Morgunblaðið - 08.06.1971, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. JljNl 1971
13
kvaemdætjóri, að tjónið hefði
orðið við það, að bifreiðin rann
á hálku, og hefði tryggmgarfélag
ið ekki viljað bæta það.
Nokkrum dögum aeinna fékk
ég í póstinum ljósrit af trygg-
ingarskírteminu eins og það var
orðað í bréfi sem fylgdi. Til fróð
leiks er hér birt mynd af þessu
ijósrit. Hvers konar afrit það
er, er þó fsnemur óljóst. Að vísu
er á það ritað stórum stöfum
COPY, en dagsetningin er 17.
nóvember 1970, þ.e. eftir fund-
inn. 1 öðru lagi má greina, að
við útfyllingu eyðublaðsins hef
ur upphæð söluskatts verið
breytt úr kr. 964 í kr. 657.
Seinmi talan svarar til söluskatts
prósentunnar eins og hún hafði
verið snemma árs 1969, en yfir
strikaða talan svarar til sölu-
skatts 1970. Yfirstrikaða talan
kemur undarlega fyrir sjónir á
þessu plaggi, hvort sem það á
að heita afrit eða eftirrit af
tryggingarskírteini frá 1969. Ég
hygg, að lesendur muni vera
mér sammála um, að í þessu
máli sé sitthvað sem enn þurfi
skýringa við.
* ORÐ í SÍMA TÖLUÐ
Simakostnaður rarunsókna-
ráðs árið 1969 varð 88312 krón-
ur. Af þeim kostnaði er auðvitað
aðeins unnt að kanna símtöl og
símskeyti sem sérstakir reikn-
ingar eru fyrir. Ber þar mikið á
reikningum, sem lítt virðast
sinerta rannsóknaráð, þótt fram-
kyæmdastjóri hafi með áritun
staðfest, að þeir ættu að greið-
ast af ráðinu. Þar á meðal eru
fjöldamörg símtöl sem fram-
kvæmdastjóri hefur átt við ýmsa
menn á Vestfjörðum, heilla-
skeyti og samúðarskeyti frá
framkvæmdastjóra, símtöl og
skeyti til vina og ættingja er-
lendis o.s.frv. Hæsta upphæðin
er vegna símtals við nákominn
ættingja í New York, kr. 2464;
aðrar upphæðir eru yfirleitt
miklu lægri.
í athugasemdum ríkisendur-
skoðunar var gerð fyrirspurn
um 105 símareikninga að upp-
hæð kr. 25162. f svari sínu taldi
framkvæmdastjóri að 69 reikn-
inganna gætu tilheyrt sér og
bauðst til að endurgreiða kr.
7017. Féllst ríkisendurskoðun á
þá upphæð, og má telja þann
úrskurð eðliiegan eftir atvikum.
Hins vegar virðist hlutur Surts-
eyjarfélagsins ekki hafa verið
athugaður sem skyldi, því að
eftir standa reikningar að upp-
hæð kr. 7451, sem beinlínis eru
merktir Surtseyjarfélaginu, með
símnefni félagsins eða á annan
hátt.
Öllum er ljóst, að símakostn-
aður verður aldrei aðgreindur í
smáatriðum. Enginn myndi t.d.
gera þá kröfu til framkvæmda-
stjóra, að hann héldi tölu yfir
persónuleg símtöl innanbæjar,
enda geta auðvitað komið á móti
önnur símtöl, sem hann verður
að tala i heimasíma sinn í þágu
ranmsóknaráðs. En skeyti og
langlinusamtöl er auðvelt að að-
greina (jafnvel eftir tilkomu
sjálfvirku stöðvanna), eins og
framkvæmdastjóranum mun
kunnugt um, því að þess eru
dæmi að símtöl úr heimasíma
hans séu eftir beiðni til lands-
sámans réttilega færð til gjalda
á símanúmer rannsóknaráðs.
Ekki eru öll kurl komin til
grafar í sambandi við símakostn
aðinn, og verður vikið að því
síðar.
* ÞÓKNANIR FYRIR
AUKASTÖRF
Eins og fram hefur komið í
dagblöðum, gerði ríkisendurskoð
un athugasemd við það atriði í
néikningum rannsóknaráðs, að
þóknanir fyrir aukastörf (færð
sem nefndarlaun) höfðu átt sér
stað án heimildar ráðuineytis.
