Morgunblaðið - 31.05.1973, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. MAÍ 1973
15
aist urn stuðning vom vlð efna-
hagslega eimingu þeirra.
Binda verður enda á stigvax-
amidi deilur um efnahags-
mál, bæði stór og smá. í stað
þeirra verður að koma staðfast
ur vilji báðum megiin Atlants-
hafs í þá átt að vinma saman
að lajusm ágreinimgsefna.
Bandarikim munu enn sem
fyrr sityðja sameimingu Evrópu
Vér höfum alls ekki í hyggju
að eyðileggja það, sem vér lögð
um oss fram um, að byggt yrði
upp. 1 vorum augum er eining
Ewrópu það sama og ávallt fyrr
— ekki endamlegt mark-
mið heldur veigamikill þáttur
í viðleitniinni til að styrkja
stöðu Vesturlanda. Vér munum
halda áfram stuðningi vorum
við eimimgu Evrópu til efling-
ajr Atlantshafssamfélaginu í
heild.
Á þessu ári hefjum vér víð-
tækar samningaviðræður við
Evrópu og Japan um viðskipti.
Vér munum einnig knýja á um
endurbætur á gjaldeyriskerf
inu í því skyni, að það sfcapi
stöðugleika í stað sífelldra
árekstra og truflana. Það verð
ur að fimna nýtt jafnvægi í við
skipta- og gjaldeyrismálum.
Vér lítum á þessar samnimga
viðræður sem sögulegt tæki-
færi til að ná jákvæð-
um árangri. Æðstu leið-
togar verða að taka þátt í þeim,
því að þær krefjast fyrst og
fremst pólitískra skuld-
bindinga. Verði þær eimgömgu
I höndum sérfræðimga, mun
óhjákvæmileg togsfreita efna-
hagslegra hagsmuma ráða ferð
imni í viðræðunum. I>á munu
áhrif þrýstihópa og sórhags-
munahópa verða áberandi. Þá
verður erfitt að greina fast-
mótaða heildarstefnu. Þá ein-
kenmast samningamir ekki af
umburðarlyndi eða gagnkvæm
um tiislökunum, sem eru höfuð
mauðsyn til að varðveita lif-
vænlegt Atlantshafssamstarf.
VlÐTÆKARI PÓLITfSKUR
TILGANGUR
Það er á ábyrgð þjóðarleið-
toga að tryggja, að samnimga-
viðræður um efnahagsmál
þjóni víðtækari póll'tiskum til-
gamgi. Þeir verða að sjá og við
urkenma, að þróist efnahagsleg
ur metingur hömlulaust, skað-
ar hamn að lokum samskiptin
á öðrum sviðum.
Bandatríkin ætla að taka á
málun-um með víðtæk pólitisk
viðhorf í huga, sem taka til-
lit til mikilla pólitiskra hags-
mima vorra í opnu og réttlátu
viðskiptasambandi bæði við
Evrópu og Japan. Þetta er and
inm í frumvarpi forsetans um
viðskiptamál og í ræðu þeirri,
sem hann flutti á fumdi Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsims á Sið-
asta ári. Hann mun verða leið-
arljós vort í viðræðum um við-
skipta- og gjaldeyrismál. Vér
litum ekki á þessar viðræður
sem vettvang til að reyna
styrk vorn heldur til að sanna
sameiginlega stjómvizku.
Eining Atlantshafsríkjanna
hefur ávailt verið eðlilegusí á
sviði vama. Um margra ára
sfceið var Evrópu ótvírætt ógn
að hernaðarlega. Báðum meg-
im Atlantshafs voru menn al-
mennt sammála um, hvemig við
þessum ógnum sfcyldi brugðizt,
og ábyrgð Ameriku var gifur-
leg og augljós. Enn erum vér
einhuga um sameigimlegar vam
ir, en við oss blasir sá nýi
vandi að viðhalda þeim við gjör
breyttar herfræðilegar aðstæð
ur og á timum, þegar tækifæri
kann að gefast til að tryggja
öryggi vort með sammingavið-
ræðum um samdrátt herafia.
