Morgunblaðið - 22.07.1972, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. JÚLl 1972
21
Guðmundur Jónas-
son bifreiðarstjóri,
Akureyri — Minning
Genginn er garpur fyrir norð-
an. Hann dó inn í hásumarið,
þegar umferðin er hvað mest um
byggðir landsins og bifreiðarn-
ar œða um þjóðvegina. Vegir
bggja víða. Síðustu veg-
ferðina fór hann án bílsins óg
hann sat heldur ekki við stýri.
Hann fór margar ferðirnar um
ævina, jafnvel svaðilfarir, og
hann skilaði alltaf sjálfum sér og
farþegum heilum á hverju sem
gekk. Hann kom alls ekki
til baka úr „síðustu ferðinni" og
fékk þar engu ráðið um. Hann
var dæmdur til þess.
Guðmundur Jónasson bifreið-
arstjóri á Akureyri hafði þrjá
vetur yfir sextugt, þegar hann
lézt; hann var hins vegar lang-
lífari en árin sögðu til um; hann
reyndi meira en margir sam-
ferðamenn hans á vegferð sinni;
ferðir hans höfðu alltaf vissan llt
og sagnablæ. f>að var sérstakt
andrúmsloft í starfi hans og lífi.
Guðmundur var sterkur maður
og sterkur persónuleiki. Hann
beitti kröftum, sem voru mikl-
ir, við allt. Hann þurfti sterkan
bíl og jafnvel erfiðustu aðstæð-
ur til að glíma við. Hann var
þannig skapi farinn. Hann
þurfti allt sterkt. Þó var hann
reglumaður og festumaður.
í haust var hann á ferð fyrir
sunnan. Þá sagði hann við þann,
sem þetta skrifar: „Ég verð bráð
um tekinn úr umferð." Hann
sagði þetta eins og hann væri
að tala um bíl sem fagmaður.
Svo kom veturinn, þungur á
köflum. Hann hélt áfram að aka
eins og ekkert hefði i skorizt og
æðraðist ekkert að vanda.
Vorið fyrir norðan kom und-
an snjónum, og hann lagðist á
sjúkrahúsið til að heyja síðustu
átökin.
Sunnudag í maí, þegar Lysti-
garðurinn var farinn að óma af
söng fuglanna, var skroppið til
Guðmundar, þar sem hann hvíld
ist. Hann var illa á sig kominn,
sárt leikinn, þetta gífurlega
karlmenni. Það er eins og oft
sé mest herjað á þá, sem hafa
af mestu að taka. Það var átak-
anlegt að sjá hann þjást. Að-
standendur hans voru nokkrir
nálægir. Hann sté fram úr rúm-
inu og fór í slopp og gekk fram
á gang. Hann átti erfitt með að
tjá sig og gera sig skiljanlegan.
Það var einkennileg tilfinning
að sjá hann svona hjálparvana,
hann, sem hafði alltaf verið að
hjálpa öðrum. Það var eins og
hefði bilað illilega hjá honum í
einni bílferðinni og honum hefði
láðst að gera viðeigandi ráð
stafanir eða reikna með slíku.
Sjálfúr hafði maður ekki vara-
hlutina með eða verkstæði við
höndina. Þetta var óþægilegt
vegna alls, sem hann hafði gert
fyrir mann allt frá því að hann
fyrir all-mörgum árum kenndi
manni á bíl á tveim í hæsta lagi
á þrem dögum með hörkulegum
aðferðum. Það var slíkur skóli í
akstri, að búið hefur verið að
því síðan: ferðir upp í Glerár-
dal, þar sem hann skipaði að
aka miskunnarlaust yfir gil og
læki og aðrar torfærur, upp og
niður snarbrattar brekkur, að
ná bílnum upp úr gljúpum sandi
(„eyðimerkurhemaður") ellegar
að bakka lawgam spöl á fúllspíd
og snarbeygja fyrir blint ndutíu
gráða horn ellegar að snúa bíln-
um á vegi, sem ekki var breið-
ari en lengd bílsins eins og ein
þrautin í brezku bílprófi hljóð-
ar upp á. Þetta voru lexíur . . .
og i önggötunum og blindunum
niðri á Oddeyri, þar sem hann
hélt nemandanum upp á snakki,
honum til þjálfunar á viðbrögð-
um og athygldsgáf u . . . og hann
var þess hvetjandi að nemandi
hans, sem hann ætlaðist til að
væri algerlega óttalaus og með
öryggiskennd héldi með eins
dags bílpróf upp á vasann í
Siglufjarðarskarð og fáum
dögum síðar í „grand tour“ um
Austfjarðavegina. Það var ljómi
yfir því skólatímabili.
