnda Hjálparstofn-
un kirkjunnar á Islandi orð
ið til og tekið til starfa.
Það eru æskulýðssamtökin,
með þátt sinn Herferð gegn
hungri, sem eiga þarna
fyrstu tökin, en í kirkju var
fyrsta predikunin um þetta
á vegum World Assembly of
Youth, sem er alþjóðlegt
æskulýðssamband.
Ekki má samt líta svo á,
að kirkjan hafi ekki jafnan
sinnt líknarmáflum. Eiginlega
öll hjúkrun, lækningar og
líiknarstörf eiga til kristin-
dóms eða anda hans rót sína
að rekja. Kærleikur sá, sem
er homsteinn eða á að vera
meginþáttur kristilegs boð-
skapar er einnig frumþáttur
allrar sannrar líknarstarf-
semi.
Fómarvika íslenzku kirkj-
unnar var valin á föstunni
og er það vel. >á ættu hugir
fólks að vera opnir fyrir
áhrifum og mætti fórnfýsi og
atihafna til að bægja brott
böli og þrautum og lina þján
ingar, létta neyð.
Þá er minnzt hinna miklu
þjáninga Krists í kvöl hans á
krossinum einmitt til að
minna á, að slík grimmd, sem
þeim olli og slíkt hatur,
heimska og mannvonzka ættí
ekki framar að hafa vald í
hedminum. Kristur í kvöl
sinni verður þannig samnefn
ari og tákn alflra, sem þjást
og eiga bágt, allra, sem líða
fyrir hatur og grimmd manna
og iflflra örlaga. Hann verður
þannig hin sigilda áminning
til allra, sem til þekkja um
að bæta úr flwerju böli.
Tilgangur og starf fórnar- 0
viku er tvíþætt, annars veg- '%
ar fræðsla uro þá, sem helzt +
þarf að hjálpa og við verst '
kjör búa t.d. flóttafólk og
styrjaldarþjóðir.
Hins vegar fjársöfnun
þeim til hjálpar, Mknar og
lækningar.
Hjálparstofnun íslenzku
þjóðkirkjunnar er þar nú
eða ætti að vera stærsti aðil-
inn þessa dagana. Hún sann-
aði tilveru sína og framtak
fagurlega í fyrra i Biafra-
FÓRNARVIKA
KIRKJUNNAR
HJÁLPUM KIRKJUNNI
AO HJÁLPA
hungrinu. Tekjur hennar
voru á síðasta ári á þriðju
milljón íslenzkra króna.
Þar af voru 700 þúsund
send til Nigeríu, á sjötta
hundrað þúsund til Pakistans,
vegna flóðanna og þrjú
hundruð þúsund til Perú til
að bæta úr hörmungum jarð
skjálftanna. Við höfum því
verið með í að rétta hendiur
fram tifl fátseku þjóðanna, og
má telja furðu, hve mikið hef
ur áunnizt, þar eð hér er um
byrjun að ræða á þessu al-
þjóðlega sviði og svo erum
við svo fámenn þjóð dreifð
um stórt og erfitt land yfir-
ferðar.
Innanlands hafa einnig ver
ið veittir styrkir vegna slys-
fara og öskufaflls. En það er
aðeins upphaf þess, sem
verða mætti, enda erum við
sem stendur velferðarríki
þar sem opinberir styrkir og
aðstoð ríkis og borgar tekur
oftast sárasta broddinn af
bágindum, auk skyndisafn-
ana í einstökum tilvikum. En
alls staðar er þar einnig andi
Krists og kenning kirkjunn-
ar að verki.
Söfnunin til handa Hjálp-
arstofnun kiirkjunnar gekk
furðu vel á fómarvikunni í
fyrra. En fastar tekjur stofn
unarinnar eru þó aðeins eitt
prósent af launum presta,
sem þeir fúslega leggja fram.
Og gefa þar fagurt fordæmi.
Ennfremur má geta þess,
með gleði, að ein af unglinga
hljómsveitum landsins, pop-
hljómsveit hefur nú þegar
tekið íordæmi presta sér til
fyrirmyndar og lagt eitt pró-
sent af sínum flaunum í þessa
guðskistu til hjálpar bág-
stöddum. Þar sýnir unga
fól-kið sinn sanna friðarvilja
og fórnarlund af drengskap,
sem vonandi margir kunna að
meta og vilja likjast.
Verkefni Hjálparstofnunar
kirkjunnar eru margþætt, en
hin helztu þeirra eru:
Utanlands:
Skyndihjálp í neyð t.d.
Biafra, Pakistan, Peru. Upp-
byggflng í þróunarlöndunum,
t.d. Pakistan. Aðstoð við
flóttafólk. Þetta ár er helg-
að þvi sérstaklega. Kristni-
boðið í Konso. Herferð gegn
hungri.
Innanlands:
Skyndihj'álp í neyð t.d.
slysfarir, bruni. Beinn stuðn-
ingur við líknarfélög. Skipu-
lagning og samræming liíknar-
starfs í landinu. Aðstoð við
einstaka presta og prestaköll,
ef sérstök nauðsyn lcretfur.
Allt eru þetta þýðingar
mikil verkefni, ef vel er gœtt.
Það vita þeir bezt, sem líkn-
ar þurfa hverju sinni. Gömg-
um því með dáð og djörfung
að verfld á fómarviku kirkj-
unnar.