Morgunblaðið - 12.08.1972, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. ÁGÚST 1972
23
Minning:
Siaurión Jónsson
fiskimatsmaður
ÞEIR, sem boma tffl. Ey,rarbakka
í því augnamiði að libast þar um
og kynnast plássmu, hljóta að
sjá hið íorna og mik'la xnannviirki,
sjóvartnargarðiim, sem íbúar
þessa staðar hlóðu á siínium tíma
atf þvffliffloi snfflld, sem raun ber
Viitni, eingöngu úr sjóbörðu f jöru-
grjótinu, í bókstaflegri merkingu
byggðlnni og Hfi iibúanna tffl
bjargar fyrir ágangi hinnar ægi-
fliegu brimöldiu, sem æðir að landi
yfir hina skerjóttu strönd Eyrar-
bakka og négrennis. Þetta mitela
afreksverk ber þvl ljóst vitni, að
þarna hafla búið kynslóðir, sem
töggur var í og gerðu sér ljóst,
hvað gera þurtfti og gerðu það.
En það voru fleiri dáðir
drýgðar þar en að byggja áður-
mefndan vamargarð. Eyrarbakki
var um lanigan aldur stór ver-
stöð og aðaHverzlumarstaður Suð-
urlands. Var sjór sóttur þaðan
aif mikflu kappi og dugnaði við
aifar erfið Skfflyrði. Voru þar
miargir nafntogaðir sjósóknar-
garpar og afflamenn, enda komu
írá Eyrarbakika og Stokkseyri
(sem býr við sömu skilyrði),
þegar tækifæri gáfust tffl um-
fangsmeini tfflþrifa, þegar togara-
öldin kom tffl sögumnar, unigir
menn, sem urðu þjóðkunmir tog-
araskipstj órar og aflamenn.
Bak við áðunnefndan sjóvam-
argarð var Sigurjón Jónssom
fiskimatsmaður borinm og upp úr
þeim jarðvegi, sem hér hefur að
liitliu ieyti verið getið, var sprott-
imn. Hamm fæddist að Litlu-Há-
eyri á Eyrarbakka 9. aprffl 1887,
lézt 5. ágúst 1972 og verður í
dag jarðsunginn frá dómikirkj-
umni í Reykjavík.
Sigurjón var somur Jóns Hann-
essonar á Litiu-Háeyri, Sigurðs-
sonar, ÞorgTímssionar, Bergsson-
ar frá Brattholti.
Móðir Sigurjóns var Jónína
Magnúsdóttir, en móðir Magn-
úsar var Valgerður, systir
Ófeigs rtka á Fjal'li á Skeiðum.
Þau hjón voru bæði rötgrónir
Liitlu -Haeyr ingar.
Að sjálfsögðu ólst Sigurjón
upp við sömu Skilyrði og aðrir
hans jafmialdrar. Leiikvöfflurinn
var aðafflega í fjöruinni og í bát-
unium á þurru landi. Síðan tók
við alvöruvinnam með vaxandi
þroska, byrjað á að beita 10 ára
garaall hjá pabba, því hamn var
útgerðarmaður. Menntun og
Skölaganigia va,r eins og þá gerð-
ist, en þó öfflu betri, því að banna-
fræðsla var lengna á veg komin á
Eyrarbaktea á þeim árum en
vlða annars staðar. Bftlr ferm-
inigu var byrjað að róa upp á
héflifan hiut. Seinma, eða þegar
að fuliLorðinsárunium teom, stund-
aði Sigurjón róðra frá Þorláks-
höfn. Á þeim ámm var það venja
í þeirri veiðistöð, að menn tóku
að sér að sjá um verfcun á salt-
fiski. Því starfi simmti Sigurjón
um árabffl. Hlotnaðist hornum
mikil og góð reynsla og þekking í
aillliri meðflerð og verkun á salt-
fiski í sambandi við það starf.
Að sjálfsogðu kom að þvi, að
hugur hans stefindi tffl stærri
verkefna. Hann réðst því í útgerð
í félagi við aðra. Eignuðust þeir
véibát, sem þeir gerðu út frá
verstöðvunuim austamfjalfls og
eimniig frá Sandgerði.
Hugmyndin að fiskimatsstarf-
inu þróaðist fyrst með Sigurjóni
í sambandi við fislkverkunina í
Þorlálkshöfn, og upp frá því vann
hann við það að rmeima eða minna
leyti. 1910 skipaði Sigurður Ód-
afsson sýsiumaður í Kaildaðar-
nesi hann löggifldan fiskimats-
mann. 1927 settist hann að í
Reykjavík og stundaði upp frá
því sem atvinnu fiskimiat eim-
göngu.