Alltaf var áð hjá Guðmundi
í Gránufélagsgötu 15 fyrir og
eftir ferðir út á land. Þá dytt-
aði hann oft að farkostinum og
veitti leiðbeiningar. Eftir slíkt
var bíllinn ekki lengur blikk-
tæki heldur eitthvað, sem hafði
sál, og ferðin varð óhversdags-
leg, full af eftirvæntingu og
ævintýri við næsta leiti.
Guðmundur var á vissan hátt
dularfullur maður með næmleik
fyrir hinu ókomna. Kynni af
honum settu lit á tilveruna og
gáfu manni trú á inntak alls
í kringum mann þrátt fyrir erf-
iðar leiðir. Á hverjum degi las
hann í heilagri ritningu, en fór
dult með. Hann hlýddi á ræður
þjóna kirkjunnar í útvarpinu og
hugleiddi orð þeirra og hugsaði
sitt.
Á köldu síðdegi í svartasta
skammdeginu átti hann það til
til að vinda sér inn úr dyrun-
um hjá manni með tepakka i
hendinni og segja: „Við skulum
fá okkur sopa. Það þýðir ekki
annað en að lifa og vera kátur.“
Guðmundur var jákvæður í
öllum skilningi, sem gladdist við
hið einfalda óbrotna í lífinu, en
einmitt slíkt skiptir mestu máli
varðandi sanna lífsnautn. Þvi
Guðmundur Jónasson,
bifreiðarstjóri.
var hann maður blæbrigða. Að
reykja með honum sterkan góð-
an vindil. eða fá sér menthol-
brjóstsykurmola honum til sam-
lætis var eins og að fá sér hress
ingu eftir vel heppnaðan veiði-
túr í Hálöndunum.
Guðmundur Jónasson var
fæddur 3. maí 1909 á Syðri-
Húsabakka í Seyluhreppi í
Skagafirði. Foreldrar hans voru
Jónina Guðmundsdóttir og Jónas
Magnússon, bóndi. Föðurbróðir
hans var sá frægi Jón Ósmann,
ferjumaður við ósa Héraðsvatna,
sem Jón Stefánsson kúnstmálari
hefur gert eftirminnilega mynd
af, þar sem hann stendur niðri
við ósa með framhlaðninginn
sinn, málverk, sem hangir uppi
í gamla M.A. Jón Ósmann og
minning um hann var sterkur
þáttur í lífi Guðmundar. Hann
var alltaf að hjálpa samferða-
mönnum sínum eins og féll í hlut
Guðmundar. Þótti sérlundaður
og dulur maður og ekki allra
fremur en Guðmundur bróður-
TILKYNNING fro Pósf- og
símamálastjórninni
Ákveðið hefur verið, að almennur bréfa-
útburður skuli framvegis felidur niður á
höfuðborgarsvæðinu á laugardögum.
Reykjavík, 20. júlí 1972.
Póst- og símamálastjórnin.
Goodmans _
MODULE80
Vandaðir
hátalarar og
magnarar
Urval
fyrirliggjandi!
HVERFITÓNAR,
Hvefisgötu 50, Reykjavík.
sonur hans. Bróður átti Guð-
mundiir, tvíbura við sig,
Magnús, sem var lögreglumaður
á Akureyri um langt árabil.
Voru þeir bræður einkar sam-
rýndir. Þeir missa föður slnn
átta. ára gamlir. Flyzt móðir
þeirra til Akureyrar úr Skaga-
firði með drengina ári síðar eða
1918. Frú Jónína þótti stórbrot-
in skapkona, trúheit, sem barð-
ist fyrir sonum sínum og kom
þeim til manns. Magnús lærði
leðuriðn en Guðmundur lærði
járnsmiði. Gekk Magnús síðar í
lögreglulið Akureyrar nokkru
fyrir strið og varð vinsæll og
dáður í starfi. Guðmundur gerð-
ist. ungur verkstjóri hjá Axel
Kristjánssyni, stórkaupmanni,
bróður þeirra Björns og Eiríks
sóna Kristjáns Gíslasonar fakt-
ors á Sauðárkróki. Þegar því
sleppti, tók Guðmundur að
stunda akstur og gerði út vöru-
bifreiðir og síðar stundaði harnn
leigubílaakstur á Bifreiðastöð
Oddeyrar. Hann kvæntist árið
1937 Þórunni Jónsdóttur frá
Akureyri, myndarlegri konu,
sem stóð við hlið bónda sínum í
blíðu og stríðu. Þau eignuðust
fjögur börn: Sigurbjörgu, kenn
ara, Jónínu, hjúkrunarkonu,
Axel, útvarpsvirkja, og Jón
Oddgeir, verzlunarmann, allt
mestu myndarbörn, sem hafa
alls staðar komið sér vel.
