Morgunblaðið - 29.08.1973, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ — MIÐVIKUDAGUR 29. ÁGIJST 1973
21
Stef nt að því að f á mest-
an arð af hverri kind
segir ungur bóndi í Axarfirði
Á GILHAGA II, skammt frá
Gilsbakka býr Brynjar, bróð
ir Arnþrúðar ásamt norskri
eigtnkonu sinni, Hildi Hurten
og þremur börmun sintim.
Þau kynntust í Noregi 1961
og gengu í hjónabanð
skömmu síðar. Fyrstu tvö ár
in eftir brúðkaupið bjuggu
þau á Kópaskeri, en 1964 byrj
uðu þau að byggja Gilhaga II.
Á meðan þau byggðu húsið
bjuggu þau hjá foreldrum
Brynjars á Gilhaga, en þar
bjuggu Arnþrúður og Einar
einnig svo að þar var þéttset
ið heimili.
— Það var engin sérstök á
stæða fyrir að ég hóf búskap
hér, en líklega hefttr þrjózkan
innra með mér reldð mig til
þess, sagði Brynjar. Ég er
frjáls og engum háður og það
vildi ég vera. Ég var búinn að
reyna margvísleg störf, m.a.
stundað kennslu, verið á
vertíð, og unnið afgreiðslu-
störf, svo að ég var búinn að
þreifa dálítið fyrir mér áður
en ég ákvað að hefja búskap.
Brynjar var skólastjóri í
barnaskólanum i Lundi á ár
unum 1955—57 og einnig í
Núpaskóla árin 1960—1961, og
frá árinu 1965 hefur hann ver
ið stundakennari í Lttndi, svo
að hann hefur ekki alveg slit-
ið sambandinu við skólann
þrátt fyrir bóndastarfið.
Það má segja, að ég haíi
átt nóg fé til að byrja búskap
oig við áttum ekki i neinum
teljandi vandræðurn fjárhaigs
letga, en þetta var erfitt, og
það var ekki fyrr en fyrir
nokkruan árum að það fór að
gamiga virkilega vel.
Samvinnan milli mín, föð
ur minis ag mágs er góð og
við heyjum allt sameigintega.
En við eigum hver um sig obk
ar tún, sem við ræktum hver
fyrir sig. Jörðin er lítil en
nokkuð góð tii ræktumar, og
er óhætt að fiullyrða, að við
erum búnir að rækta það, sem
hægt er. Það er auðveildara
að rækta jörðina nú á dög-
um en í gamla daga. Þegar
faðir m'nn hóf búskap, taldi
haran, að hann gæti ræktað
5—6 hektara á mieðan
hann lifiði, en ág er búinm að
rækta 22 hektara á sjö árum
og það segir sina sögu, — Og
víst hefur Brynjar unnið mik
ið, því að hann var valimm
bezti jarðbótarmaður hrepps-
ins á árumum 1960—70.
Ég spyr Brynjar hverju
maður þurfi að vera gæddur
til að verða góður bóndi.
— Bóndinn verður fyrst og
fremst að hafa áhuga á starf-
inu. Bómdinm rekur sjálfstæð-
an atvinnurekstur og þarf að
vera ákveðimn og drifandi. En
ég tel óhagstætt fyrir mann,
sem ekki er kunmugur búskap
að hefja búskap í dag, vegna
þesis hve tækninni hefur
fileygt gífurlega fram á þessu
sviði.
Islenzki bómdinn býr við
slæm kjör, sérstaklega ein-
yrkjabónd'.nn, sem nánast á
aldrei frí. Það, sem ég held að
standi í vegi fyrir því að umg-
ir menn vilji hefja búskap i
sveit, er hve giifurlegt fjár-
magn þarf í byrjun, og hve
lítið fríið er.
Brynjar og Hildttr. Börnin erit í bíl þe.irra hjóna.
Brynjar hefur sina skoðun
á hvernig bezt sé að reka bú.
— Mlðað við nútima tækni,
ftel ég að það borgi siig ekki
að hafa meira em 400 ær og
stefina að þvi að fá sem mest
an arð af hverri. Hina aðferð
ina að eiga mikið fé og verja
sem mdnmstu fé í hverja k'nd,
tel ég miður góða.
Eftir að hafa rætt við
Brynjar spyr ég Hildi, hivem
ig hún kunmi við sig í íslenzkri
sve'.t. Hildur kvaðst ámægð
með að vera búsett hér, en
viðurkenindi að heldur hefði
hemni fiundizt hún einanigruð
í fyrstu. Það, sem við köllum
sveit í Noregi er álíka og þorp
á Islandi, sagði Hildur. Verst
fannst mér að búa við raf-
magnsleysið, og létti mér mik
ið, þeigar ríkisrafmagnið kom
í srveitina fyrir tveimiur árum.
Það eru að vísu margir ókostir
sem fylgj a því að búa hérna,
en það er aft gott að vera ekki
of nálægt öðrum. Það gerir
mann frjálsari.
Er erfitt að vera húsmóðir í
sveit?
— Já, ég vil halda því fram,
að það sé mun erfiðara en i
borg, svaraði Hildur. Ég held
að aldrei sé of mikið gert úr
starfi húsmóðurinnar, ekki
hvað sízt í sveiitinni. Brynjar
tók und'r orð konu sinnar, en
bætti við: Þau ár, sem við höfi
um verið að koma undir okk-
ur fiótunium hafa að visu verið
erfið, en þegar ég lít til baka,
og hugsa um það, sem við er
um búin að gera, þá held ég
ekki að vlð værum betur sett
ánnars staðar.
