Morgunblaðið - 06.10.1972, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. OKTÓBER 1972.
17
NÚ er k>kið hinum árlegu hring-
leikaferðum stjórnmálafLokk-
anna um byggðir landsins.
Stjómmálamenn í gljáfægðum
bílaflotum með söng og spil í
farangriinum, lögðu að venju
leið sina í nær öll samkomuhús
lanílsi n.s og buðu upp á lítils-
háttar ræðustúfa og síðan hökt
og hávaða fram á nótt.
Hver bílalestin rak aðra um
landið.
Stjórnarsinnar skýrðu vand-
ann að taka við rýru búi fyrr-
verandi ríkiisstjómar og lýstu
stórhuga áformum um „velsæld"
fyrir öll landsins börn undir for-
sæti Ólafs Jóhannessonar.
' Utanstjórnairmenin greindu frá
hinum gildu sjóðum, sem vinstri
stjórnin hefði sólundað á stutt-
um og slitróttum valdaferli.
Engin ríkisstjórn hefði setzt
við ríkulegra nægtaborð ,,og allir
sæju nú“ hvert stefndi.
Kjósendurnir lögðu spurning-
ar fyrir ferðafólkið og svör
voru reidd fram af andríki og
snilii. Svo dunaði dansinn;
?<•> i
Ríkisstjórnin mun leysa vandann.
BOKUN
stundin varð þokukennd og
áhyggjulaus og kjósendunum
var gefinn kostur á að taka í
hendur ferðamaninanna.
Og nú eru þessdr þreyttu menn
komnir heim. Geta andað léttar
og tekið lífinu með ró, því senn
hefjast störf Alþingis.
TILTRÚIN
NúveraAdi likisstjórn hafði all-
mikið og nokkuð hreinræktað
fylgi að baki sér við valdatök-
una. Meira um vert fyrir hana
sjálfa var þó, að ráðherrarnir
allir höfðu tiltrú, sem náði nokk-
uð drjúgt inn í ýmsar raðir.
Löng seta fyrrverandi rikis-
stjórnar hafði skapað vissa og
skiljanlega þörf margra „að
breyta til“ án nánari skilgrein-
ingar á þörfinmi sjálfri. Greini-
legt var, að ungt fólk, sem kaus
í fyrsta eða annað sinn, valdi
mikið til vinstri.
Afdrifaríkustu úrslit kosning-
anna voru hið óttalega fylgis-
hrun Alþýðuflokksins og at-
kvæðamagn SFV og Aliþbl. í
Reykjavik. Þessir tveir pólar
geta haft mikil pólitísk áhrif á
framtíðarþróun stjórnmála hér-
lendis. Þó virðist það ekki vera
fynr en á siðustu mánuðum, að
utamstjórnarmenn hafa lært
Eftir Braga
Kristjónsson
þessi sannindi og dregið af
þeim nolckrar ályktanir um
hugsanlega áframhaldandi þró-
un.
Störf ráðherra fyrsta ár stjórn
ar hljóta að markasit mjög af
tvenmu: Nýrri stefnumótun og
sjálfsnámi og kynningu af myrk-
viðum hinnar opinberu stjóm-
sýslu. Miklir erfiðleikar geta ris-
ið í fyrstu vegna andstæðra
skoðana öflugra aðila iinnan
stjórnisýsliukerfisins, þar sem
kerfið býður ekki upp á manna-
skiþti nema við fráíall eða slys.
Eina lausnin er því viðbót og
útvíkkun.
FULLTRÚARNIR
Ráðherrar núverandi rikis-
stjórnar völdu líka þann kost að
ráða fljótlega tii sín allmarga
aðstoðarmenm og konur — eins
konar pólitíska hvíslara.
Þá varð það núverandi ríkis-
stjórn til mikils happs að fá í
starf blaðafulltrúa viðförlan
menntamann. Hefur sá unnið al-
þjóð ómetanlegt gagn með ein-
beittri og þakkafiuillri fram-
göngu, m.a. í landhelgismálinu.