Greiðslur þessar, sem heimild
vantaði fyrir, voru að upphæð
295 þúsund, þar af kr. 125000
til framkvæmdastjóra. Greiðsl-
úfnar til framkvæmdastjóra
skiptust þannig, að 10 þúsund
féllu á árið 1967, 60 þúsund á
árið 1968 og 55 þúsund á árið
1969. Ég vil taka fram, að ég
sé enga ástæðu til að efast um,
að greiðslur þessar hafi verið
réttmætar, þótt greinargerðir
fyrir sumum liðum séu ófull-
komnar. Hitt þykir mér furðu-
legt, að heimilda skyldi ekki
leitað fyrir greiðslunum á sín-
um tíma, svo sjálfsagt sem það
var. Slík vinnubrögð geta vald-
ið tortryggni eftir á, ekki sízt ef
það kemur í ljós, að óhreint
mél sé annars staðar í pokanum.
í athugasemdum rikisendur-
skoðunar um tilteknar auka-
greiðslur er á það bent, að fram
kvæmdastjóra rannsóknaráðs
hafi í árslok 1969 verið greiddar
kr. 60000 fyrir ómælda eftir-
vinnu, með siama hætti og ýms-
um öðrum forstöðumönnum rík-
isstofnana. Eins og flestum mun
kunnugt, var forsendan fyrir
þessum greiðslum sú, að for-
stöðumenn rikisstofnana hefðu
margir hverjir orðið að leggja
á sig mikla yfirvinnu, án þess
að geta fengið hana greidda, og
væru þeir því að þessu leyti í
verri aðstöðu en undirmemn.
í svari sínu gerir fram-
kvæmdastjórinn grein fyrir því,
hvers vegna aukagreiðslumar
megi teljast óviðkomandi þeirri
ómældu eftirvinnu, sem greidd
var í lok ársins. Fyrsta rök-
semdin (af þremur) er sú, að
ekkert hafi verið vitað um þessa
60 þúsund króna greiðslu, þegar
samið var um greiðslu fyrir
aukastörf fyrr á árinu. Af þessu
mætti ráða, að 60 þúsundirnar
hafi komið óvænt og óumbeðið.
Svo virðist þó ekki vera, því
að í menntamálaráðuneytmu hef
ég fengið þær upplýsingar, að
framkvæmdastjóri rannsókna-
ráðs hafi ekki verið i hópi
þeirra forstöðumaama, sem
greiðslu áttu að fá í árslok 1969
samkvæmt upphaflegri ákvörð-
un yfirvalda.
Ólafur Björnsson, prófessor:
Vandamálin á
komandi hausti
í KOSNINGABARÁTTU þeirri,
scm nú er háð, hefir talsveit bor-
ið á góma efni framsögúræðu
fyrir frv. um hagstofmun laun-
þegasamtakanna, sexn ég flutti
snemima í febrúar sl., en umrætt
frv. flutti ég ásamt Karli Guð-
jónssyni alþm.
Ég sé að vísu eGski ástæðu til
þess að hvika £rá neinu sem þar
var sagt, en til þess að fyrir-
byggja frekari missikiininig á
sumu, . sem ég þá sagði en ég
hefi þegar orðið var við, tel ég
rétt að taika fram það sem hér
fer á eftir.
Vandim.n, sem við blasir er
stjómimálalegs eðlis, en ckki
tæknilegs í þeirn skilningi, að
ekki séu til nein úrræði, sem
fái efnahagsdæmið til þess að
ganga upp. Eins og góður og
gegn gamall nemandj miinin,
Gunnar Tómasson, komist að orði
í viðtali við Mbl. á dögunum þá
stendur hagfræðin fyrir sínu,
þannig að margvíslegar tillögur
er hægt um það að gera, hvaða
Skilyrðum þurfi að fullnægjatil
þess að efnahagSkerfið megi hald
ast í sæonilegu jafnvægL Vand-
iim er hins vegar sá, að fá nægi-
lega samstöðu hagsmunausamtak-
anna og ríkisvaldsins um hugs-
anleg úrræði.
Það sem mestu máli sldptir
varðaindi lausin vandans, sem við
biasir á komandi hausti, eru auð
vitað niðuristöður þeirra kjara-
samninga er þá verða gerðir.
