Morgunblaðið - 16.05.1973, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. MAÍ 1973 XI
Agnar Guðnason;
Ræktið góðar
kartöflur
LÍTIÐ hefur borið á þvi, að neyt-
endur hafi látíð £rá sér fara hrósyrðd
um kairtwfilur, sean hafa venið á mark-
aðnum und'anfarin ár. Það gildir
saana regla mieð kartöfliur og aðra
maitvöru, þeir óánægðu láta í sér
heyra, en hirair ekki. Þaiu kartöfliu-
afbrigði, sem helzt eru raaktuð hér á
landn, eru ágætiis maitarkartöfliur, en
því er ekki að neiita, að auðvelit er
að spílla gæðum kartaflnanna ef rækt
utn og meahöndliun þeirra er ábóta-
Vamit. 1 eftirfarandi mun verða bent
á nokkur atriði til leiðbeiinimgar þfeiim,
sem hafa hug á að rækta góðar og
heilíbrigðar matarkartöfiur.
fTSÆÐIt)
Hæfilleg srtærð útsæðis eru 40—50
g kartöfliur. Velja slcai heiilbrigit út-
sæði. Hjá Grænmettóisverzluniinni fæst
stofnútisæðli af helztu afbriigðum, en
það á að vera iaust viið aiffla kvilla.
Ef útisœðið er tekið seimit til spírun-
ar, þá má flýta fyrir spírun með því
að setja kartöfluinnar á hlýjain stað,
addJt að 20° C hiita í vikutima. Síðan
eiga kartöfliumar að spíra á björt-
um stað, hiitastig 10—12° C. Spírurn-
ar eiga að vera stuttar, gdldar og
græraar. Alganguistu kartöflur eru:
Raiuðar íslenzkar, Gutllauga, Helga og
Bimtje. Þedr, sem hafa hug á að fá
kantöflur, sem goitt er að steikja
(frainiskar kartöflur), ættu að velja
Bimtje tiil þeirra hluta og einndg
hentar Bintje beitur í „músaðar"
kartöffliur en hin afbrdgðdn.
JARÐVEGUR
Flestir eru sammála um að beztar
verða kartöflumar úr sendnum jarð-
vegi. Kartöfflur geta orðið ágæitis
matvara, þóifct þær séu ræktaðar í
moidarjarðvegi eða framræstum
mýrarjarðvegi, ef gætt er hófs í
áburðamotkum.
NIÐURSETNING
Aiigenigaist er að setja kaxtöfflumar
í raðir, en þó getur verið vininiingur í
smá heimiiiisgörðum að rraoka upp
beð, sértsitaklega þar sem jarðvegur
er ekki raægilega þurr. Það er frekar
ástæða tíl að rækta kartöfiur í beð-
um suninanianids en norðan. Þegar
sett er raiður í rásiir, þá er hæfilegt
að hafa 60 sm milii rása og 25—30
sm miM kartafflraa í rásdnrai.
Þar sem tekið er upp mieð hönd-
um má haldsa um 50 sm miHi rása.
Hæfiaieg breidd á beðum em 120 sm,
þá eru hafðar 4 raðdr í beðli.
Ekki er rétt að setja kartöflur
dýpra ndður en að 5—6 sm jarðvegs-
iag þeki þær. Þegar grös'in eru kom-
din upp, þarf að hreykja að þedm.
Aburður
Kartöflur borga veil fyrir búfjár-
áburð og margir áffita, að kartöflum-
ar verði bragðlbetrd, haffl hann verið
borinn i garðinn. í 2 tonnum af
sauðataðd er sviipað magn áburðar-
efna og í ediraum poka af garðáburðd.
