Morgunblaðið - 23.12.1973, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 1973
15
Fyrstá plötum,
síðan á sviði,
nú í kvikmynd—
SUPERSTAR
ÞRIÐJA SINNI Kynnist ég
óperunni „Jesus Christ Super-
star“ — þriðja sinni vekur hún
mig til umhugsunar — þriðja
sinni undrast ég, hversu af-
bragðs gott verk hún er.
Frumútgáfa óperunnar á
hljómplötum styrkti trú mína á
því, hve óendanlega miklir
möguleikar popptónlistarinnar
eru. Afar viðkvæm og vand-
meðfarin saga fékk nýjan bún-
ing, sem hæfði henni prýðilega
og gerði hana aldrei væmna,
eins og svo margar aðrar út-
gáfur. sögunnar. En þó var það
ekki texti óperunnar eða efnis-
meðferð í bundnu máli, sem
heillaði mig mest, heldur tón-
listin, þessi hrífandi, sláandi,
vermandi tónlist, sem virðist í
alla staði fullkomin. Hvergi
virðist hægt að bæta um betur.
Þetta er hrein popptónlist —
dæmi um það hvernig popp-
tónlist getur bezt orðið. Undan-
farin ár hefur talsvert borið á
því, að höfundar og flytjendur
popptónlistar gætu, vegna mik-
illar tæknikunnáttu og tón-
fræði, útsett og hljóðritað
tæknilega séð fullkomna popp-
tónlist — en tveimur mánuðum
síðar hefur hún verið að mestu
fallin í gleymsku, þvi að vantað
hefur mikilvægasta þáttinn,
sem úr-slitum ræður um langlffi
tónlistarinnar: Tilfinning-
arnar. Sú tónlist hefur verið
eins og frábærlega vel málað og
in'nréttað hús, prýtt vönduðum
húsgögnum, en ískalt að innan,
ekki hitað upp. — En tónlistin í
Superstar hefur að geyma til-
finningar, ósviknar mannlegar
tilfinningar, og því er hún
REYNDI
dæmi um þá popptónlist, sem
bezt gerist, þá popptónlist, sem
mun varðveitast'og tryggja að
þessi listgrein fær lifað áfram.
Uppfærsla Leikfélags
Reykjavíkur á verkinu í
Austurbæjarbíói opnaði augu
inín fyrir því, að persónur óper-
unnar eru manneskjur af holdi
og blóði, verkið á sér fleiri
viddir en bara þá tónlistarlegu.
Uppfærsla L.R. var afar góð,
raunar ótrúlega góð miðað við
íslenzkar aðstæður, og líklega
hefði sú framsetning haft mest
áhrif á mig, ef ég hefði kynnzt
öllum framsetningunum i einu
— hljómplötunum, leikgerð-
inni, kvikmyndinni.
Kvikmyndin varð mér einnig
óblandið ánægjuefni, þótt ég
kynni efnið allt saman utan að,
hvert lag, hvern texta. Það var
að sjálfsögðu fyrst og fremst
kvikmyndarleg meðferð efnis-
ins, sem ég einblíndi á, og þar
hafa leikstjórinn og hans lið
unnið þrekvirki. Hann hefur
þurft að hugsa um margar
hliðar efnisins í einu: Trúar-
legu hliðina (þetta er einn
helzti kaflinn í helgasta riti
kristinnar trúar, sá kafli, sem
kristnir menn þekkja einna
bezt); tónlistarlegu hliðina (í
verkinu eru 28 lög og alla sög-
una og alla leikræna tjáningu
varð að falla inn í þann ramma,
án þess að rýra styrkleika tón-
listarinnar); tímasetninguna
(þótt sagan hafi gerzt fyrir nær
tvö þúsund árum, hafa höf-
undar óperunnar af ásettu ráði
tengt hana nútímanum á marg-
víslegan hátt) og æskuþróttinn
(„Superstar" er verk ungu kyn-
slóðarinnar, skapað af henni,
um viðhorf hennar, fyrir hana
— hvað sem Iíður áhuga eldra
fólksins á verkinu — og verður
því að vera framsett að hætti
ungu kynslóðarinnar). Og Ieik-
stjóranum hefur tekizt þetta
ótrúlega vel. Vissulega má
ýmislegt að myndinni finna;
hún er ekki fullkomin, t.d. virð-
ist persónusköpuninni nokkuð
ábótavant. En kannski er það
einungis vegna þeirrar hug-
myndar, sem maður hafði gert
sér af þessum persónum á und-
anförnum árum allt frá biblíu-
sögulestri og sunnudagaskóla-
sókn í bernsku. En, og það er
stórt en, mig langar að sjá hana
aftur — þótt ég sé búinn að
hlusta á plöturnar feikilega oft,
búinn að sjá uppfærsluna í
Austurbæjarbíói og búinn að
pæla í verkinu fram og aftur
mörgum sinnum — mig langar
að sjá hana aftur.
