Morgunblaðið - 23.12.1973, Blaðsíða 38

38 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 1973
ó (joldinu
Austrar
A usturbœjarbíó
Handagangur í öskjunni
(W hat’s up, Doc?)
Leikstjóri: Peter
Bogdanovich. Aðalleikarar:
Ryan O'Neal, Barbara Streis-
and, Kenneth Mars, Madeline
Kahn.
•k it -k Nafnið What's up,
Doc? er fengið að láni úr Bugs
Bunny teiknimynd og öll er
myndin eíns konar samansafn
af tilvitnunum í aðrar myndir.
Leikstjórinn Peter
Bogdanovich hefur áður gert
vel þekkta mynd, sem nefnist
,,The Last Picture Show'*, og af
þessum tveim myndum má
ráða. að hér er á ferðinni at-
hygiisverður leikstjóri.
Bogdanovich er vel kunnugur
bæði gömlum og nýjum kvik-
myndum og lét hann hafa eftir
sér, er hann var að hefja töku
What’s uþ, Doc?, að hann vildi
gera myndir eins og þær, sem
hann hefði sjálfur haft gaman
af. 1 myndinni blandar hann
saman skopstælum brotum af
alls konar fyrirbirgðum í kvik-
mvndasögunni eins og t.d.
Keystone Cops, Harold Lloyd,
Bogart og Casablanca. Bugs
Bynny. Marx-bræður, Bullit og
Love Story, en aðal uppistaðan
er tekin úr gamanmynd eftir
Howard Hawks, „Bringing up
Babv“ frá árinu 1938. Sagan, ef
sögu skyldi kalla, fjallar aðal-
lega um endalausan mis-
skilning í sambandi við 4 ferða-
töskur, sem allar líta eins út. í
einni er hernaðarleyndarmál.
sem ríkisrekinn spæjari er á
eftir, í annarri gimsteinar, sem
freista hótelþjófa, í þeirri
þriðju steinar í eigu tón-
fræðingsins Howard Bannisters
og i þeirri fjórðu — undirföt.
Fyrir utan töskurnar er
Howard aðalpersónan ásamt
unnustu sinni — og svo er það
stúlkan, sem getur ekki hætt að
ásækja Howard, þrátt fvrir ein-
dregin mótmæli hans. Málin
gerast snarlega æði flókin, og
þegar allt er komið í hnút svo
sem í miðri m.vnd. fer
Bogdanovich bará með myndina
niður í svart og byrjar svo
ferskur morguninn eftir eins
og ekkert hafi i skorist. Frábær
Salómons-lausn á vondu máli.
Enda eiga gamanmyndir ekkí
að stjórnast af einhverri leiðin-
legri rökhyggju eða raun-
stefnu. What’s up, Doc? er
miklu nær hinu hugmyndaríka
og frjálsa teiknimyndaformi,
þar sem allt getur gerzt, heldur
en nokkur önnur leikin mynd,
sem ég man eftir að hafa séð.
Eg mínntist aðeins á skop-
stælíngu, m.a. úr „Love Story’’
þar sem Ryan O’Neal lék einnig
aðalhlutverk. Flestir muna
eflaust eftir frábærri setningu
úr þeirri mynd, sem lýsti innri
speki myndarinnar, „Love
means never having to say you
are sorry“. Það er vert að taka
eftir þvi, hvaða mat
Bogdanovich gerir sér úr
þessari setningu. og afgreiðir
þar með setninguna endanlega.
SSP
ic ★ ★ Hér kemur önnur frá-
bær skemmtun okkur til handa
í örgu skammdeginu.
Bogdanowich hefur verið legið
á hálsi fyrir að hugm.vndirnar
að myndinni séu víðs vegar að,
fáar upprunalegar. en hvaða
máli skiptir það? Aðalatriðið
er. að myndin er bráðskemmti-
leg. stórkostleg endaleysa.
SV
Háskólabíó
Áfram með vcrkföllin
eða Carry on at your
Convenience
eða Carry on Around teh
Bend.
