Morgunblaðið - 23.12.1973, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 1973 3
_____Viðhorf NATO-þjóðanna:_
VARNIR ÍSLANDS LÍFSNAUÐSYN
Samkvæmt heimildum í Brussel, sem standa nálægt
NATO, er viðhorf Atlantshafsbandalagsins til hugsan-
legrar brottfarar varnarliðsins frá Keflavíkurflug-
velli í meginatriðum á þennan veg:
tsland hefur engan her, en
leggur engu að siður fram skerf
til sameiginlegra varna og ör-
yggis Altlantshafssvæðisins og
jafnframt til eigin varna, þar
sem landið veitir aðstöðu, sem
hefur einstaka hernaðarlega
þýðingu vegna landfræðilegrar
legu þess.
Hernaðarmannvirkin, sem
varnarsamningur Bandarikj-
anna og íslands kveður á um,
tryggja bandalaginu öllu hern-
aðarlegt eftirlit með umsvifum
herskipa og flugvéla á stóru og
geysimikilvægu svæði Norður-
Atlantshafs.
Þýðing þessa eftirlitshlut-
verks fyrir bandalagið hefur
aukizt með hliðsjón af stöðugri
uppbyggingu sovézks flotaliðs,
sem er ekki lengur beitt í varn-
arskyni eingöngu heldur notað
til þess að stuðla að því að póli-
tísk og hernaðarleg markmið
Sovétríkjanna sem nýs heims-
veldis nái fram að ganga. Þar
sem landfræðileg og hernarað-
leg lega Sovétríkjanna hentar
flotaumsvifum þeirra illa, gæti
ísland hvað þetta snertir og
vegna einstæðrar hernaðarlegr-
ar legu sinnar orðið ákaflega
freistandi fyrir Sovétrikin sem
framvarðstöð, sem mætti nota
til að reyna að koma herliði
NATO í opna skjöldu. Tveir
sovétflotar sem jafngilda rúm-
lega helmingi alls sovézka flot-
ans — Eystrasaltsflotinn og
Norðurflotinn — knýja nú þeg-
ar á lífsmikilvægar samgöngu-
leiðir milli Evrópu og Norður-
Amerfku með miklum þunga.
Sovézkar flota- og flugæfingar
undirstrika vaxandi áhuga
Sovétríkjanna á hafinu um-
hverfis ísland.
Hvers konar veruleg rýrnun
á notkun mannvirkjanna hefði
víðtæk áhrif á varnarstöðu
NATO, þar sem hlutverk þeirra
verður ekki Ieyst svo viðunandi
sé með öðrum ráðum og frá
öðrum stöðum, jafnvel ekki
með auknum tilkostnaði.
Sú alvarlega hætta yrði fyrir
hendi, að breyting á núverandi
ástandi gæti haft áhrif á jafn-
vægi herja í Norður-Evrópu og
þann hornstein varnarstefnu
NATO, að hæfni bandalagsins
til þess að afstýra árás sé trú-
verðug, sem er bezta tryggingin
fyrir friði. Hæfnin til að afstýra
árás er líka meginatriði sem
varðveizla frelsis íslendinga til
þess að lifa sínu lífi hvilir á að
lokum. Áhrifin yrðu einnig
skaðleg öryggi annarra aðildar-
landa — sérstaklega Noregs,
þar sem varnir norðurhluta
landsins eru þegar orðnar ákaf-
lega berskjaldaðar og vernd
lífsmikilvægra samgönguleiða
milli Evrópu og Norður-
Ameriku.
Sagan hefur sannað, að mikil
hætta steðjar að óvörðum svæð-
um, sem hafa mjög mikla
hernaðarlega þýðingu. Alvar-
leg glufa mundi myndast í eftir-
lit bandalagsins, ef mannvirki
yrðu óvirk eða notkun þeirra
óheimil og mundi jafngilda því,
að andstæðingi yrði beinlínis
boðið að hertaka eyjuna, þegar
ófriður brytist út. Jafnvel þótt
Islendingar leyfðu aftur notk
un hernaðarmannvirkjanna á
hættutíma, er líklegt, að það
yrði um seinan vegna þeirrar
tafar, sem óhjákvæmilega yrði
þar til hernaðarmannvirkin
yrðu aftur tekin i notkun og
starf þeirra aftur tekið upp, og
vegna þess, að andstæðingur-
inn kynni að hafa teflt fram
herliði áður en NATO gæti gert
gagnráðstafanir. Svipting
þessarar aðstöðu mundi einnig
auka verulega á þá erfiðleika
NATO að flytja liðsauka skjótt,
tímanlega og örugglega til
Evrópu frá Norður-Ameríku og
tefla honum fram. Ekkert getur
komið i staðinn fyrir eitthvert
herlið NATO á íslandi og nær-
vera þess mun þjóna þeim til-
gangi aðafstýra árás.
