Morgunblaðið - 29.03.1972, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐYIKUDAGUR 29. MARZ 1972
15
Stjórn Hins íslenzka prentarafélags, talið frá vinstri: Þórólfur Iíunieisson, formaður, Pétur
Stefánsson, gjaldkeri, Valgeir J. Emilsson, 1. meðstjórnandi, Jón Otti Jónsson, 3. meðstj., Gísli
Guðjónsson, 2. meðstj., Lúther Jónsson, ritari, og Kári B. Jónsson, varaformaður.
Hið íslenzka prentara-
minnist 75
afmælis síns
HIB íslenzka prentarafélag —
HÍP — heldur á þessu ári hátíð-
Jegt 75 ára afmæli sitt. Verður
það gert með ýmsu móti, meðal
annars útgáfu og sýningu bóka,
gerð minnispeninga, afmælisdans-
Beik og móttöku fyrir velunnara
ffélagsins.
Með nokkrum rétti getur HÍP
(rakið tilveru sína lengur aftur
en um 75 ár, því að tíu árum
fynr hafði Prentarafélagið vetrið
stofnað upp úr skemimti- og
fræðslufélaginu Kvöldvöku. Það
gaf meðal aninars út handsíkrifað
blað „Kvöldstjörnuna“, sem Prent
arafélagið hélt svo áfram að gefa
út undir nafninu „Pre>rutari(n(n“.
Bn félag þetta hætti störfum
árið 1890 og var ekki endurvakið
fyrr en með stofnun HÍP árið
1897, að frumkvæði tólf prent-
ara úr ísafoldarpremtsmiðju og
Félagsprentsmiðj unrni. ■—■ Fyxstu
stjórn íéiagsins skipuðu Þorvarð-
ur Þorvarðsson, Friðfinnur Guð-
jónsson og Þórður Sigurðsson.
Nú eru félagsmemn um 390 tals-
ins, þar af er um fjó<rðungur starf
andi við dagblöðin í Reykjavíik,
að því er stjórnairmenin tjáðu
blaðamömnum á fundi í gær. Þar
skýrðu þeir og frá því, hvemig
félagið hygðist halda hátíðiegt
afmæli sitt.
Ætlunin er að dreifa áfmælis-
aðgerðum yfir árið allt og bentu
stjórnarmenn á, að það væri
skemimtileg tilviljun fyrir félagið,
að 75 ára afmælið skyldi bera
upp á bók'aár Sameiniuðu þjóð-
anrna.
Á afmælisdaginn sjálían, síð-
degis, verður móttaka í félags-
heimilimu að Hverfisgötu fyrir
vini og veluninara félagsins og þá
verða m. a. 50 ára félagar sæmd-
ir guilmerki félagsins.
Nokkrum dögum síðar, 7. apríl,
verður svo afmælishóf HÍP að
Hótel Sögu.
í tilefni afmælisins geíur íé!ag-
ið út sýnisbók með ritsmíðum
Hallbjarnair Halldórssonar, með
formála efftir Halldór Laxness og
ýtarlegri skrá yfir skrif Hall-
bjarnar. Ríkisprentstmiðjam Gut-
enberg mun setja bókinia — en
þar var Hallbjörn verkstjóri í
mörg ár — og Félag íslemzka
prerutiðnaðarins, FÍP, gefur HÍP
í afmælisgjöf pappír, prentun og
bókbanid þessa rits. Sögðu stjórn-
armenn, að öllum, sem við bóka-
gerð vinina, yrði afhent að gjöf
eitt eintak af sýnisbókinimi.
Þá veröur gefið út nýtt Premt-
aratal með nöfnum allra prentaaa
frá upphafi — og værutanlega
einmig annarra. sem að bókagerð
virana. Ritstjóri verður Björk
Inigimundardóttir, cand. mag
Sieginin verður miinnispeningur
úr silfri og bronsi. Hafsteinn Guð
mundsson prentsmiðjustjóri hef-
ur teiknað penirgirm, sem gerður
verður í takimörkuðu upplagi.