Verðu.r forsætisráðherra séint
fullþökkuð sú ágæta ráðstöfun
að nýta krafta þessarar hagleiks-
manneskjiu.
Ríkisstjórnin fór vel af stað
og allir voru bjartsýnir — nema
andstæðingarnir. Gamla og
veika fólkið fékk hækkun. Trygg-
ingaráðherrann virtist ala með
sér rika umhyggju fyrir liitil-
mag’nanvim og réð hæfa konu
sér til aðstoðar.
FLUGBRAUTIN
Svo kom fluigbrautin. Lenging
brautar á Keflavíkurflugvelli
varð mikið áfall fyrir þann
vinstri móral, sem ríkti meðal
stuðningsmanna ríkissitjórnar-
innar. Milljónirnar sem þegnar
voru frá USA, urðu allri ríkisstj.
til stórrar minnkunar hjá flest-
um stuðningsmönnum hennar,
sem urðu fyrir varanlegu áfalli
við móttöku fjárins. Það átti
ekki aðeins við um hermanna-
andstæðinga og sósialista; öllu
fremur um hinn „almenna" stuðn
ingsmann málstaðar hins sjálf-
stæða manns. En allt, sem gerð-
ist, var kvittun fyrir móttöku og
bókun í doðrant stjórnarinnar.
Framsóknarmenn hefðu ekki
slitið stjórnarstarfinu vegna
þessa máls; þaðanafsíður SFV.
En Lúðvik og Magnús létu bóka
ógleði sína.
Vonandi reynist stolt þeirra
manna dýrkeyptara i landhelgis-
málinu.
BÍLARNIR OG FÓLKIÐ
Blöð fyrrverandi stjórnarand-
stæðinga voru ádeilin um vir®u-
Legan bilakost fyrrv. ríkisstjórn-
ar og vel haldna risnu ráðherr-
anna. Margir væntu þvl breyt-
inga í því efni. En reisn núver-
andi ráðherra er engu minni en
fyrrverandi. Samt eru flestir ís-
lendingar frábitnir svona sterti-
mennsku. Núv. ráðherrar hefðu
átt yisa undrun og virðingu
óliklegasta fólks, hefðu þeir get-
að hiugsa sér að aka um í svip-
uðum farartækjum og „aðrir“:
Tveir-þrír benzar til brúkunar
við opinberar móttökur og 7
moskvitsar eða fólksvagnar
hefðu lítið skert álit íslands á al-
þj óða vettvangi.
Það hefði t.a.m. klætt iðnaðar-
ráðherra vorn ljómandi vel að
aka um í svartri Volgu af nýj-
ustu gerð og Hannibal hefði ver-
ið vel í stíl við japanskan jeppá-
bil.
En ráðherrarnir völdu allir
fl'Uigbrautarleiðina i þessiu máii.
Milljónin er líka alltaf að
minnka.
FRAMTÍÐIN
Ríkisstjórnin getur nú horft
vonglöðum augum til framtíðar-
innar. Bráðlega verður nýju
landhelginni deilt niður í „hóif“-
og þar veiða allar þjóðir í sam-
felldri kærieikskeðju og hval-
bátarnir geta iglt sinn sjó.
Óskabörnin, Framkvæmda-
stofnun og Lagmetisiðja, komast
á legg og „hundurinn“ fer norð-
ur heiðar. Hermennirnir skipta
um föt og verða kallaðir „tækni-
menn við gæzlu". Allar heimains
flugvélar geta framvegis haft
viðkomu á KeflavíkurflugveLli.
Útflutningsframleiðslan fær nið-
urgreiðsluiuppbætur úr nýjum
sjóði, sem enn heíur ekki verið
gefið nafn. Opinberir starfs-
menn fá „leiðréttingu“ og aðrlr
„kjarabætur". Björn Jónsson
verður ráðherra og Guðmundur
Garðarsson forseti ASÍ.
Og þá verður nú skriður á
þjóðarskútunni.
