Morgunblaðið - 08.06.1971, Side 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚNl 1971
15
„Vinstrivilla“
í hljóð-
og sjónvarpi
FLEST fáum við vitneskju
okkar um heimsviðburðima, og
mörg hugruyudir imi stjóm-
mál af þvi að horfa á sjónvarp
eða hlusta á útvarp. Það
oem við venjulega höfum ekki
hpgmynd uni er hve miklu af
stjómmáLahleypidómum dag-
skrárstjómendainna við erum
að kyngja — ekki freteur e«
við vitmn hvaða nfnura, hugsan
lega hættuiegum, við erum að
safna í líkama okkar þegar við
leggjiun okkur til munns nú-
' tima fæðutegundir.
Bæði í Bretlandi og Banda-
rikjunum eru forst öðuimenn út-
varps óháðir ríkisstjórnum (þó
ekki á sama háitt), og þeir
hreykja sér af heiðarleika og
hlutleysi í fréttafliutnm.gi og
dagisikrám um atburði Mðandi
stundar. En í báðum þessum
löndum hafa að undanfömu
heyrzt háværar ásakanir um að
dagskrárliðir þessir séu alls
ekki í anda heiðarleika né htat
leysis.
í BandarSkjunum hefur
Spiro Agnew varaforseti hald
ið uppi áköfuim árásum á frétta
túlkendur hljóðvarps og sjón-
varps fyrir sifellda vinstrivillu;
og brezkir Ihaldismenn, sem
lengi hafa Mtið á siig sem fóm-
ardýr samskonar htatdrægni,
hafa endurtekið ásakanir hans.
Þessum ásökunum hefur verið
harðlega mótmælt — en ekki
em þau mótmæli affls kostar
sannfærandi.
Okkur er sagt að ekki geti
ai'ltaf verið um sömu hleypidóm
ana að ræða, þar sem ásakan-
irnar koma jafnt frá hægri og
vinstri. Þegar til dæmis Verka
mann aflokk u ri n n fór síðast
. með stjóm í Bretlandi varð
BBC mjög óvinsælt hjá Harold
Wilson forsætisráðherra. Þetta
er réitt; en þær árásir útvarps
ir sem Wilson oig féiiagar
hans kvörtuðu mest yfir,
komu ekki frá hægrisinnum,
heldur frá vinstrisinnum, sem
töldu stjóm Verkamannaflokks
ins ekki nógu sósíaliska.
Við erum fullvissaðir um að
algjöru jafnvægi í útvarpstima
sé haldið miffli þingmanna
Ihaldsflokksins og Verkamanna
flokksins. Þetta er einnig rétt.
" Formlegu jafnvægi er sannar-
lega haldið milli talsmanna
fflokkanna; en kjami ásakan-
anna hefur ekkert með opin-
' bera talsmenn flokkanna að
gera, og jafnvel heldiur ekki
mjög mdkið með stefnur flokk-
: anna. Hér er um að ræða nokk
uð, sem er mun erfiðara að skil
• greina -— allsiherjar andrúms-
: loft, sjónarmið, sem hafa áhrif
r ■ á margs'konar dagskrárliði,
i'i leikþætti ekki síður en fræðslu
,, myndir, félagsfræðilega þætti
öílta írekar en beinar stjórn-
málaumræðtxr.
1 flestum deilumállum — frá
frjiðíllsliyndi í kynferðismátam
. til byitingarstarfsemi kommún-
, ista, frá kírkjulegum umbótum
til stúdentauppreisna og fram-
komu lögregtannar — er
. grundvaliarstefna flestra
fréttaskýrenda og da.gskrár
.. stjómenda óneitanlega tii
vinstni,
|. Við lok vinsæila viðreeðu-
þátta í sjóhvarpi hiringdi ég til
. aífflra, seni þar höifðu komið
fraim, og spiirði hréiniega hvort
' þeír teldu sig vinstrisinna,
hfegrisinná eða ðháða. Svörin
Eftir
Anthony
Lejeune
sem ég félkk voru: Vinstris>inn-
ar 38, hægrisinnar 10, óháðir 12,
1 öðrum lofsungnum þáttum,
þar sem einn gestur kom fram
í viku, skiptust fyrstu 24 gest-
imir þannig: óháðir eða í vafa
6, vinstrisinnar eða róttækir
vdnstrimenn 17, íhaldsmenn 1.