Danskur maður. Harald Salomon,
sér um gerð peníngsiins, en hanm
hefur áður gert minnispeninga
fyrir íslendinga, af Sigurði Guð-
miindsayni og Sigurði Nordal.
Eiinnig hyggst félagið gefa út
einn eða tvo gamla prentgripi,
líklega eftirprentanir af einhverj-
um minmisstæðum og merkum
munum. Annar þeirra verður
væntanilega eftirprentun af ljóðd,
sem prentað var, þegar prent-
smiðja var fyrst sett upp að Hól-
um í Hjaltadal.
í samráði við Lamdsbókasafmð
verður haldin bókasýning og er
ætlunin að hún taki yfir þau 85
ár, sem liðin eru frá stofnun
Prentaraféiagsins. Sýning þessi
verður í sumar — meðan yfir
stendur í Reykjavik þing norr-
ænina prentara. Er búizt við um
25 erlendum gestum til þingsins
og gert ráð fyrix að það staaidi
í 3—4 daga. Á sýningu þessari er
í ráði að hafa gamla pressu, sesn
er í eigu íélagsins.
Loks er í undirbúningi gerð
veggplatta úr postulíni.
— ★ —
Stjórnarmenm afhentu blaða-
möninum yfirlit yfir helztu atiriði
úr sogu félagsins og staxfi, sem
þeir sögðu jafnan hafa byggzt á
tveimur höfuðþáttum auk launa-
baráttu; að koma fram aukruum
tryggingum og fá vinnutíma
styttan. Hefði öryggisleysd háð
prenturiim mjög um þær mund-
ir, sem féiagið var stofnað. Al-
gengt hefði verið, að prenturum
væri sagt upp starfi að námi
loknu og prentmemar teknir inn
í þeirra stað, þar sem þeir voru
ódýrara vinnuafl. Þegar félagið
var stofnað, var vinnutími tólf
stundir á dag. Arið 1908 var hanm
styttur í 9 klst og 1920 varð hann
8 stundir. Um 40 stunda virnnu-
viku samdi HÍP með áfangasamn-
ingi árið 1966.
Fyrsta verkfallið, sem félagið
stóð fyrir — og líklega fyreta
verkfall sféttarfélags á íslandi, að
sögn stjórnarmanna, var gert
sumarð 1899 í Aldarprentsmiðj-
unni í Rey'kjavík. Það stóð að-
eims einn dag, þar sem prent-
smiðjueigandinn gekk að kröíum
félagsins.
Hims vegar tók það félagið sjð
ár að öðlast fulla viðurkenmingu
premtsmiðjueigenda á samnings-
rétti félagsims.
Rýrnun á verðgildi sjóða fé-
lagsins, vegna vaxtafalls í kring-
um 1940, varð til þess að félagið
ákvað að festa fé sitt í fasteign-
um. Var þá keypt jörðin Miðdal-
ur í Laugardal með það fyrir
augum að nýta landrými henmar
fyrir sumarbústaðahverfi. Þar
eru nú um 30 sumarbústaðir og
unmið að áætlun um sxníði 50—60
til viðbótar. Þeir eru í eigu ein-
stalkra félagsmanna. Sama ár,
1941, keypti félagið húseignina
að Hverfisgötu 21, þar sem nú
eru skrifstofa. félagsins og Lif-
eyrissjóður prenfara og félags-
heimili. Loks á félagið stór sumar
hús í Fnjóskadal.
Samstarfs málin efst
á baugi
— hjá samtökum viðskipta
>
lífsins — Rætt við Arna
_ >
Gestsson, formann F.I.S.
FÉLAG íslenzkra stórkaup
manna var stofnað 28. maí
1928. Tilgangur félagsins
er m.a. að gæta hagsmuna
wmboðssala og innflytj-
enda og jafnframt að
stuðla að því að verzlunin
i landinu sé rekin á frjáls-
nn og heilbrigðum grund-
velli.
