Morgunblaðið - 20.06.1971, Blaðsíða 15

MCRGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JÚNÍ 1971
15
Ragnar Lárusson
Ragnar Lárusson, forstjóri
Ráótnt'ngaskrifstoíu Reykjavíkur
borgar, sem lézt föstudaginn 9.
jiúní sl. var einn þeirra manna,
sem dagiegt starf Sjálfstæðis-
flokksins hvíldi einna mest á
utm margra ára skeið. Sjlálfstæð-
Isflokkutrinn o.g ílþróttasamtökin
áttu hiuig hans alan, en hann
áttii sæta í stjórn K.S.1. Hann var
framtojóðandli Sjlálfstæiði‘sfflokiks-
ins við þmgkosnin.gar í Stranda
siýslu í þrennum þimgikosninigum,
1953, 1956 og fyrri kosningumuim
1959, en andstætðinigiur hans þar
var Hertmann Jónasson, fyrrum
forsætisráðherra, sem var þmg-
maðuæ Strandamanma um ára-
tugaskeið, eftir að hann fielldi
Tryggva f>órhalisson, 1 fræguim
kosn ingum, þegar Framsóknar-
flokkurinn klotfnaði og Bæmda-
flókkurimn var stofnaður. Ragn-
ar Lárusson a.flaðíi sér slíkra vin-
Lsælda meðal stuön ingtsmanna
Sjálfstæðisflokksins í Stranda-
sýsl'U', að þeir óskuðu eiindregið
eftir þvi að hamn gæfi kost á
sér á ný eftir að hamn hafði ver-
iið þar í framtooði i fyrsta skipiti.
Ragnar Lárusson var einnig
formaður Landsmál a f élags i n«
Varðar á mikium umbrotatímum
j©46 1952. Lan dis málaf él ag ið
Vörður er öfflugasta stjórmmála-
fiélag, sem stamfandi er í land-
inu og brjóstvörn Sjiáifistæðis-
manna í Reykjavffik. A fiormanns
áruim Ragmars Lárussonar
reyndi meíra á VarðarféHaga en
oítast bæði fyrr og síðar. Þá
var baráttan við kiom-mún ista
sérstakleiga hörð og á þeim áir-
um var gerð tilraun til þess að
koma í vieg fiyrir það með ofbeld
isaðgerðum, að Alþimg.i tæki á-
kvörðun um aðild Islandis að
Atlantshafsbandalaginu. Þetta
voru því viiðburðarík ár og mik-
Ið reyndi á forystu þeirra
manna, eins og Ragnars Láruts-
sornar, sem valizt höfðu til trún-
aðarstarfa í Sjálfstæðisflokkn-
um.
Ra.gnar Lárusson var ijúfur
maður o,g Iiipuir í samskiptum við
fðlk sem til hams leitaði, eims og
þeir þekktu bezt, sem fengu að-
stoð hams, hvort sem var vegna
atvinmu eða húsbyggjendur, sem
þurftu á iiámi að halda hjá Hús-
n æði'sm áias t j ó m, sem Ragnar
Láirusson átti sæti í frá 1957 til
dauðadiags. 1 þessum störfum
Vildi hann hvers manms vanda
leysa og var það þó oft erfið-
leikum háJð, ekiki sizt í atvinmu-
leysi erfiðieikaáranma, sem nú
eru nýafstaðin. Með Ragnari Lár
ussyni er geniginn einn þeirra
manna, sem áttu svo rílkan þátt
i að byggja Sjáitfstæðisflokkinn
upp og gera hann að því afli,
sem hann er í dag.
Kosningabarátta
og kosningaúrslit
Ekki fer á milli miália, að kosn-
ingabaráttan var að þessu sinmi
miun rólegri en oft áður. Menn
hafa áttað sig á þvi, að stóryrðd
Og upphrópanir duga ekki tii að
vinna fyffigi. Blöðiln voru þess
vegna ekki jafnútötuð í slagorð-
uim og fyrrum þekktist, og í sjón
varpinu gengur ekki giymjand-
inn, sem einfcenmdi kosningaræð-
urnar áður fyrr, því að fólki
fffinnst gestur komimn inn í stofu,
er andlilt biirtist á sjónvarps-
skerminum, og það kann ekki
við skammarræðuir í húsum sín-
um. Þetta var um kosningabar-
áttuna, en hvað um kos'ndngaúr-
slitin ?