sh.
Ted Neeley f hlutverki Jesú og Norman Jewison leikstjöri
kvikmyndarinnar. Nokkrir postulanna sjást fyrir aftan.
að byggja Jesú-persónuna upp
INNANFRA
„VIÐ höfum sjálfsagt öll búið
okkur til ákveðna m.vnd af Jesú,
að hluta byggða á málverkum og
höggmyndum af honum, að hluta
á eigin ímyndunarafli. Það er
nógu erfitt að leika persónu, sem
fólk hefur lesið um í bók, hvort
sem hún er klassísk eða ný, þvf að
lesendurnir hafa ósjálfrátt
myndað sér hugarmynd af við-
komandi persónu, en það er
miklu erfiðara að eiga að leika
persónu, sem allir telja sig
þekkja án þess að hafa scð hana
og sem flestir hafa gert sér full-
komna hugm.vnd af. Þess vegna
reyndi ég að byggja Jesú-persónu
mfna upp innan frá.“
Ted Neeley er þrítugur að aldri,
en virðist vera mun yngri. Hann
var lítt kunnur sem leikari, er
hann var valinn í hlutverk Jesú
Krists í kvikmynd Norman
Jewison eftir óperunni „Jesus
Christ Superstar". Norman valdi
hann eftir að hafa skoðað, hlustað
á og talað við yfir 3000 unga leik-
ara og söngvara í New York, Los
Angeles og London. Ted hafði
farið með aðalhlutverkið í óper-
unni í Los Angeles-uppfærsl-
unni, en áður hafði hann verið í
hlutverkum postula og prests í
New York-uppfærslunni og verið
f uppfærslu á Hárinu.
„Ég var auðvitað glaður, þegar
Norman sagði mér, að ég fengi
hlutverkið. En ég var einnig
taugaóstyrkur — og það ekki svo
lítið. Ekki bara af því að þetta er
risaverkefni, sem krefst mikils
bæði í leik og söng, heldur enn
frekar af því að í þessu hlutverki
verður maður að reyna að stand-
ast samanburð við þá hugarmynd,
sem fölkið hefur gert sér af
átrúnaðargoði.“
Þegar Ted átti að hitta Norman
Jewison fyrsta sinni, var Ted
bæði með falskt yfirvaraskegg og
hökutopp, því að hann reiknaði
nteð, að Norman teldi, að sá, sem
léki Jesú, yrði að vera með skegg.
En Norman sá samstundis, að
skeggið var óekta og bað Ted um
að taka það af.
— Það er ekki skegg þitt,
heldur augun, sem hafa úrslita-
þýðingu, sagði hann. Og það var
vegna augnanna — og að vissu
leyti einnig vegna söngraddar-
innar — Ted fékk hlutverkið.
Ted segir, að það hafi verið
mjög „krefjandi" að leika Jesú.
