Morgunblaðið - 26.03.1972, Qupperneq 2
2
MORGUNBL,AÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. MARZ 1972
Rannsóknir
Geirfugladrangurinii horfni;
— á seltubúskap laxfiska
ÞEIR Sigurðtir St. Helgason,
lífeðlisfræðing-ur, og dr. Jóliann
Axelsson, prófessor, hafa fengið
6,000 dollara rannsóknarstyrk
(S25 þús. ísl. króntir) frá Nato
til rannsóknarverkefnis, sem
nefnist „Hormónastjórn á seltu-
búskap laxfiska". Rannsóknir
þessar eru nýhafnar og munu
líklega taka 2—3 ár, að sögn
Sigurðar.
„Uegar laxfiskar fara úr söltu
vatni í ósalt, þ. e. ganga úr sjón-
um upp í ámar, ætti að verða
miikið salttap úr blóði þeirra og
vofjum, en þeir tempra saltmiss-
inn með ákveðnum hormónum,"
sagði Sigurður í viðtali við MM.
„Rannsóknir okkar beinast aðal-
lega að þessari hormónastarf-
semi, og það er von okkar, að
niðurstöður þeirra geti varpað
ljósi á göngur laxfiska almennt
og verið þáttur í mikllu umfangs-
meiri rannsóknum á laxfiskum
almennt, sem gætu orðið tdl að
styrkja nýjan atvininuveg, Mf-
rækt í sjó, ám og vötnum.“
Rannsóknarstyrkuriinn frá
Nato er fyrir árið 1972, en Sig-
urður kvað mögulegt að fram-
lengja hann. Til þessara ranin-
sokna þyrfti þó meiri styrki, m.
a. tíl kaupa á tækjum.
Mánudagsmyndin:
Hernámsmörk
Chabrols
NÆSTA mánudagsmynd Háskóla
biós verður La Ligne de Demar-
cation eða Hernámsmörkin, eftir
franska nýbylgju kvikmynda-
gerðarmanninn Claude Chabrol.
Er hún gerð eftir bók Remy
majórs, einnar af hetjum frönsku
mótspymuhreyfingarinnar.
Myndin lýsir lífi fólks í smá-
þorpi í Suðaustur-Frakklandi. —
Blaðskák
Akureyri —
Reykjavík
Svart: Taflfélag Reykjavíkur
Magnús Ólafsson
Ögmundur Kristinsson.
Hvítt: Skákfélag Akureyrar
Gylfi Þórhallsson
Tryggvi Pálsson.
5. —, Bf8-e7
Þorpið stendur við litla fjallaá,
sem skilur á milli hins her-
numda hluta Frakklainds og þess
hluta landsins, sem átti að heita
frjáls eftir að Frakkar urðu að
gefast upp fyrir Þjóðverjum
1940. Þorpsbúar berjast gegn
Þjóðverjum með ýmsu móti,
meðal amnars með því að skjóta
skjólshúsi yfir þá, sem hemáms-
liðið vill ná til, og koma þeim
yfir landamæraána, þegar þess
er kostur og hvað sem það kostar.
Mjmd þessi hefur hvarvetna
hlotið lofsamlega dóma.
— Vígt vatn
Framhald af bls. 1.
hafði pílagrímsför til Mecca og
Medina. Hann hafði haft heim
með sér vígt vatn þaðan og aðrar
gjafir til ættingja sinna — en
fyrsta bólusóttartilfellið var lítil
frænka hans, sem hafði drukkið
af þessu vígða vatni. Maðurinn
sjálfur hafði einnig dreypt á því
en veiktist ekki, þar sem hann
hafði verið bólusettur áður en
hann fór í ferðina.
Fyrirskipuð hefur verið bólu-
setning nær tveggja milljóna
mainina í Sloveniu. Að sögn tals-
manns Alþjóðaheilbrigðismála-
stofnunarinnar er með vissu vit-
að, að átta manns hafi tekið veik-
ina og grunur um sex aðra.
Tveir hafa látizt.
Eitt hættulegasta
blindsker við landið
Hvarf drangsins breytir engu um landhelgina
— segir forstjóri landhelgisgæzlunnar,
Pétur Sigurðsson
„GEIRFL'GLADRANGUR er
orðinn eitt versta blindsker
hér við land,“ sagði Guðmiind
ur Kjærnested, skiplierra hjá
Landhelgisgæzlunni i viðtali
við Mbl. i gær, en eins og sagt
hefur verið frá hér í blaðinu,
er drangurinn horfinn i sæ,
og hefur enn ekki reynzt
unnt að kanna staðinn, sem
hann stóð á. Er því ekki ljóst,
hvort hafið hefur sorfið drang
inn niður eða hvort jarðsig
eða eitthvað annað hafi vald
ið hvarfi hans.
