Morgunblaðið - 17.03.1973, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. MARZ 1973
Bent Larsen sigr-
aði í Hastings
HIÐ árlega Hastingsmót
hófst að venju á milli jóla og
nýárs og lauk nœrri miðjum
janúar. Sigurvegari varð
danski stórmeistarinn Bent
Larsen og mun það koma fá-
um á óvart. Sigur Larsens
varð þó naumur, hann hlaut
11% vinning, en næsti maður,
austur-þýzki stórmeistarinn
Wolfgang Uhlmann, 11 vinn-
inga. Sá sem kom mest á ó-
vart í mótinu var brezki
meistarinn W. R. Hartston,
sem var, í þriðja sæti með
9% vinning, skorti aðeins hálf
an vinning til þess að ná
fyrsta áfanga stórmeistaratit
ilsins. Tékkneski stórmeistar-
inn Hort varð fjórði með 9 v.,
en síðan komu þrir jafnir með
8% v., þeir Tukmakov (Sov ),
Browne (Ástralíu) og Radu-
lov (Búlgaríu). Smyrslov fyrr
verandi heimsmeistari varð að
sætta sig við 9. sæti með 50%
vinninga og Ulf Anderson
hafnaði í 11.—12. sæti r eð
6% vinning.
Eins og þegar hefur verið
getið bauð brezki fjármála-
maðurinn Jim Slater fram
5000 £ til handa þeim landa
sinum, sem fyrstur hlyti stór-
meistaratitil, og ekki nóg með
það, næstu fjórir Bretar, sem
ná þessum titli fá 2.500 £
hver frá Slater. Ýmsir mundu
ætla að árangur Hartston
stæði i sambandi við þetta
fjártilboð, en sjálfur kvaðst
Hartston þó varla geta reynt
meira til þess að ná stórmeist
aratign en hann hefði þegar
Bent Larsen
gert. En nóg um það, lítum
nú á viðureign tveggja efstu
manna í mótinu.
Hvítt: W. I hlmann
(A-Þýzkaland)
Svart: B. Larsen
(Danmörk)
Enskur leikur
1. c4 Rf6
2. Rc3 e6
3. Rf3 Bb4
4. Dc2
(Uhlmiann kærir sig ekki um að
fá tvípeð á c-línunni, en ann
ar góður leikur er hér 4. g3,
eins og Friðrik Ólafsson lék
gegn Timman í Reykjavikur-
mótinu 1972).
4. — 0-0
5. a3 Bxc3
6. Dxc3 <16
7. d4!
(Hvitur vill ekki leyfa svört-
um að leika e5, fyrr en hann
getur svarað því með d5).
7. — b6
8. g3 Bb7
9. Bg2 Bbd7
10. 0-0 De7
11. b3 e5
(Hér kom e.t.v. tii greina að
leika 11. — c5).
12. d5!
(Stingur upp í biskupinn á b7
og nú getur svartur varla
leikið c6 vegna þess hve peð-
ið á d6 yrði þá veikt).
12. — a5
13. Rh4!
(Riddarinn stefnir til f5, en
hvítur hyggst einnig opna
skálíinuna al—h8 með þvi
að leika f4).
13. — Rc5
14. Bb2
(Eftir 14. Bg5 næði svartur
uppskiftum og allgóðum
möguleikum á þvi að jafna
taflið með 14. — Rce4, 15.
Bxe4 — Rxe4, 16. Bxe7 —
Rxc3, 17. Bxf8 — Rxe2f, 18.
Kg2 — Kxf8).
14. — Hfe8
15. Dc2 b5!?
(Svartur reynir að skapa sér
mótfæri, en hvítur hótaði að
auka enn stöðuyfirburði sina
með 16. b4).
16. Rf5 Df8
17. f4 bxc4
18. fxe5! dxe5
(Ekki 18. — cxb3 vegna 19.
exf6 — bxc2, 20. fxg7 og hvit
ur vinnur mann).
19. bxc4 Rcd7
20. Bcl!
(Mjög góður leikur. Nú getur
svartur ekki leikið 20. — g6
vegna 21. d6!! og hvítur vinn
ur mann vegna hótunarinnar
Bh6)
20. — Rb6
(Eða 20. — Bh), t.d. 21. Bg5
— Dc5f, , 22. Khl — rJxc4, 23.