Formaður félagsins er
Áimi Gestsson, aðrir í
i stjórn þess eru Sverrir
NoTland, Jóhann J. Ólafs-
* son, Kristján Þorvaldsson,
Gunnar Kvaran, Aðal-
steinn Eggertsson og Ingi-
mundur Sigfússon.
Aðalfundur Félags islenzkra
stórka.upnianna (F.f.S.) var hald
tnn 26. febrúar s.I. og flutti þar
fformaðnr félagsins, Árni Gests-
spn, ítarlega skýrslu nm rekstur
ffélagsins, og þau mál, sem efst
enn á baugi í starfsemi þess.
Morgnnhlaðið sneri sér fyrir
skbnmiu til Árna, og ræddi við
bann inii þessi mál og málefni
warah ma.rtniia r a lmeimt.
Viö inntum hann fyrsit efitir
Ihverjar vænu horfurnar í sam-
stariisTOáluarn samtaka við»kipta-
iífsinis, sem nokkuð voru rædd
á síð&sta ári.
— Upphaf þessa máls má
segja að hafi verið ráðstefna
samtaka viðskiptailáfsins, þ.e.
Verzlunarráðsins, F.Í.S., Kaup-
mannasamtakanna og Féiags ís-
lenzkia iðinrekenda, sem haldin
var í mai á síðasta ári um mögu-
íeikana á að endiurskipuleggja
samskipti þessara samtaka
Markmið þeirrar endurskipu-
laigninigar væri að gera starf-
semina hnitmiðaðri, að móta
skýrar verkaskiptingu, að auka
samskipti inn á við og styrkja
samtökin út á við.
Á fundi þessium voru mæt'.ir
fulltrúar aMra ofasngreindra sam
taka og komu ótal margar hug-
myndir um það hvernig mætti
byggja upp þessa samvinnu. Á-
hiugi manna var mjög mikill fýr
ir þvi að endurs'kipuleggja sam-
tökin og koma á nánari sam-
viiranu. í framhaldi af þvi var
síkipuð nefnd framkvsemda-
stjóra allra saimtakanna undir
fory®tu Sveins Bjömssonar,
fraxnkvæmdastjóra Iðmþróunar-
stofnunarinnar til að vinna úr
þeiim hugtmyndium, sem fram
kiomu ag sem ja álitsgerð á grumd
velli þeirra.
Þessi nefnd hefur svo starfað
stfeitolaust sáðan, hahlið óJ.al
marga fund'i og er nú starf henn
ar komið á lokastiig. Þess er
vænzt að hún geti skilað áliti
ekki seinna en um miðjan april.
— Næsta stig þessa máls er
það að stjórnir samtak-
anna korna tiS með að fjalla um
tillögur framkvæmdastjóra
nefndarinnar, og má segja að
það sé seinni þát'ur þessa und-
irbúnings. Þá mun koma í Ijós
hvort eða hvaða möguleikar eru
fyrir þvi að endurs'kipulagning
in geti farið fram.
Hins vegar er rétt að geta
þess, að málið er mjög yfirgrips
mikið og það sem fyrir öflum
vakir er fiyrst og fremst að koma
öðru skipuiagi á Verziunarráð-
ið og bættum tengslum milli þess
og sérhagsmunasamtaikanna.
Það er öllum ijóst að árang-
urinn af starfi himna einstöfku
samtaka að áhugamálum sínum
næst ekki nema skýrari iínuj
markis'; milli starfssviða þeirra,
þannig að einn sé ekki að grípa
inn á verksvið hiras.
Otekur má auk þess öl'luinr
vera Ijóst, að nauðsyni'egt er að
vekja skijining almeninings á
gildi verzlunar í nútíma þjóðtfé-
lagi. Þessum áföniguim verður
vart náð nema með sameiiginiegu
átaki verzlu-narintnar og þá fyrst
og fremst með till'itl til upplýs-
iimga og gagnasöfnunar.
