Morgunblaðið - 14.02.1973, Blaðsíða 16

JGL2.
16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. FEBRÚAR 1973
Of
m
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 225,00 kr.
1 lausasölu 15,
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Eyjclfur Konráð Jónsson.
Styrmír Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10-100.
Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
,00 kr eintakið.
tökunum beitt í þessu skym.
U.þ.b. viku eftir að ríkis-
stjórn Ólafs Jóhannessonar
tók við völdum ákvað hún,
að þessi hækkun áfengis og
tóbaks skyldi tekin upp í vísi-
töluna á ný. Gilti þá einu,
þótt bent væri á, að kostnað-
arauki atvinnuveganna af
þessum sökum væri marg-
falt meiri en tekjuauki rík-
issjóðs vegna hækkunarinn-
ar.
Skiljanlegt var, að það yrði
eitt • fyrsta verkefni ríkis-
stjórnar „hinna vinnandi
stétta“ að taka umrædda
og komi leiðrettingin nu þeg-
ar til framkvæmda." Þetta
voru vísitölustigin, sem tekin
voru út vegna hækkunar
áfengis og tóbaks haustið
1970.
Þegar Ólafur Jóhannesson
felldi gengið í desember sl.
fór hann þess á leit við ASÍ
að það samþykkti, að fylgt
yrði fordæmi Viðreisnar-
stjórnarinnar frá haustinu
1970 og hækkun áfengis og
tóbaks yrði tekin út úr vísi-
tölunni. Þessu svaraði kjara-
ráðstefna ASÍ, sem haldin
var snemma í janúar, með
BJÖRN SEGIR NEI - HVAÐ
GERIR EÐVARÐ?
j fyrradag lagði stjórn
„hinna vinnandi stétta"
fram á Alþingi frumvarp,
sem gerir m.a. ráð fyrír, að
verðhækkun sú, sem varð á
áfengi og tóbaki í desember-
mánuði sl. komi ekki fram í
kaupgjaldsvísitölu hinn 1.
marz nk. og ekki heldur við
útreikninga kaupgjaldsvísi-
t tölu til nóvemberloka. Segir
í greinargerð fyrir þessu
frumvarpi, að „með tilliti til
þess, að hér er um að ræða
verðhækkun á munaðarvör-
um og að aðalástæða hennar
er tekjuöflun til að standa
undir útgjöldum vegna nið-
urgreiðslu á lífsnauðsynjum
almennings, getur það ekki
talizt eðlilegt, að þessar verð-
breytingar verði til þess að
hækka kaupgjald í landinu".
Ekki verður hjá því
komizt að rifja upp feril
núverandi ráðherra í sam-
bandi við áfengi, , tóbak og
vísitöluna. Þegar ríkisstjórn
Jóhanns Hafstein beitti sér
fyrir verðstöðvun haustið
1970, ákvað hún m.a. að fella
niður úr vísitölunni hækkun
áfengis og tóbaks og nam það
rúmlega einu vísitölustigi.
Umsvifalaust hófu núverandi
ráðherrar og þeir þingmenn,
sem þeim fylgja, harðvítugar
árásir á þáverandi ríkisstjórn
og þingmeirihluta hennar
fyrir „vísitölurán“ og var
þeim árásum haldið áfram
linnulaust fram yfir kosning-
arnar 1971 og verkalýðssam-
hækkun áfengis og tóbaks inn
í vísitöluna á ný, vegna þess
að þetta atriði var eitt hið
helzta, sem nefnt var í mál-
efnasamningi stjórnarflokk-
anna. í málefnasamningnum
sagði, að það væri stefna
stjórnarinnar að bæta af-
komu verkafólks, bænda og
sjómanna og síðan var þess
getið í fimm liðum. hvernig
það skyldi gert. Hinn fvrsti
var um styttingu vinnutíma,
annar um lengingu orlofs og
sá þriðji var svohljóðandi:
„Kaupgjaldsvísitalan verði
leiðrétt um þau 1,3 vísitölu-
stig, sem felld voru niður
með verðstöðvunarlögunum
svohljóðanui ályktun: „Hér
telur ráðstefnan vera um
mál að ræða, sem íhuga beri
og endurskoða við gerð kjara-
samninga, sem fram eiga að
fara síðar á árinu, en telur
sig skorta umboð til að fall-
ast á eða mæla með lagasetn-
ingu, sem fæli í sér beina nið-
urfellingu á umsömdum
greiðslum verðlagsbóta á
samningstímanum.“
Þegar forsætisráðherra
lýsti persónulegum skoðun-
um sínum á Alþingi í haust
á efnahagsmálunum og sagði,
að hækkun óbeinna skatta
mætti ekki koma fram í vísi-
tölu, ræddi Morgunblaðið við
þá Björn Jónsson, forseba
ASÍ, og Eðvarð Sigurðsson,
formann Dagsbrúnar. Björn
Jónsson sagði: „Við í Alþýðu-
sambandinu áttum okkar
stóra þátt í því að móta þetta
vísitölukerfi, en við höfum
ekki verið fúsir til að breyta
samningum á miðju samn-
ingstímabili, allra sízt þegar
samningstímabilið er svona
langt.“ Eðvarð Sigurðsson
sagði við sama tækifæri:
„Vísitalan er ákaflega við-
kvæmt mál fyrir verkalýðs-
hreyfinguna. Öll röskun á
grundvelli hennar er mál,
sem verður að skoða vel.“
Nú hefur stjórn hinna
„vinnandi stétta" lagt fram á
Alþingi frumvarp um sams
konar „vísitölurán“ og hún
sakaði Viðreisnarstjórnina
um haustið 1970. Þetta hefur
hún gert þrátt fyrir það, að
ráðstefna ASÍ um kjaramál
fyrir nokkrum vikum treysti
sér ekki til að „fallast á eða
mæla með lagasetningu" um
þetta efni. Hringsnúningur
hennar og svik við skjalfest
loforð í málefnasamningi er
öllum ljós.