En spurningin vaknar: Hefur
þetta hlutverk breytt honum á
einhvern hátt?
„Já, það held ég,“ segir Ted.
„Það hefur gefið mér aukna inn-
sýn i mennina, meira umburðar-
lyndi gagnvart öðrum, meiri kær-
leika til samborgara minna. Ég
hef alltaf verið vel móttækilegur
fyrir „útgeislun" frá öðru fólki,
en þessi hæfileiki hefur þróazt til
muna vegna starfs mins við kvik-
myndina.
Þegar ég stóð nýlega í röð fyrir
utan atvinnuleysisskrifstofu, kom
ég auga á mjög laglega konu, sem
virtist dálítið döpur og hnuggin.
Mig langaði til að tala við hana og
hélt, að ég gæti kannski lifgað
hana dálítið upp, — en hún varð
hrædd við mig og sneri baki í mig.
Ég varð dálítið hryggur við þetta,
þvi að þetta sýnir, að margt fólk
ber ekki traust til annarra, það
þorir ekki að vænta neins góðs af
ókunnugum. Þetta er dapurlegt
tímanna tákn.“
Hafði það einhver áhrif, að
kvikmyndin var tekin í Negev-
eyðimörkinni og á sögufrægum
stöðum?
„Já, tvímælalaust. Það hafði
ómetanlega mikil hvatningar-
áhrif á okkur og þetta hefur gefið
kvikmyndinni, sem Norman
Jewison hefur viljandi gert án
sögulegrar tímasetningar með þvi
að nota skriðdreka og flugvélar i
nokkrum atriðanna, ósvikið and-
rúmsloft. — Við dvöldumst i
Landinu helga í 16 vikur. Það
getur virzt langur tími, en þetta
var I raun ekki nógu langt. Við
vorum i timahraki. Ég held, að
kvikmyndin hefði batnað, ef við
hefðum haft lengri tíma. Eins og
á plötunni er myndinni skipt í 28
mismunandi tónlistaratriði og i
„Hosanna“-laginu notuðum við
börn og fullorðna frá samyrkju-
búínu í Sede Boquer, þar sem Ben
Gurion bjó. Áreynslumest voru
þau atriði, þar sem við áttum svo
að segja að fletta hulunni ofan af
manngildi hvert annars. Það
krafðist gífurlegrar einbeitingar
og áreynslu með stórar kvik-
myndatökuvélarnar svo nærri.“
Heldurðu, að „Jesus Christ
Superstar“ endi nú sem fram-
haldsmyndaflokkur í sjónvarpi?
„Það vona ég svo sannarlega
ekki. A.m.k. held ég ekki að ég
myndi kæra mig um að leika aðal-
hlutverkið í slíkum myndaflokki.
Það myndi verða alltof þreytandi.
Til að leika Jesú varð ég allan
timann að passa mig að vera ég
sjálfur — ef þú skilur hvað ég á
við. Ég varð stöðugt að gæta þess
að fara ekki svo mikið inn í hlut-
verkið, að ég byrjaði að skynja
sjálfan mig sem Jesú! Nokkrir
meðleikara minna voru byrjaðir
að umgangast mig sem eitthvað
ofurmannlegt og ég varð i raun
hræddur við þetta.“
Ferðu hjá þér, þegar fólk
þekkir þig sem Jesú?