Úrslit kasninganna voru áfall
fyr!r Alþýðuflokíkinn — o.g ráun-
ar lika Eramsóknarflokkinn, þvi
að stór filokkuir, sem lemgi er í
stjórnarandstöðu á eftir eðlláleg-
Horft yfir Mývatnssveit ofan við Reykjahlið — HverfjaU fyrir miðju. Bláfeli lengst ttl hægri.
iMats Wibe Lund tók myndina.)
hafa á síðari árum lýs‘t betur
störfum og stefmumffiðum komra
únistafilokksins hér en þeir fé-
laigar. Þeir hafa líka hafit af
þeim náin kynni og vita, að en.g-
in breyting hetfur orðið á innsta
kjarna k o mrn ú n i s t aí 1 o kk s i n s,
þótt reynt sé að breiða yfi.r eðii
flokksins og tekizt hafi nú, eins
og svo oft áður, að næla í nyt-
sama saiklieysinigja til að hjálpa
til við framkvæmd koimmúnism-
ans á Islandi. Han'nibal Valdi-
mar&son er sniilinguir í að vinna
siigra, enda einstakliega skemmti-
leigur persónuleiki', en það er
lika aiigjör „snilld", hve fljótt
honum tekst að glopra sigrum
niöur. Og nú virðist hanin dæmd-
ur til samstarfs við erkifjendur
sina. Verði honum að góðu.
Ólafía eða
Hrollvekja
um politískum lögmálum að
vinna á, en ekki tapa fyligi, eins
oig raur.in varð á um Framisókn-
arfiotakinn. Sj'álfstæðismemn geta
vel unað sinum: hlut, em þó
er það staðrejynd, að siigurveg-
ari kosnimganna er Hanndbal
Valdiimarsson ög hans flokkur
— og svo kommúnistar.
Bréifritari telur, að meginástæð
an fynir þvi gáleysi, sem kjós-
endur sýndiu í ifeosniíngunum hafi
verið góðærið o.g hin almenna
velsæid. Það virðist eimkenni á
Islendingum að taka gönuhlaup,
var tii sórna. Grinið var ágætt,
en þess var vandlega gætt að
særa engan, svo að ltengi sviði
eftir, en það Var þó í lófa lagffið,
þVi að sá, sem ábyrgðarlaus er
með öliu og ekki er hægt að
endungjalda ánás, getur lamið
undir bedtisstað, en ekikert slikt
verður þetta umga fólk ásakað
urn. Það er athyglisvert að víða
úti um iiand, þar sem aknennir
framboðs'fundir voru, mættu
miklu fleiri unigir menn en áður
var, og jafnvel unglinigar um
fermingu, og sátu til fundar-
Vinstri stjórn
í burðarliðnum
Síðastliðið mánudagS'kvöld,
strax að kasningum afstöðnum,
gierðu formenn stjórnmáiatfliokk-
anna þjóðinni grain fyrir af-
stöðu flokka sffinna í sjónvarps-
þætti. Þar lýsti Gylifi Þ. Gísla-
son,, formaður Aiþýðuflokksins,
því yfir, að filokkur hans myndi
verða í stjórnarandstöðu, enda
teldi hann það skyldu núverandi
Reykjavíkurbréf
Laugardagur 19. júní
þegar allt lieikur í lyndi, en
sta.nda sig þeiim m'un betur, þeg-
ar á móti blæs. Varla verður
þetta talinn þjóðarlöstur, og vel
er skiljanlegt, að kjarkur Hanni-
bals heillaði marga. Hitt er al-
varliegra, hve marga kommún-
istum tókst að blekkja og tæla
til fýl'gis við stefnu sina, sem
auðvitað er sú sama og hún hef-
ur aiitaf verið og er í öUum
löndum, þ.e.a.s. að gratfa utndan
lýðræðislegum stjórnarháttum
og leitast við að koma komimún-
ískiu heffisi á þjóðimar.
En hvað um það. Staðreynd
er, að fóltoinu fannst það í góð-
ærinu hafa efni á að gera þá
tilraun að fela ábyrgðarldtlum
mönnum aukin völd. Þetta spaUig
verður sjláifsagt nokkuð dýrt, en
vonandi þó ekki svo, að við gjöld
um þess lengi.