Með hliðsjón af þeirri óvissu,
sem hefur áhrif á ástandið í
alþjóðamálum, er varðveizla
sameiginlegs varnarviðbúnaðs
og samstöðu bandamanna
ennþá ómissandi forsenda þess,
að áfram miði f þeirri þróun, að
dregið verði úr viðsjám.
Hvers konar einhliða ráð-
stöfun, sem rýrir hæfnina til að
afstýra árás og veikir varnar-
stöðuna, mundi sérstaklega
stofna í hættu árangri væntan-
legra samningaviðræðna
austurs og vesturs, sem þjóna
þeim tilgangi að tryggja aukið
jafnvægi í Evrópu.
Gagnkvæmar skuldbindingar
aðildarlandanna samkvæmt 3.
grein stofnskrár Atlantshafs-
bandalagsins, sem kveður á um,
að þau efli varnargetu sína og
sameiginlega varnargetu í anda
gagnkvæmrar aðstoðar, eru enn
í fullu og algeru gildi.
Að lokum: endurskoðun
varnarsamningsins ætti að
tryggja, jafnframt því sem
óskir íslenzku stjórnarinnar
séu athugaðar á alla lund,
áframhald samningsins, þannig
að notkun hernaðarmann-
virkjanna á ísland stuðli að
varðveizlu öryggis bandalags-
ins í heild og sérstaklega að þvi
að tryggð verði iífsmikilvæg
tengsl landanna beggja vegna
Atlantshafs.
Minnisblað lesenda
VENJU samkvæmt
birtir Morgunblaðið
hér á eftir upplýs-
ingar sem gætu kom-
ið lesendum að góð-
um notum yfir hátíð-
irnar:
Slysadeild Borgarspítalans er
opin allan sólarhringinn, sími
81212.
Slökkviliðið i Reykjavik, sími
11100, i Hafnarfirði, simi 51100.
Lögreglan i Reykjavik, sími
11166, í Kópavogi, sími 41200, i
Hafnarfirði, sími 50131.
Sjúkrabifreið, í Reykjavik i
síma 11100, í Hafnarfirði í síma
51336.
Læknavarzla: Nætur- og
helgidagavarzla er aðfangadag
og jóladagana til kl. 08 á
fimmtudag 27. desember í sima
21230. Á göngudeild Landspít-
alans er einn heimilislæknir á
vakt kl. 3—5 alla háiiðisdagana,
sami sími.
Tannlæknavarzla: Tann-
læknafélag íslands gengst eins
og venjulega fyrir neyðarvakt
um hátíðirnar. Vaktin er í
Heilsuverndarstöð Reykjavik-
ur, sími 22411 og er opin jóla-
dagana frá kl. 14—15.
Lyfjavarzla: Nætur- og helgi-
dagavakt er í Reykjavíkurapó-
teki aðfangadag og jóladagana.
Á Þorláksmessu er einnig opið í
Austurbæjarapóteki til kl. 22.
Kópavogsapótek er opið á ann-
an i jólum milli kl. 13—15 og
Hafnarfjarðarapótek er opið
frá kl. 9—14 á aðfangadag, kl.
14—16 á jóladag og eins á ann-
an í jólum.
Messur: Sjá tilkynningar í
blaðinu í gær.
Útvarp-sjónvarp: Dagskrá
ásamt kynningu birtist í föstu-
dagsblaðinu.
Rafmagnsbilanir, tilkynnist í
sima 18230.
Símabilanir: Tilkynnist í
síma 05.
Hitaveitubilanir: Tilkynnist í
síma 35122.
Vatnsveitubilanir: Tilkynn-
ist í síma 35122.
Söluturnar: Opnir á aðfanga-
dag til kl. 13. Lokaðir á jóladag
en opnir eins og 'venjulega á
annan i jólum.
Mjólkurbúðir: Lokaðar á Þor-
láksmessu en opnar frá kl. 8—
13 á aðfangadag. Lokað á jóla-
Sjúkrahúsin: Heimsóknar-
tímar verða sem hér segir jóla-
dagana: Borgarspítali — á að-
fangadag frá kl. 15—16 og kl.
18—22, jóladag frá kl. 14—16
og kl. 18—20 og á annan i jólum
frá kl. 13.30—14.30 og kl.
18.30—19; á Landspítalanum
eru sömu heimsóknartimar og
venjulega nema á aðfangadags-
kvöld og gamlárskvöld milli kl.
18 og 21. I Landakotsspítala er
heimsóknartíminn, sem hér
segir: á aðfangadag kl. 14—16
og kl. 18—20 og eins á jóladag
og annan í jólum frá kl. 15—16.
Strætisvagnaferðir í Reykja-
vík verða sem hér segir yfir
hátíðirnar:
Aðfangadagur:
Ekið á öllum leiðum sam-
kvæmt tímaáætlun laugardaga
i leiðabók SVR fram til kl. um
17.20. Eftir það ekur einn vagn
á hverri leið nema leið 1, svo
sem hér fer á eftir. í öllum
þeim ferðum er ekið samkvæmt
tímatöflum helgidaga í leiða-
bók SVR. Far ókeypis.
