Morgunblaðið - 24.02.1973, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 1973
3
Gamlar ljós-
myndir sýndar
— í tilefni 110 ára afmælis
Þjóðminjasafnsins í dag
MÓÐMIN.IASAFN íslands «-r
110 ára í dag. í tilefni þess
opnar safnið sýningn á göml-
ími Ijósmynduni og verður
hiin opin i einn mánuð á
sömu tímum og safnið er op-
ið. Á sýningunni er sýnis-
horn mannamynda, svonefnd-
ar „sólmyndir“, en það er
hin upprtinalega aðíerð við
myndagerð. I»á eru á sýning-
unni ýmsar staekkaðar at-
burðamyndir, sem teknar
voru iim og upp úr aldamót-
um og fram til 1920 og loks
nokkrar Ijósmyndavélar af
ýmsum gerðum frá fyrri öld
og siðan um aldamót.

Þór Magnúsison, þjóðtminja-
vörður, kvað óailgemgt að
hakia upp á tímaimóit setm 110
ára afmæli. En uindantekning
væíi gerð atf þvi safnið vœri
nú komið á aðra öidina að
aMri ti'l og lietngi hefði staðið
tiil að efna tál sýniingar á
gömlium ljósanynduim. I eigu
safnisins væru nú um 40 þús.
mainnamyndlir og al'ls um 400
þúsuind filmur og plöt ur. Væri
þetta mlikil náma, sem aðal-
lega hefði feingizit frá timum
er gamlar lijósmyndiastofur
hættu störfum, og hefðiu þess-
ar fRmur og myndir farið
forgörðium, ef siafmið hefði
ekki tekið við þeim. AHt safn-
ið er sikráð og raðað og aiuð-
velit að finna hverja plötu.
Tíðkaðisit mjög að fólik fenigi
lánaðar myndár og léitá gera
af foreldrum sánum, ömrnum
og öfum og bóikaútgefeindur
og bliaðamenn af ýmsum at-
buirðamyndum. Aðeins litið
brot af öMu safminu er á sýn-
imgunni, nokkæir tuigár manna
mynda og um 50 stæikkianir
atibunðamynda á veggjum.
Sr. Heligi Sigurðsson á elztu
myndiimar á sýnimgunmd.
Hann kom heiim frá námi í
Höfn 1846, en ljósmyndaiðn
í heiminum var þá aðeins
fárra ára gömul, svo ístand-
imgar voru ekki liamgt á eftár
öðirum í þessum efnum. Ann-
ar pirestur, sr. Siggeir Páls-
son, nam ljóemyndaiðm er-
lendis 1856—’57 en ekki er
vitað með vissu, hvort hann
á myndir á þesisari sýníngu.
EMztá Isliendimgurinn, sem
ljósmynd er tii af, er sr.
Guttiormur Pálsson, en hann
var uppi 1775—1860.
Þarna eru nioikkrar sól-
myndiir, sem var upprunateg
aðterð ljósmyndunar. Mynd-
irnar voru þá teknar á silfr-
aða koparplötu og styrktar
Fnunflutningiir lagsins „Öxar við ána“ á Þmgvallafnindi 1885. Sigfús Eymundssoin tók mynd-
ina eai höfundur lagsins, Hel gi Helgason, «'ir lengst vil vinstr i S Húðrasveitiimi.
með kviikasiiIM. Hver einstök
mynd er þvi aðeins til i einu
eintaká.
Aflhafnaisömusitu ljósmynd-
anar fyrri ána voru m. a.
Tryggvi Gunniamsson, Siigfús
Eymundsson og Pótur Brynj-
óiifsson. Eiga tveir þeir síð-
amefndu stœnsita hluta
myndanna á sýniingunni. Sig-
fús varð fyrstur Islendiniga
til að taka myndár af úitdliifi
og aitiburðum og eru þama
margar atiburðaimiyndir hans
stæktaaðar.
Meðal merkra atiburða-
myndia er ljósmyind er Sigfús
tóik þá er laglið „Öxar við
ána“ var frumflutt. Fór sú
aithöfn fnam við Öxarárfoss
á Þingval'liatfundi 1885. Höf-
undur lagsáns, Helgi Helga-
son, var eiinn lúðraiþeytar-
anna er lagið fluttu.
Þá er þamia m.a. mynd frá
fyrstiu sundllaugunum sem
gerðar voru í Lauigaleeiknum
í Laugardial. Sýnir hún heil-
an skóliaifoetak í lauigánni en
búnlinigsiklefinn er gerður á
hólma í miðjum polldnum
sem myndaðist er siti fla var
sett í ligekinn. Þá eru ýmsar
sikemmtáliegar Reykjavikur-
myndár frá þvi um og eftir
aldamótin.