Ólafur Björnsson.
Eins og fram hefur komið í op-
inberum umræðum um þessi
máil', þá væri það vinmandi veg-
ur, að öllu óbreyttu, þar á með-
al grunmíkaupi, að halda verð-
stöðvuninaii áfram um nokkurt
skeið. Ein eins og ég hefi áður
sagt, þá heíi ég ekki trú á því, að
kaupgjaldsþróunim haldist innan
þeirra marka, að unnt verði að
halda áfram verðstöðvun í svip-
aðri mynd og nú er. Byggi ég
þetta bæði á fenginni reyinislu og
þvi, að einhver alvara hljóti að
fylgja þeim yfirlýsingum, sem
gefnar hafa verið í þesau efni af
hálfu vedkalýðssamtakanna. En
óvæntir hlutir geta auðvitað alit
af gerzt og bæri því auðvitað
að fagna, ef sú yrði raunin á nú.
En ef verulegar nýjar verðhækk
anir verða innanlands, eru minni
iíkur á því en noikkru sinni fyrr,
að sá vandi verði leystur með
nýrri gengislækkun. Hefi ég áð-
ur leitt að því rök, sem ekki
skulu endurtekin hér. Hins veg-
ar má engan vegiinn draga þá
ályktun af því, sem ég hefi hald-
ið fram, að verðstöðvunjin, sem
lögfest var á síðastliðnu hausti,
hafi verið fyrir gýg. Þau vanda-
mál, sem skapast, þegar henná
lýkur, eiru vissulega stór, en þau
hefðu verið etnm stærri, og það
til mikilla muna, ef sú ráðstöfun
hefði ekki verið gerð.
Það má heldur ekki draga þá
ályktun af ótrú mimni á því að
halda áfram á gengislækkunar •
brautinmi, að í því felist játniaiig
á þvi, að gengislækkunin 1968
hafi verið mistök. Vissulega var
hún neyðarúrræði, ekki síztmeð
tiiiiti til þess, hve skammt var
liðið frá síðustu gengisfellingu,
en þær ráðstafanir sem gerðar
voru í lok ársims 1968 náðu þó
í meginatriðum þeim tilgangi, að
koma atvinnulífinu upp úr þeim
öldudal, sem það var þá í. Og
víst er um það, að hvorki í her-
búðurn stjórnarandstæðinga né
stjórnarsinna sikutu þá upp koll-
inum neinar aðrar tillögur um
úrræði, sem hægt var að taka
alvarlega.
★ FERÐAKOSTNAÐUR OG
RISNA
Ferðakostnaður og risma
rannsóknaráðs, sem samandreg-
in eru í einn lið í reikningsyfir-
liti, námu 1 milljón og 30 þús-
und krónum árið 1969. Þessi
ótrúlega upphæð sundurliðast
þannig:
Erlendur ferðakostnaður 548
þús., þar af 239 þús. í dagpen-
inga.
Inrilendur ferðakostnaður 284
þúsund, þar með talinn kostnað-
ur vegna jarðefnaleitar.
Risna 198 þúsuncL
(Til samanburðar má geta
þess, að á sama ári nam ferða-
‘ V Mt f>íd«S ;
ílfVKJAVIK

Vér híílum þá ánægju aS
fAS«tUTor«VI»ieH
«■ ttAtóiSí <tag 1
BiSjum vér ySur virwemlég* «5 koma * skrHttafu vora nú þoflor,
■09 ««•«», se«»r*amW*kr. **9' 41 7* 00
*3a sendft ©ss groíösiu, ofi munum vér þé OWái yOur sklrtfllniQ
um tufc!.
. ||
Fylgiskjalið vegna húftryggíngar á bifreið rannsóknaráðs
kostnaður fjármálaráðuneytisiins
um 900 þús. kr. en risnan 90
þús. kr. og hjá flestum ráðuneyt
um munu tölumar lægri).