O Þetta er. eins fíg áður hefur
komið fram. 22. myndin i þess
um flokki. Leikararnir eru þeir
sömu, kimnin sú sama og
brandararnir — ja allavega
keimlikir. Þetta er því ekkí
frumlegt verk og áhorfendur
geta verið öruggir um, hvað bið-
ur þeirra á tjaldinu,. hafi þeir
áður séð einhverja af þessum
22, sem ruddu brautina.
SSP
Kópavogsbíó
Eiknalíf Sherlock Holm-
es.
(The Pivate Life of Sher-
lock Holmes)
Leikstjóri: Billy Wilder.
Aðalleikarar: Robert
Stephens, Colin Blakely
og Garaldine Page.
ir Billy Wilder, sem er leik-
stjóri þessarar myndar, var
þekktur hér áður fyrir næstum
þvi góðar gamanmyndir, meira
að segja allvel þekktur. Einka-
lif Sherlock Holmes er eins
konar gamanmynd, þó á svo fín-
legan, brezkan hátt, að hætt er
við, að fyndnin týnist. Wilder
leggur mikið upp úr réttu um-
hverfi og tiðaranda. og hefur að
sögn tekizt þar vel upp. En
kvikmyndin er ekki bara leik-
tjöld og tíðarandinn bætir
hvorki upp þá spennu eða
fyndni, sem handritið vantar.
SSP
Hafnarbíó
NÚTÍMINN
★ ★ ★ ★ Ekki kæmi mér á
óvart þó að Hafnarbíó gæti stát-
að af bestu jólamyndinni í ár.
„Nútíminn” er hvort tveggja,
frábær skemmtun og ádeila á
harðneskjulega veröld og kald-
ranalegt umhverfi. Gagnrýnir
ómennska vélvæðinguna og lýs-
ir af alúð samúðinni með smæl-
ingjanum, sem reyndar kemur
fram i öllum myndum Chapl-
ins. Myndin er gerð á krepp-
unni miklu, atvinnuleysið alls-
ráðandi, hungurvofan vofði yf-
ir. Sveltandi fólk, óeirðir, lög-
regla og uppflosnun hvert sem
litið var.
En þennan efnivið setur
Chaplin fram á svo bráðfynd-
inn hátt, að áhorfandinn veltist
um af hlátri. Tækni hans sem
gamanleikara er með ölikind-
um, hreyfingarnar, fasið og
svipbrigðin.
Þess má geta að „Nútíminn",
er síðasta þögla mynd
Chaplins, og jafnframt sú síð-
asta sem hann kemur fram í i
hinu fræga fiækingshlutverki,
sem okkur öllum þykir svo
vænt um.
Og í myndarlok heyrum við
þennan litla góðkunningja okk-
ar tala. eða réttara sagt syngja,
f fyrsta og síðasta sinn. Þetta er
jafnfram eitt bráðfyndnasta at-
riði myndarinnar. Chaplin á að
koma fram á veitingastað og
O GAMLA BlÓ frumsýnir
um þessí jól eina af hinum
frábæru teiknimyndum
Walt Disney „Hefðarkettirn-
ir“, (nú myndasaga i Morg-
unblaðinu). Þrátt fyrir að
myndir hans séu gerðar með
börnin sérstaklega i huga,
þá hafa þær löngum veitt
hinum eldri góða skemmtun,
semsagt, sannkallaður fjöl-
skyldumyndir.
O TÓNABIO hefur valið
sem jólamynd i ár hasar-
myndina „The Gelaway",
sem gerð er af Sam Peckin-
pah. Fjallar hún um djarfa
flóttatilraun úr fangelsi.