Loks eru ljósmyndavélar,
m.a. myndavél Péturis Brynj-
ólfsisonair og látii vél (en þó
stór) sem Jón Guðnaundsson
í Ljárskógum ártiti.
Leifur Þo-rsiteinsson i Mynd
iðn hefur amnazt stætakun at-
burðamyndannia og uppsetn-
ingu þeirra en siaifinverðirinár
HaJldör J. Jówsson og Gíslá
Guðmundsson hafa séð um
sýnánguina að öðru leytá.
Þrír af eigendum ADAMS í nýjn verzlnninni, frá vinstri: Guðgeir Þórarinsson, Þorvarður Árna-
son og Björn Guðmundsson (Ljósm. Mbl. Kr. Ben.)
ADAM í nýju húsnæði
TÍZKUVERZLUNIN ADAM opn-
aði í gær í eigln húsnæði að
Laugavegi 47, en hún hafði áður
verið í kjallara Vesturvers frá
því að hún var opnuð haustlð
1970. Hefur vöruvalið nú verið
endiirskipulagt þannig, að verzl-
unin mun sérhæfa sig í fatnaði
fyrir unga menn eingöngu, auk
þess fatnaðar, sem „\iniscx“ kall-
ast og er jafnt fyrir bæði kynln.
ADAM verður ema tizkuverzl-
unin fyrir unga menn, sem hefur
á boðstólum fullkomið úrval af
ADAMSON-jakkafötum, en þau
hefur hannað sænskur tizkuhönn
uður, Hans Emanuel Johansson,
sem starfað hefur í rúmt hálít
ár hjá framleiðandanum, fata-
verksmiðjunn Sportver hf. Verk
smiðjan hefur hingað til fyrst og
fremst verið þekkt fyrir fram-
leiðslu KÓRóNA-fatanna, sem
einkum hafa verið við hæfi full-
orðinna karlmanna, fremur en
yngri mannanna, en ADAMSON-
fötin eru einkum ætluð ungu
mönnunum. Þau verða einnig
seld i Herrahúsinu í Aðaistræti
og Herrabúðinni við Lætajar-
torg. — Meðal annarra vöru-
merkja, sem lögð er áiherzla á að
bjóða, er t.d. Wild Miustang,
I’almer og South Sea Bubble-
fatnaður úr denim-efnum, Wens
low-skyrtur og peysur frá Mc-
Caul.
Tízkuverzlunin ADAM verður
nú á tveimur hæðum og er inn-
rétting í Tudor-stíl, hvit og svört
að lit. Teikningar voru gerðar á
Teikn stofunni Skólavörðustíig
46 og tréverk annaðist Fel'ix Þor-
steinssoin, húsasmíðameistari,
verzlunarstjóri er Reidar Kolsöe,
en eitgandi verzlunarinnar er
Herrahúsið h.f., sem jafnframt
rekur fataverksmiðjuna Sport-
ver auk Herrahússins og Herra-
búðarinnar.
Lionsmenn gefa V2
milljón kr. til
sj óslysasöf nunarinnar
LIONSKLÚBBURINN Njörður í
Reykjavík hefur gefið 500 þús-
und krónur í sjóslysasöfnunina.
Upphaflega var stofnað til þess-
arar söfnunar, er v.b. María
KE 84 fiórst með fjórum mönn-
um. Höfðu ails safnazt um 700
þúsund krónur til þeirrar söfn-
unar. Eftir að Sjöstjarnan fórst
var ákveðið að stofna til einnar
sjósiysasöfnunar, og ákvað Lions
klúbburinn Njörður að gefa 500
þúsund krónur til hennar i von
um að það yrði öðrum hvatning
til að láta eitthvað af hendi rakna
til bessarar söfnunar. Gera Lions
menn ráð fyrir að fjárframlag
þeirra renni jafnt til íslenzkra
sem færeyskra fjölskyldna sem
eiga um sárt að binda vegna
þessara tveggja sjóslysa.
„Sköpun“ Haydns var flutt í Há>kólabíó sl. finmitiidagskvöld af
Sinfóníiihljómsveitinni, söngsveitinni FílJiamióniu og einsöngnr-
iinum Taru Valjakka, Neil Jenkins og Guömundi Jónssyni, og
tók ljósm. Mbl., Ól. K. Mag., þessa mynd við það tækifæri.
Flutningiir verksins verður endurtekinn í Háskólabíói kl. 14 í dag.
■r.
[