Jiú er það ekki svo, að þessi
kostnaður dreifist á meðlimi
rannsóknaráðs, 21 talsins, því að
fæstir þeirra koma þar við sögu
að heitið geti. Hitt er heldur
ekki' rétt, sem einhverjir háfa
haldið fram, að kostnaðurinn
allur skiptist á tvo menn, fram-
kvæmdastjóra ráðsins og for-
mann framkvæmdanefndar. Til
þess að enginn sé hafður fyrir
rangri sök í þessu máli, er rétt
að skýra frá því, að af ferða-
kostnaði framkvæmdastjóra ut-
anlands árið 1969 greiddi rann-
sóknaráð kr. 141832, þar af kr.
80958 í dagpeninga. Af ferða-
kostnaði formanns framkvæmda
nefndar erlendis árið 1969
greiddi ranmsóknaráð kr. 136895,
þar af .kr. 69482 í dagpeninga.
Af ferðakostoaði ráðsina vegna
utanferða (kr. 548 þús.) hefur
því réttur helmingur verið
vegna ferða þessara tveggja
manna. Hinn helmingurimn skipt
ist á fimm menn aðra.
Um risnuupphæðina, 198 þús-
und, ætti ekki að þurfa að fjöl-
yrða, þar sem talan sjálf er
nægilega lýsandi. Þó má geta
þess, að hún er samsett úr 72
reikningum. Af þeim eru 56 hót-
elreikningar (aðallega veitinga-
ar), 4 reikningar fyrir heimboð
hjá framkvæmdastjóra og 12
reikningar aðrir (þar á meðal
einn fyrir veiðileyfi, kr. 13950).
Til þess að skýra ferðakostn-
að raimsóknaráðs hafa fram-
kvæmdastjóri og formaður fram
kvæmdanefndar látið nægja að
sundurliða hann í lægri tölur
og réttlæta hverja ferð fyrir
sig. Þetta er hliðstætt því, að
einstaklingur, sem lifði um efni
fram, teldi það sér til réttlæt-
ingar, að hverri upphæð væri
varið til gagnlegri hluta. Eftir
stendur sú staðreynd, að upp-
hæðin í heild ex ol há.
★ FJÓRVÍB FJÁRHAGS-
ÁÆTLUN
Þá er komið að spurning-
unni: Hvernig rúmast allur
þessi ferðakostnaður og risna
imnan fjárhagsáætlunar rann-
sóknaráðs? Þessi spuming var
reyndar sett fram af sjálfum for
manni ráðsins, menntamálaráð-
herra, þegar ég ræddi málið við
hann í nóvember sl.
Svarið er deginum ljósara:
Fjárhagsáætlanir framkvæmda-
nefndar rannsóknaráðs eru svo
lausar í reipunum, að innan
þeirra er rúmt athafnasvið. Sem
dæmi mætti taka fjárhagsáætlun
ina fyrír 1971, sem lögð var fyr-
ir ráðið á sl. ári (eftir að fram-
kvæmdanefndin hafði afgreitt
áætlunina til ráðuneytis). Lang-
stærsti liður áætlunarinnar hét
einfaldlega „ýmsav rannsóknir",
og var ekki nánar skýrgreindur.
Sá liður nam 2 milljónum
króna (sléttum).
Loks má geta þess, að á fundi
ráðsins 18. maí sL lagði fram-
kvæmdanefnd fram viðbótartil-
lögur um ráðstöfun fjárveiting-
ar fyrir 1971. Kom þá í ljóa, að
útgjöld höfðu farið fram úr áætl
un og skuldir safnazt, að upp-
hæð 1 milljón og 60 þúsund
krónur. Fjárhagsáætlunin hefur
sem sé fjórðu víddina lika: hún
er teygjanleg i tímanum.
ic HÖLL SUMARLANDSINS
í reikningum rannsóknaráðs
er ýmislegt sem bendir til þess,
að sparsemi sé ekki sterkasta
hlið þeirra, sem með fjármálin
fara. í fylgiskjölum frá 1969 er
t.d. víða að finna reikninga, sem
merktir eru „vegna hornherberg
is“. Er þar átt við herbergi sem
innréttað var í Atvinnudeildar-
húsinu sem skrifstofuherbergi
fyrir starfsmann á vegum ráðsS-
ins. Þegar ég iagði saman alla
þá reikninga, sem ég fann og
merktir voru á þennan hátt, tald
ist mér svo til, að kostnaðurinn
við innréttinguna hefði orðið 171
þúsund krónur’ I þessari upp-
Framhald á Ms. W.
I