Myndin komst í heimspress-
una á sínum tima, er það
kvisaðist út að aðalleikend-
urnir, þau Steve McQueen
og Ali McGraw, væru farin
að elskast víðar en fyrir
framan kvikmyndavélamar
syngja. Hann getur ekki munað
textann, og fær hann þvi skrif-
aðan á manséttuna. Iiún týnist,
svo hann verður að semja sinn
eiginn. Og ef einhver kynni að
hafa áhuga á að sjá þennan
makalausa texta á prenti, þá
læt ég hann fylgja með i grein-
arlok. Þetta orðarugl syngur
Chaplin af þvilíkri innlifun og
með þeim kostulegu tilþrifum
að textanum er borgið, og jafn-
vel örgustu leiðindakrákur
hljóta að veltast um af hlátri.
„E1 pwu el se domtroco
La spinach or la tuko
Cigaretto tolo toto
E rusho spagaletto
Senora ce la tima
Voulez vous la taxi meter
Le jonta tu la zita
Je le tu te tu le twaa
Lusem apprer how mucher
E se cofess a potcha
Ponka walla ponka wa.“
★ ★ ★ ★ Nútíminn er tví-
mælalaust eitt helzta meistara-
verk skopmyndanna og styrkist
sem sfgílt listaverk við hverja
cndursýningu.
Erlendur Sigurðsson.
Bæjarbíó
Þrír ganga ekki
upp í tveimur.
★ Sagan af þríhyrningssam-
bandi er orðin svo marg-
tugginn, að meira en litið þarf
orðið tíl að gera því efni áhuga-
verð skil. En þegar handrit og
stjórn er jafn snauð og í þessari
mynd megnar jafn ágætur
leikari og Rod Steiger ekki að
bjarga neinu.
Aðalhlutverk: Rod Steiger og
Claire Bloom.
Stjórn: PeterHall.
Erlendur Sigurðsson.
Nýja bíó
Hello Dolly
★ ★ Dans og söngvamynd,
gerð til að skemmta aliri fjöl-
skyldunni eins og sagt er og
ekkert til sparað til að
skemmtun sú verði sem íburðar
mest. En ávallt verða einhverj-
ir útundan og nú er röðin
komin að unnendum kvik-
myndaformsins að bera
skarðan hlut frá borði, sparnað-
urinn beindist allur inn á braut
kvikmyndalegra vinnubragða.
Aðalhlutverk: Barbara
Streisand og Walter Matthau.
Leikstj. Gene Kell.v.
Erlendur Sigurðsson.
Laugarásbíó
JESUS CHRIST
SUPERSTAR
Aðalleikarar: Ted Neely,
Cari Anderson, Yvonne EIli-
man.
Leikstjóri: Norman Jewison.
Hljómsveitarstj.: Andre
Previn.
★ ★ ★ Efnið er óþarft að
kynna, tónlistin er lítillega
endurbætt. en að öðru leyti er
hér sama verk til grundvallar
og f söngleiknum. Það, sem nú
bætist við, eru óendanlegir
möguleikar og frjálsræði í
sviðssetningu og annars konar
hrynjandi með tilkomu kvik-
m.vndatöku og myndklippinga.
Söngleikurinn öðlast nýtt mál;
myndamálið. Myndhrynjaridin
er nú jafn nauðsynleg og hljóð-
fallið eitt áður, og það má því
segja, að hinir nýju höfundar
Superstar, fvrir utan leik-
stjórann, séu kvikmyndatöku-
maðurinn Douglas Slocombe,
ieikmyndateiknarinn Richard
MacDonald og klipparínn
Anthony Gibbs. Sem gagnrýnis-
laus afþreying er Superstar, i
35mm Todd AO og með 4-rása
segultón, mikið „show“ og
fjögurra stjörnu virði. Margt er
einnig mjög smekklega gert i
myndinni, eins og t.d. söngur
Mariu, sem er myndlega fallegt
atriði og einfalt. Híns vegar eru
önnur atriði, og þá sér i lagi
dans- og hópatriði, þar sem
margt hefði mátt betur fara, ef
graant er skoðað. SSP
1 HAUST hafa verið sýndar hér
í kvikmyndahúsum tvær dæmi-
gerðar kínverskar nýlinumynd-
ir. Eru það Big Boss, sem sýnd
var í Tónabíó, og Glæpamanna-
flokkurinn í Háskólabió. A
meginlandinu hafa austrarnir
átt miklum vinsældum að fagna
og dregið fram bros á varir
margs kvikmyndahúss-
eigandans. Þessar yfirdrifnu
hasarmyndir njóta aðsóknar og
hefur þeim hlotnazt sá titill að
vera kallaðar arftaki „spaghetti
vestrans”, sem löngu er úreltur
orðinn vegna margfaldra
endurtekninga. Ekki álít ég
raunsætt að spá austranum
lengra Iífs en fyrirrennara
hans, tel líklegra, að hann tapi
fljótt áhrifamætti sinum, þar
sem um er að ræða hráa verk-
smiðjuframleiðslu, sem byggir
sina afkomu á nýjungagirni
áhorfenda.
