Morgunblaðið - 14.10.1972, Page 16

16 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. OKTÓBER 1972
Otgofandi Kf. Árvafcur^ Roykjavík
Frarn'kveamdastjóri HaraWur Svemsaon.
•Rits-tiórar Mattihías Johennessen,
Eyjólfur Konráð Jónsaon.
Aðstoðarritstjó'! Styrmir Gun-rrarsson.
Rrtstjórnarfull'trúi ttorbljönn Guðmundssofl
Fréttastjóri Björn Jöhann&son.
Augtýsingastjóri Ámi Garðar Kristinsson,
Rítstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sfmi 10-100.
Augíýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80
Áskrrftargjald 225,00 kr á mániuði innanlands
I íausasöTu 15,00 Ikr eintakið
I7yrir skömmu var haldinn
* aukafundur Félags Sam-
bandsfiskframleiðenda, en
innan þess eru öll frystihús
Sambands íslenzkra sam-
arinnar hefur leitt til stór-
felldra kostnaðarhækkana í
framleiðslugreinunum, er
haft hefur hallarekstur í för
með sér. Ríkisstjórnin kann
ályktun Félags Sambands-
fiskframleiðenda: „Þó að eig-
endur Verðjöfnunarsjóðs sjáv
arútvegsins gefi eftir, að
upphæð sem svarar vaxta-
tekjum sjóðsins, verði varið
til þess að leysa úr erfiðleik-
um í fiskvinnslu stuttan tíma
s. s. mánuðina október til
desember 1972, er það grund-
vallarsjónarmið að höfuðstóll
verði ekki skertur, nema við
þær aðstæður, að verðfall
verði á erlendum markaði.
— Fundurinn lítur svo á, að
fiskvinnsla, útgerð og sjó-
menn skuli hafa full umráð
yfir sjóðnum og að stjórn-
völd landsins geti ekki tek-
ið sér vald til þess að ráð-
stafa honum til úrlausnar í
bráðabirgða heimatilbúin
dýrtíðarvandamál. Þetta er
harður dómur samvinnufé-
laga í hraðfrystiiðnaðinum
um stefnu ríkisstjórnarinn-
ar. Þessi ályktun lýsir eink-
ar vel þeirri vaxandi óá-
nægju, sem nú grefur um sig
innan stjórnarflokkanna og
þá sérstaklega Framsóknar-
flokksins, með aðgerðarleysi
og fálmkennd vinnubrögð
ríkisstjórnarinnar í efnahags-
og atvinnumálum.
Á þessum sama fundi var
stjórn Félags Sambandsfisk-
framleiðenda falið að beita
hverjum þeim ráðum, sem
nauðsynleg kynnu að reyn-
ast, til þess að tryggja halla-
lausan rekstur og lágmarks-
tekjuafgang hraðfrystiiðnað-
arins. Ennfremur lýsti fund-
urinn yfir áhyggjum vegna
skipulagsleysis við ráðstöfun
lánsfjár til fjárfestingar í
fiskiðnaðinum.
Allt ber þetta að sama
brunni; ríkisstjórin hefur
gjörsamlega reynzt ófær um
að ráða við þau úrlausnar-
efni, sem við hefur verið að
etja. Það er ekki einungis
að stjórnarandstaðan snúist
nú gegn stjórninni, heldur
kemur nú fram þung gagn-
rýni frá þeim aðilum, sem
fram til þessa hafa stutt
stjórnarflokkana af heilum
hug.
MILDI
HEIMATILBUINN
DÝRTÍÐAR V ANDI
vinnufélaga. Á þessum fundi
var rætt um þá miklu
rekstrarerfiðleika, sem frysti
iðnaðurinn á nú við að etja.
í ályktun fundarins er m. a.
bent á, að um leið og afli
hafi dregizt nokkuð saman á
þessu ári hafi hallarekstur
frystihúsanna byrjað á nýjan
leik og þann vanda eigi nú^
að leysa til bráðabirgða með
greiðslum úr verðjöínunar-
sjóði.
Efnahagsstefna ríkisstjórn-
engin ráð við þeim efna-
hags- og atvinnuvandamál-
um, er nú þarfnast úrlausnar.
Hverju vandamálinu og úr-
lausnarefninu á fætur öðru
er skotið á frest með skamm-
tímaráðstöfunum. Ríkisstjóm
in hefur nú nýverið reynt
að greiða úr nokkrum hluta
þess vanda, sem steðjar að
frystiiðnaðinum með því að
ganga á Verðjöfnunarsjóð
fiskiðnaðarins.