Guðmundur Kjærnested
sagði, að Geirfugladrangur
hefði verið fyrsti ratsjárpunkt
ur sjófarenda, sem komu frá
Ameríku á leið sinni til ís-
lands. Drangurinn var 10 sjó
mílur suðvestur af Eldey. Þó
munu hafskip betur sett að
þessu leyti, en t.d. fiskiskip
og önnur smærri skip, því að
ef til vill ná þau ekki í Eldey
í ratsjá.
Þannig er Geirfugladrangi
lýst með útlitsteikningu í
leiðabók sjófarenda.
Fyrir báta, sem eru að veið-
um á þessu svæði út af
Reykjanesi alla vertíðina er
málið mjög alvarlegt, en á
svæðinu er stunduð tog-, línu-
og netaveiði. Þar fara og um
togarar, bæði innlendir og er-
iendir.
Eins og er brýtur sjaldan á
dranginum, hann liggur niðri,
sem kallað er og er hann því
mjög varasamur. Hann sést
ekki í ratsjá en neðansjávar er
þetta strýta, sem stendur upp
af hafsbotninum og umhverfis
er allt að 130 metra dýpi. —
Mun landhelgisgæzlan hafa i
huga að senda niður kafara
til þess að kanna verksum-
merki á staðnum.
Geirfugladrangur var yzti
punktur, tíu metra hár,
sem sást í ratsjá við
Reykjanes. Sást hann í 8 til
10 sjómílna fjarlægð, en önn-
ur kennileyti á þessum slóð-
um eru öll svo lág, að aðeins
Eldey kemur nú til greina
sem kennileiti. Bátar að veið-
um við yztu mörk landhelg-
innar þar úti eiga nú í mikl
um erfiðleikum með að stað-
setja sig við mörkin.
Pétur Sigurðsson, forstjóri
Landhelgisgæzlunnar sagði í
viðtali við Mbl. í gær að við-
horf Gæzlunnar til þessa máls
væri það að allt væri óbreytt
er varðar grunnlínupunkta.
Geirfugladrangur er grurm-
línupunktur, sem búið var að
semja um og auk þess þyrfti
enga samninga til þess að á-
kveða, hvar hann skyldi vera.
Pétur sagði að Laridhelgis-
gæzlan áliti að nauðsynlegt
væri að gera einhverjar ráð-
stafanir til þess að vara sjó-
farendur við þessum hættu-
lega stað. Mætti þá nota
dranginn neðansjávar sem und
irstöðu fyrir steyptan vita á
staðnum. Slíkt verk verður þó
aðeins unnið með þyrlum, því
erfitt er að koma að skipum,
vegna ókyrrðar í sjónum.
Listahátíö 1972:
Kemur Antóníóní?
ÍTALSKA kvikmyndafrömuð-
inum Michelangelo Antonioní,
sem kunnur er hérlendis fyrir
myndir sínar Blow-up og Za-
briskie point, hefur verið boð
ið að koma hingað til lands á
Listahátíðina í Reykjavík 4.
til 15. júní í vor. Antoníóní
hefur lýst yfir áhuga á að
konia hingað, en liefiir ekki
gefið ákveðið svar við boðinu.
Ef af koirni Antoníónís verð
ur, er ætlunin að sýna hér ein
hverjar af kvikmyndum
hans, og mun hann þá annað
hvort flytja erindi, eða svara
fyrirspurnum.
Þá er verið að athnga mögu
leikana á að fá hingað til
lands bandarísku söngkonuna
Joan Baez, eða brezku pop-
hljómsveitina The Who. Að
sögn framkvæmdastjóra Lista
hátíðarinnar, Þorkels Sigur-
björnssonar, hafa enn ekki
borizt svör við þeim málaleit
unnm, enda sjaldgæft, að pop-
liljómiistarmenn bindi sig- með
samningum langt fram í tim-
ann.
Nánar er skýrt frá Listahá-
tiðinni annars staðar í blað-
inu í dag.
— Bridge
Framhald af bls. 32
vetur, ými.s skemmtiatriði Vérða
o. fl.