Framboðs-
flokkurinn
Ýmsir hneyksliuðust á því til-
tæki talsverðs hóps uwgra
mianna að gera gríin að stjórn-
mál'unum með stofnun Fram-
boðsflokksiins og þátttöku í kosn
ingaumræðum. Bréfritari er á
allt annarri skoðun. Það lýðræði,
sem ekki þolir sliitot tiltæki, er
oí veitot tii að það fái staðizt
tiimans rás. Þessir ungu menn
segjast hafa náð takmarki sínu,
því að gera grín að íslenzkri
stjómmálabaráttu. En þeir sönn
uðu í leiðinni, að islenzkur lýð-
ræði'sþroski er býsna mikili.
Þeim var leyft að koma fram
vi'ð hlið stjórnmálaleiðtoganna,
og fóltoið tók yfirleitt þátt í
gamni þeirra, án þess að láta
það rugla sig nokkurn skapað-
an hliut.
Rétt er lika að sogja það um-
búðalauist, að framtooma unga
fiólksins í Framtooðsflokknum
loka. Per vart á milii mála, að
þessi áhugi unga föltosins er að
notokru leyti sprottinn af tiitokt-
um framboðsmianna. Þegar þær
eru skoðaðar í heilid, verður þess
vegna að álykta, að þær hafi
orðið til góðs.
Meira um
unga fólkið
Skeltfiiega er það fólto annars
storitið, seim sýknt og heilagt er
að fjargviðnast yfir spiilin.gu
unga fóilksins á ísilandi. Víst er
það rétt, að unga fiðlkiið er ekki
eins I háttum nú og fyrir notokr-
um áratugum; en hver er raun-
urinn? Til dæmis sá, að það
klæðist öðruviisi en áður. Stúd-
entar telja sffig ektoi nauðbeygða
tffil að spranga um í smðkinigum,
og stúdínur sýna sig jafnt í
stuttbuxum sem midipilsum, en
láta ekki allar sauma á sig drif-
hvítar eða toolsvartar dragtir.
Varla getur þetta talizt stór-
synd. Svipað má auðvitað segja
um hárffið á piitunum, þótt rakar-
ar kunni að vera á öðru máii.
Unga fólkið í dag er yfirleitt
óhemju duglegt. Það stundar
sina vinnu oig sitt nám sízt ver
en áður var. Til dæmis hefur
orðið gjörbreytinig að því er há-
skólanám varðar. Stúdentar
stunda nú nám sitt margfalt
betur en þeir gerðu fyrir tiltölu-
íega fáum árum, oig ungir menn,
sem ekki ganga menntaveginn,
vinna meira en áður var, en ekki
mir.na.
Unga fólkið er litoa alivörugetfn
ara en eeskumenn fyrir nokkr-
um áratugum. Um það má
kannski segja — því miður, þvi
að ekkert er ljótt við það, þótt
ungum stúdent fyndist nú sem
fyrrum, að hann ætti allan heim
inn í nokkra daga, vffitour eða
mámuði að afloknu stúdtentsprófi.
stjórnarandstæðinga, sem hefðu
hffiotið meirihluta á Alþingi, að
taka hönd'um saiman um miynd-
un stjórnar. Formenn Framisókn
arflokksins og Alþýðubandalags
ins lýstu því yfir, að þeir teldu
kosningaúrsl'itin þess eðlis, að
vinstri stjórn ætti að mynda,
og Hannitoal Valdimarsson mót-
mæffiti etoki þeim sjónarmiðum,
þótt Ijóst væri., að hann væri
ekki sérlega hrifinn af þvi að
tatoa upp samstarf við komimún-
ista.
Eftir þessar yfirlýsingar varð
ljóst, að forseti Islands á naum-
ast annarra kosta völ en að fela
Ólafi Jóhannessyni, formanni
Framsóknarflokksins að gera tdl
raun til miyndunar vinstri stjórn
ar. Grundvöliur fyrir myndun
annarrar stjómar sem nyti stuðn
ings meiri hluta Alþingis, er á
þessu stiigd málsins ekki fyrir
hendi, vegna framangreindra
yfirlýsinga þriggja flokka, því
að hinir tveir hafla ekki þing-
meirihl'uta. Nú er þess vegna
unnið að þvi að koma á fót slílkri
stjórn, má vera, að þær tilraun-
ir takist, þótt hitt sé ólíklegt,
að það samstarf verði gæfusam-
legt.