Sigurjón var mikiíffl kunnáttu-
maður i saltfisksmati, enda vel
fróður og reyndur í allri meðferð
og verfcun á fiski. Hann var þvi
traustur og vamdvirfcur mats-
maður.
Ég, sem þessar línur rita, kynnt
ist homiuim fyrst 1933. Voruim við
þá báðir sendir suður í Grinda-
vlk, til að meta fisk, og eftir það
vorum við oft sendir saman á
ýmsa staði utan Reýkjavíkur, afflt
fram á striðsérin. Einnig áttum
við nána samvinnu i fiskmati eft-
ir strtðið, afflt firá 1946 tffl 1965, en
það var síðasta árið, sem hann
gait stundað vinnu vegna heilsu-
brests.
Okkur samdi prýðilega. Hann
var nokkuð seintekinn, en það
Jóhanna S. Jónsdóttir
ísafirði áttræð
Jóhanna Sigríður Jónsdóttir
Hlíðarvegi 12, Isafirði, varð átt-
ræð 14. þ.m.
Hún er fædd á Naustum í Eyr-
arhreppi 14. júlí 1892, foreldrar
hennar voru hjónin Jón Jóns-
son og Magðalena Magnúsdótt-
ir, sem þar bjugigu þá, en flutt-
ust siðar í Amardal, og þar óflst
JÓhanna að mestu leyti upp og
átti heimili þar til hún fluttist tii
Isafjarðar, en þar hefur hún átt
heima fram til þessa dags.
Árið 1917 átti Jóhanna bam
með unnusta sinum, Guðfinni Sig
urði Sigurjónssyni, en hann and-
aðist úr spönsku veikinni,
skömmu áður en þau ætluðu að
gamga í hjónaband. Bamið, sem
var drengur og hét Halldór Ingi
mar Gutti, andaðist á barns-
aldri.
Meðan Jóhanna átti heima í
Amardal stundaði hún kaupa-
vtinnu og fiskvinnu, en átti auk
þess nokkrar kindur, sem hún
heyjaði sjáif fyrir og hirti um.
Eftiir að hún fluttist til Isa-
fjarðar, héflt hún áfram að vinna
að fiskverkun og hélt þvl óslit-
16 áfram þar til hún nokkru fyr
Ir hátíðar í vetur datt og hand-
arbrotnaði, varð hún þá að leggj
ast á sjúkrahús og hefur síðan
verið ófær til vinnu.
Árið 1930 giftist Jóhanna In.gi
mundi ögmundssyni, húsasmið,
með homum átti hún þrjár dæt-
ur, þær eru: Halldóra, sem er
gift Páli Einarssyni, bifreiða-
stjóra í Hafnarfirði, Magða-
lena, sem er gift Hermanni G.
Jónssynii, fulltrúa á Akranesi, og
Auðbjörg, sem er gift Guðmundi
Þorbjörnssyni, útgerðarmanni i
Reykjavík. Ingimundur andað-
ist 1968.
Það er oft sagt um tápmiklar
konur, að þær séu karlmanns
ígildi, og á það sannarlega við
um Jóhönnu. Það er sama hvort
hún hefur heldur staðið við
vöskukassana, saltfiskstabbann,
stakkinn á reitnum, vinnuborð-
ið í hraðfrystihúsinu, umnið í
garðinum heima hjá sér eða
hvað annað, sem hún hefur tek-
ið sér fyrir hendur, þá hafa
handatiltektir hennar einkennzt
af kappsemi og dugnaði. Annað,
sem mjög einkennir hama er trú-
mennska, húsbóndahollusta, skil
vísi og heiðarleiki í hvívetna.
Hún hefur aldrei vffljað láta
upp á sig standa í eimu eða
neinu, ætíð mætt stumdvíslega
breyttist fljótlega við kynningu.
Hann var nefnilega glaðsinna,
átti tffl næma kímnigáfu og var
prúður í afflri umgengi og því
hinn ágætasti félagi.
2. septemiber 1930 kvæntist Sig-
urjón eftirlifandi' konu sinni,
Bjameyju Friðriksdóttur, hinni
ágætustu koniu. Er hún af góðum
húnvetmskum ættum. Bjó hún
þeim hið glæsilegasta heitmiili í
þeima eigin húsi, en mest reyndi
þá á hennar frábæru umhyggju,
eftir að hann var kominn í rúm-
ið, þjáður af sínum lanigvarandi
heilsubresti.
Einn son áttu þau hjón, Sig-
urð Pál. Er hann radíóvinki og
vinnur hjá Flugfélagi Islands.