Leið 2 Grandi-Vogar
Frá Grandagarði kl. 17.40,
18.25,19.10, 22.10, 22.55, 23.40
Frá Skeiðarvogi kl. 17.58,
18.43,19.28, 22.28, 23.13, 23.58
Leið 3 Nes-Háaleiti
Frá Háaleitisbr. kl. 17.35, 18.35,
22.35,23.35
Frá Melabraut kl. 18.01, 19.01,
23.01, 00.01
Leið 4 Hagar-Sund
Frá Holtavegi kl. 17.30, 18.30,
19.30,22.30,23.30
Frá Ægissiðu kl. 17.53, 18.53,
22.53, 23.53
Leið 5 Skerjaf jörður-Laugarás
Frá Skeljanesi kl. 17.57, 18.57,
21.57,22.57,23.57
Frá Langholtsv. kl. 17.20. 18.20,
19.20, 22.20, 23.20
Leið 6 Lækjartorg-Sogamýri
Frá Lækjartorgi kl. 17.13,
18.13, 19.13, 22.13, 23.13
Frá Óslandi kl. 17.37, 18.37,
19.37, 22.37, 23.37
Leið 7 Lækjartorg-Bústaðir
Frá Lækjartorgi kl. 17.31,
18.11, 18.51, 19.31, 22.11, 22.51,
23.31
Frá Öslandi kl. 17.47, 18.27,
19.07, 19.47, 22.27, 23.07, 23.47
Leið 8 Hægri-Hringleið
Frá Dalbraut kl. 17.23, 18.03,
18.43,19.23, 22.03, 22.43, 23.23
Leið 9 Vinstri-hringleið
Frá Dalbráut kl. 17.23, 18.03,
18.43, 19.23, 22.03, 22.43, 23.23
Leið 10 Hlemmur-Selás
Frá Hlemmi kl. 17.10, 18.10,
19.10,22.10, 23.10
Frá Selási kl. 17.30, 18.30,19.30,
22.30, 23.30
Leið 11 Hlemmur-Breiðholt
Frá Hlemmi kl. 17.35, 18.35,
19.35, 22.35, 23.35
Frá Arnarbakka kl. 17.55,
18.55, 19.55, 22.55,23.55
Leið 12 Hlemmur-Vesturberg
Frá Hlemmi kl. 17.53, 18.53,
21.53, 22.53
Frá Vesturbergi kl. 18.26, 19.26,
22.26, 23.26
Jóladagur:
Ekið á öllum leiðum samk, æmt
tímaáætlun helgidaga í leiða-
bók SVR, að því undanskildu,
að allir vagnar hefja akstur um
kl. 14.00.
Annar jóladagur:
Ekið eins og á sunnudegi.
Upplýsingar i simum 12700 og
22180.
Akstur Kópavosvagnanna um
jólin: Á aðfangadag ekið eins
og venjulega til kl. 17. Eftir það
ekið frá kl. 18—22. Ekið á
klukkutíma fresti (á heila tim-
anum) í báða bæjarhluta, fyrst
í Austurbæ en síðan í Vestur-
bæ. Eftir kl. 18 er ekkert far-
gjald greitt.
Á jóladag ekið frá kl. 14—24
og á annan í jólum ekið frá kl.
10—24.
Leigubifreiðastöðvar verða
opnar sem hér segir:
BSR — sími 11720: Lokað frá
kl. 20 á aðfangadag til kl. 10 á
jóladag. Bifreiðar stöðvarinnar
verða þó sumar hverjar í akstri
á þessum tima og afgreiða bif-
reiðastjórarnir sig þá sjálfir í
ofangreindum sima.
Steindór — simi 11580: Lok-
að frá kl. 18 á aðfangadag til kl.
12.30 á jóladag.
Hreyfill — sími 85522: Lokað
frá kl. 22 á aðfangadagskvöld
til kl. 10 á jóladag. Sumir bif-
reiðastjórar munu þó halda
áfram akstri á þessum tíma og
afgreiða sig þá sjálfir í ofan-
greindum sima.
Bæjarleiðir — simi 33500:
Lokað frá kl. 22 á aðfangadag
til kl. 10 á jóladag. Bifreiðar
stöðvarinnar verða þó sumar
hverjar áfram i förum á þess-
um tíma og afgreiða bifreiða-
stjórarnir sig þá sjálfir i síma
stöðvarinnar.
Borgarbílastöðin — sími
22440: Lokað frá kl. 18 á að-
fangadag til kl. 10 á jóladag.
Nokkrir bílar verða þó áfram í
förum á þessum tima og af-
greiða bifreiðastjórarnir sig þá
sjálfir í ofangreindum síma.
Bensínstöðvar: Opnar eins og
venjulega á Þorláksmessu eða
til kl. 21.15, á aðfangadag frá
kl. 7.30 til 15 en lokað á jóladag.
A annan í jólum er opið frá kl.
9.30—11.30 og frá kl. 13—15.