Ekki á samli áburðarskammtur við
aMs staðar. í sandgarða og nýbrotið
land þarf aHt að 34 poka af garð-
ábturðimium 14:18:18 á hektara. I
moldargarða ætti víðast hvar að
duga að bera um 20 poka á hekt-
ara. 1 venjulega heimiilisgarða edns
og garðlönd flestra bæja, þar sem
hver garður er um 300 fenn, er hæfi-
liegt að bera á 30—50 kg af garð-
áburði. Ef yfirvöxtur hefur verið
mikiM í fyn'a, þá er nægilegt að bera
10 kg á 100 ferm. SjaMan eða aldrei
er tii bóta að bera á áburðarkalk eða
skeljaisand í kartöfflugarða. Þegar
jarðvegur hefur verið jafnaður og
rásir gerðar eða srtungraar holur í
beðdn, þá á að dréiifa áburðinum.
Þegar rakað er yfir rásir eða holur,
fer mest af áburðinum, sem næst
karrtöffluraum.
EYBING ILLGRESIS
Það má geraisit með tveranu móti,
nota arfasköfu eða lyif. Fyrir borg-
arbúa getur það verið hæfilegrt
„triimim" að reyta arÆa eirau sánni í
viku eða svo, þar til kartöflugrösán
eru það stór, að aarfiran komai ekki
verulega að sök. Aigengasta iiyfið
gegn aríamum í kartöffliuigörðum er
Afalon. I moMargarða má nota allt
að 30 g á 100 ferm, en i sendliran jarð-
veg 15 g. Ef um nær hrednan sand
er að ræða, er ekiki ráðlagt að raota
meira en 10 g á 100 ferm, Afalon er
duft, sem hrærist út í vatnd fyrir
raotkun. Ef tid er bakúðadæda, þá er
hæffllegrt að nota 6 Mrtra af vatnd á
100 ferm, tíl að dreifa lyfimu í, en
með garðkönnu þarf að nota allt að
40 lítra á 100 ferm. Lyfinu ber að
dreiifa áður en kartöflugrösin koma
upp. Ef notuð er úðadælia, þá er til
bóta að jarðvegur sé aðeims rakur,
en ef ekki er tíl anraað tæki en garð-
karana, þá þarf jarðveigur að vera
þurr. Eftir að lyfirau hefur verið
dreift, á ekki að raka yfir né hreykja
að kantöffluigrösumum. Ef kartöflum-
ar hafa verið setrtar gruinnt, þá er
rétt að hreykja yfir grösdn áður en
lyfimu er dreiift. Nýtrt lyf var reynt
hér á landi sl. sumar, sem heitir
Igran, reynddsrt það hEðstætt og Afa-
lon og Aresiin sem bæðd hafa verið
nortuð hér á landl undanfarin ár. Eitt
lyf hefur verið hér á markaðnum,
sem nota má eftir að kartöflugrösdn
koma upp, það er Stam. Af þvi lyfi
þarf 80 g á 100 ferrn. Ekki má nota
Stam eftdr að kartöflugrösin hafa
náð 10 sm hæð.
KARTÖFLUKVILLAR
Al'gengiaista kvi'lli í kartöfflum er
stönguiisýki. Ef útsæðdð er heilbrigrt,
er að mesrtu hægt að útiloka störagul-
sýki. Myglu verður varrt í einstaka
suanrum, þá helzt á Suðuriiandi.
Vamir gegn herand er að úða vamar-
lyffi, en ýmis lyf eru á markaðnum.
Mygdiu verður sjafldian vart fyrr en
laragrt er komið fram á sumardð. Blað-
rendur dökkna og umhverffis dökku
blettíma verður ljós rönd, myglugró
sjásit, ef sýkt blað er sett miIM gier-
plamta og haft imnd við stofuhdta.
Kláði er viða raokkuð áberandi. Vöm
gegn honum er að dreifa lyfinu
Brassicol 1,5 kg (25%) á 100 ferm.
Lyfinu má dreifa með tilbúraa áburð-
inum áður en sett er ndður.