GRIKKEAND OG KÚBA
Þetta eru ekki óalgeng hlut-
föll, þótt ekki sé al'ltaf jafn
auðvelt að fá þau staðfest.
Þetta formlega jafnvægi í
fliutningi innlendra stjómmála
frétta nær heldur ekki tíi frá-
sagna af erlendum stjóimmái-
um. Til dæmis er mun harðar
tekið á hershöfðingjastjóminni
í Grikklandi en Marxistastjórn
inni á Kúbu. Og hér fer á eft-
ir kafli úr ræðu, sem nefndist
,Jíægri stefnan í Bandaríkjun-
um“ og BBC sendi út fyrir
stuttu: „TM að vinna fylgi,"
sagði flutningsmaðurinn,
„verða hægrisinnar að finna
leiðtoga, sem getur faldð
grixnmd og uppreisnaranda
bak við grímu. Gengi Josephs
McCarthys, Ridhards Nixons,
Barry Goldwaters og Ronalds
Reagans hefur oltið á því að
hve máklu leyti þeir hafa get-
að líkt eftir Dorian Giray.“
Ástæðulaust er að taka fram
að engin „jafnvægisdagskrá"
Ihefur verið fluitit með getgátum
uon að bandarískir vinstri-
menn væru ef tíi viii að fela
ffllS'ku sína bak við gríimiu.
Svona áberandi einhliða hlut
drægni — og þvermóðskuleg
afneitun útvarpsyfirvalda —
hefur leitt til þess að sumdr
ihaldsmenn hafa grun um að
hér sé um visvitandi samsæri
að ræða. Raunveruiega skýr-
ingin er ekki svo geigvænleg,
en erfiðari við að fásf. Hún
varðar eðli þessarar þjónustu
og þeirra, sem við hana starfa.
Eins og' öllum er ljóst, sem
hafa hitt þá, er mikið um yfir-
lýsta vinstrisinna meðal þeirra,
sem stjórna dagskrám um mái-
efni líðandi stundar; og þetta
á efalaust við ekki aðeins í
Bretlandi og Bandaríkjunum,
heldur um aiian hinn frjálsa
heim. Sú gerð ungra manna,
sem hefur áhuiga á þessum mál-
um og er fær um að vinna að
þeim, hefur tilhneigingu tdl
vinstristefnu. Hægrisineaðir fé
lagar þeirra verða hermenn,
læknar eða verðbréfasalar.
Eðli þessara nýliða við hijóð
varp og sjónvarp er þannig að
þeir eru ofit andvigir gamia
stjórnarfyrirkomulaginu. Þeir
hafa áhuga á starfinu sem leið
til að koma skoðunum sónum á
framfæri við almenning; og
þeir umgangast — bæði í einka
Mfi ag starfi — svo mikið aðra
vinstrisinna, að hugsanlega
gera þeir sér ekki einu sinni
grein fyrir eigin hlutdrægni.
Óhjákvæmilegt er einnig að
þeir leiti í dagskrárliðum sin-
um til þeirra rithöfunda, ræðu-
manna, blaðamanna, hagfræð-
inga, kirikjunnar manna og út-
gefenda, sem þeim finnst sjálf
um athyglisverðir — og á það
varla við um neinn hægri-
sinna. Tæknilegar kröfur
hljóðvarps og sjónvarps hæfa
tíihneigingum þeirra. Mótmæli
eru betra dagsikrárefni en
ánægja; breytingar, eða kröf-
úr um breytingu eru rpeira
spiennandi en staðfesta; upp-
reisnir og kröfugöngur eru
meira fréttaefni en tilraunir al
mennra borgara tffl að lifa í
friði. „Tiiu þúsund verkamenn
ekki í verkfalli," er ekki frétt
— þótt svo geti orðið ef undan
farin þróun mála heldur áfram.
ÞARF ARVEKNI
1 sumum tiivikum, þar sem
rikisstjörnin stefnir raunveru-
lega að harðstjóm, eða þar sem
meiri hætta stafar af grimmd
lögrC'glunnar en af gerðum
glæpamanna, getur andstaða
gegn stjómvöldum verið nyt-
samleg. Á sdðustu dögum Tékikó
slóvakíu, áJður en járntjaldinu
var lokað á ný, vann sjónvarp
ötuiilega að þvi að sýna um-
heiminum þá ógn, sem þar var
að gerast. En þannig ástand er
ekki í Bretlandi eða Bandaríkj
unum, né í flestum öðrum frjáls
um ríkjum. Hættan sem að okk
ur stafar er frá stjórnleysi, frá
hugsunarlausri byltingu, frá
þeim sem vilja grafa undart
efnahagi þjóða, frá kynlitfs-
frjiálsræði og eiturlyfjum og
glæpum, frá borgum og þjóð-
um sem ekki láta stjórnast.