Vesturiönd búa ekki lengur
við þá yfirburði á sviði kjam-
orkuvopna, sem gerðu þeim
kleift á sjötta og sjöunda ára-
tugnum að treysta nær ein-
göngu á hernað«rstefnu, sem
byggðist á víðtækum vamarað
gerðum með kjarnorkuvopmum,
ef til árásar kæmi. Nú, þegar
jöfnuður ríkir á sviði kjam-
orkuvopna, myndi slík hemað
airstefna hafa í för með sér
sjálfsmorð beggja aðiia, þess
vegna hefur Atlantshafsbanda
lagið valið aðrar leiðir. Kjami
skynsamlegrar hemaðarstefnu
og forsenda þess, að friður hef
ur varðveitzt er, að með sam-
eiginlegum aðgerðum er nú
unnt að verja Vestur-Evrópu á
grundvelli vamanstefnu, sem
byggist á sveigjanlegum við-
brögðum. 1 samræmi við þetta
hafa Bandarikin haldið tals-
verðum venjulegum herafla úti
í Evrópu, og bandamenn vor-
ir innan NATO hafa gert um-
talsvert átak til að endumýja
og endurbæta eigin herafla.
Þannig fylgir Atlantshafs
bandalagið að grunni stefnu,
sem éinkennist af sveigjanieg-
um viðbrögðum, en kröfur
sveigjanleikans eru flóknar og
kostnaðarsamar í framkvæmd.
Eðli Sínu samkvæmt krefst
sveigjanleiki, að náið sé fyigzt
með og fljótt brugðizt við nýj-
um aðstæðum. Og auk -þess, að
bandamiennimir ráðfærist stöð
ugt um gagnaðgerðir Sinar. Vér
verðum einnig að veita þeim
vamarmætti sem stefna vor
segir fyiir um, nægilegt afl.
Kenningin um sveigjanleg við-
brögð má ekki aðeins verða
slagorð um varnarkerfi, sem
mótað er af málamiðlun, þar
sem sá hefur úrslitavald, er
skemmst gengur, og ræður
þá oft pólitískt ástand heima
fyrir miklu um ákvörðun á hin
um sameiginlega vettvangi. Vér
sjálfir og hugsanlegir andstæð
ingar vorir verðum að hafa
trú á þessari kenningu og vam
arstyrk vorum.
MIKIÐ STARF ÓUNNBÐ
Mikið starf er enn óunnið,
til að kenning vor um sveigj-
anleg viðbrögð komist endan-
lega í framkvæmd:
Mikilvægir þættir í venju-
legum vörnum vorum eru
ófullnægjandi.
Kenningin hefur ekki ver-
ið útfærð til fullnustu til
dæmis hefur ekki verið gerð
fyllileg grein fyrir hlutverki
þeirra kjamorkuvopna, sem
beitt er í návigi.
I>reifing herafla NATO um
vamarsvæðið er efcki full-
nægjandi, og veikir hlekkir
eru i birgða- og mannvirkja
kerfi bandalagsins.
Til þess að viðhalda þvi hem
aðarjafnvægi, sem' tryggt hef-
ur stöðugleika í Evrópu í 25
ár, á bandalagið engra ann-
airra kosta völ en snúa sér að
því að leysa úr þessum ágöll-
um og ná samkomulagi um varn
arþarfir vorar. Þetta verkefni
er mun erfiðara úrlausnar,
vegna þess að minnkandi
spenna hefur gefið þeim rök-
semdum nýjan byr, sem ganga
út á það, að óhætt sé að hefja
einhliða niðurskurð herafla. Og
taumlaus efnahagsleg sam-
keppni getur grafið grundvöll
inn undan sameiginlegum vöm
um. Allar ríkisstjórnir Atlants
hafsbandalagsins standa
frammi fyrir þeim vanda
að fræða þegna sína um stað-
reyndir öryggismálanna á átt-
unda áratug tuttugustu aldar-
innar.