Dxc4 — ur). Bxc4, 24 . d6 og vinn
21. Be3 Rg4
22. Bxb6 cxb6
23. De4 Dc5t
24. Khl h5
(Ef 24. — Rf2t, þá 25. Hxf2
— Dxf2 , 26. Hfl — Dc5, 27.
Dg4 g6, 28. Rh6f og vinn-
ur).
25. h3!
(Skiptamunurinn skal í hann — með illu eða góðu)
25. — Rf2t
26. Hxf2 Dxf2
27. Hfl Dc5
28. Dh4 Df8
(Svarta staðan er óverjandi,
eftir 28. — g6 gæti komið 29.
Rh6f — Kh7, 30. Dg5 — f5, 31.
Rxf5 og svartur er varnar-
laus).
29. Dg5 f6
3«. Dg6 He7
31. Be4 De8
32. Rh6f Kf8
33. Hxf6t og svartur
gafst upp.
Jón I>. Þór.
ÞAÖ
ER I
SVO^
MARGT.
Fjölmiðlar og eldgos
EFTIR
ÓLA TYNES
Fjölmiðlarnir eru fyrir löngu orðn
ir svo mikilJ hiuti af daglegu lífi að
fólk tekur þá orðið sem sjálfsagðan
hlut, eins og almennustu heimilisþæg
indi. Menn skrúfa frá krana og þeir
fá vatn og þeir taka úpp blöðin eða
opna fyrir sjónvarp og útvarp og
þeir fá fréttir.
Fólk er sjálfsagt löngu hætt að
hugsa um hvers vegna það fær vatn
úr krananum og það er því kannski
eðlilegt að það geri sér ekki grein
fyrir þvi starfi sem liggur að baki
fréttunum sem fjölmiðlamir færa
því. Fyrsta skilyrðið fyrir því, að
fjölmiðlamir geti flutt fólki þær
fréttir sem það á rétt á, er að frétta-
menn þeirra geti kynnt sér viðkom-
andi mál, helzt á staðnum.
Skilningsleysi á þessu atriði gætti
töluvert þegar eldgosið hófst i Vest-
mannaeyjum. Æsingur var í sumum
tilvikum svo mikill að það var engu
likara en Blaðamannafélag Islands
hefði komið gosinu af stað. Það var
talað með reiðilegri fyrirlitningu um
„blaðasnápa" og „ljósmyndarafífl" og
hinir svonefndu aðilar vom jafnvel
þjófkenndir án þess að nokkur rök
eða sannanir fylgdu.
Uppnefni óvandaðra manna hafa
aldrei valdið fréttamönnum neinni
sérstakri sálarangist en í þessu tii-
felli hefur þó líklega annað og meira
legið að baki þeim. Það er mjög skilj
anlegt að fólk sem hefur orðið að
flýja heimili sín um nótt og sem veit
að lífsstarf þess hingað til er
kannski að verða að engu,- sé i geðs
hræringu. Og þegar fólk er í geðs-
hræringu hugsar það ekki alltaf rök
rétt.
Þegar kom i ljós að hættan virt-
ist ekki bráð var mjög eðlilegt að
menn vildu komast heim til að huga
að eignum sínum. Og þar lenti Al-
mannavarnaráð i slæmri klípu. Það
voru um 5000 manns sem áttu ein
hverra hagsmuna að gæta i Vest-
mannaeyjum og hundruð manna
sóttu fast að komast þangað sem
fyrst. En á fyrstu dögum gossins var
ómögulegt að segja fyrir um hvað
gæti gerzt og það hefði verið óverj-
andi að leyfa ótakmarkaðar ferðir til
Eyja.
Almannavamir báru að miklu
leyti ábyrgð á lífi þeirra borgara
sem leyft var að fara út i Eyjar
og það var því eðlilegt að Almanna-
vamaráð vildi ekki hafa þar fleiri
en svo að víst væri um björgun
þeirra ef illa færi. Það var því grip-
ið til þess ráðs að leyfa þangað tak
markaðar ferðir.
Þeir sem ekki komust út þegar
þeir vildu áttu kannski eðlilega erf-
itt með að setja sig í fótspor þeirra
sem ábyrgðina báru. Margir þeirra
höfðu því allt á homum sér og það
var algengt viðkvæði að það væri
andskoti hart að menn fengju ekki
að vitja eigna sinna á sama tíma og
fréttamenn fengju að flandra þar um
allar hlíðar, rænandi og ruplandi.