í viðtali við Morgunblaðið
í dag skýrir Björn Jónsson
frá því, að hann muni greiða
atkvæði gegn þessu stjórnar-
frumvarpi. Hvað skyldi Eð-
varð Sigurðsson gera?
Kristján Albertsson:
Til of mikils mælzt
i.
SVAVA Jakobsdóttir hefur reiðzt
mér illa, og gerist dálítið orðljót í
minn garð í grein sinni í Þjóðviljan-
um 9. þ.m.
í>að er engu líkar, en að þeim sem
nú standa fremst í flokki í áróðri
fyrir varnarleysi íslands, sem ef sig-
ursæll yrði hlyti að leiða til glötun-
ar íslenzks sjálfstæðis og þjóðernis,
finnist þeir eiga heilagan rétt á að
við hinir látum oss iðju þeirra lynda,
heimskuna, frekjuna, ósannindin —
eða svörum þeim að minnsta kosti
af meinlausri hógværð og hlífð.
Mér finnst hér til of mikils mælst.
Hér er of mikið i húfi. Aldrei hefur
fram komið í sögu vorri fólk. sem
siður væri linkindar maklegt.
Fremur en að ræða þau sinnaskifti,
sem ég taldi bersýnileg af skrifum
Svövu Jakobsdóttur fyrir og eftir
kosningu hennar sem kommúnista-
þingmanns, tekur frúin þann kost
að svara af mikilli þykkju ummæl-
um mínum um Kristin E. Andrés-
son. Hún ber lof á störf hans í þágu
íslenzkra bókmennta. Ég get að
ýmsu leyti undir það lof tekið. En
ég hafði mótmælt bíræfnum ósann-
indum hans um Atlantshafsbanda-
lagið. Þau gerir frúin enga minnsta
tilraun til að verja.
Ég hafði látið að því liggja að
þessi trúnaðarmaður Rússa á Is-
landi hlvti að koma tortryggnislega
fyrir sem leiðsögumaður bjóðar sinn-
ar í varnarmálum. Ég hafði leyft
mér að spyrja hvort ekki væri rétt,
að hann hefði eftir valdaupphefð
kommúnista 1971 haldið rakieiðis til
Moskvu, og honum verið tekið þar
af stjórnvöldum með veizlufögnuði,
og hann sæmdur hárri orðu fyrir
starf sitt til framdráttar rússnesk-
um málstað á íslandi.
Þessi spurning mín finnst Svövu
Jakobsdóttur afskaplegt siðleysi!
Hún minnir frúna á þær aðferðir
„sem fordæmanlegastar eru í ein-
ræðisríkjum: Einstaklingurinn á að
sanna sakleysi sitt. Ella skal hann
teljast sekur.“
Á frúin við kommúnistaríkin?
Að öðru leyti fæ ég ekki skilið
orð hennar á annan veg, en þann, að
með þeim vilji hún undirstrika að
spurningin um hvort Kristinn E.
Andrésson hafi fengið rússneska
orðu eða ekki, sé spurning um hvort
hann sé sekur eða saklaus — og þar
hefur frúin mikið til síns máls.
Og þá skilst betur, að hún virðist
ekkert hafa aðhafst til að ganga úr
skugga um hvort heldur væri, orða
eða engin orða, — sem henni hefði
þó verið í lófa lagið, því í grein henn
ar kemur fram að hún er persónu
lega kunnug Kristni E. Andréssvni.
Hún hefði getað hringt hann upp,
úr því hún ætlaði sér að taka svari
hans.
