Morgunblaðið - 19.10.1973, Blaðsíða 24

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. OKTOBER 1973
24
Halldóra Bjarnadóttir 100 ára sl. sunnudag
Sl. sunnudag var hundrað ára
hin þjóðkunna kona Halldóra
Bjamadóttir, og er furðu ern.
Hugmyndarík sem áður fyrr og
ótrauð að færa i letur hugsanir
sínar, hvort heldur hún sendir
þær 1 einkabréfum til vina sinna
eða hún lætur þær koma í blöðin
fyrir alþjóð.
Það hefur oft verið á það drepið
að Húnaþing hafi fóstrað margt
gáfufólk, er hefur orðið þjóð-
kunnugt af sínu atgervi. Eru þar
á meðal konur eigi all fáar, er
skara framúr að vinna fyrir
alþjóð. Má þar til nefnd Bríeti
Bjamhéðinsdóttur frá Böðvars-
hólum i Vesturhópi er starfaði
mjög að kvenréttindamálum og
gaf út blað árum saman. Ingi-
björgu Ólafsson frá Másstöðum í
Vatnsdal, sem starfaði í K.F.U.K
að kristilegum málum meðal
kvenna innan lands og utan og
var bar framkvæmdastjóri. Og
IHalldóra Bjamadóttir hefur
verið óþreytandi að starfa að
málefnum kvenna i ræðu og riti
og verið um áratugi vekjandi
kraftur um heimilisiðnaðarmál.
Halldóra Bjamadóttir er fædd
14. október 1873, að Asi í
Vatnsdal, hinu forna landnáms-
setri Ingimundar gamla. Voru
foreldrar hennar Bjami Jónsson
frá Asi I Vatnsdal og kona hans
Björg Jónsdóttir frá Háagerði á
Skagaströnd. Þau hjón bjuggu
lengst af á Hofi, hinum hlýlega
stað 1 hinum rómaða Vatnsdal
fyrir fegurð og veðursæld. A Hofi
ólst Halldóra upp hjá foreldrum
sinum til 10 ára aldurs. Brugðu þá
foreldrar hennar búi og slitu sam-
vistum. Fluttist Bjami til Kanada
og kvæntist þar og eignaðisbörn.
En Björg Jónsdóttir sat áfram
heima á Fróni með dóttur sina
Halldóru. Björg Jónsdóttir mun
hafa verið sjálfstæð i skoðunum
og lífsháttum. Hún dreif sig nú
-U-R-S-U-S-
Pólska dráttarvélin
Við getum afgreitt núna, nokkrar URSUS dráttarvélar
40 HÖ. og 60 HÖ., ennþá á sérstaklega hagstæðu
verði.
Leitið upplýsinga og kynnist fjölþættum útbúnaði
URSUS dráttarvélanna.
Verð 40 HÖ. kr. 226.000.00 — 60 HÖ. kr.
309.000.00.
VÉtfBORQ
Skeifunni 8 — Reykjavík— Sími 8-66-80
I SAMVIIMIMU VIÐ MATVÆLA- OG LAIMD-
BÚIMAÐARSTOFNUN SAMEINUÐU ÞJOÐ-
ANNA (FAO) MATVÆLAÁÆTLUN FYRIR
HEIMINN (WFP) ÓSKAR NORSKA FRAM-
KVÆMDASTOFNUNIN Á ALÞJÓÐAVETT-
VANGI EFTIR
UMSÓKNUM FRÁ HÆFUM UMSÆKJENDUM UM EFTIRFARANDI
STÖÐU
IMæringarfrædings
Skyldustörf: Næringarfræðingurinn mun starfa hjá FAO/WFP að
athugunum í völdum þróunarlöndum og gera áætlun um eggjahvltu-
efnabæti úr fiskafurðum í fæðu manna á vissum stöðum.
Næringarfræðingnum ber einnig að framkvæma byrjunarathuganir á
því hvort æskilegt sé að stofna verksmiðjur á staðnum ti| að vinna
eggjahvítuefnabæti úr aflanum.
Menntun og starfsreynsla: Háskólapróf I næringarfræði eða skyldum
námsgreinum. Starfsreynsla i þróunarlöndum er æskileg og þá helzt á
sviði næringarfræðinnar og mannfræði félagsmála. Góð þekking i
ensku og/eða frönsku
Starfsskilyrði: Ráðningartiminn verður 18 mánuðir. Laun og bætur
eru riflegar og fullkomlega samkeppnisfærar.
Vinnustaðurinn er í Rómaborg, en starfið krefst mikilla ferðalaga og
langdvala í nokkrum löndum.
Umsóknarfrestur til 6. nóvember 1 973.
Nánari upplýsingar og eyðublöð fyrir náms- og starfssögu fást hjá
NORAD (Direktoratet for utviklingshjelp) Fridtjof Nansens vei 14, Oslo
3, Postboks 8142, OSLO-DEP , Oslo 1. Norge. Sími 02/46 1800,
extension 1 73 or 1 72.
RADHUS
Glæsilegt raðhús við Þrastarlund, Garðahreppi til sölu.
Húsið selst fullbúið að utan, en fokhelt inni. Tilbúið til
afhendingar.
Hrafnkell Ásgeirsson, hrl.,
Strandgötu 1, Hafnarfirði
sími 50318.
NORAD
Direktoratet
for utviklíngshjelp
Gefið Stórgjöf,
gefið „Vintage" pennann
frá Sheaffer.