Forsetinn hefur beðið mig að
lýsa því yfir, að Bandaríkin
muni enn sem fyrr taka eðli-
legan þátt í- Atlantshafsvöm-
unum. Hann er eindregið and-
vígur brottflutningi bandarisks
herafla frá Evrópu. En oss ber
að tryggja þjóðum vorum vam
arstyrk, sem hvorki er meiri en
brýnasta nauðsyn krefst, né
dýrkeyptari, auk þess sem
kostnaðinum við hann sé skipt
jafnt. Forsetinn er þeirr-
ar skoðunar, að þetta sé það,
sem leiða mun af viðræðunum
við bandamenn vora á árinu
1973.
Þegar þetta hefur áunnizt,
mun nauðsynlegur bandarískur
herafli dveljast áfram í Evr-
ópu, ekki aðeins sem gísl til að
skjóta kjamorkuvopnum vor-
um, heldur sem mikilvægt fram
lag tiii umsamdra vestrænna
varna, sem skipulagðar eru á
þann hátt, að allir skilja nauð-
syn þeirra. Þetta mun einnig
gera oss kleift að fá andstæð-
inga vora til þátttöku í skyn-
samlegum samningaviðræðum
um jafnan og gagnkvæman sam
drátt herafla.
Á næstu vikum munu Banda-
ríkin leggja fyrir NATO nið-
urstöðu eigin undirbúningsað-
gerða undir samningaviðræð
urnar um jafnan og gagnkvæm
an samdrátt herafla, sem hefj-
ast á þessu ári. Vér vonum, að
þetta framlag vort stuðli að víð
tækari umræðum um örygg
ismál. Viðhorf vor mótast ekki
af sérstökum bandarískum hags
munum heldur almennum hags
munum bandalagsins. Afstaða
vor mun endurspegla þá skoð-
un forsetans, að þessar samn-
ingaviðræður séu ekki átylla
til að flytja tíandarískan her-
afla á brott frá Evrópu, án til
lits til þess hvaða afleiðingar
það kynni að ha'fa í för
með sér. Engin áæfflun um sam-
drátt herafla er verjanleg —
hvað sem líður áróðurs-
gildi hennar heirna fyrir eða
pólitísku gildi — ef hún dreg-
ur úr örygginu.
Markmið vort með umræð-
unum um vamarmálin er að
móta nýtt sameiginlegt álit um
öryggisvandann, sem tekur til-
W5
Nú geta íslendingar veitt sér dvöl á sjálfri
--r-

< ~
Florida
Auk þess aS vera unaðslegur sólskinsstaður með suðræn-
um gróðri, tærum sjó og heilnæmu loftslagi, er margt að
sjá á Floridaskaga:
par er hinn glæsti skemmtigarður
Disney World, sem tekur fram öllum
öðrum skemmtigörðum sem hafa ver-
ið byggðir, þar á meðal hinum fræga
danska Tivoli.
Cape Kennedy, þaðan sem tunglför-
um og geimstöðvum er skotið á loft
og stjórnað.
Miami Seaquarium, lagardýrasafnið
heimsfræga með hinum stóru mann-
ætuhvölum og hákörlum, og einnig
hinum afburða skemmtilegu höfrung-
um, sem leika listir sínar frammi fyrir
áhorfendum, sjálfum sér til ánægju.
Miami Beach. Engin strönd í víðri ver-
öld hefur náð slíkri frægð sem Miami
Beach. hin allt að því endalausa bað-
strönd sem hefurorðið fyrirmynd um
skipulag flestra þeirra sólbaðstranda,
sem náð hafa mestu vinsældum.
Leitið upplýsinga um sólskinsferðirnar til
„sólarfylkislns" Florida.
Ferðaþjónusta Loftleiða og umboðsmenn um land allt
selja farseðla i Floridaferðina.
LOFTLEIOIR