En í stað þess að komast að því
sanna í rnálinu lætur hún sér nægja
að segja að ef orðuveiting erlends
ríkis sé „nægileg ástæða til land-
ráðabrigzla á hendur þeim sem þigg-
ur, þá mega víst ýmsir fara að vara
sig.“
Þessu skal ég því einu svara, að ég
hef aldrei fyrr til þess vitað að nein
leynd hafi þurft yfir því að hvíla,
hvort íslendingur hafi fengið út-
lenda orðu eða ekki -— né fyrir hvað
eða af hverjum orsökum hann hafi
orðið aðnjótandi þeirrar sæmdar.
Ennfremur skal þess getið, að ég
hef enga trú á því að Rússar veiti
háa orðu fyrir störf unnin í þágu
íslenzkra bókmennta.
2.
Mér finnst að gáfuð kona, eins og
Svava Jakobsdóttir er þegar hún
skrifar sögur, ætti að geta skilið að
ýmsum muni ekki vera rótt innan-
brjósts meðan unnið er að því öllum
árum að stofna frelsi þjóðarinnar í
voða, með því að auðvelda austræn-
um her að stíga á land á Islandi.
Henni verður að skiljast, að mörg-
um sé frelsi og framtíð þjóðar vorr-
ar viðkvæmt mál. Henni verður að
skiljast að mörgum þyki sem rit-
höfundum landsins væri annað
sæmra en að gera sér að leik, að
hvetja til andvaraleysis og léttúðar
um öryggi landsins, styðja þau öfl
sem vilja láta skeika að sköpuðu
um framtíð vora — eða beinlínis
óska eftir austrænum yfirráðum á
íslandi.
Alit þetta verður frúin að skilja,
og að stóryrði í minn garð breyta
engu, — alls engu um þá staðreynd,
að flotastyrkur Rússa í norðurhöf-
um hefur farið sivaxandi, og að ekki
er nema í mesta máta eðlilegt að
bæði Norðmönnum og Islendingum
standi af því stuggur, hvað þessum
vígbúnaði kunni að verða ætlað —
og hvers megi vænta, eftir að Island
væri orðið varnarlaust með öllu.
Úr því að Svava Jakobsdóttir er
alþingismaður og vill vera leiðtogi
verður hún að tala af alvöru um
þessi mál — og ekki að skjóta sér
undan þeirri skyldu með rausi um
að Kristinn E. Andrésson eigi að
teljast hafinn yfir alla gagnrýni, og
sé hámark siðleysis að nokkur dirf-
ist að spyrjast fyrir um rússneska
viðurkenningu á dugnaði hans. Og
frúin getur alls ekki leyft sér að
gerast svo barnaleg að halda því
fram, að með því að kalda stríðinu
sé lokið þurfi enginn framar að gera
sér neinar rellur út af varnarlausu
íslandi. Endalyktum kalda stríðsins
er, eins og allir vita, ekki lengra
komið en svo, að Þjóðverjar mega
ekki til þess hugsa að bandarískur
og annar erlendur herstyrkur í
landi þeirra verði látinn halda heim-
leiðis — né heldur kemur t.d. Dön-
um eða Norðmönnum í hug að af-
vopnast, enda þótt kostnaður af land-
vörnum hvíli mjög þungt á báðum
þjóðum.
Mér finnst frúin hefði átt að gera
sér grein fyrir þessu og mörgu öðru
áður en hún svaraði mér — í stað
þess að treysta á stóryrðin. Stóryrði
geta auðvitað verið alveg ágæt, þeg-
ar við á — en því aðeins að notuð
séu af fullu viti.
3.
Frúin vill ekki ræða skilning minn
á Leigjandanuni — lætur sér nægja
að mótmæla honum, segja hann fá-
ránlegan. Ekki fylgir orð um hvernig
skilja beri söguna.
Ég vil leyfa mér að benda frúnni
á að hætt sé við að lesendum finn-
ist mótmæli hennar ekki sannfær-
andi — finnist hún hlyti að hafa
eitthvað meira sagt, ef hún hefði
haft trú á því, að hugsanleg gæti ver-
ið önnur frambærileg skýring á sögu
hennar. En hver ætti hún að vera?
Um fram allt vil ég að lokum
biðja frúna að skilja, að þeir sem
leggja lið sitt forheimskun og blindni
í deilum um mál, sem varðað getur
líf eða dauða þjóðar vorrar — þeir
verða að vera við því búnir að þeim
sé einhvern tima svarað af nokkurri
óhlifni, af þeim sem er fullkomið al-
vörumál, að ekki verði látið skeika
að sköpuðu um hvort það verði ís-
lenzk þjóð, eða önnur, sem býr í
þessu landi á komandi öldum.