Morgunblaðið - 16.03.1972, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. MARZ 1972
SAGAIM
:TVITUG
.STULKA
OSKiVST..
1 þýðingu Huldu Valtýsdóttur.
í>á dró aftur úr glymjaudan-
um. Ég starði á Penny. Hún fór
eð hlæja, eins og ég hefði rek-
ið höfuðið í eiitthvað í þriðja
sinn.
„Bara rólegur, væni“, sagði
hún í vingjamlegu.m fyrirlitn-
ingai'tón. „Ég ætia ekki að snúa
rnér að nálinni í bráð. En
þakka þér samt fyrir umhyggj-
una.“
Ég var ekki enn búinn að fá
málið, þegar Roy birtist.
„Jæja, ætli við förum þá ekki
að halda af stað.“
„Já, við skulum koma“, sagði
ég.
Það var örlífið bjartara við
barborðið. Sylvia stóð þar og
var að ljúka úr glasinu sinu.
Þar stóð líka lágvaxinn loðin
lubbi og þegar hann sneri til
höfðinu, sá ég, að hann var með
sólgleraugu. Ósjállfrátt tróð ég
mér á milli hans og sjónvíddar
Roys, því mér var enn í fersku
minni meðferðin sem sólgler-
augnamaðurinn fékk í St. Johns
Wood-götu. Roy mundi sjá æma
ástæðu tii að fárast yfir því, að
maður væri með sólgl'eraugu í
þessu myrkri. Um leið steig ég
ofan á tærnar á Penny og rak
oðnbogann í glas Syivíu, svo við
lá, að það félli um kolil.
„Hvað gengur eiginilega á?“,
spurði hún og suiiaði úr glas-
inu án minnar hjálpar. „Ertu
strax orðinn dauðadrukkinn
eða hvað?“
„Nei, nei“, sagði Roy föður-
lega. „Hann Duiggers okkar
verður alörei drukkinn. Það er
honum alveg ógerlegt."
„Annað sýnist mér nú.“
„Fyrirgefðu, mér varð fóta-
skortur. Fyrirgefðu, Penny.“
„Það er svo sem ekkert undar
legt í þessari grafhvelfingu.
Við skulum koma.“
Roy leit yfir öxlina til mín og
ég reyndi að velja stöðuna þann-
ig að mig bæri á milli hans og
þess með sóiigleraugun.
„Er nokkuð að, gamli minn?“
Hann lyfti tjaldinu og ég kjag-
aði í takt við tareyfingar hans.
„Mér sýnist þú eiitthvað ...“
„Það er bara loftleysið
hérna.“
„AlQlt mér að kenna. Ég var
satt að segja búinn að gleymi
hvað hér er þröngt. Reyndar
held ég, að hér sé ennþá
þrengra en þegar ég var hér sið
ast. En maturinn er ekki slæm-
ur, eða var það ekki?“
Öskurapalætin jukust enn að
baki okkar og ný bættust við,
þegar við komum upp í anddyr
ið. Ég bjóst við, að orðið væri
aldimmt úti og jafnvel farið að
birta af næsta degi, en sólin var
þá ekki setzt. Stúlkurnar tvær
gengu á undan okkur Roy.
Penny virti fyrir sér vegfarend
ur en Sylvía horfðd í búðar-
gluggana.
„Mér sýndist ykkur Penny
koma vel saman", sagði Roy.
„Já“. Mig Jangaði ekki að
ræða við hann um Penny.
„Hún lagast. Sannaðu tiil.
Hvernig lízt þér á afstöðu henn
ar svona yfirleitt? Eða hvernig
hún sér hiutina í kringum sig?
Er það lika tómt kjaftæði?"
„Hún veit ekkert, um hvað
hún er að tala. Sylvia veit
miklu meira um það allt.“
„Er Penny þá ekki sama kyn
slóð og hún?“
„Eiginlega ekki.“
„Hvemiig veiztu það?“
„Heyrðu, hún er dóttir min.“
„Já, að vísu.“
Við vorum komin fyrir horn
og gengum að svartri bifreið
sem stóð við gangstéttina. Ég sá
aftan á mann, sem sat við stýrið
og þreif í handlegginn á Roy.
„Þetta er þó ekki Gi)lbert?“
„Nei, hvemig dettur þér það
d huig, Duiggers? Ég leigði þenn-
an bíl með bíilstjóra í kvöld, svo
vdð gætum verið fljótari í
förurn."