— á. k.
Heimsókn til systkina í AxarfirðL
Aðalkosturinn að vera
sjálfs sín herra
Rætt við ung hjón í Axarfirði,
áður búsett í Reykjavík
Amþrúðtir og Eiitar ásamt Laufeyjtt dóttur sinni og
tveimur sonttm.
hjóna inn, en dótbrin sem er
Á MEÐAN rnörg sveitabýli
fara í eyði viðs vegar um
landið, vegna þess að enginn
fæst til að halda búskapnttm
áfram, er ætíð ánægjnlegt,
þegar ungt fóik byrjar búskap
í sveit. Oft ern það bömin,
sent taka við búskapnnm af
foreldrum sínum, þ.e. eitt
barnið, en sjaldgæft er að
systkini setjist að á jörð for
eldra sinna og reisi þar nýbýU.
G lhagi í Axarfirði er igrös
ug og fialleig jörð þó nokkurn
veg frá þjóðveginum. Þar búa
hjónin Halldór Siigvaldason
og Laufey Guðbjörnsdóttir. —
Þar reistu þau nýbýli fyrir all
mörgum árum og eigniuðuist
tvö börn, sem bæði eru upp-
komin,. Bæði börn'n, sonur-
inn Brynjar og dóttirin Am
þrúður búa ásamt mökum
sinum á sömu jörð og hafa
reist þar nýtázkuliag nýbýli,
G'lhaga II og Gilsbakka.
Á Gilsbakka búa hjónin Arn
þrúður Halldórsdóttir og Ein
ar Þorbergsson ásamt böm-
um simwn fjómm. Þar reistu
þau sex herbergja hús
fiyrir 10 árum, og við húsið
hafia þau ræktað faltegian
garð. Þegar ég dvaldist í Ax
arfirði í sumar, heimsótti ég
hjómiim á góðviðrisdegi. 1 eld
húsinu hifiti ég Arnþrúði sem
var að getfá heim'.lisfóllkmu
kaffi og við tökum að ræða
saman. Hún segir mér, að þau
hjónin hafi búið tvö ár í
Reykjavíik eifir brúðkaupið og
ég spyr bana, hvað hafi vald-
ið því að þau settust hér að.
— Það sem einikum réð þvS
var óþægileg atvinna Einars.
Hanin vann hjá Landssíman-
um og vár oft sendur út á
land, svo að við sáumst sjald
an. Svo datt Einari í hug að
gerast bóndi hér og við flutt
umst hingað. Fyrstu árin
bjuggum við hjá foreldrum
mínum ásamt fyrsta baminiu
og því er ekki að neita að þau
ár voru erfið á meðan við
bygigðum húsið og ræktuðum
jörðina. Lánið reyndist allt of
lítið og þetta gekk hægt hjá
okkur. En nú erum við komin
yfiir erfiðasta hjallann.
Varst þú strax samþykk að
setjasf hér að?
— Já, ég kunn; alltaf vel
við miig hér og er teingd sveit
inin'i sterkum böndum. En ég
kunni að mörgu leyti vel við
miiig í Reykjavik og vissulega
er mun þægilegra að búa í
borglnni og þar ganga hlutirn
ir auðveldar fyrir sig.
— Helztu kostimir við að
búa i sveit og situnda búskap
eru að vera sjálfis sín herra. —
Maður er i nánum tenigislum
við náttúruma og hér er auð-
veldara að ala börnin upp. En
búskapurinm krefst mikillar
viinnu og við erum ófrjáls i
óeiigintegri merkingu.
Arnþrúður byrjar að útbúa
krvöldmatinm og ég spyr hana
hvernig innkaupum sé háttað
á he'milimu. Við verzlum mesit
á Kópaskeri en þanigað er um
tæprar háitfrar kiukkustund-
ar akstuir. Ég vandist fljótt að
kaupa inm til lanigis tíma í senn
þó svo að það sé stumdum afar
óhagstætt. En það getur Mka
komið sér vel, t.d. þagar verð
hækkanir verða.
Á meðati við töliuim saman í
eldihúsinu koma drengir þeirra
aðein® 3ja ára var í eldhús-
imu. Eizti strákurinn er 15 ára
og sótti skóla í Lund sl. vet-
ur. Þorsteimm Arnar næst elzti
sonurinn var í Skúlaigarði, en
þar dveljast nemendur hálfan
mánuð í he'mavist og hálfan
miánuð heima. Amþrúður
sagði, að skólafyrirkomulagið
væri ekki gott, en hefði þó
batnað m:kið síðustu árin, en
enn væri erf'tt að koma þeim
yrngstu í skóla, sökum mikiíl-
ar fjarlægðar. Við erum lika
ofit illa sett vagna snjó-
þynigsla á veturna, saigði hún.
Þagar Armþrúður er að ljúka
við að leggja á kvöldverðar-
borðið kemur Einar inn, en
hann hafði verið að v'nna úti
við. Einar sagðist hafa mik.ð
að gera en auðvitað þyrfiti
hann að taka sér frí til að nær
ast eins og aðrir. E nar kvaðst
kunma bær lega við bóndasitarf
ið, en viðurkemmdi að það væri
erfitt á stundum. —' Nei, ég
hafiði aldrei hugsað mér að
gerast bóndi, en ég er alinn
upp i sveit og gjörþekkti starf
bóndans, og svo hitti óg máma
konu hér, og sá ekkert þvi til
fyrlrstöðu, enda iðrast ég þess
e'kki.