Þegar Þorleiifur ríki stóð yfir
fátæka sveitabóndanum, sem var
losa um böndin á böggumum sín-
um á þann hátt, að hann skar
afflt í sumdur, en leysti enga
hnúta og spurði Þorleif, hvernig
harnn hefði farið að því að verða
svona ríkur, svaraði Þorleifur:
,,Ég leysti hnútana, en skar þá
ekki.“
Þannig var einnig Sigurjón af
Eyrarbakka. Það fóru að vísu
ekki eins miklar sögur af ríki-
dæmi hans og Þorleifs, en hann
var, að ég hygg, sæmiiega efna-
lega sjáifstæður. Hann leysti
nefnilega hnútana, en skar þá
ekki, og umfram afflt hafði hann
mætur á sönnum manndómi og
formmi dyggðum, en hafði imug-
ust á sýndarmiennsku.
Guð blessi minmdngu þina,
trausti, góði viniur.
Einginkonu, syni og öðrum að-
stamdendum hins látna vottum
við hjónin okkar dýpstu samúð.
Elías Pálsson.
til vinnu, þegar hún hefur ver-
ið til þess kvödd, þó að stund-
um væri heilsan þannig, að frek
ar væri ástæða til að taka sér
hvíld, og skuldi hún einhverj-
um eitthvað, getur hún tæpast
á heilli sér tekið fyrr en full
skil eru gerð. Þó að hún hafi oft
lagt nótt við da-g í vinnu utan
heimilis, hefur hún aldrei látið
hlutina vaða á súðum heima hjá
sér, þar er öllu haldið hreinu og
snyrtilegu.
Ekkert held ég að Jóhanna
fyrirlíti jafn innilega og leti,
ómennsku og hvers konar
óreiðu, tekur hún oft hressilega
upp í sig, þegar hún minnist á
þær ókindur og an-nað, sem
henni er ekki að skapi, sem gild
ir um allt, sem viðkemur ótrú-
mennsku í starfi, sviksemi og
óvöndun, þeir, sem slíkt iðka,
Minning:
Guðjón Si
frá Grund
HINN 11. apríl árið 1896 stend-
ur heimilisfólkið í Saltvik á
Kjalarnesi úti og horfir á lítinn
bát sem er að koma að landi.
Það er hvasst og kröpp vind-
bára, bátnum er siglt, og virð-
ist alflt ganga vel. En allt í einu
kemur vindhviða og hvolfir
litla bátnuim'. Meðal fólksins er
drengur á áttunda ári, hann
stendur við hlið móður sinnar
og sér það sem fram fer. Á
bátnum voru tveir menn, bænd-
urnir frá Saltvík að kom-a úr
kaupstaðarferð frá Reykjavík,
þeir hurfu í djúpið og sáust
aldrei meir.
Annar þeirra var faðir litla
drengsins. Drengurinn sem
þarna stóð og horfði á föð-
ur -sinn hverfa í sjóinn var Guð-
jón Sigurjónsson. Guðjón fædd-
ist í Saltvík 14. september 1888
sonur hjónanna Margrétar Jóns-
dóttur og Sigurjóns Jónssonar
sem þar bjuggu.
Guðjón var næst elztur ogeini
sonur þeirra hjóna, en þegar fað
ir hans dó gekk móðir hans með
fimmta barnið.
Eftir flát föður Guðjóns bjó
móðir hans næstu 3 árin í Salt-
vík en fluttist þá út í Brautar-
holtshverfi. Guðjón varð þó eft-
ir í Saltvík hjá móðursystur
sinni Pálín-u og Þórði manni
hennar sem hófu búskap á föð-
urleifð hans. Hjá þeim var hann
til þess er hann fór að Ésju-
bergi, sem vinnumaður, þá 39
ára gamall.
Árið 1909 er hann einnig sjón-
arvottur að öðru slysi á sömu
slóðum með svipuðum hætti.
Bátnum hvolfdi með 5 manns,
þar á meðal 2 systur Guðjóns,
Sigurlína 23 ára og Jónína 18
ára og fórust allir sem á bátn-
um voru.
Veturinn 1925 fórust 2 togar-
ar á Halamiðum, með öðrum
þeirra fórst Bjarni Árnason frá
Móum á Kjalarnesi og lét eftir
sig konu, Helgu Finnsdóttur og
sjö börn í ómegð. Þau höfðu
átt heimili á Grund á Kjalar-
nesi. Guðjón var settur fjárhalds
maður heimilisins og kom það
eiga ekki upp á pallborðið hjá
henni.
Það er mikið áfall fyrir jafn
vinnusama manneskju og Jó-
hönnu að lenda í því að verða
óvinnufær, að vísu er kominn
tími til þess fyrir áttræða konu
að taka sér hvffld frá störfum,
þó grunar mig, að væri henni
enn heil höndin skryppi hún dag
og dag niður í íshús til þess
að vinna þar.
