Morgunblaðið - 22.07.1972, Side 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. JÚLl 1972
Sálin hans Bobby
— og ýmsir fuglar í Laugardalshöll
SUMIR höfðu það á orði inni
í Laugardalshöll á fimmtudag-
inn að Bobby Fischer kynni ef
til vill að verða Indiánatrúar.
Indíánar Norður-Ameríku
trúa því nefnilega að sögn
fróðra manna, að þegar
myndavél er mundað að
þeim, þá taki sál þeirra undir
sig stökk eitt mikið og fljúgi
inn í myndavélina. Eru menn
taldir biða þess eigi bætur ^ð
hafa misst þannig frá sér sál-
arskarnið sem ekki er furða,
og eru Indíánar sem þessu
trúa ófáanlegir til að láta
mynda sig.
Maður var því ekki hót
hissa, þegar Fischer kom
þrem mínútum yfir fimm og
setti undir sig hausinn til að
ryðjast gegnum víglínu
Sveins Þormóðssonar og ann-
arra ljósmyndara án þess að
Iíta upp.
Skyldi annars nokkurt kríli
hafa orðið mönnum jafn mik-
ið iimhugsunar- og deiluefni,
og blessuð sálin hans Bobbys?
Hún hefur að minnsta kosti
hlotið meiri athygli en skákin.
Og þegar Morgiinblaðsmaður
var öðru sinni á hlaupum
horna á milli í höilinni á
fimmtudaginn til að spyrja
fólk úr nokkrum spjörum eða
svo, þá voru allir enn að bram
bolta með kenningar um sálar-
iíf Bobby Fischers. Það var
fastur liður eins og venju-
lega.
FELUR SIG í SKÁKINNI?
Petter Henrik Disehington
Hanssen er sprækur, ungur
Norðmaður og skemmtir sér
auigsýniliega hið bezta í
stemmningunni á einvíginu.
Hann nemiur dýra- og jurta-
fræði heima í Noregi, en kem-
ur hingað sem skák- og ís-
landsáhugamaður, þvi hann
var hérna í fyrra á skákþingi
Norðurlanda og tók þá mikliu
ástfóstri við landann, — eink-
um kvenkynið og ölteitið að
eigin sögn. Petter býr í tjaldi
einu litlu vestur við gamla
Tívoli. Hann segist kjósa held
ur að vera fjarri öðru mann-
fólki, auk þess sem hann sé
tortrygignari í garð útl'ending-
anna i Lauigardal í þjófnaðar-
máliuim en íslendinga vestur í
bæ.
„Ég held með Fischer. Ég
held með honum m.a. vegna
sálrænna veikleika hans, auk
þesis sem það væri gott að
Bandaríkjamaðuir fengi heims-
meistaratitilinn. Fischer þjá-
ist dálítið af ofsóknarbrjál-
æði. Hann er hræddur við
fólk. Barátta hans við aðstæð-
urnar er þó skiljanlieig. Bg get
Bill Lombardy
að vísu teflt við hvaða að-
stæður sem er, en Fischer er
listamaður og hann þarf full-
komnar aðstæður til að skapa
listaverk.
Ég gæti trúað að B'ischer
væri svol'ítið eins og sumir
hauisaveiðarar í fruimskógum.
Þeir halda t.d. að með þvi að
reka hníf í gegnum mynd, þá
sé unnt að granda þeim sem á
myndinni er. Hann er haidinn
eins konar voodoo-ótta. Að
suimu leyti er hann raumiar að
fela sig í skákinni. Ég efast
um að hann geti nokkurn tíma
lifað eðlilegu iifi.“
Petter sá Sp£isisky tefla í
Gautaborg fyrir skömmu.
„Hann tefldi ekki vel. Ég
hugsia að Spassky sé stopp.
Hann er búinn að ná síinum
toppi og er orðinn latur. Fiisch-
er á enn svo mikla möguíeika
á að bæta sig og þjálfa.“
Petter, sm líkist frekar suð-
rænum gígoló en norskum
stúdent, sagðist senda efni frá
einvíginu til Arbeiderbladet í
Osló til þess að drýgja aur-
ana, og vel gæti verið að
hann yrði að fá sér einhverja
atvinnu hér undir lokin þar
eð hann ætti ekki farmiða
heim aftur.
Reyndar er Petter Henrik
Disehington Hanssen skák-
kennari og hefur einkum
kennt skólabörmum 7—16 ára
á sumrum, en síðar mun hann
hefja að kenna eldra fólki á
vegum verkalýðssamtakanna.
Er þá mikill skákáhugi í Nor-
eigi?
„Það er nú upp og niður.
Hann er talsvert mikill í skól-
um, og það er ávallt mikil þátt
taka í skólamótum. Þetta fer
líka dálítið eftir landshlutum,
— skák er t.d. mjöig vins-æl
i Norður-Noregi, í Tromsö og
Bodö og víðar, og einkum er
hún í háveiguim höfð utan
hinna stærri borga. Hins veg-
ar er ljóst að þetta einvígi á
eftir að auka áhugann eins og
alls staðar annars staðar. Það
er á forsíðum allra blaða.“
Petter er sérliega hress yfir
gestunum á einvíginu. „Fólk
er svo glatt og lauist við
áhygigjur. Hann var a.m.k.
nógu vinsæll sjálfur hjá ís-
lenzku söiustúlkunum i höll-
inni.