Áhugamenn uim bridge eru
hvattir til að koma og sjá þessa
ágætu gesti Bridgefélags Reykja-
víkur í keppni við okkar bezbu
spilara í dag, á morgun og á
miðvikudag og er bridgeunnend-
um sérstaklega bent á sýningar-
tjaldið, setm er mjög vinsælt, enda
eru spilin sýnd og skýrð jafnóð-
uim og þau eru spiluð.
Er þetta nokkur t hlaup?
Viðtal við Berg Þorsteinsson á Hofi
Bergur á Hofi og Þorlákur sonur hans.
DAGINN, sem Skeiðarár-
hlaupið var að ná hámairki,
hittum við að máli Berg Þor-
sbeinsson, einn af fjórum
bændum á Hofi í öræfum. Þar
búa á þremur býlum bræður,
Bergur, Gunnar og Magnús
svo og Bjarni Sigurðsson á
fjórða bænum.
— Jú. Ég man eftir mörgum
Skeiðarárhlaupum, sagði
Bergur. Það fyrsta var 1913.
Þá var ég á 10. árinu og man
það vel. Það var svo mikíð að
vatnið kom hér alveg að Hofs
fjallinu, austan við Hof.
Faðir minn var í kaupstað-
arferð, í Homafirði, og þeir
urðu að fara upp í fjallið,
k»must ekki sandana, þó fór
flóðið yfir allt Neslandið.
Næst man ég eftir hlaupinu
1922. Þá kom minna vatn hér
austureftir, en þá var ösku-
fall. Ég var með fjárrekstur í
Suðursveit og lenti í því.
Hlaupin 1934 og 1938 voru
líka stór. 1934 var geysimik-
ið jakahlaup í ánni, jakar al-
veg út á fjöru.
— Ertu búinn að sjá hlaup-
ið núna?
— Nei, er þetta nokkurt
hlaup? spurði Bergur að
bragði.
— En hvemig lízt þér á fyr
irætlanir um að leggja hér
veg, til að tengja vegakerfið
hringinn?
— Mér lízt vel á það, ef það
tekst. Sennilega ganga þeir
svo vel frá því að það stand-
ist þessi síðustu hlaup. En ég
er ekki triiaður á að vegur
og brýr standist hlaup á borð
við þessi gömlu.
— Nú komist þið Öræfing-
air í umferðina. Heldurðu að
verði ekki mikill átroðningur
af því?
— Það verður auðvitað mik
il umferð. En hún er nú þeg-
ar orðin æði mikil á sumrin,
þótt við hér verðum ekki svo
mikið vör við hana. Hún fer
beint í Skaftafeil í þjóðgarð-
inn. En ekki þýðir að hugsa
um það. Þetta er eins og önn-
ur framvinda, sem hlýtur að
koma. Og hlýtur að verða til
góðs.
— Þau voru ekki lengi að
seljast happdrættisbréfin í
veginn, bætir Bergur við. Ég
keypti strax 10 þeirra.
Nú ber að son Bergs, sem
Þorlákur heitir. Dæturnar
sex eru allar giftar og farnar
burt og tveir synir eru til
sjós. Við spyrjum Þorlák,
hvort hann ætli að búa á
Hofi og hvort tilkoma hring-
vegarins muni breyta því.
— Það getur verið, að ég
verði um kyrrt. En eitthvað
verður að breytast til þess,
svarar hann. Kannski dugar
það að brýrnar komi og sam-
göngurnar.
Þorlákur hefur verið með
vömbil í vegavinnu öðru
hverju á sumrín. — Það má
búast við meiri vinnu af því
tagi, þegar farið verður að
brúa, segir hann. Ef verkið
verður ekki boðið út. Þá
koma verktakar að sunnan
með öll sín tæki. Ég er núna
að bíða. Við eigum að vera til
tækir með bílana, ef garðarn-
ir fara í hlaupinu, til að aka
á þá.
— Það er nýtt að sjá svona
græna jörð á þessum tíma,
segir faðir hans. Venjulega
þykir gott ef það er í maí.
Hér hefur verið þíð jörð í
allan vetur. En það er búíð
að rigna feikilega.
Bergur segir að þeir Hofs-
bræður beiti lítið. Veðurliaig
er þannig að ekki er gott að
eiga við það. Hann er sjálfúr
með 220 fjár og kýr fyrir
heimilið. En farið er að ræða
um að selja mjólk úr sveit i
Hornafjörð.