Að loknu sumarstarfi til lands og sjávar, verður allt að
vera fullkomið. Þessi penni hefur verið gerður fullkominn
„Vintage" frá Sheaffer — silfur eða 12 k. gull — í
antikstíl — kúlupenni eða blýantur.
SHEAFFER
the proud craítsmen
SHEAFFER, WORLD-WIDE, A t»xtronlCOMPANY
suður með dóttur sína og fékk
húsnæði hjá frænda sfnum Jóni
Amasyni þjóðsagnaritara frá
Hofi á Skagaströnd, er var Vind-
hælingur eins og Björg. Vegnaði
þeim mæðgum vonum framar í
Reykjavík og mun þar hafa ráðið
viljastyrkur Bjargar og hagsýni.
Halldóra reyndist námfús og gekk
i barnaskólann í Reykjavík. Stóð
hugur Halldóru til frekara náms
og um eitt skeið að ganga í
Latfnuskólann. En þó fór það svo
að Halldóra gekk ekki í Kvenna-
skólann f Reykjavík heldur dvaldi
á ungiingsárum sfnum í átthögum
móður sinnar 1 Vindhælis-
hreppi, þar á meðal á hinu mikils-
virta menningarheimili Höfnum á
Skaga. En hugur Halldóru flaug
víðaog var þá farið að gæta áhrifa
þeirra er framast höfðu meðal
frænda vorra í Noregi. Þangað
fýsti Halldóru, lánaði þá Jóninna
Jónsdóttir f Höfnum það er á
skorti fyrir farareyri. Dvaldi nú
Halldóra við nám ytra og lauk
kennaraprófi árið 1899 í Noregi
og sama ár lauk þá líka í þessu
landi slfku prófi Helgi Valtýsson.
Þau voru lfka bæði framarlega í
hópi þeirra Noregsfara, er létu
mikið að sér kveða er heim kom.
Má segja að nú skiptist ævi
Halldóru í tvö tfmabil. Fyrst við
kennslu I Reykjavík og Noregi og
siðan skólastjórn á Akureyri og sá
síðari kvenfélagsmál og heimilis-
iðnaðarmál.
Halldóra var I hópi þeirra
kvenna, er voru fljótar til að
tileinka sér nýjungar í skólamál-
um, enda hefur Halldóra verið
hugsjónarfk og átt rfka skipulags-
gáfu. Hún reyndi það, sem meira
er, að allt þarf sinn tima til að
nema land svo það verði að
alþjóðareign og má marka álit
skólamanna á henni að hún hlaut
ung skólastjórn við næst stærsta
bamaskóla landsins á Akureyri.
En þótt Halldóra væri lengi kenn-
ari mun sá félagsandi eða
þjóðernisvakning er var meðal
Norðmanna hafa fest djúpar ræt-
ur hjá henni og þá eigi sfst sú
hliðin er snýr að þjóðlegum verð-
mætum, er kynslóðir hafa skapað
og eigi skulu gleymast. Þar ættu
konur mikilsverð verðmæti að
verja, ef þær skildu sinn vitjunar-
tíma, með samtökum og félags-
anda. A þessu sviði hefur
Halldóra verið óvenju sterk og
djúphyggin að velja sér starfsfólk
og stjórnsöm. Hefur þessa starfs
hennar gætt mjög á Norðurlandi
um skólamál og kvenfélagsmál og
tóskapariðju.
A sínum skólastjóraárum á
Akureyri stofnaði Halldóra árið
1914 Samband norðlenskra
kvenna, sem er nú bráðum
sextugt og var hún lengst af for-
maður þess, eða um 30 ár.
Halldóra sá, að þó að sambandið
væri stofnað, og aðalfundir væru
haldnir einu sinni á ári, þá var oft
erfitt að sækja þá landshorna
milli. Þess vegna var það, að ef
það átti að vera sterkt og dafna
vel, var nauðsynlegt að það ætti
málgagn, og því stofnaði hún
fræðslu- og fréttablað og var rit-
stjóri og ábyrgðarmaður þessa
rits, sem hún kallaði Hlín og kom
það út f yfir 40 ár. Mun rit þetta
þykja því merkara sem árin líða.
Þar er að finna ýmislegt, sem nú
er að gleymast úr störfum fólks-
ins, og hversu háttað var störfum
kvenfélaga i hinum dreifðu
byggðum landsins, ásamt ágætum
ritgerðum, er þar voru birtar. Sá
hér á að Halldóra hefur aldrei
verið pennalöt og skrifast á við
fjölda manna árlega, sumir segja
400. Einnig hefur hún alla tíð
verið mikill ferðagarpur, sem
hefur notið þess með þvf að
blanda geði við sem flesta og
hefur hún komið í alla hreppa
landsins, nema f öræfin. Hún
hefur lfka verið ráðunautur um
heimilisiðnað frá árinu 1942 á
vegum Búnaðarfélags Islands og
stofnaði hún þá heimilisiðnaðar-
félög víða um land, sem án efa
gjörðu mikið gagn. Og eins og fyrr
þá vildi hún færa hugsanir sfnar
út f raunveruleikann og stofnaði á
hinu forna, þingeyska höfuðbóli
Svalbarði Tóvinnuskólann, er
hún rak um árabil, frá 1945-1936.
Rannveig Llndal veitti Tóvinnu-
Framhald á bls. 31