Sjónvarp, og að minna leyti
hijóðvarp, hefur gífurleg áhrif,
það getur hvatt tiíl óánægju.
Það getur komið af stað upp-
reisn. Það getur breitt út vand
ræði með eldingarhraða eftir
því sem áihorfendur apa eftir
það sem þerr hafa séð á sjón-
varpssikerminum. Það getiur á
skaðlegan hátt einfaldað um oÆ
umræður, og rangfært þær.
Undir rangri stjórn eða ábyrgð
arlausri getur það því unnið
mikið tjón. Ekki hvað sízt geta
áhrif þessa orðið skaðleg ef
framkvæmdin leiðir til aukins
eftirlits hins opimbera með út-
varpi — og stofnar þanniig
málfrelsinu í haattu.
Tii hvaða ráða ber að gripa?
Hvemig getum við varizt
hleypidómum án þess að kalla
yfir okkur ritskoðun?
Eina svarið er — stöðug og
skynsöm árvekni; árvekni ai-
mennra hlustenda og áhorf-
enda og frjáilsra blaða. Otvarps
yfirvöldin láta ekki gagnrýni
algerlega afskiptalausa.
Beggja vegna Atlantshafsins
hafa ásakanirnar að undan-
fömu borið nökkurn áran.g-
ur. Þaggað hefur verið niður í
nokkrum háværustu áróðuirs-
mönnum vinstrisinna. Einstaka
ráningarsamningur hefur ekki
verið endurnýjaður.
Höfuðvandamálið er þó ehn
íyrir hendi, og heldur áfratm að
skjóta upp kofflinum — um aliit.
Bezta og öruggasta lækningin
er að við öll fyiigjumst með því.
(Forum WortLd Features)
Framkvæmdastjori ósbast
Stórt iðnfyrirtæki á Norðurlandi með mikla framtfðarmöguleika
óskar eftir að ráða framkvæmdastjóra.
Viðskiptamenntun æskileg.
Umsóknum skal komið í afgreiðslu Morgunblaðsins fyrir 12.
jóní, merktar: „Framkvæmdastjóri — 7126” ásamt upplýsing-
um um aldur, menntun og fyrri störf.
Síldveiðiskip
Erlendur aðfli óskar eftir að kaupa gott sfldveiðiskip.
Stærð ca. 300 til 400 tonn. Ekki eldra en 5 ára.
Tilbofl er greini söluverð og sem nánastar upplýsingar um
skipið sendist afgr. Mbl. strax merkt: „Gott síldarskip —
4181",
Járnöldin
er liÖin..
KORATRON
Koratron kom í staðinn.
Koratron-föt hafa aldrei þarfnazt
straujárns.
Þau svara kröfum tæknialdarinnar,
þægileg, vel sniðin og vönduð.
íbúð óskast
Óskum eftir að taka á leigu 4 — 6 herbergja ibúð eða ein-
býlishús, helzt með bílskúr, má vera i Reykjavik, Kópavogi
eða Garðahreppi.
Upplýsingar i símum 32818 — 36936 — 40469.
3ja herbergja íbúð við
Meistaravelli
er til sölu. íbúðin er á 4. hæð, 90 ferm. og
er í góðu standi. Þvottasamstæða í kjallara.
Upplýsingar gefur:
Málflutningsskrifstofa
Guðlaugs Þorlákssonar, Einar B. Guðmundssonar,
Guðmundar Péturssonar og Axels Einarssonar,
Aðalstræti 6, simi 26200.
ANTHONY Lejeime er brezkur blaðamaður, óflokks-
bundinn og skiptir sér ekki af stjórnmálum. Hér ræðir
hann um hljóðvarp og sjónvarp og kannar grundvöll
fyrir ásökunum um að vinstristefna ráði ríkjum hjá
þessum f jölmiðlum. Niðurstaða hans er að þessar ásak-
anir eigi við rök að styðjast, þótt oft megi telja að
túlkendur þessarar stefnu geri það ekki að yfirveg-
uðu ráði.