Þormóður Runólfsson:
Þankabrot
I sjónvarpsþætti í vetur komst
Benedikt Gröndal í nokkur vand-
ræði, þegar til hans var beint spurn
ingu sem hljóðaði eitthvað á þá leið,
að úr þvi að hann væri á móti brott-
för bandaríska varnarliðsins frá ís-
landi á þeirri forsendu að það
mundi raska valdajafnvægi austurs
og vesturs, hlyti hann einnig að vera
á mótí brottför rússneska innrásar-
liðsins í Tékkóslóvakiu á nákvæm-
lega sömu forsendum. Vandræði
Benedikts Gröndals stöfuðu ekki af
því að hann skorti þekkingu á mál-
efninu sem um var rætt, held-
ur hinu, að spurningin sjálf felur í
sér þekktan orðhengilshátt, þar sem
fyrirspyrjandinn leitast vísvit-
andi við að hafa forsendurnar fyr-
ir spurningum sínum rangar í þeim
tilgangi að rugla andsvarsmann
sinn í ríminu.
Sem alþekkt dæmi um slíkar orð-
hengiisspurningar má nefna spurn-
una: „Ertu hættur að berja
mömmu þína?“ — Hætt er við að sá,
sem spurður er slíkrar spurningar í
fynsta simm, komisit i bobba. Ef hann
svarar játandi hefur hann þar með
viðurkennt að hann hafi barið móð-
ur sina, en svari hann hins vegar
neitandi játar hann ekki einungis að
hafa barið hana heldur einnig að
hann muni halda þvl áfram. Þarna
liggur orðhengilshátturinn í því, að
með spurningu sinni slær fyr-
irspyrjandinn þvi föstu að andsvars
maður hans hafi barið móður sína.
Á sama hátt gaf fyrirspyrjandinn
í sjónvarpinu spurningu sinni þá
röngu forsendu, að enginn eðlismun
ur væri á Varsjárbandalaginu ann-
ars vegar og Atlantshafsbandalag-
inu hins vegar; hernaðarbandalag
væri alltaf hernaðarbandalag og her
veldi herveldi, og öll slík fyrir-
birgði hliyftu eðli sínu samkvæmt
óhjákvæmilega að stefna að því að
undiroka og kúga þá sem minnimátt-
ar væru. — Til þess að sjá í hendi
sinni hversu mjög slík röksemda-
færsla er út í hött, verða menn að
þekkja svolitið til þeirra at-
burða sem leiddu til stofnunar
NATO.
Því hefur stundum verið haldið
fram, að á Yalta-ráðstefnunni hafi
þeir Churchill, Roosevelt og Stalin
samið um það sín á milli að skipta
heiminum í afmörkuð áhrifasvæði
stórveldanna. Þetta er rangt. Á
fund'um bandamanna í Teheran,
Yalta og Potsdam hét Stalín þvi að
halda áfram samvinnunni eftir stríð-
ið. Stalín féllst á þá sérkröfu Vest-
urveldanna, að almennar þingkosn-
ingar skyldu fram fara á þeim svæð-
um, sem sovézkir herir hefðu á sínu
valdi, og á sameiginlega stjórn í
hinu hernumda Þýzkalandi.
Það er litill vafi á því, að um
þessar mundir mun helftin af stjórn
málaforingjum Vesturlanda hafa trú
að þvi, að kommúnistastjórnin i
Moskvu vildi í einlægni koma á var
anlegum friði i heiminum. Um það
ber m.a. vitni ræða, sem utanrikis-
ráðherra Bandaríkjanna á þessum
tíma, Cordell Hull, hélt í fulltrúa-
deild Bandaríkjaþings, þar sem
hann lýsti eftirfarandi yfir: „Það
verður ekki lengur þörf fyrir áhrifa
svæði, fyrir bandalög, fyrir valda-
jafnvægi, né nokkurt annað fyrir-
komulag af því tagi, sem þjóðir
heims hafa á undangengnum óheilla
árum barizt við að beita til að
tryggja öryggi sitt, ellegar til að
koma ár sinni fyrir borð.“ — Við
þetta bætti McMillan í endurminn-
ingum sínum: „Hull var fulltrúi skoð
ana, sem náðu hámarki þróunar sinn
ar á óheillaráðstefnunni í Yalta.