Hann fór í ferðalag til Vest-
mannaeyja með öðrum blaða-
mönnum, og borðaði hádegis-
verð með Ól'afi Jóhannessyni
forsætisráðherra. Þótti Petter
Ólafur harla góður. „Hann
byrjaði svoilítið formfastur og
stirður, en eftir því sem gekk
á mat og góðar veigar, fór
hann að brðisa og varð dæmi-
gerður íslendimgur.“
Og Pettier fór í nýja einvigis
bolinn sinn svo við gætum
myndað hann tilhlýðilega.
„VIÐ BOBBY ÞURFUM
STUNDUM HVÍLD HVOR
FRÁ ÖÐRUM“
Séra Bi‘11 Lombardy er lík-
letga sá maður siem hvað mest
og námust samskipti hefur átt
við Bobby Fischer síðan ein-
vígið hófst. Lombardy er þétt-
vaxinn mað-u.r og virðist að
sama skapi þéttur í lund.
Biaðamaður rakst á hann
inni í öðru fréttamannaber-
bergjanna þar sem hvorki
datt af honum né draup. Það
var einis og séra Lombardy
sæti á skýi hátt yfir öllu, svíf-
andi á sitóískri ró einni saman.
Hann féllst góðfúslega á að
spjalla við okkur örskamma
stund, og meðan við lieituðum
að friðsömum stað lýsti hann
aðdáun sinni á teikning'um
Halldórs Péturssonar í Morg-
unblaðinu: „Very amusimg“ og
„quite cute and clever". Hann
kvaðst gjarnan vilija hengja
frumteiknimguna upp á vegg í
ramma.
Og hvernig lýst honum svo
á ástand’ið?
„Ég er auðvitað feginn að
hlatirnir eru farnir að ganga
greiðlega. Þegar almiennir erf-
iðleikar og tæknilegar snurð-
ur eru um garð gengnar geta
skákmennirnir farið að ein-
beita sér að skákinni. Bobby
á eftir að tefla mun betur.“
Petter H. D. Hanssen
„Finnst þér þá hann ekki
hafa teflt vel?“
„Ég býst við að ég sé per-
feksjónisti. Bg vil ekki aðeins
að hann tefli vel, helduir frá-
bærliega. Kringumstæðuirnar
haifa haft truflandi áhrif á
getu hams, en nú er hann í
prýðilegu skapi. Hann hefur
mikla trú á eigin getu. Hitt
er svo annað mál að allt getur
gerzt.“
„Telurðu að ölll helztiu
vandamálin séu yfirstigin?“
„Það gæti að vísu orðið ein-
hver eftirlieikur. En vandinn
er hverfandi. Bobby á nú mun
auðveldara með að einbeita
sér. Honurn geta þó orðið á
mistök eins og öðrum.“
En hvað um Spassky? „Það
er varia hægt að gagnrýna
hann sem skákmann. Hann er
jú eirnu sinni heimsmeistar-
inn. Á hinn bóginn hefur
hann veika punkta. En hann
hefur færri veika punkta en
nokkur annar — mema ef til
vi'll Fischer. Það er ekki til sá
skákmaður sem ekki er
hræddur við Fischer.“
Þannig smieygði séra Lom-
bardy sér i gegnium spurning-
arnar, varkár og rólegur.
Hann varð þó svolítið opnari
er á leið.
Er Fischer kannski of ör-
uigigur með sjálfan ság?
„í sannleika sagt held ég að
svo sé ekki. Hann kann vel að
meta getu amnarra skák-
manna. Hann hefur t.d. tekið
hlýiega í hendur mér og ósk-
að mér til hamingju með
fmmmistöðu mína i skák.
Hann tekur vissuilega tillit
til hæfiieika ammarra manna.
Hann viðar að sér athuigunum
sem hann fellir síðan inn i
þekkimgarforðabúr sitt.“
„Hvað finnst þér um kröf-
ur hans?“
„Þær fara nú að verða úr
sögunni. Við eigum öll við erf-
iðleika að etja. Við verðum að
horfast í augu við það. Ég
hel'd að kröfur Bobbys hafi að
mestu leyti verið réttllátar.
En ég vil helzt ekki láta hafa
meitt eftir mér um það. Ég er
ekki fuiltrúi Fischers nema
frá sjónarhóli skákarinnar
sjálfrar, sem skáksérfræðing-
ur.“
Og séra Bill Lombardy hall
ar sér makindaiega í stólnuim,
og gýtur auguinum á ská upp
á sjónvarpsskerminn fyrir
ofan okkur, þar sem vinur
hans og Boris Spassky eru að
kljást. „Hér hafa al'lir unnið
vel. Ég hef aldrei séð fólk
reyna jafn miki'ð til að verðta
við óskum manna og ísllend-
imgana hér. Mér hefur lynt
prýðisvel við ykkur. íslend-
imgar eru hlýlegir og rólynd-
ir og virðast aldrei geta gert
nóg fyrir mann. Það er talað
um suður-amerLska gestrisni,
en mér er ljóst að sú islenzka
slær henni við.“
Finnst honum þá undirbún-
ingurinn hafa tekizt vel?