Hann lét mig setjast i aftur-
sætið á miUi stúlknanna og seti-
ist sjáltfur í framsætið. Við ók-
um af stað. Penny sneri sér eins
mikið frá mér og hún gat án
þess að krjúpa í sætinu. Ég leit
á Sylvíu (þetta kvöldið var
gulrótarlykt af henni) og sagði
eins blátt áfram og áherzlulaust
og ég gat:
„Veizt þú, hvert við erum að
fara?“
„Því ertu alitaf með áhy-ggjur
af því?"
„Áhyggjur? Hvað áttu við?“
„Já, áhyggjiur. Að heyra til
þín! Getur aldrei gert neitt
nema þú hafir gert það marg oft
áður. Og allt þarf að vera sam
kveemt áætlun. Alltíuf."
„Ég spurði bara... “
„Maður upplifir svo aldrei
neitt, ef maður vei*. alilt fyrir-
fram. Aillt á ekki endilega að
vera eins og það var síðast. Þá
nær maður aldrei neinu. Eitt-
hvað verður að koma á óvart.
Þú hílýtur þó að skilja það.“
Roy kinkaði kolli einu sinni
eða tvisvar, en ekki vissi ég,
hvort það var þessu tiJ sam-
þykkis eða í takt við tareyfing-
ar bídtsins. Höggdeyfarnir í hon
mum voru frekar Jélegir. Ég
reyndi að ímynda mér samræður
á milli hans og Sylvíu. Svo
reyndi ég í ofboði að hugsa
ekki frekar um það. Um leið
datt mér í hug, að vel mætti
vera, að einhverjir 'ljósir punkt-
ar leyndust í 8. sinfóníu Bruohn-
ers og það var í annað skiptið
með nokkurra mánaða bili, sem
mér fannst það. Sylvía hélt
áfram:
„Þú ert orðinn hálfgeggjaður
af áhygigjum yfir þvi, að allt
faMi ekki í sínar föstu skorður.
Og þetta kalliarðu að liifa! Þú
verður alltaf að vera handviss
um, að dagurinn í dag verði al-
veg eins og dagurimn í gær og
í hinni vifeunni og siðasta ár. Þú
ert gaddfreðinn í sömu stelling-
unum. Þú hefur engar tílfinning
ar. Ég er heppin að þurfa ekki
að hafa saman við þig að sæida.
Það segi ég satt. Þú mundir
aldrei fás.t til að fara neitt, af
ótta við að þú hefðir ekki farið
þangað margoft áður.“
Þar lauk ræðu hennar um
það, hvernig menn ættu að
víkka sjóndeildarhringinn. Bíll-
inn stöðvaðist, svo við vorum
vist komin á áfamgastaðinn.
Framkoma Sylvíu minnti að
ýmsu leyti á Penny á Dug-out-
bamum. Hún samræmdist ekki
inmihaldi orðanna, vegna þess
að í þeim átti að felast hvatn-
ing til saimvizkusamlegrar
íhygli og samúðar, vilji til að
horfast i augu við hið ókunna
og sigra það. Að minnsta kosti
höfðu orð hennar öfug áhrif á
mig. Og áður en ég vissi af
var ég orðimn einn af fleirum
á alil'angri biðröð, sem þokaðist
í áttina að stóru rauðu múr-
steinshúsi. Veggir hússins voru
margyifdrliímdir auglýsingamynd
um, gömaum og máðum.
„Bingó?" spurði ég Penny.
„Notaðu sjónina, góði, Glímu-
slagsmál." Mig iangaði til að
segja, að hún talyti að vera að
gera að gamni sinu, en fann eng
in viðeigandi orð, svo ég muldr
aði eitttavað d barm mér, og það
var hvorki í fyrsta eða síðasla
skiiptið það kvöld. Við færð
umst nær. Ég fór að gá að þv^
tavort Roy ætiaði að láta kippa
okkur inn fyrir eða láta okkur
standa og þreyja í biðröðinni á
lýðræðislegan hátt. Það fyrr-
nefnda fannst mér þó Mklegra,
vegna þess að glímuslaigsimál
gætu varla verið svo áhuigaverð
að maður vildi afplána langa
bið tíl að komast að. SMkt gat
átt við ‘il að komast á frumsýn-
ingu á Othelo í Covent Garden
en varla hér. En auðvitað skjátl
aðist mér. Loks komumst við
að afgreiðsiulúgunni í tvöfaldri
röð, við Penny bæði með ölund
arsvip. Um lieið og Roy tók upp
peningaveskið, lýsti Sylvía þvi
yfir að lengra færi hún ekki.
„Það eru ekkert nema afdönk-
•uð gamalmenni hérna" sagði
hún og stakk höndunum djúpt
í vestisvasana. „Bara karlar og
kerlingar. . . pabbar og mömm-
ur, iss.“
Þetta ruglaði Roy greinilega.