— Um hvaða gögn er hér að
ræða?
-— Þar er fyrst að telja hve
stór hópur íslendiiniga byggir af
komu sina að öl'lu eða nokkru
leyti á verzlun. Tölulegar upp-
lýsingar urn veltu og affcomu
verzlunarintnar og fleira mætti
til telja.
SAMEIGINLEGT HÉSNÆIÐI
— Nú hefur heyrat að sainwtök
viðskiptal'iflsins hyggi á bygg-
ingu sameiiginilegs húsnæðis.
Hvað líður því máii?
— Það er rétt, að þetta er
mjög ofarlega á dagskrá, og þó
ég liti svo á, að byrjað sé þar á
öfuguim enda, þ.e. að æsteilegra
hefði verið að ieysa sameining-
armálin fynst, þá er það min
persónulega skoðun, að sameiig-
inleg húsbygging mundi ýta
umdir aukið samstarf á ýmsum
öðrum sviðum.
Nú befur verið skipuð nefnd,
sem í eiiga sæti fulltrúar allra
samtakanna nema iðnrekenda,
•tii að þoka þessum máliuim áfram,
og ef dæana má af þeim áhuga,
sem er á þessu máli nú, er ég
mjög bjartsýnn á að þessi þátt-
ur verði endanlega leystur áður
en mjög langt um líður.
Um hagkvæmni slikrar bygg-
ingar þarf ekki að dieila. Það
segir siig sjáift, að sameiginlegit
húsnæði mytndi steapa mun meiri
hagfcvæmni í reksitri, t.d. með
sameiginlegum vinnuterafti þar
sem hægt er að koma siíku við,
sameiginlegu fundairhúsnæði,
svo eittíhvað sé nefnt. Þá er það
álit otekar að teogslin miffli sam-
takanna myndiu sjál'fkrafa auk-
ast.
ÁKVARÐANIR
1 VERÐLAGSMÁLLTM FVRIR
MIH.ÍAN APRÍL
— Hvað er að írétta af verð-
lagsmálunum í ljósi þeirra kaup
hætekana, sem urðu fyrir ára-
mót?
— Meðam á samningum stóð
genigu formenm Verzlunarráðs,
F.Í.S. og Kaupmannasamtak-
anna á fiund forsæt.isráðherra til
að Já úr því skorið hvort ekkl
fengiist leiðréttinig á verðlags-
áíkvaíóunum með tMiti tid þeirxa
Árni Gestsson, formaður F.I.S
kauphækikana sem samið yrði
um. Lýsti ráðherra þvi yfir að
það mundi verða gert, — enda
ætlaðist rikisstjómin ekki til að
fyrirfækin yrðu rekin með tapi.
Auk þess hafa forráðamenn
samtakanna geragið á fund við-
skiptaráðherra tvisvar sinnum.
Sýndi hann þessu máii skilning
og samþykkti að skipa þriiggja
manna undimefnd til að meta og
vega þær kröfur til hæfckunar
á verðlagsátevæðum, sem komið
höfðu fram frá verzlunarsamtök
unum og Sambandi isienzkra
samvinntufélaga.
Því miður hafia störf þessarar
nefndar dregizt úr hófi, og
valdia því veikindafjarvistir
eins nefndarmanna. Hins vegar
hefur nefndin nú lotes tekið fil
starfa og vonum við fastlega að
nú verði hendur iátnar standa
fram úr ermum, þannig að verð-
lagsnefnd og rikiss'jórnin geti
tekið ákvarðanir ekki siðar en
um miðjan apríll.
— Nú liggur fyrir Alþingi
frumvarp um breytta réttarmeð
Æerð gjaldþrotamála. Má eteki
segja að þetta sé mi'kið hags-r
Franohald á bte. 21.