„í S'tórum dráttum já. En
það er ekki hægt að sikelfla
skuld á þá sem eru jafn vilj-
uigir til að leiðrétta mistök
og íslendingarnir eru.“
Hvað um þau ummæM
Fischers að ísland væri „frum
stætt“ land?
„Maður verður að legigja
réttan skilning í það orð,“
svarar séra Lombardy. „I
mínum auigum er ísdand eins
konar fjölskyldu'þjóðféliag,
ákaflega náið og vimgjarniliegt,
— þó svo að veðrið sé ekki
alltaf svo vingjarniegt. Ykkar
þjóðfélag hvílir ekki jafn
mikið á tækni og ákveðnum
frístundaiðnaði. Bobby er van-
ur ýmsu sem þið eruið ekki
vön, t.d. tennis og bowlimg,
og sjónvarpi. Það er erfitt að
koma úr einu mennimgarum-
hverfinu yfir í annað, og að-
laga sig. Ég held samt að
hann miuni aðlaga sig. Per-
sómuleiga held ég að hann hafi
gott af friðsæ'u umhverfi eins
og hér er.“
Þegar hér er komið málum
er Lombardy kallaður i sím-
ann; einhver góður maður bið
ur hann að segja halló við
eimhvern annan góðam mann
„back in the states“. Eftir
góða stund kemur Lombardy
aftur, og verður nú hinn ræðn
asti, en beinir samtalinu i
öfuiga átt. Blaðaimaður verður
mú að sitja fyrir svörum um
altíur, skilyrði fyrir hárvöxt
á íslandi, námsferil og svo
framvegis. Talið berst að ýms-
um hliðutm nútímaMfs á fs-
landi, og Lombardy segir frá
manni nokkrum sem sagði
homum að núverandi verð'lag
á fs'landi væri það verð sem
þjóðarkríli þyrfti ,að greiða
fyrir sjál'fstæði sitt. Þesisi mað
ur var Dani. Séra Bill Lom-
bardy hl'ær mikinn.
Turorver milljómamærimgur
og hversmanmsvinur (sjá við-
tal í Mbl. á fimmtud.) kemur
askvaðandi og segir: „I ’ve
just coime to pay my respects.“
Þeir Lombardy eru greiniliega
miestu mátar og taka bakföll
hvor yfir öðrum.
„Þessi maður," segir Lom-
bardy við Morgunblaðsmann
Oig á við Turover, „þeissi
maður getur talað og taliað og
talað uim all'a mestu skákmenn
beims.“
„Þessi maður,“ segir Turo-
ver við Morgunblaðsmann
og á við Lombardy, „þessi
maður er einstaklega hjarta-
góð sál og aiuk þess fjári góð-
ur skákmaður. Ég vorna bara
að Fischer hlusti stundum á
hann — bæði vegna s'káklist-
air sinnar og sál'uhjálpar.“
Og þeir halda áfram að grín
ast Lombardy og Turover og
ákveða að fá sér kaffisopa
saman. Lombardy labbar með
blaðamianni fram ganginn og
hann siegist vonast til að vera
hér einvígið á enda. „Ég ætla
að reyna að verða að ein-
hverjiu gagni. Ég hef þekkt
Bobby síðan hann var 11 ára,
og samband okkar eir þvi al'l-
náið. Við þurfum þó oft hvíld
hvor frá öðrum, eins og gierng-
ur. En Bobby er í rauninni
góðhjartaður þegar maður
kynnist honum,“ sagði þessi
aliúðlegi klerkur og hvarf á
braut með Turover.
„FISCHER SPILAÐI
PÓKER“
Uppi í kaffiteríunni hittum
við hol'lenzkan prófessor og
heimspeking í fornmáiunum,
grisku og liatínu. Hann heitir
Sicco Kooi, og kvaðst vera hér
aðeins sem áhugamaður.
„Ég bef verið að bera sam-
an aðstæðumar hér og við
fyrsta einvígið sem ég var við-
staddur," segir Kooi. „Þetta
vajr milll Euwe og Alekhine
árið 1935. Því var dreift um
a-llt Holland og þegar óg sá
það, fór það fram í litllu her-
bergi. Áhorfendur urðu að
standia uppi á borðum til að
sjá hvað fram færi. Hávaðinn
var auðvitað eftir þessu.“
Sicco Kooi lifir í enduirminn
inigunni dálitla sturnd bak við
gleraugun. „í mínuim aiugum
eru aðstæðurnar hér mjög
góðar. Mér finnst Lothar
Schmid ekki eiga vera svo „ner
vös“ yfir hávaðanum. Hann er
stöðuigt að hasta á áhorfend-
ur. Mér finnst mega taka
svoHtið tillit til þeirra. Það
Framhald á bis. 20.
Larry Evans