Um þessar aðgerðir segir í
dýrtíðarmálum, eða öðrum
heimatilbúnum rekstrarerfið-
leikum.“
Þarna er talað tæpitungu-
laust um áhrifin af stefnu
ríkisstjórnarinnar. Samband
íslenzkra samvinnufélaga hef
ur fram til þessa verið þekkt
að öðru en snúast gegn Fram
sóknarflokknum. Nú segir
hins vegar, að ríkisstjórn
Framsóknarflokksins noti
Verðjöfnunarsjóð fiskiðnað-
arins til þess að leysa til
jlfaður sá, sem skvetti hvít-
um legi yfir forseta ís-
lands, biskupinn, ríkisstjórn
og alþingismenn fyrir fram-
an Alþingishúsið sl. þriðju-
dag hefur nú verið úrskurð-
aður í þrjátíu daga gæzlu-
varðhald. Atferli þessa
manns var mjög gróft og
óafsakanlegt með öllu, þótt
þeir sem fyrir því yrðu tækju
því með mestu rósemi, aðrir
en kommúnistaráðherrarnir,
sem urðu ofsahræddir. (Illur
á sér ills von).
Hitt vekur nokkra furðu,
að mál þessa manns fær allt
aðra og harðari meðferð en
mál nývinstrisinna og komm
únistalýðs, sem öðru hverju
efna til skrílsláta í Reykja-
vík. Þeir sem stóðu að aðför-
inni að Einari Ágústssyni og
utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna við Árnagarð sl. vor og
þeir, sem stunda að sletta
málningu á skip og húsveggi,
hafa ekki fram til þessa verið
settir í gæzluvarðhald og geð
rannsókn.
Atferli mannsins, sem
skvetti mysunni við Alþing-
ishúsið er af trúarlegum rót-
um runnið. En kommúnistar
og nývinstrisinnar, sem
ástunda sams konar hegðan
sæta mun mildari meðferð
yfirvalda. Á þessu verður að
gera bragarbót; það er með
öllu óverjandi að mismuna
þjóðfélagsþegnunum með
þessum hætti.
I I
—K-\J
jNeitfJIotkSimeð
"" ** 2r w.
í
'v *
Eftir
Roland Huntford
Finnar hika við
að tengjast EBE
HELSINGFORS — Finnar hafa neit-
að að staðfesta viðsJdptasamning-
inn, sem þeir hafa gert við Efna-
hagsbandalag Evrópu, þótt hann sé
þeirn hagstæðari en þeir gátu búizt
við. Opinbera ásfæðan er sú, að
fyrst verði að kanna afleiðingam-
ar, sem samndngurinn geti haft fyr-
ir landdð, þótt þeir hafi haft að
minnsta kosti tvö ár til þess að gera
slíka könnun.
Með þessu er Finnar ekki að van-
þakka það að bandalagið hefur boð-
ið þeim hagstæð kjör. Ástæðan er
heldur ekki dómgreindarleysi. Ástæð
am er í stuttu máli sú, að ekki er
að vita hvað Rússar segja. Ganga
verður úr skugga um hvort þeir
leyfa þetta og hvað verði að gera
til þess að tryggja samþykki þeirra.
Efnahagsbandaiagið hefur sýnt
mikinn skilning á þeirri klípu, sem
Finnar eru i. Ráðamenmimir í
Brússel gera sér mætavel grein fyr-
ir því, að Fimmar eru háðir þrýst-
ingi frá Rússum og að þeir geta
ekki hlutleysis síns vegna gerzt full-
ir aðilar að bandalaginu. Þess vegna
var viðskiptasamningur, sem
tryggði viðskiptin við útlönd, það
bezta sem Finnar gátu gert sér von-
ir um. Og Finmar tryggðu sér frí-
verzlunarsamning, sem er heldur hag
stæðari en sams konar samningar,
sem hafa verið gerðir við Svíþjóð,
Sviss, Austurríki og Portúgal, lönd
sem hafa ekki sótt um aðild að
bamdalaginu en óttast aíleiðingarn-
ar atf stækkun þess eins og Finnar.