Mér er það kunnugt, að Jó-
hanna vildi ekkert umstang
hafa á þessu merkisafmæli sín-u,
og það er m-eð tilliti til þess, að
þetta greinarkom er svo síðbú-
ið. Ég vil svo að lokum þateka
henni margra ára vináttu og
ánægjulega sambúð og árna
henni allra heilla og blessunar
í ellinni.
H. Ól.
gurjónsson
— Minning
í hans hlutskipti að aðstoða
ekkjuna við að ráðstafa börn-
unum og sjá um framfærslu
þeirra. Þá sem oftar sýndi hann
hve góðan mann hann hafði að
geyma, minnugur þess að hann
mi-ssti föður sinn. 3 börnumvar
komið í fóstur, en fjögur voru
heima.
Með þeim Guðjóni og Helgu
tókst góð vinátta og flyzt Guð-
jón að Grund vorið 1929 og
gengur drengjunum yngstu i föð
urstað, en hin börnin áttu þar
jafnan athvarf. Á Grund bjuggu
þau Guðjón og Helga saman í
21 ár, en þá flytjast þau til
Reykjavíkur vegna ólæknandi
sjúkdóms er Helga gekk með.
Eina dóttur eignuðust þau, Bjarn
eyju, fædda 1933, sem búsett er
í Reykjavík gift Hilmari Guð-
brandssyni vélvirka. Á Kjalar-
nesi gegndi Guðjón mörgum
trúnaðarstörfum, sat I hrepps-
nefnd um árabil, var gjaldkeri
sjúkrasamlagsins og sá um
dreifingu pósts. Eftir að hann
fluttist til Reykjavíkur varhann
þingvörður, en hætti því fyrir
tveimur árum.
Heimili þeirra Guðjóns og
Helgu bar glöggan vott um
snyrtimennsku þeirra beggja,
þar rikti glaðværð og gestrisni.
Þar var gott að koma.
Helga andaðist 11. marz 1967.
Var það þungt áfall fyrir Guð-
jón, en hann var sterkur. Þá
ffluttist hann til Bjarneyjar dótt-
ur sinnar og tengdasonar, þar
leið honum vel meðal 5 barna-
barnanna sem eflskuðu hann og
virtu. Á heimili þeirra er einn-
ig Guðbrandur faðir Hilmars og
fór vel á með þeim gömlu mönn-
unum.
Systur Guðjóns eru tvær á
lífi báðar á áttræðisafldri.
Guðjón andaðist 2. ágúst sl.f
þá staddur á Kiálarnesi á 84.
aldursári. Með honum er geng-
inn góður drengur er naut virð-
ingar alflra sem honum kynnt-
ust.
Kæri vinur, þessar fátæklegu
linur eru kveðja okkar hjónanna
með þakklæti tifl ykkar Helgu
fyrir vináttu ykkar.
Dóttur hans, fósturbörnum,
barnabörnum og systrum votta
ég innilega samúð.
Árni Örnólfsson.
Útför Guðjóns er gerð frá
Brautarholtskirkju í dag.
Skákmin j apeningar
Sala gengur vel
SKÁKSAMBAND íslands lieflur
gefið út nýja minjapeninga í til-
efni heimsmeistaraeinvigisins í
skák. Peningarnir eru unnir í
þrenns konair málma: 22ja toarata
gulfl, sferling-silfur og eir. — Á
framhlið peninganna eru mynd-
ir af Boris Spassky og Robert
Fischier og balkhiíðin er áfetruð.
Vegna þeirra erfiðleika, sem
uirðu við dreifingu fyrri minja-
peninga Skáksambandsins, sér
stjóm Skáksaimbands íslands
sér ekki annað fært nú en draga
í nokkra daga að tilkynna upp-
lag minjapeninganna.
Sem fyrr verða nú seldar töiu-
settar seríur; giuilíl, silfur og edr
og einnig verða stöku peningam-
ir númaraðir. öllum peningunum
fyligja ábyrgðarskírteini. Hver
sería kostar 14 þúsund króruuir,
gufflpeningurinn stakur kostar
12 þúsuind krónur, silfurpening-
urinn 1400 krónur og eirpeninig-
urinn 700 krónur. öllum penirug-
unum fylgja smekkiegar umbúð-
ir.
Þessa nýju minjapeninga Skák
sambands fsflands fliefuæ Bárður
Jóhannesison, guffl- og silfur-
smiðj.a, gert og framleiðir og má
kaupa peningana hjá framfeið-
anda ag hjá Skáksambandi ís-
lands í Laugardalshölffl. — Hefror
saflla þeirra gengið velL