Eimn alrvarlegastd kvilldnn, sem
valdiið hefur mestu tjóni umdanfarin
ár, stafar af Phoma-sveppi. Það er
geymsiliukviiili, en MitH hætrta er á, að
harnn geti valdið tjónd, nema þar sem
karrtöfflur sserasrt við upptöku. Það
heyrdr til umdanteknimga, ef Phoma-
sveppur veldur tjónd á handupptekn-
um kartöfflum. Til vamar Phoma-
sveppinum er að raorta ósýkt útsæði,
dreifa vamardiyfi á úrtisæðið fyrir nið-
ursertningu, 1,5 kg Timram á eitrt tonn
af úrtsæði. Forðasrt að særa kartöfl-
umar við upptöku og ef karitöfflum-
ar hafa særzt, geyma þær í fyrstu
tvær Viikur eftir upptöku við 15° C
hita.
26600
afíir þurfa þak yfírhöfudið
Hofslundur
Eirtbýlishús, 136 fm og bílskúr.
Húsið selst fokhelt og er það
nú þegar.
Torfufell
Raðhús um 130 fm hæð og
gluggataus kjallan undir öNu
húsinu. Húsið er tiibúiö undir
tréverk, pússað utan. Verð 3.5
mii'Mj. Útb. 2.2 miilj.
Fasteignaþjónustan
Austurstræti 17 (Silli&Valdi)
slmi 26600
Skólavörðustig 3 A, 2. hæð.
Sími 22911 og I9255.
Laugarnesvegur
Vorum að fá í söhj vandaða 3ja
herb. ibúð á 2. hæð í blokk. 2
svefnherb., rúmgóð stofa, eld-
hús, bað, suðursvalir.
3ja-4ra herb.
íbúðarhæð, um 90 fm í timb-
urhúsi, bilskúr í byggiogu. —
Ræktuð lóð. Hagkvæmir útborg
unarskálimálar.
Hraunbœr í
Ti'l sölu glæsileg 3ja herb. íbúð
á efstu hæð í blokk. Frágengiim
sameign.
Bezta auglýsingablaðið
Fjársterkir
Höfum kaopemJuT að 2ja—6
herto. ibúðum, raðhúsum og
eintoýlishúsum, fuWbúnum og J
smíðu.m í borginni og nágrerani.
Höfum enfremur úrval af fast-
eignum í eignarskiptum.
Til sölu
Falleg 3ja herb. fbúð í Hraunbæ. Gengið er inn í
íbúðina af svölum. Teppi. Tvöfalt gler. Gufubað
fylgir sameign.
HtJS OG EIGNIR,
Bankastræti 6. — Símar 16516 — 16637.
Hraunbœr
Til sölu er 3ja herb. íbúð á 2. hæð. Frágengin lóð.
Suður svalir. tJtb. 2 millj. kr.
MIÐSTÖÐIN
r KIRKJUHVOLI
SÍMAR 26260 26261
Til sölu
Vel útbúin efnalaug og þurrhreinsun á góðum stað
í Reykjavík. Góð umsetning. Arðvænlegt fyrirtæki.
Kjörið tækifæri fyrir t.d. hjón eðia vinnusaman ein-
stakling að skapa sér góðar tekjur við eigið fyrir-
tæki.
Lítil en góð kjörbúð í austurborginni til sölu vegna
veikinda eiganda. Gamalgróin verzlun.
Upplýsingar aðeins á skrifstofunni.
RAGNAR TÓMASSON, HDL.,
Austurstræti 17, Reykjavík.
ÓDÝR KAUPMANNAHAFNÁRFERD
Hvöt, félag sjálfstæðiskvenna, og Landsamband sjálfstæðiskvenna efna til KAUPMANNAHAFNARFERÐAR 24. júní til 7. júli nk. i samráði
við Ferðaskrifstofuna Útsýn. Flogið verður með þotu Flugfélags Islands. Fargjaldið báðar leiðir er aðeins 8.500.
Rétt til þátttöku hafa allar félagsbundnar sjálfstæðiskonur ásamt fjölskyldum sinum.
Farmiðasölu annast Útsýn, sem veitir allar upplýsingar og annast þá fyrirgreiðslu, sem óskað er eftir. Tryggið ykkur miða sem fyrst