„Nei, en mér líkar ekki að vera
beinlinis „ruglað saman við“
Jesú. Það hefur gerzt nokkrum
sinnum. Einn daginn rétti kona
mér lítið barn sitt og grátbændi
mig um að lækna það. Þetta gerði
mig hræddan og ég fór að hug-
leiða, hvað hættulegt það getur
verið, þegar aðrir líta á mann sem
þann mann, sem maður hefir
leikið. En það væri enn hættu-
legra, ef maður færi sjálfur að
gera það.“
„SLAGSÍÐAN”
MORGUNBLAÐIÐ
PÓSTHÓLF 200
REYKJAVÍK
ÞAU bréf, sem að undanförnu
hafa borizt SLAGSlÐUNNI,
hafa eingöngu haft að geyma
spurningar um popplistamenn
og þá einkum atriði eins og
fæðingardaga listamannanna^
heimilisföng, maka og fleira
þess háttar. Það krefst mikill-
ar vinnu að leita að svörum við
þessum spurningum og um-
sjónarmenn siðunnar hafa
hingað til ekki verið nógu for-
sjálir i þvi að halda slíkum
upplýsingum sérstaklega til
haga. Þó hafa poppblaðastaflar
SLAGSlÐUNNAR ýmislegt að
geyma og með tímanum tekst
að fletta upp á flestöllum þeim
atriðum, sem spurt er um. Les-
endur verða bara að hafa svo-
litla biðlund — og fyrir alla
muni að reyna að halda þess-
um upplýsingum sjálfir til
haga, þegar þær loksins birtast
á siðunni, þvi að SLAGSlÐAN
hefur engan áhuga á að vera
stöðugt að telja upp sömu atr-
iðin.
En verið dugleg við að skrifa
og gjarnan mætti ýmislegt
annað en spurningar fljóta
með, t.d. ykkar skoðanir á mál-
efnum liðandi stundar eða rit-
verk til birtingar á síðunni.
Gætið þess bara að gefa upp
nafn og heimilisfang — og
einnig dulnefni, ef þið viljið
ekki láta birta nafnið.
„Aðdáandi" spyr: Hvenær er
David Cassidy fæddur? Hvað
heitir konan hans?
Svör: David Bruce Cassid.v
er fæddur 12. april 1950 í New
York. Hann erókvæntur.
Hjödda spvr:
1. Hvar á að panta miða á
Slade-hljómleikana?
2. Hvenær verða miðarnir
seldir?
3. Hvað eiga þeir að kosta?
Svör: Amundi Amundason,
sem stendur fyrir hljómleika-
haldi Slade hér á landi, veitti
Slagsíðunni þessar upplýsing-
ar:
Ekki verður tekið við fleiri
pöntunum. Eftirspurnin hefur
verið gífurleg og Ámundi vart
haft svefnfrið á nóttunni fyrir
símhringingum, en nú er
ákveðið að taka ekki fleiri
pantanir. Miðarnir verða að
öllum likindum seldir milli
jóla og nýárs hjá J.P. Guðjóns-
son á Skúlagötu og munu að
öllum líkindum kosta 1100 kr.
stykkið. Haldnir verða tvennir
hljómleikar í Háskólabíói, lík-
lega miðnæturhljómleikar,
enda koma Slade með hálft
fjórða tonn af hljóðfærum og
hljómburðartækjum hingað og
tima tekur að setja þetta allt
upp. Ekki hefur fengizt ákveð-
in tímasetning frá Slade um
íslandsheimsóknina. Ræðst
hún fyrst og fremst af Banda-
ríkjaferð hljómsveitarinnar.
Umboðsskrifstofan i Banda-
ríkjunum var á miðvikudaginn
ekki búin að gefa ákveðna dag-
skrá urn Bandarikjaferðina, en
þegar dagskráin liggur fyrir,
fæst úr því skorið, hvenær
Slade hafa viðkomu hér á leið-
inni yfir hafið. Ef ekkert verð-
ur af Bandarikjaferðinni, geta
Slade komið hingað hvenær
sem er i janúar.
Amundi kvaðst vilja koma á
framfæri þeim óskum, að
hljómleikagestir höguðu sér
vel, í Háskólabíói, því að ef
Háskólabíó sæi sig tilne.vtt til
að hætta slíku hljómleika-
haldi, væri grundvellinum
kiptt undan heimsóknum fleiri
stjórhljómsveita hingað til
lands á næsta ári.
T11*
1
t