Ekki tiilhuigsunin um það að
þurfa að iafca nýja ákvörðun,
heldur hversu honum hafði
skjátlazt utn það, hvað Sylvía
vilöi, Af einhverjum ósikiljan
legum ástæðum fannst mér alit
í einu hann minna mig á Claud-
ette Colbei’t eða Jean Arthur í
karlmannsgervi. Hann sagði Syl-
víu, að þetta væri afar skemmti
leg sýning, gasalegt fjör og
fleira þess háttar en tókst illa
upp. Ég kom honum tii hjálp-
ar, sá það ekki fyrr en um sein
an, að ég hefði beldur átt að
benda honum á, að þessi íþrótt
væri einskis virði, bæði ósiðleg
og ruddafengin. En Syivia hélt
áfram að þrátta í stað þess að
ganiga hreinlega burt. Þeir, sem
voru fyrir aftan okfcur í biðröð
inni, tóku að ókyrrast. Ég skildi
þá vel. Feitlagin kona með stór-
an gulan túrban-hatt kallaði ti'l
okkar ekki rnjög reiðilega, og
bað okkur að halda áfram eða
vilkja úr röðinni. Sylvía dró
hendumar upp úr vösunum,
sneri sér snögglega að taenni og
pirði aftur augun.
„O, haltu þér sarnan," sagði
'hún á miiii samanbitinna tanna.
Hún var spurð, hvað hún
'héldi að hún væri, hvort hún
vissi við hverja hún væri að tala
og hvemig hún leyfði sér og
fleira þess háttar og Roy tuidr
aði einhver samhengisiaus orð.
„I iguðanna bænum, við skul-
um koma okkur burt, áður en
hér verða slagsmái," sagði
Penny. „Þetta eru bara fanta-
brögð sem eru sýnd þarna inni.
Ég hef séð þetta í sjónvarpinu,
tveir karlar sem gera sér upp
einhverja heift og sá þriðji
stendur tajá og iýsir átökunumn
með gífuryrðum. Allt sefct á
svið. Það vita allir. Barmalegt.
Við sfcuil'um koma. Ég er svöng."
Syivía var búin að þagga nið-
ur í konunni með gula hattinn
með því einu að segja henni að
halda sér saman. Hún kom nú
aftur til okkar og heyrði síð-
ustu orð Penmyar.
„Jæja, þá, jæja“ sagði hún
eins og hún væri alveg að missa
þolinmasðina en brosti um ieið
í kampinn. „Við skulum þá
koma inn, úr því þið endilega
viljið. En ég fer út um leið og
mér fer að ieiðast. Það get ég
sagt ykfcur."
Á einum veggnum í sa'lnum
voru ieifar af því, sem ein-
'tavem tima hafði verið lágmynd
úr giifsi og ræfill af ljósköstur-
um frá þeim tíma, að húsakynn
in höfðu verið notuð tid leiksýn
inga. Áhorfendur fyllibu húsið að
þrem fjórðu. Þeir voru á öllum
aldri og voru senniiega merki-
legt rannsóknarefni fyrir þjóð-
félagsfræðinga. Hástéttin var
velvakandi
0 Útvarpsráð
Halldór Jónsson, verkfræð-
ingur, skrifar:
„Athyglisvert er að fylgjast
með starfsemi útvarpsráðs
þessa dagana. Það er alfcunna,
hversu mikill beygur ráðamönn
um í einræðisrikjum austur
heims stendur af hlutlægum
upplýsingum. Otvarpstruflanir
og ritskoðun er þar fyrsta
skrefið, þar næst geðveikra
hæli eða verra.
Rökrétt a.fleiðing valdatöku
kommúnista eftir kosningamar
í fyrra er meðal annars núver
andi meirihluti útvarpsráðs.
Hann virðist gremilega óttast.
fátt meira en upplýsingar.
Dæmi um þetta er útskúfun
Guðmundar Magnússonar, pró
fessors, neitun á að lána varn-
arliðinu texta Magnúsar Bjarn
freðssonar o.fl. Væntanlega
tekst bráðum að loka sjón
varpsstöðinni þar suðurfrá.
Svo þarf endilega að banna inn
fliutning á erlendum blöðum.
Þau eru láka full af þjóðhættu
legum áfengis- og tóbaks-
auglýsingum.
Hins vegar finna „réttir þætt
ir“ náð, t.d. þáttur um verka-
lýðsmál, sem hvergi sparar hið
sósíalistís'ka trúboð.
Uppsker hver, svo sem hann
sáir, Islendingar.