Ólafur Jóhannesson er mætur
maður, þótt hann sé llitiltt stjórn-
málamaður. Honum hefur ffilla
tekizt að halda saman flokki sdn-
um og ennþá ver að marka hon-
um stefnu í stjórnanandstöð-
unni. Næsta ólíklegt verður þess
vegna að telja, að honum farist
vel úr hendi að stjórna jafn sund
urleitum öflum og hinír svo-
kölluðu vinstri sinnar eru, i sam-
stjórn þessara fiokka, en úr
því sker reynslan og skal enig-
um getum að því leitt, hver hún
verður.
Ekki er það öfundsvert hlut-
skipti, sem nú bilður Hannibals
VaMimarssonar óg Björns Jóns
sionar: að ganga á ný til sam
starfs við kommúnista, en engir
Það er eins og fyrri daginn,
að ísdenzk aliþýða velur kyndug-
um fyrirbærum tilihlýðileg heiti,
og nú eru menn byrjaðir að tala
um Ólatfíiu og raula vísuna ai-
tounmu, Ólafía hvar er Vigga . . .
Aðrir neína stjórnina tilvonandi
Hroliivekju, og er það ekfci sízt
í hópi framsóknanmanna og
frjiáislyndra og vinstri manna,
sem hroll setur að ýmsu.m, er
þeir bugsa til samistarfsins við
kommúnista.
ÞjóðViljinn segir í ritstjórnar-
grein 17. júní:
„Alþýðubandalaigið bað kjós-
endur um aukinn styrk til að
fylgja eftir kröfium sdnum um
brottför hersins og sjálfstæða
islenzka utanrílkisstefnu. Affiþýðu
bandalagið fékk þann styrk og
rnun leggja hina þyng.stu áherzlu
á þetta stórmái í öllum samn-
ingum um myndun nýrrar ríkis-
stj’órnar."
„Ný og sjáifstæð utanríkis-
stefna" þýðiir, að íslendingar segi
sig úr Atlanitshafsbandalaginu
og hér skapist tómairúm, sem
rússneskir yfirgangsmenn gætu
hagnýfct sér, hvenær sem þeim
þætti henta. Þess vegna má ef
til vill segja, að naumast sé
sæmandi að henda gaman að
þeim tilburðum, sem islenzka
þjóðin fær nú að horfa upp á,
er Ólafur Jóhannesson reynir að
gera heiilega mynd ! þvi end-
emis púsiuspili, sem honum hef-
ur verið fengið í hendur.
Her njósnara
og áróðursmanna
Eins og greint hefur verið frá
í blöðum og útvarpi hafa Rúss-
ar hér heilan her njósnara og
sérfræðiniga í áróðursmálum.
Hafa þeir aukið starfsemi sina
hér á landi jafnt og þétt á und-
anfömum árum og virðast leggja
megintoapp á að styrkja stöðu
sína hér. Samhliða eru athafn-
ir rússneska flotans, bæði kaf-
báta og annarra skipa, stóraukn-
ar á höfunum umhverfis ísland.
Kannski eru til þeir menn, sem
haffida að allur þessi fjöldi rússn-
eskra mjósnara og áróðurssér-
fræðinga sé hér bara tii þjálf-
unor og hafi engan áhuga á ís-
lenzkum máletfnum, Island sé
svo „ódýrt ferðamannaland", að
ódýrara sé að halda þá hér en
i Moskvu — eða eru þeir í raun
o g veru tál ?
Sannieikurinn er sá, að Rúss-
ar hafa að undanfömu lagt meg-
inkapp á að auka áhrif sín hér
á landi, og áreiðanlegt er, að
mikil gleði mun nú ríkja í hin-
um mörgu vistarverum, þar sem
rússneskir „sendiráðsstarfs-
menn“ hafa búið um sig í Reykja
vík að undanfömu. Þeim mun
fmnast sem vonlegt er, að starf
Framhald á bls. 19.