Það, sem einkennir helzt hin-
ar ný-kinversku sakamála-
myndir, er að öllu er fórnað,
bæði raunsæi jafnt sem hefð-
bundnum einkennum, til að ná
fram nógu sterkum taugakipp-
um meðal áhorfenda. Markmið-
ið er það eitt að skapa hraða og
spennu. Tilbrigði í kvikmynda-
töku eru einnig nánast sagt
furðuleg og flestum brellum
beitt. I tveggja mínútna atriði
má búast við, að það sé tekið frá
fjölda sjónhorna með mismun-
andi Iinsum, spéspeglum,
„filterum” og jafnvel klippt inn
„flash-back“ og ,,slow-motion“.
Síðan er þjappað inn hljóm-
áhrifum, þar sem flugvéladrun-
ur og skammbyssuskot eru ó-
spart notuð til að undirstrika
högg þau og pústra, sem
leikurnum er svo gjarnt að
rétta hver öðrum í atriðum sín-
um.
Bruce Lee, kínverskur leikari
fæddur í Bandaríkjunum, er
Clint Eastwood þeirra ská-
eygðu. Eftir að hann hafði leik-
ið í aðeins fimm myndum, en
orðið milljónamæringur af (á
dollaravísu), dó hann úr inn-
vortis blæðingum, sem voru af-
leiðing af slagsmálaatriðum
hans. Myndir þær, sem hann
lék í, voru: Big Boss, First of
Fury, Way og the Dragon, (sem
hann stjórnaði einnig), Came
ol Death og Enter the Dragon.
Eins og áður hefur verið á
minnzt hjfa vinsældir aust-
rænna verið sérstaklega miklar
og þeir gefið af sér gffurlegann
ágóða til kvikmyndahúsanna.
Þeir hafa jafnvel slegið öll met,
hvað varðar ágóða og sæta-
nýtingu. Samkvæmt brezkum
heimildum ætla ég að nefna
nokkrar tölur. Warner Leicest-
er Square sýndi King Boxer og
rakaði inn 42.000 pundum á
tveim mánuðum. Rialto hafði
sýnt Fist of Fury í hálfan mán-
uð og hefði hún þá gefið af sér
12,898 pund. 21.200 manns
höfðu sótt sýningar á þessum
tíma, en sætatala hússins er
580.
Kínverska kvikmyndafram-
leiðslan er að mestu einokuð af
tveim bræðrum, Shaw
Brothers. Run Run- 65 ára, með
aðsetur í Hong Kong, og 73 ára
Runme í Singapore. Þegar þeir
byrjuðu sinn feril, 1924, átti
Runme Shaw eitt kvikmynda-
hús, en nú eiga þeir bíókeðju,
sem samanstendur af 140 hús-
um um alla Suðaustur-Asiu.
Kvikmyndaverksmiðjur þeirra
í Shaws framleiða 40 myndir á
ári. Flest allir starfsmenn
þeirra búa á upptökusvæðinu
og vinna þeir 8 klukkustundir á
dag, 362 daga á ári. Þarf svo
nokkurn að undra, þó að menn
minnist á atorku þeirra gulu.
o
SIGUROUR SVERRIR PÁLSSON
VALDIMAR JÖRGENSEN
SÆBJÖRN VALDIMARSSON