Telja má víst, að Finnar hafi haft
ástæðu til að ætla þegar þeir hófu
samningau m leitani r sínar í Brússel í
fyrra, að stjómin í Moskvu mundi
ekki hreyfa óhagganlegum mótbár-
um. Dr. Urho Kekkonen Finmlands-
forseti er tíður gestur Kremlverja og
fylgist því mætavel með hugsa-na-
gangi þeirra, og þar að auki fylgj-
ast fáar stofnanir í hinurn vestræna
heimi eins náið með gangi mála í
Sovétríkjunu-m og finnska utanríkis-
ráðuneytið.
Þegar Rúss-ar eiga í hlut, lita
Fimnar yfirleitt svo á að kapp sé
bezt með forsjá. Ráðamennirnir í
Moskvu gætu orðið uggandi, ef samn
ingurinn við EBE yrði staðfestur í
snarhasti. Fyrri reynsla bendir til
þess, að skynsam-legasta stefnan sé
að bíða átekta, að virðast hika og
jafnvel næða skilmálana í Moskvu eða
við ráðamenn þar. Því er alls ekki
loku fyrir það skotið, að Finnar
staðfesti samninginn í raun og veru
Kalevi Sorsa
1. janúar 1973 ein-s og ráð er fyrir
gert.
Tengt þessari hliðsjón, sem verður
að hafa af utanríkisstefnunni, er
ástand innan-landsmálanna. Fal-lvölt
samsteypustjórn hófsamra vin-stri
manna og miðl-okka er nýsetzt að
völdum undir forystu sósíaldemó-
krat-ans Kalevi Sorsa. Hún tekur við
af minnáhlufiastjóm sósíaldemókrata.
Báðar stjórnimar hafa verið þjakað-
ar af þrálátum bölvaldi finnskra
stjómmála: s.tóru-m flokki kommúr,-
i-sta, sem Sovétrikin vildu helzt fá í
rikisstjóm.
Uppnám í flokknum af völdum stal-
ínista held-ur kommúninstuim í stjórn-
arandstöðu eins og sakir standa.
Varla eru tvö ár síðan þeir fengu for-
smekk af sætleika valdsins, þegar
þeir sátu í svokallaðri alþýðufylk-
ingarstjórn með sósíaldemókrötium
og Miðflokknu-m. Se-m fyrr se-gir geta
þeir valdið ókyrrð á vinnu-markaðn-
um í krafti áhrifa sinna í verkalýðs-
hreyfingunni. Þeir eru hatrammir
andstæðin.gar hvers konar samkomu-
lags við EBE, af því þeir telja það
til þess fallið að treysta tengsl Finn-
lands við Vesturlönd.
Fræðilega séð getur stjórnin feng-
ið samnin-ginn við Efnahagsbandalag
ið samþykktan m-eð öruiggum meiri-
hluta. Sorsa getur reitt sig á stuðning
34 íhaldssamra þingmanna þótt þeir
sé-u í stjórnarandstöð-u. Nei segðu
sennilega aðeins kommúnistar, sem
hafa 37 þingmenn af 200, og Byiggða-
flokkurinn, s-em hefur 18 þingsæti.
Almennt samkomulag er um það i
stjórnarflokkunum, Miðflokkn-um,
Sósíaldemók-rataflokknuim og Sænska
þjóðarflokknum, að nauðsyn beri til
að undirrita samninginn fyrir þjóðar
hag. Iðnaðurinn og hinn hófsami
hlu-ti verkalýðshreyfingarinnar tæki
undir þetta. Viðhorf þeirra grundvall-
ast á þeim hörðu staðreyndu.m að
fjórðungu-r þjóðarteknanna er af út-
flu-tningi og að hvers konar uppby-gg-
ingu verð-ur að koma til leiðar á þeim
sviðu-m, se-m eru mes-t háð stækk-
un EBE og inngöngu Bretlands í
bandalagið.
Þetta hefur allt verið rætt, sannað,
aftur rætt, sann-að og margrætt í sá-
bylju. Samt verður að kanna málið
aft-ur eins og ekkert hafi í skorizt.
Þetta er nauðsynlegt til að afvopna
andstæðingana, aðallega kommúnist-
ana. Finnar hafa þá reynslu, að orð
séu gott meðal gegn andófi. Opinber
nefnd verður bráðlega skipuð til að
kanna EBE-samninginn. í henni fá
sæti fulltrúar allra sviða þjóðlífsins
og allra þjóðfélagshópa. Nefndin
mun eyðla þei-m ttma, sem nauðsyn-
legt er að sóa, þangað til tekizt hefur
að friða Kremlverja og finnska
kom-múni-sta.