Þær áttu eftir að ráða mestu um
stefnu Bandaríkjanna nokkur næstu
árin á eftir.“
En löngu áður en síðasta skoti
seinni heimsstyrjaldarinnar var
hleypt af, sýndu kommúnistar það
svart á hvítu, að þeir voru staðráðn-
ir í að virða eklti eina einustu grein
samkomulagsins, sem gert var í
Yalta. Lokayfirlýsing ráðstefnunnar
var gefin út 11. febrúar 1945, en
aðeins hálfum mánuði seinna neyddi
Viehinsky, staddur í Búkarest, kon-
ung Rúmeniu til þess að víkja stjórn
landsins frá, og stíga fyrstu skrefin
í þá átt að koma á fót einræðisstjórn
kommúnista gegn vilja meirihluta
þjóðarinnar, sem var skýlaust brot
á Yalta-samkomulaginu. 1 Póllandi,
Ungverjalandi og Búlgaríu voru sett
ar á laggirnar rikisstjórnir, þar sem
kommúnistar, þjálfaðir í Moskvu,
höfðu töglin og hagldirnar. 1 Þýzka-
landi leystist sameiginlegt fjórvelda
hernám upp, og við tóku tvö aðskil-
in hernámssvæði. Að Júgóslavíu
undanskilinni fékk hvert einasta
land, sem Rauði herinn haifði á valdi
sinu í stríðslok, yfir sig leppstjórn
moskvukommúnista. Stalin reyndi
einnig að ná Grikklandi með skæru-
liðum, sem nutu stuðnings frá
Moskvu, en mistókst vegna stuðn-
ings Bandaríkjamanna við hersveit-
ir andkommúnista í landinu. I Frakk
landi og á Ítalíu reyndi hann að
færa sér í nyt efnahagsglundroðann
eftir styrjöldina til þess að vekja al-
menna óánægju, er væri undanfari
kommúnískra ríkisstjórna, en sú tiil-
raun fór út um þúfur vegna Mars-
halláætlunarinnar. í íran neitaði
Stalín að láta rússneskt herlið
hverfa á brott þar til hann var knú
inn til þess af Vesturveldunum árið
1946. 1948 veltu kommúnistar
í Tékkóslóvakíu löglegri stjórn
landsins úr sessi og höfðu þar síðan
öll ráð. Sama ár reyndi Stalín að ná
Vestur-Berlín með þvi að setja setu
lið bandamanna í borginni í herkvi,
sem mistókst vegna loftbrúar Vest-
urveldanna.
Svona mætti áfram telja. Um all-
an heim blasti ógrímuklædd heims-
valdastefna moskvukommúnista
við í öllum sínum óhugnaði. Það var
því ekki vonum fyrr, að Vesturveld
in vöknuðu af friðardraumum sín-
um árið 1949, og áikváðu að koma á
varnarsamstarfi sin á milli. Stofn-
un Atlantshafsbandalagsins var ekk
ert annað en nauðvörn frjálsra vest-
rænna þjóða gegn vitfiirrings-
legri útþensílustefinu og valdagræðgi
austrænna ofbeldisafla, og hernaðar
styrkur NATO hefur ætíð mið-
ast við það lágmark, að bandalagið
gæti með nokkrum árangri varizt
vopnaðri ofbeldisárás úr austri.
Árás NATO á Varsjárbanda-
lagslöndin hefur ætíð verið herfræði
leg fjarstæða, einfaldlega vegna yf-
irburðastyrkleika rússnesku herj
anna í Evrópu.
Af þessu ætti að mega sjá, að það
er hámark ósvífninnar þegar islenzk
ir kommúnistar reyna að leggja þessi
tvö hernaðarbandalög að jöfnu og
setja tilgang þeirra og markmið und
ir sama hatt. Sannleikurinn er sá, að
sá maður, sem þekkir sögu og starfs-
aðferðir heimskommúnismans, en vill
samt sem áður taka þá áhættu að
segja land sitt úr varnarsamtökum
vestrænna þjóða og opna það þar
með fyrir austrænu ofbeldi, hann á
ekki skilið að kallast Islendingur.