Guðmundur var gæfumaður í
einkalífi og góður heimilisfaðir,
sem innprentaði hjá börn-
um sínum lögmál kristindóms og
andlegs heiðarleika. Náið sam-
band var milli hans og
Magnúsar bróður hans; voru
þeir á vissan hátt sem ein sál.
Magnús dó snögglega í útreiða-
túr veturinn 1964. Guðmundur
var þá i ferðum, og er sagt, að
hann hafi fundið það gerast, þar
sem hann var í bíl sínum á leið
út á Árskógsströnd. Eftir and-
lát bróður síns dó eitthvað I
Guðmundi. Hann varo aldrei
samur maður eftir sem áður. Þeir
höfðu deilt mörgu um ævina,
orðið að þola ungir föðurmissi.
Báðir voru þeir heljarmenni
með barnshjarta og heiðarlegri
en gengur og gerist. Ekkert er
fegurra i þessu lifi en heiðarleg
manneskja segir Romain Rolland
í Jóhanni Kristófer. Þeir bræð-
ur fóru oft í smiðju hvor til
annars. Það var fallegt að sjá
þetta samband þeirra, sem minnti
á sögur úr Biblíunni. Þegar róstu
samt var á Akureyri á stríðs-
árunum og ölóðir berserkir og
dárar óðu uppi og eirðu engu
kallaði Magnús stundum á bróð-
ur sinn sér til liðveizlu til að
skakka leikinn. Hafði verið tign
arlegt að sjá þá tviburana, af-
renda að afli sem þeir voru,
kveða niður fjölmarga norska
ribbalda fyrir utan hressingar-
skálann í Glerárgötunni eitt
sinn. Börðust þeir tveir við of-
urefli liðs og lögðu Norðmenn-
ina alla að velli.
Það féll i hlut þeirra bræðra
beggja að vera sem löggæzlu-
menn við flutning beina Jónasar
Hallgrímssonar skálds frá
Hrauni í Öxnadal suður yfir
heiðar á Þingvöll fyrir all-mörg
um árum. Alls staðar virtust
þeir kjörnir til að verja and-
leg verðmæti. Þeir minntu lika
báðir á einhvern hátt á lífverði
sálarinnar. Báðir gáfu þeir meira
af sjálfum sér en titt er um
menn. Magnús bjó alla tíð ó-
kvæntur, en var þó andlega rík-
ur maður. Guðmundur Jónasson
vann slik kærleiksverk stundum
með því að liðsinna vinum og vel
unnurum, að endurminnin-gin
um hann „gleðina jafnar, sefar
sorg“.
Roðgúl á Stokkseyrt,
16. júlí 1972
stgr.
Vil kaupa VÉLSMIÐJU, BLIKKSMIÐJU
eða VÉLAVERKSTÆÐI með eða án hús-
næðis. Vélakostur þarf að vera nokkuð góður.
Þeir, sem áhuga hafa á þessu, leggi nöfn sín
inn á afgreiðslu blaðsins fyrir 25. þ.m. merkt:
„Algjör þagmæTska — 2207“.
20 sumarbústaðalönd til sölu
Mjög falleg sumarbústaðalönd við Hvítá í
Grímsnesi í landi Vaðness. Gætu verið
hentug fyrir félagasamtök.
Upfíýsingar í síma 99-1459.
Hleðslusfeinar?
— Verzlið þar sem úrvalið er mest og kjörin
bezt. —
||| JÓN LOFTSSON HR
Vn Hringbraut 121 10 600
Bílasýning
Opið til kl. 5 í dag. Skoðið bílaúrvalið.
leitið aðstoðar.
BÍLASALAN
HðsA OÐ HSÍi
Borgartúni 1.