Hvað síðamefnda atriðið snertir,
held ég að menn verði að taka trúan
lega yfirlýsingu bæjarstjórnar Vest-
mannaeyja um hið gagnstæða og þá
komum við að því af hverju frétta-
mönnum var yfirleitt leyft að fara
til Vestmannaeyja.
Svarið er einfaldlega það að frétta
menn voru utan þess kvóta sem Al-
mannavamaráð setti. Þeir fóru alger-
lega á eigin ábyrgð og var jafnvel í
sumum tilfellum tilkynnt að þeir
myndu algerlega mæta afgangi af
skyndilega þyrfti að flytja alla burt
af eynni. Það þótti engum þeirra neitt
athugavert við þetta, því þeir eru
vanir að ferðast á eigin ábyrgð. Sum-
ir Vestmannaeyinganna sem bent var
á þetta, þótti lítið til koma og sögðu
að þeir væru sko alveg til í að fara
á eigin ábyrgð líka.
Nú dettur engum í hug að Vest-
mannaeyingum gengi verr að fóta sig
ef Hla færi, þvert á móti hefði eng-
inn orðið hissa þótt þeir hefðu mætt
til skips með svo sem einn blaða-
mannsræfil á öxlinni, sem þeir hefðu
hirt upp á leið sinni. En málið er
bara ekki svo einfalt.
Það er komið í ljós núna að eng-
um hefði verið bráð hætta búin,
nema hann hefði farið kjánalega að
ráði sínu, en það vissi enginn í upp-
hafi. Og það er anzi hætt við að Al-
mannavamaráð hefði verið borið
þungum sökum ef stór hópur manna
hefði farizt í Eyjum, jafnvel þótt
þeir hefðu sagzt fara þangað á eig-
in ábyrgð.
Það er hins vegar orðin viðtekin
hefð, hvar sem er í heiminum, að
fréttamenn hafa leyfi til að deyja
drottni sínum við hinar furðulegustu
kringumstæður, án þess að nokkur
beri á því ábyrgð nema þeir sjálfir.
Þetta er vegna þess að þar sem eitt-
hvað hættulegt er að gerast, eru
fréttirnar.
Islenzkir fréttamenn hafa t.d. ver-
ið í Vietnam, Biafra, Tékkóslóvakíu,
Bangladesh og á Norður-frlandi og
þar hafa þeir verið algerlega á eig-
in ábyrgð. Sömu sögu er að segja
um erlenda fréttamenn, þeir hafa far
ið jafnvel enn víðar og enda hafa
margir þeirra ekki komið aftur.
Fréttamenn hafa þarna sérstök rétt-
indi sem aðrir almennir borgarar
hafa ekki, en þeir fara lika sem full-
trúar þeirra sem heima sitja og í því
felst styrkur þeirra, þar sem prent-
frelsi ríkir.
Því var líka haldið fram að frétta-
menn hefðu tekið sæti frá Vestmanna
eyingum sem annars hefðu komizt til
síns heima. Ég held að þetta sé ekki
rétt. Þegar fréttamennirnir voru
búnir að fá leyfi til að fara til Eyj-
anna, urðu þeir sjálfir að verða sér
úti um farkost. Það gerðu þeir með
ýmsu móti, það kom t.d. nokkrum
sinnum fyrir að hópur þeirra sló sér
saman og tók á leigu stóra flugvél.
Þarna var ekki verið að taka neitt
frá öðrum, þvi þessar vélar hefðu
annars ekki farið til Eyja. Það kom
meira að segja nokkrum sinnum fyr-
ir að vélamar voru ekki alveg full-
ar og þá fóru með þeim Vestmanna-
eyingar sem bauðst þarna far sem
þeir hefðu ekki fengið ella.
Hvað snertir ferðir erlendra
fréttamanna til Eyja þá hefur það
verið að koma í ljós á síðustu vik-
um hversu „óþarfir" þeir voru.
Hundruð milljóna króna hafa safn-
azt erlendis til styrktar Islendingum,
vegna þess að fólk þar fékk að sjá
og gat skilið hvað var í húfi.
Ef starfsmenn vatnsveitunnar
fengju ekki að gegna sinum störfum,
kæmi ekkeirt vatn úr krananum.
Fjölmiðlarnir eru háðir sama lög-
máli.