Halldór Jónsson, verkfr."
£ Sænsk stúlka
Tvltug stúlfca skrifar Vel-
vakanda frá Svíþjóð og langar
til þess að eignast bréfavin á
Islandi. Bréfið skrifar hún
bæði á sænsku og ensku. Hún
kveðst hafa áhuga á heiðum og
öræfum, dýrum, hestucm, bóka-
lestri, bréfaskriftum og mörgu
öðru. Nafn og heimilisfang:
Annelie Svanold,
Filarvagen 9,
17571 Jarfalia,
Sverige.
0 Opið bréf til Úthlutun-
arnefndar listamanna-
launa
„Hlaupársdag 1972,
að loknum sjónvarpsþættinum
„Mammon og menningin."
Háttvirfcu nefndarmenn!
Eftir að hafa horft á nokkra
vanþakkiáta og dónalega lista-
menn í kvöld, fer maður að ef-
ast um, hvort tailzt igeti eftir-
sóknarvert að tiiheyra siíkum
félagsskap. Þarna þóttust marg
ir telja sjál'fa sig stórmeistara
og alltof góða til að láta skipa
sér í ftofck með þeim „peðum,"
er naest sátu.
Það virðist þess vegna enn
augljósara mál en áður, að
erfitt er að dæma um, hver er
mikil-l listamaður og hver ekki
og hvað er góð li-st og hvað
ekki því að listamennim
ir sjáifir eru ekki á einu máli
um það. — Annars fundust mér
nefndarmenn svara því eins
snilldarlega vel og framast er
hægt að ski'lgreina slíkt.
Ég efa ekki að nefndarmenn
hafi allir farið eftir sinni beztu
samvizku i sambandi við þes.sa
úthlutun. Hitt er svo ann-
að mál að eflaust væri hægt
að finna heppiilegra fyrirkomu
lag á launaúthlutun — eða við
urkenningu l'istamanna.
Ég tel það óréttiá'fct að segja
að 45 þúsund krónur séu ekfci
neitt. — Einskisvirði! — en
það var þó álit sumra hinna út
völdu listamanna.
Og þá fer ég að nálgast til-
gang þesisa bréfs.
Hér áður fyrr tíðkaðist það
að á hiaupársdag mátti kona
biðja sér karlmanns.
Nú ætla ég að biðja ekki
eins nefndanmanns heldur
allra! —- Og meira að segja
vona að þeir hryggbrjóti mig
ekki!
Þar sem nokkrum listamönn-
um hefiur iíklega ekki þótt sér
samboðið að þigigja þann styrk
er þeim var úttalutaður vil ég
fara fram á að taáttvirt úthlut
unarnefnd ánafni mér einn
þeirra 45 —þúsund — króna
— styrkja sem hinir ágætu
listamenn þáðu ekki.
Máli mínu til skýringar vil
ég taka fram að um næstu mán
aðamót fer ég á tveggja mán-
aða náimsfceið eriendis og 45
þúsund kæmu sór sannarlega
vel!
Leiki einhver vafi á hvort
mér beri réttur á listamanns-
titlinum vii ég benda á að ég
hef samið tóniist við barna-
leikrit sem sýnt var í Þjóðleik-
húslnu við góða aðsókn. í þvi
eru um 20 lög sem ég útsetti
sjálf fyrir hiljómsveit. Þá hef
ég í um það bil fimm ár birt
fruimsamin lög í barnablaðinu
„ÆSKAN". Auk þess á ég
fieiri lög sem ekki. hafa birzt
opinberlega. Einniig hef ég
nokkuð sfcundað ritstörf. Samið
fimm leikþætti sem fluttir hafa
verið í útvarp. Haft margs kon
ar útvarpsþætti og kornið fram
opiinberlega hér og erlendis.
Sungið i Þjóðlei'khúskórnum
frá stofnun hans — o.íl. mætti
fram telja. Þá hafa einsöngvar
ar og kórar sunigið lög eftir
mig.
Halldór Laxness benti eitt
sinn á að sín frægð væri inn-
flutt í landið frá útlöndum. —
Ef til vill verð ég einnig að
biða eftir því...
Ég vil þó vekja athygl'i á að
mörg laga minna eru fflutt er-
lendis og geta háttvirtir nefnd
arnienm ef þeir óska fengið að
sjá skrá yfir þau iög þar sem
greiðsla fyrir höfundarrétt fer
fram í gegnum STEF.
Ég 'kveð svo með vinsemd og
virðingu — og von um jákvætt
svar.
Ingibjöi-g Þorbej-gs
Kaplaskjólsvegi 41
Reykjavik."